| 1944–1946 | |||||
| |||||
| Dewiza:Liberté, Égalité, Fraternité (Wolność, Równość, Braterstwo) | |||||
| Hymn:La Marseillaise (Marsylianka) | |||||
| Stolica | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Data powstania | 3 czerwca 1944 | ||||
| Data likwidacji | 13 października 1946 | ||||
| Waluta | frank francuski,frank CFA,frank CFP,piastr indochiński (₣, CFA, CFP, p) | ||||
| Język urzędowy | |||||
Położenie na mapie.png) | |||||
| |||||
Rząd Tymczasowy Republiki Francuskiej – rządfrancuski utworzony pod koniecII wojny światowej, funkcjonujący w latach 1944–1946.
Osobny artykuł:Francuskie powstanie narodowowyzwoleńcze.Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego 3 czerwca 1944 przekształcił się w Rząd Tymczasowy Republiki Francuskiej. 6 czerwca 1944 zaczęło się wyzwalanie Francji spod trwającej od połowy 1940okupacjiIII Rzeszy. Na północy Francji rozpoczęła sięoperacja Overlord,alianckie lądowanie wNormandii. 15 sierpnia 1944 na południu Francji wylądowały siłyamerykańskie i francuskie (operacja Dragoon). 19 sierpnia 1944 wybuchło francuskie, zwycięskiepowstanie w Paryżu – stolicy Francji, wciąż okupowanej przez Niemców. Niemieckie dowództwo Paryża było już opanowane przez defetyzm i 24 sierpnia francuska dywizja pancerna gen.Philippe’a Leclerca wjechała do miasta. Następnego dnia przybył do ParyżaCharles de Gaulle i zainstalował swój rząd. Wyzwolona stolica uniknęła zniszczenia. Wycofujący się Niemcy zabrali do Rzeszy szefaPaństwa Francuskiego (reżimu Vichy)Philippe’a Pétaina i premiera Państwa FrancuskiegoPierre’a Lavala, którzy uznali się zajeńców i nie podjęli czynności politycznych[1]. 23 października 1944 nastąpiło oficjalne uznanie Rządu Tymczasowego Republiki Francuskiej przez USA,Wielką Brytanię iZwiązek Socjalistycznych Republik Radzieckich[2]. W listopadzie większość terytorium Francji była wyzwolona, poza kilkoma portamiatlantyckimi oraz nad kanałemLa Manche i częściąAlzacji[3]. 26 grudnia Francja przystąpiła doDeklaracji Narodów Zjednoczonych, należała też do założycieliONZ. Po wojnie Pétain został skazany na śmierć, jednak de Gaulle zamienił mu karę na dożywotne uwięzienie. Laval został rozstrzelany w październiku 1945[2]. Był jedynymfrancuskim premierem, który został stracony[4]. II wojna światowa kosztowała Francję łącznie 625 tys. zabitych[3].
W okresie międzywojennym francuscykomuniści nie mieli wielkiego poparcia ze względu na skojarzenia z politykąrewolucyjną i panującym wZSRRstalinizmem. W czasie II wojny światowej poprawiło się nastawienie społeczeństwa wobec nich, ponieważ komuniści aktywnie uczestniczyli w ruchu oporu przeciw Niemcom[5]. W powojennej Francji, pomimo pozorów jedności, brakowało politycznej unifikacji. Główny wewnętrzny konflikt toczył się międzycentroprawicowymi zwolennikami de Gaulle’a, a siłamilewicowymi, z których najbardziej potężnymi byliFrancs-Tireurs Partisans (FTP)[6]. Oddziaływanie lewicy groziło jednakwojną domową i w efekcie interwencją zbrojną Anglosasów. Po wyzwoleniu jednym z pierwszych zadań de Gaulle'a było osłabienie, skłócenie i odsunięcie od wpływu politycznego członkówRuch Oporu, a ustanowienie gaullistowskiej administracji[3].
Olbrzymie emocje wywoływała kwestia rozliczeniakolaborantów we Francji. Rozmiary kolaboracji w minionych latach były olbrzymie, jednak zastosowane represje były łagodne. Wydano niewiele wyroków śmierci i kar więzienia. M.in. skonfiskowano na rzecz państwa zakładyRenault kolaborantaLouisa Renault. Część zakładów przemysłowych została poddananacjonalizacji. W kwestii socjalnej został utworzony system zasiłków rodzinnych, ponieważ de Gaulle był zwolennikiem przełamania stagnacji demograficznej[7].
Osobny artykuł:Francuska strefa okupacyjna w Niemczech.Wojsko francuskie otrzymało sektoryokupacyjne w Niemczech,Berlinie iAustrii. De Gaulle od dawna był zwolennikiem twardego kursu wobec Niemiec. Proponował rozbicie ich scentralizowanej struktury państwowej (m.in. szerokaautonomia dlaNadrenii)[8].
Osobny artykuł:I wojna indochińska.
Wraz zwyborami parlamentarnymi 21 października 1945[9] odbyło sięreferendum konstytucyjne, w którym większość Francuzów opowiedziała się za nadaniemparlamentowi roliKonstytuanty. Zamknęło to drogę powrotu do instytucji sprzed II wojny światowej i została utworzonaIV Republika[10]. Wyzwolony naród francuski odrzucił ideę kontynuowaniaIII Republiki, która była utożsamiana ze współpracującym od 1940 z Niemcami rządem Vichy[11]. Wwyborach parlamentarnych w listopadzie 1946 komuniści zdobyli 28,8% głosów, co uczyniło ich największą siłą polityczną w kraju[12]. 24 grudnia 1946 weszła w życie nowakonstytucja Francji[13].
