 Radzic II | |
| Data śmierci | 13 kwietnia 1692 |
|---|---|
| Żona | Anna zKantakuzenów (1. voto Korsak, 2. voto Ciechanowiecki) |
Samuel Kmicic herbuRadzic II (zm. 13 kwietnia 1692) –strażnik wielki litewski od 1676 r.,pułkownikwojsk litewskich,chorążyorszański. Był jednym z najbardziej utalentowanych dowódców wojskowychI Rzeczypospolitej[według kogo?].
Henryk Sienkiewicz, wzorując się na postaci Samuela, bohaterem swojej powieściPotop uczyniłAndrzeja Kmicica.
W czasiepotopu szwedzkiego w 1655 r. był jednym z organizatorówKonfederacji żołnierskiej w Wierzbołowie, która wypowiedziała posłuszeństwohetmanowi wielkiemu litewskiemuJanuszowi Radziwiłłowi, i jejkonsyliarzem[1]. 8 września 1655 r. stanął na czele poselstwa wojska litewskiego, które uzyskało odkróla PolskiJana Kazimierza obietnicę oddania wojsku dóbr, skonfiskowanych zdrajcy Radziwiłłowi. Po powrocie natychmiast rozpoczął zajmowanie i grabież dóbr radziwiłłowskich (wówczas Radziwiłł próbował go bezskutecznie otruć winem). 28 grudnia 1655 r. przystąpił dokonfederacji tyszowieckiej.
4 kwietnia 1656 r. odznaczył się wbitwie w widłach Wisły i Sanu. W maju na czele kilkuchorągwi wziął udział wwojnie polsko-rosyjskiej, osłaniając operacjewojsk koronnych nadBerezyną.
W lecie 1659 jego oddział ruszył do walki przeciwko Szwedom wKurlandii, gdzie szybko doszło do konfliktu pomiędzy nim aMichałem Pacem o przywództwo. W styczniu 1660 zbuntował dywizjęsapieżyńską i uszedł z nią samowolnie z pola walki. W marcu wDrohiczynie, gdzie Kmicic ściągnął swoją dywizję na polecenie hetmanaPawła Sapiehy, na jego polecenie powstała konfederacja przeciwko królowi Janowi Kazimierzowi. Konfederacja ta obwołała Kmicica pułkownikiem generalnym skonfederowanego wojska, które zażądało wypłaty zaległego żołdu od króla i przywrócenia na stanowisko Pawła Sapiehy. W konsekwencji Kmicica obwołano infamisem i objęto konfiskatą jego dobra. Król Jan Kazimierz ugiął się jednak pod presją sytuacji militarnej i przywrócił go do czci i majątku, w związku z czym Kmicic 14 maja rozwiązał konfederację. Wziął udział w kampanii 1660 r. przeciwkoRosji, dowodząc strażą przednią.
Uczestniczył wbitwie pod Połonką[2]. Wyruszył w pogoń za uciekającymi wojskami rosyjskimi. Zniósł 1,5 tys. piechoty i zdobyłzamek w Mirze. W 1661 r. brał udział w walkach zIwanem Andrzejewiczem Chowańskim w okolicachPołocka. Przeprowadził serię działań zaczepnych na terytorium moskiewskim. W 1663 r. na czele 17 chorągwi zdobył przedmieściaSmoleńska i uderzył na głębokość 20 mil na teren Rosji, pustosząc jej terytorium. W styczniu 1664 podszedł zagonem podRosław iBriańsk.
Osiadł na swoich dobrach w powiecieorszańskim. Tu aktywnie uczestniczył w życiu politycznym. Przewodniczyłsejmikom w Orszy i brał udział w sejmikachmińskich. Był rojalistą i popierał profrancuski kurs polityki Jana Kazimierza. Poseł sejmikuwojewództwa połockiego na sejm wiosenny1666 roku[3]. Poseł sejmiku borysowskiegopowiatu witebskiego na sejm jesienny 1666 roku[4]. W 1666 r. na czele pułku litewskiego wyruszył doWielkopolski, by stłumićrokosz Lubomirskiego. Poseł sejmiku orszańskiego nasejm nadzwyczajny abdykacyjny 1668 roku[5]. W 1669 r. wybrany posłem nasejm zwojewództwa mińskiego. W 1674 r., w czasie wyprawyJana Sobieskiego naUkrainę, dowodził lewym skrzydłem wojsk litewskich. Elektor Jana III Sobieskiego zpowiatu orszańskiego w 1674 roku[6], jako deputat podpisał jegopacta conventa[7]. Poseł nasejm koronacyjny 1676 roku z Orszy[8]. 2 lutego 1676 r. został strażnikiem wielkim litewskim. Poseł nasejm 1681 roku[9].
Jego żoną była Anna zKantakuzenów (1-o za Korsakiem,podwojewodzim połockim; 2-o zaCiechanowieckim).