 SN61-183 podczas XIV parady parowozów w Wolsztynie | |||
| Kraj produkcji | |||
|---|---|---|---|
| Producent | |||
| Lata budowy | 1960 - 1975 | ||
| Układ osi | B'2' | ||
| Wymiary | |||
| Masa służbowa | 57,8 t | ||
| Długość | 24 215 mm | ||
| Szerokość | 2960 mm | ||
| Wysokość | 4120 mm | ||
| Średnica kół | 940 mm | ||
| Napęd | |||
| Typ silników | Ganz-Jendrassik | ||
| Liczba silników | 1 x 368 kW (500 KM) | ||
| Parametry eksploatacyjne | |||
| Rodzaj przekładni | mechaniczna | ||
| Prędkość konstrukcyjna | 108 km/h | ||
| Parametry użytkowe | |||
| Liczba miejsc siedzących | 48+5 | ||
| Liczba miejsc ogółem | 111 | ||
| |||
SN61 –wagony silnikowe wyprodukowane dlaPKP w liczbie 250 sztuk, w latach 1960-1975, w zakładachGanz-MÁVAG naWęgrzech. Potocznie nazywaneclayton, od zastosowanego kotła parowego[1].
SN61, będący rozwinięciem wcześniej produkowanychSN52 iSN60, to wagon silnikowy, napędzany 12-cylindrowymwysokoprężnym silnikiem spalinowym typu 12 JV 17/24 systemu Ganz-Jendrassik (w końcowej serii 50 sztuk zastąpiony silnikiem Henschel) o mocy 500KM przy 1250 obr./min. Na obu końcach wagon posiada stanowiska sterownicze i możliwe jest sterowanie wielokrotne nawet trzema pracującymi wagonami tego typu. Jeden wagon może prowadzić do trzech wagonów doczepnych (tak więc najdłuższy skład będzie złożony z 3 wagonów silnikowych SN61 i 9 wagonów doczepnych), także w okresie zimowym, ze względu na zamontowany kocioł ogrzewczy typu Clayton RO 500 (służący głównie do ogrzewania wagonów doczepnych). Sam wagon zaś ogrzewany może być przy pomocy wody z układu chłodzenia silnika.
Pudło wagonu spoczywa na dwóch dwuosiowych wózkach, z których jeden jest wózkiem napędnym, a drugi tocznym. Za przedziałem sterowniczym, nad wózkiem napędnym znajduje się przedział silnikowy. W przedziale tym znajduje się silnik spalinowy osłonięty izolowaną maską, urządzenia ssące i wydechowe, zbiornik paliwowy, wodny oraz szafy z zaworami. Do przedziału silnikowego przylega przedział bagażowy. Dalszą część wagonu zajmują dwa przedziały dla podróżnych oraz przedsionek wejściowy. Za przedziałami pasażerskimi w tylnej części wagonu znajduje się przedział ogrzewczy oraz ubikacja.
Na oszalowanie wnętrza wagonu użyto wielowarstwowej sklejki bukowej, przy czym ściany boczne w przedziałach pasażerskich i przedsionkach są politurowane, a sufit malowany na biało. W przedziale silnikowym i ogrzewczym ściany wewnętrzne pokryte są blachą aluminiową. Podłoga wagonu wykonana jest z dwóch grubych warstw specjalnie sklejanych płyt drewnianych, między którymi znajduje się warstwa materiału izolacyjnego. Całość pokryta jest płytami korkowymi i linoleum. W przedziale ogrzewczym do izolacji użyte są płyty azbestowe. Między zewnętrzną blachą, a wewnętrznym pokryciem ścian bocznych i czołowych oraz między dachem a sufitem, znajdują się arkusze izolacyjne z folii aluminiowej.
Rozstaw ławek w przedziałach pasażerskich wynosi 1600 mm. Usytuowanie siedzeń ma układ 2-2 z przejściem pośrodku wagonu. Siedzenia i oparcia wykonane są z gąbczastej masy i pokryte sztuczną skórą. Pod każdym oknem znajduje się kosz na odpadki (a w przedziale dla palących dodatkowo popielniczki). Półki na bagaż wykonane są ze stopu lekkiego i rozmieszczone są wzdłuż ścian bocznych.
Okna w ścianach czołowych zaopatrzone są w wycieraczki szyb, przy czym prawe okno posiada elektryczną wycieraczkę, zaś lewe ręczną. W czasie zimy okna są podgrzewane. Stanowisko maszynisty wyposażone jest w szybę przeciwsłoneczną. Ponadto w przedziale sterowniczym wagonu znajduje się telefon służący do porozumiewania się obsługi między sobą.
Wagon wyposażony jest w samoczynny hamulec powietrzny typu Hildebrand Knorr, w hamulec powietrzny bezpośrednio działający oraz hamulec ręczny. Najkrótsza droga hamowania wagonu obciążonego z maksymalnej szybkości na równym odcinku wynosi około 700 m.
Spalinowe wagony silnikowe typu SN61 były przeznaczone do obsługi pociągów podmiejskich i szybkich ekspresów. W Polsce w latach 70. prowadziły pociągi ekspresowe w tym m.in. "Tatry" zWarszawy doZakopanego. Wraz z postępującą elektryfikacją sieci PKP wagony serii SN61 przejęły obsługę pociągów w ruchu lokalnym głównie w dawnej Dyrekcji Gdańskiej i Szczecińskiej. W latach 1976 i 1985 dwa wagony SN61-170 i SN61-537 przystosowano do prac rewizyjnych przy konserwacji sieci trakcyjnej i oznaczono nową seriąSR61.
Ostatecznie wagony SN61 wycofano z planowej eksploatacji na początku lat 90. XX wieku. Dwa egzemplarze (SN61-168 i SN61-183) pozostawiono w stanie czynnym. Wagon SN61-168 zbudowany w roku 1971 znajduje się w zbiorachSkansenu taboru kolejowego w Chabówce, natomiast SN61-183 z roku 1972 stacjonuje wSzczecinie (nabyty w 2010 r. przez województwo zachodniopomorskie)[2]. Oba pojazdy są w pełni sprawne. Uczestniczą one w przejazdach okolicznościowych. Dwa SN61 (SN61-549 i SN61-86) znajdują się w skansenie w Kościerzynie, a jeden (mocno zniszczony) wMuzeum Przemysłu i Kolejnictwa na Śląsku wJaworzynie Śląskiej.
.jpg)
