Sarajewo leży w centralnym punkcie Bośni i Hercegowiny. Zajmuje powierzchnię 142 km². Przepływa przez nie rzekaMiljacka. W pobliżu dzielnicy Ilidża znajduje się malownicze źródło rzeki Bośnia (Vrelo Bosne). Miasto położone jest na wysokości 500 m n.p.m., w kotlinie pomiędzy pięcioma górami pasma Alp Dynarskich:Bjelašnica (2067 m),Igman (1502 m),Jahorina (1913 m),Trebević (1627 m),Treskavica (2088 m). Duża część miasta położona jest na stromych stokach, co wpływa na zabudowę i układ ulic. W okolicznych górach (Bjelašnica, Igman, Jahorina) czynne są ośrodki narciarskie.
Okolice dzisiejszego Sarajewa zamieszkane były już w czasach prehistorycznych. W Butmirze, obecnie przedmieściu Sarajewa, w latach 1893–1896 odsłonięto ślady osad z okresu neolitycznego sprzed ok. 4500 lat. Tereny te były również zamieszkane w czasach rzymskich (rzymska osada na terenie dzielnicy Ilidża).
W średniowieczu w miejscu dzisiejszego Sarajewa istniała osada Vrhbosna.Nowożytne Sarajewo założone zostało w 1462 r. i znacznie rozbudowane przez pierwszego osmańskiego władcę Bośni Isa-beg Isakovicia. W okresie panowania tureckiego Sarajewo było centrum administracyjno-politycznym Bośni osmańskiej. W 1697 r., po spaleniu miasta przez wojska austriackie, stolicę przeniesiono doTravnika.
W 1878 r. Bośnia została zajęta przezAustro-Węgry. Pod rządami austriackimi Sarajewo zmodernizowano i znacznie rozbudowano.
28 czerwca 1914 r. w Sarajewie serbski nacjonalista,Gavrilo Princip, dokonał zamachu na austriackiego następcę tronu, arcyksięciaFerdynanda. Wydarzenie to było bezpośrednią przyczyną wybuchuI wojny światowej.
Jesienią 1918 r. mjr Artur Ganczarski (legionista) utworzył w SarajewieLegion Polski w sile 600 żołnierzy i 63 oficerów, który przyprowadził do Polski, do Krakowa w dniu 25 listopada 1918 r. Legion ten traktuje się jako część składową Armii Hallera.
PoII wojnie światowej Sarajewo zostało stolicą republiki Bośni i Hercegowiny. Rozwinęło się w ważne centrum handlowo-przemysłowe. Szczyt rozkwitu przypadł na lata osiemdziesiąte. W 1984 r. w Sarajewie odbyły sięzimowe igrzyska olimpijskie.
Podczaswojny w Bośni, po rozpadzie Jugosławii, miasto byłooblegane przez Bośniackich Serbów. Oblężenie rozpoczęło się 6 kwietnia 1992 r. i trwało do końca października 1995. Podczas oblężenia miasto było cały czas ostrzeliwane z otaczających gór, odcięte od dostaw wody i prądu, a żywność dostarczano nieregularnie. Zginęło ponad 10 500 osób, praktycznie wszystkie budynki zostały zniszczone lub uszkodzone. O walkach i związanych z nimi tragicznych dla mieszkańców skutkach opowiadają m.in.film dokumentalnyMiss Sarajevo (1995), dramat wojennyAleja snajperów (1997) i dramat społecznyGrbavica (2005). Powstały także piosenki „Miss Sarajevo”, opowiadającao tragedii w tym mieście, autorstwaU2 iLuciano Pavarottiego oraz „Bosnia” zespołuThe Cranberries. W latach 90. także w polskiej muzyce można było odnaleźć akcenty związane z sytuacją Sarajewa: punkowy zespół „Łysina Lenina” nagrał piosenkę o wspomnianych wydarzeniach pt. „Sarajewo”, a także zespółBalkan Electrique, piosenkę pt. „Sarajevo (Dimitrica II)”.
Od zakończenia wojny i zawarcia w listopadzie 1995 r.układu z Dayton, Sarajewo jest odbudowywane, głównie przy wsparciu finansowymUnii Europejskiej. Ślady wojny są jednak cały czas wyraźne, a tereny położone bezpośrednio wokół miasta są wciąż zaminowane.
W 1537 roku powstała w Sarajewie Biblioteka Gazi Husrev-bega, która obecnie należy do Uniwersytetu w Sarajewie[5]. Gdy Bośnię i Hercegowinę przejęli Austriacy w 1888 roku otwarto Muzeum Narodowe, a w 1890 roku katolickie seminarium. W 1892 roku otwarto prawosławne seminarium. W 1940 roku w Sarajewie otwarto Wydział Rolniczo-Leśny, a następnie w 1944 roku Wydział Lekarski, który wznowił działalność po zakończeniuII wojny światowej. W 1946 roku otwarto Wydział Prawa i Wyższą Szkołę Pedagogiczną oraz Instytut Biologii. W 1948 roku wznowił działalność Wydziału Rolniczo–Leśny, a w 1949 roku otwarto Wydział Techniki (Tehnički fakultet). W 1949 roku Zgromadzenie Ludowej Republiki Bośni i Hercegowiny uchwaliło ustawę o Uniwersytecie. Rozpoczął on działalność 2 grudnia 1949 roku. W 1950 roku powstały wydziały Filozoficzny oraz Weterynarii. Obecnie (2022) w skład Uniwersytetu wchodzi 19 wydziałów[6], 3 akademie (Sztuk Pięknych[7], Akademija scenskih umjetnosti (Teatralna)[8] i Muzyczna[9]), 4 kolegia w Sarajewie i 2 wydziały w Zenicy[6]. Studentom Uniwersytetu służyBiblioteka Narodowa i Uniwersytecka Bośni i Hercegowiny[10].
W odpowiedzi na postanowienia układu z Dayton, który miasto Sarajewo przydzielił Federacji Bośni i Hercegowiny, podsarajewskie miejscowości znajdujące się na terenie Republiki Serbskiej zostały połączone w jeden rozległy organizm administracyjny pod nazwą Sarajewo Wschodnie (pierwotnie Sarajewo Serbskie). Niezależnie od wewnętrznego podziału Sarajewa Wschodniego na 6 gmin (opštine), fragment silniej zurbanizowanej części miasta jest również określany przez Serbów jako „Sarajewo”, i pod tą nazwą pełni funkcję symbolicznej stolicy Republiki Serbskiej[11].
