Secret Intelligence Service (SIS, znana także jakoMI6 – dawniej Military Intelligence section 6, wywiad wojskowy Sekcja 6) –brytyjskasłużba specjalna powołana w1909 do prowadzeniawywiadu zagranicznego.
Z inicjatywyKomitetu Obrony Imperium powołanego w 1909, utworzono 1 października 1909Biuro Tajnej Służby. Podzielone zostało ono na dwie sekcje:sekcję wewnętrzną, z której wywodzi się służba bezpieczeństwaSecurity Service (inaczej MI5), orazsekcję zagraniczną, działającą z początku jako wydział zagraniczny pod kodem „MI1(c)”. W 1921 przemianowano ją naMI6,Secret Intelligence Service (SIS).
Zadaniem SIS jest interes Wielkiej Brytanii. Realizuje go swoimi reprezentantami metodą wywiadową zeźródeł, zasadniczo poza granicami. Jednak pracę także wykonuje w kraju (m.in. kierowanie instytucją). Instytucja gromadzi, przetwarza i analizuje polityczne, społeczne, ekonomiczne, techniczne i naukowe informacje. Działa w państwach i organizacjach będących w zainteresowaniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Współpracuje z wieloma organizacjami swego państwa w tym zForeign Office i Security Service.
W czasieI wojny światowej instytucja zajmowała się wywiadem głównie wNiemczech, z którymi nie mógł sobie poradzić personel wywiadowczyBrytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego weFrancji. Secret Intelligence Service wspólnie z Security Service orazSpecial Branch, aresztowały do końca wojny 22szpiegów niemieckich. Pod koniec I wojny światowej wywiad brytyjski zaczął wspierać staraniaAleksandra Kiereńskiego, który zabiegał o utworzenie nowego rządu wRosji po abdykacjiCesarza WszechrusiMikołaja II Romanowa 16 marca 1917. Głównym punktem tej współpracy było utrzymanie Rosji w stanie wojny z Niemcami. Wsparcie wywiadu brytyjskiego dla Kiereńskiego polegało głównie na pomocy finansowej. Do tego celu utworzone zostało przez pierwszego dyrektora generalnego SIS, kontradmirałaMansfielda Cumminga specjalne biuro wNowym Jorku. Lecz w Rosji przejęli władzębolszewicy na czele zWłodzimierzem Leninem.
Od czasu utworzenia w 1909 do 1916 roku MI6 był jednym z działów Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Od 1916 do końca I wojny światowej, czyli do roku 1918,MI1(c) podporządkowany był Ministerstwu Wojny, po zakończeniu działań wojennych przeszedł ponownie pod kontrolę Foreign Office.
Po roku 1918, w wyczerpanej wojną i zapożyczonej Wielkiej Brytanii zaczęto ucinać wydatki nasłużby specjalne, co szczególnie dotknęłoSecret Intelligence Service. Z powodu cięć finansowych SIS zmuszona została do zamknięcia swoich placówek wMadrycie,Lizbonie,Zurychu orazLuksemburgu. W 1921 wydział zagraniczny zamieniono wSecret Intelligence Service jako główną agencję wywiadu zagranicznego Wielkiej Brytanii.
Za główne zagrożenie dla Imperium Brytyjskiego uważano Związek Radziecki. Mimo podpisania przez obie strony układu handlowego oraz zobowiązania się zaprzestania działalności szpiegowskiej przeciwko sobie, szefowie obu służb –Feliks Dzierżyński iMansfield Cumming nie przestrzegali układu. Wkrótce po wykryciu przez Security Service (kontrwywiad) działalności wywiadu zagranicznegoINOOGPU wśród ruchu komunistycznego w Wielkiej Brytanii, zwiększono działania wywiadowcze w ZSRR, głównie za pomocąprzedstawicielstwa dyplomatycznego w tym kraju.
Na początku lat trzydziestych XX w. kierownictwo SIS za wszelką cenę próbowało ustalić, do jakiego poziomu doszła współpraca wojskowa między Związkiem Radzieckim a Niemcami, o której ich informowałOddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Następnie, kiedy Niemcy rozpoczęli otwartą rozbudowę swoich sił zbrojnych, wywiadowcy SIS dokładali wszelkich starań, aby ustalić skalę ich intensywności, lecz środki dostępne wówczas dla instytucji były zbyt małe. Skupienie już ograniczonych środków SIS na działalności Związku Radzieckiego oraz Niemiec i ich zbrojeniach było główną przyczyną niewykrycia przez wywiad brytyjski przygotowań Włoch doinwazji na Albanię.
Początek na nowym stanowisku nie był zbyt udany dla Menziesa. 8 listopada 1939, a więc cztery dni po objęciu przez niego stanowiska dyrektora generalnego MI6 (4 listopada 1939), z holenderskiego miasteczkaVenlo nad granicą zIII Rzeszą, po zwabieniu podstępem, zostali porwani dwaj doświadczeni wysocy oficerowie MI6, kpt. S. Payne Best oraz mjr H. R. Stevens. Porwania dokonali funkcjonariusze służby bezpieczeństwaSicherheitsdienst, pod przewodnictwem szefa wywiadu SSWaltera Schellenberga. Był to finał gry, którą Sicherheitsdienst, przedstawiając się jako spiskowcy – antynaziści, mający na celu obalenieAdolfa Hitlera, prowadziło z MI6. Porwanie dwóch wysokich oficerów było dużym ciosem dla kierownictwa MI6, tym bardziej że obaj kpt. Payne Best oraz mjr Stevens, wiedzieli bardzo dużo o operacjach MI6 i planach na przyszłość. Podczas przesłuchania naSD, Best i Stevens sypali informacjami, m.in. ujawnili większość europejskiej siatki MI6.
Mimo niezbyt udanych początków, dokonania MI6 w czasie II wojny światowej należy uznać za sukces. OperacjaUltra pozwoliła MI6 zaopatrywać przywódców i dowódców alianckich w obfite i szczegółowe informacje na temat potencjału militarnegoIII Rzeszy iWłoch oraz ich zamiarów.
Secret Intelligence Service w czasie wojny prowadziło ścisłą współpracę z innymi służbami brytyjskimi, m.in. ze Służbą BezpieczeństwaMI5,Zarządem Operacji Specjalnych – SOE), jak i ich odpowiednikami wStanach Zjednoczonych Ameryki, a głównie zBiurem Służb Strategicznych – OSS), z którym często dochodziło do sporów i rywalizacji. SIS otrzymała olbrzymi zasób informacji wywiadowczych o światowym teatrze działań wojennych. Uzyskała go dzięki doskonałej pracy m.in. polskiego wywiadu strefy wojskowej i cywilnej, choć już nie istniałopaństwo polskie.
Struktura Organizacyjna MI6 w czasie II wojny światowej
MI6 w czasie II wojny światowej składało się z dwóch pionów:
Pion 1: (Y) – (Sztab dowódczy)
Sekcja I – Polityczna
Sekcja II – Sił Lądowych
Sekcja III – Marynarki Wojennej
Sekcja IV – Lotnictwa
Sekcja V – Kontrwywiadu
Sekcja VI – Przemysłowa
Sekcja VII – Finansowa
Sekcja VIII – Łączności
Sekcja IX – Szyfrów
Sekcja X – Prasowa
W 1944 utworzono nową XI ds. Związku Radzieckiego, szefem sekcji mianowanoKima Philby’ego, byłego pracownika Sekcji Kontrwywiadu, który był jednym z tzw.siatki szpiegowskiej z Cambridge, działającej na rzecz Związku Radzieckiego.
Tajne służby Wielkiej Brytanii SIS orazSecurity Service, wraz z zarządem, były głęboko penetrowane przez agentów tzw.Siatki szpiegowskiej z Cambridge, pracującej dla radzieckiego wywiadu zagranicznegoNKWDINO. Wszystko wskazuje na to, że pierwszym zwerbowanym przez agentów NKWD w Wielkiej Brytanii byłAnthony Blunt(inne języki), który z kolei zwerbowałJohna Cairncrossa i przynajmniej jeszcze jednego studenta z Cambridge,Leo Longa. Oficer NKWD prowadzący siatkę z Cambridge,Jurij Modin, stwierdził, że to Guy Burgess zwerbował Anthony’ego Blunta oraz innych i był głową całej siatki.
Guy Burgess, syn oficeraRoyal Navy, absolwent prestiżowych szkół, m.in. Królewskiej Marynarki Wojennej,Eton College orazCambridge, od 1939 pracował wSecret Intelligence Service (MI6) oraz wSpecial Operations Executive (Kierownictwo Operacji Specjalnych), zdradzając najtajniejsze sekrety Związkowi Radzieckiemu. Anthony Blunt, syn angielskiego duchownego, student matematyki i filozofii na uniwersytecie Cambridge, pracował wMI5, reprezentował ją na cotygodniowych spotkaniach Połączonego Komitetu Wywiadu (Joint Intelligence Committee), składając z tych spotkań cotygodniowy raport dla ZSRR. Podczas wojny nadzorował z ramienia MI5 zagraniczne placówki dyplomatyczne państw neutralnych wLondynie. Prawdopodobnie otwierał bagaże dyplomatów i fotografował ich zawartość.
Siatka szpiegowska z Cambridge pozostawiła długoletnią skazę na SIS.
George Blake, aktywny antynazista, podczas wojny pracował dlaSpecial Operations Executive, następnie poII wojnie światowej zwerbowany doSecret Intelligence Service. Organizował siatki szpiegowskie we wschodniej Europie, m.in. wBerlinie Wschodnim. Wysłany doSeulu, dostał się do niewoli po wybuchuwojny koreańskiej. Tam zwerbowany przez wywiad północnokoreański, został przekazany radzieckiemuKGB. Podczas pracy w MI6 po powrocie zKorei Północnej wydał władzomZwiązku Radzieckiego ponad 40 agentów-informatorów, m.in. członków siatki MI6 w Berlinie Wschodnim, którą sam kiedyś organizował. George Blake poinformował KGB o planie „operacji Gold”, polegającej na wybudowaniu tunelu z Berlina Zachodniego doradzieckiej strefy okupacyjnej w Berlinie Wschodnim i podłączenia się do wojskowych kabli telefonicznych centrali wojsk radzieckich w Berlinie Wschodnim. ZSRR postanowił nie przeszkadzać CIA i SIS, aby w ten sposób ochronić swe źródło informacji. Błędnie sądzili, że Blake dostarczy im dużo ważniejszych informacji, niż te, które stracą w tunelu.
Wydział wojskowy MI-6 zaangażowany był w przygotowanie na Węgrzech powstania. Przyszłych powstańców szkolono m.in. jak postępować z materiałami wybuchowymi i bronią palną.Powstanie wybuchło w 1956[1]. Jednym z wielkich osiągnięć było zwerbowanie w 1960 roku pułkownika radzieckiego wywiadu wojskowegoGRU,Olega Pienkowskiego. Brytyjski wywiad prowadził Pienkowskiego w porozumieniu z wywiadem amerykańskim –CIA. Oleg Pienkowski okazał się najbardziej wartościowym znanymagentem wywiaduzimnej wojny.
Latem 1992Wasilij Mitrochin zapukał do drzwi Ambasady USA wTallinnie, proponując kopie kilku tysięcy dokumentów z archiwów KGB. Centralna Agencja Wywiadowcza nie była zainteresowana ofertą i odesłała oferenta. Mitrochin postanowił zwrócić się do Brytyjczyków, którzy dali mu wiarę i zainteresowali sięjego archiwum. Przerzucono go dyskretnie do Wielkiej Brytanii i w siedzibie wysłuchano oferenta oraz przejrzano jego dokumenty. SIS była zadowolona ze źródła.
.svg)