 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 21 czerwca 1867 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 10 listopada 1939 | ||
| Miejsce spoczynku | cmentarz żydowski | ||
| Zawód, zajęcie | historyk, paremiolog, folklorysta, wydawca | ||
| |||
| |||
| |||
Samuel Adalberg (ur. w 1868 r[1] wWarszawie[1], zm.10 listopada1939[1] tamże) –polski historykżydowskiego pochodzenia,paremiolog[1], folklorysta i wydawca tekstów staropolskich[1].
Urodził się 21 czerwca 1867 w Warszawie[2]. Był przedstawicielemzasymilowanej żydowskiej inteligencji warszawskiej. Ukończył gimnazjum w Warszawie. Studiował na kilkuwyższych uczelniach wEuropie Zachodniej, m.in. filozofię i historię wBerlinie iParyżu[2]. Następnie pracował jako urzędnik wbankuHipolita Wawelberga, a także jako zarządca jego dóbr. Pracował również w prywatnym biurze statystycznymJana Gotliba Blocha w celu badania warunków życiaŻydów wPolsce iRosji.
Adalberg zasłynął przede wszystkim jako twórca pierwszego wydanego wPolsce zbioruparemiograficznego,Księgi przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, która ukazywała się w latach 1889–1894 dzięki sfinansowaniu edycji przezWitolda Zglenickiego uzyskanych za pośrednictwemKasy Mianowskiego. Dzieło to zawierające ponad 3000 przysłów podstawowych i drugie tyle wariantów, było podsumowaniem dorobku czterech stuleci w dziedzinie paremiologii. Dzięki niemu większość materiałów, sięgających nierazśredniowiecza i przeważnie zawartych w niedostępnychrękopisach, stała się własnością powszechną. Poszerzone i na nowo opracowane wznowienie ukazało się w latach 1969–1978 jako czterotomowaNowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich (tzw.Nowy Adalberg[3]) pod redakcjąJuliana Krzyżanowskiego. Adalberg przetłumaczył także 580 przysłów żydowskich z kolekcjiIgnacego Bernsteina, które opublikował w 1890 roku jakoPrzysłowia żydowskie w czasopiśmie„Wisła”.
W uznaniu zasług otrzymał członkostwo wAkademii Umiejętności. Stał na czele powołanej przez Hipolita Wawelberga iSzymona Askenazego fundacji pomagającej ubogim studentom żydowskim, działającej przyUniwersytecie Jana Kazimierza weLwowie.
Po odzyskaniu niepodległości przezPolskę został dyrektorem departamentu do spraw żydowskich przyMinisterstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Był też radnym m. st. Warszawy[2].
Na początkuII wojny światowej popełniłsamobójstwo[1]. Został pochowany nacmentarzu żydowskim przyulicy Okopowej wWarszawie. Położenie jego grobu nie jest znane[4].
