Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Ruten

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Na tę stronę wskazujeprzekierowanie z „Ru”. Zobacz też: domena internetowa.ru.
Ruten
technet← ruten →rod
Wygląd
srebrzystobiały
Ruten
Widmo emisyjne rutenu
Widmo emisyjne rutenu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol,l.a.

ruten, Ru, 44
(łac.ruthenium)

Grupa, okres, blok

8 (VIIIB),5,d

Stopień utlenienia

II, III,IV, VI, VIII

Właściwości metaliczne

metal przejściowy

Właściwościtlenków

średnio kwasowe

Masa atomowa

101,07 ± 0,02[a][3]

Stan skupienia

stały

Gęstość

12370kg/m³

Temperatura topnienia

2334 °C[1]

Temperatura wrzenia

4150 °C[1]

Numer CAS

7440-18-8

PubChem

23950

Właściwości atomowe
Promień
atomowy
walencyjny


134pm
126 pm

Konfiguracja elektronowa

[Kr]4d75s1

Zapełnieniepowłok

2, 8, 18, 15, 1
(wizualizacja powłok)

Elektroujemność
• wskali Paulinga
• wskali Allreda


2,20
1,42

Potencjały jonizacyjne

I 710,2 kJ/mol
II 1620 kJ/mol
III 2747 kJ/mol

Właściwości fizyczne
Ciepło parowania

595kJ/mol

Ciepło topnienia

24 kJ/mol

Ciśnienie pary nasyconej

1,4Pa (2523 K)

Konduktywność

13,7×106S/m

Ciepło właściwe

238J/(kg·K)

Przewodność cieplna

117W/(m·K)

Układ krystalograficzny

heksagonalny

Twardość
• wskali Mohsa


6,5

Prędkość dźwięku

5970 m/s (293,15 K)

Objętość molowa

8,17×10−6 m³/mol

Najbardziej stabilne izotopy
izotopwyst.o.p.r.s.r.e.r.MeVp.r.
96Ru5,52%stabilny izotop z 52neutronami
98Ru1,88%stabilny izotop z 54neutronami
99Ru12,7%stabilny izotop z 55neutronami
100Ru12,6%stabilny izotop z 56neutronami
101Ru17%stabilny izotop z 57neutronami
102Ru31,6%stabilny izotop z 58neutronami
103Ru{syn.}39,26dniβ0,226103Rh
104Ru18,7%stabilny izotop z 60neutronami
106Ru{syn.}373,59dniβ0,039106Rh
Niebezpieczeństwa
Karta charakterystyki:dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-10-05]
Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
Na podstawie podanej karty charakterystyki
Płomień
Niebezpieczeństwo
Zwroty H

H228

Zwroty P

P210

NFPA 704
Na podstawie
podanego źródła[2]
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Ruten (Ru,łac. ruthenium) –pierwiastek chemiczny z grupymetali przejściowych (żelazowców) wukładzie okresowym. Pierwiastek ten nie ma własnychminerałów, występuje głównie w stanie wolnym razem z innymiplatynowcami, najczęściej w rudach siarczkowychżelaza,chromu iniklu. Zawartość w skorupie ziemskiej wynosi 5·10−7% wag. Tworzy główniezwiązki kompleksowe, ale znane są też proste związki tego pierwiastka.

Odkrycie

[edytuj |edytuj kod]

W zapiskachJędrzeja Śniadeckiego z roku 1807 znajduje się informacja, że wyizolował on prawdopodobnie pierwiastek 44, który został przez niego nazwany „westem”,łac.Vestium (odWesty). Swoje odkrycie opublikował w pracy zatytułowanejRosprawa o nowym metallu w surowey platynie odkrytym[4] (Wilno 1808, j. pol.; przedruk w j. ros. „Technologiczeskij Żurnal”, 1809). W roku 1808 o nowym pierwiastku poinformowałTowarzystwo Przyjaciół Nauk w Warszawie i wygłosił wykład na ten sam temat na Uniwersytecie Wileńskim[5]. Odkrycie Śniadeckiego nie zostało potwierdzone[5], a on sam odwołał swoje odkrycie[6] i zarzucił dalsze badania w tym kierunku[5]. Ostatecznie nowy pierwiastek został wyizolowany z surowej platyny w roku 1828 przezGottfrieda Osanna (Uniwersytet w Tartu), a dokładnie zbadany w 1844 roku przezKarla Clausa (Uniwersytet w Kazaniu). Nadali oni metalowi nazwę „ruten” od łacińskiego określenia Rusi (Ruthenia)[7][8][9][10].

Otrzymywanie

[edytuj |edytuj kod]
Kryształy rutenu

Ruten, razem z innymi platynowcami, jest produktem ubocznym oczyszczania głównego składnika rudy (żelazo, nikiel itd.). Mieszaninę stopów (Os,Ir,Rh, Ru) rozdziela się działając kwasami (różnice wrozpuszczalności w kwasach), wykorzystując różnice w podatności na utlenianie i rozpuszczalności soli kompleksowych.

Wykorzystanie

[edytuj |edytuj kod]

Jego stopy wykazują wysoką twardość i wytrzymałość. Stopy rutenu zplatyną lubpalladem używane są w jubilerstwie i dentystyce. Stop rutenu zmolibdenem jestnadprzewodnikiem (temperatura krytyczna około 10K). Ze stopów tego pierwiastka produkowane są końcówkistalówekwiecznych piór. Wielezwiązków metaloorganicznych rutenu jest stosowanych jakokatalizator reakcji organicznych, jak np.katalizatory Grubbsa, używane wmetatezieolefin. Barwniki zawierające ruten znalazły zastosowanie w konstrukcji barwnikowych ogniw fotowoltaicznych[11].

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność. Zob.Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abDavid R.D.R. Lide David R.D.R. (red.),CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s.4-30,ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
  2. Ruthenium (nr 545023) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-05].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  3. ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni,Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600,DOI10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
  4. JędrzejJ. Śniadecki JędrzejJ.,Rosprawa o nowym metallu w surowey platynie odkrytym, Wilno: Józef Zawadzki, 1808 [dostęp 2024-04-23] .
  5. abcRomanR. Mierzecki RomanR.,Sylwetki uczonych. JędrzeJ Śniadecki i ruten, „Wiadomości Chemiczne”, 65 (5–6), 2011, s. 511–527 [dostęp 2024-04-23] .
  6. Ruthenium -44Ru: historical information [online], WebElements [dostęp 2024-04-23] (ang.).
  7. Roman EdmundR.E. Sioda Roman EdmundR.E.,Vestium vel Ruten, „Wiedza i Życie”, 2/2011, s. 42–45 [zarchiwizowane 2018-05-17] , W wersji on-line dostępny jest fragment artykułu.
  8. Roman EdmundR.E. Sioda Roman EdmundR.E.,Różność czy identyczność Vestium /Rutenu?, „Wiadomości Chemiczne”, 65 (7–8), 2011, s. 707–709 [dostęp 2024-04-23] .
  9. Ruten wczoraj i dziś – od Śniadeckiego do Grubbsa [online], biomist.pl [dostęp 2024-04-23] .
  10. RajmundR. Sołoniewicz RajmundR.,Jędrzej Śniadecki jako chemik-analityk, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, 36 (1), 1991, s. 133–143 [zarchiwizowane 2018-05-17] .
  11. Hans Desilvestro, Yanek Hebting: Ruthenium-based dyes for Dye Solar Cells. sigmaaldrich.com. [dostęp 2011-12-28]. (ang.).
p  d  e
Układ okresowy pierwiastków
12 3[i]456789101112131415161718
1H He
2LiBe BCNOFNe
3NaMg AlSiPSClAr
4KCa ScTiVCrMnFeCoNiCuZnGaGeAsSeBrKr
5RbSr YZrNbMoTcRuRhPdAgCdInSnSbTeIXe
6CsBa LaCePrNdPmSmEuGdTbDyHoErTmYbLuHfTaWReOsIrPtAuHgTlPbBiPoAtRn
7FrRa AcThPaUNpPuAmCmBkCfEsFmMdNoLrRfDbSgBhHsMtDsRgCnNhFlMcLvTsOg
8UueUbn 
 UbuUbbUbtUbqUbpUbhUbs...[ii] 
Metale alkaliczneMetale ziem
alkalicznych
LantanowceAktynowceMetale przejścioweMetalePółmetaleNiemetaleHalogenyGazy szlachetneWłaściwości
nieznane
  1. Alternatywnie doskandowców zalicza się często nielutet ilorens, leczlantan,aktyn oraz hipotetycznyunbiun.
  2. Budowa8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.
Identyfikatory zewnętrzne:
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ruten&oldid=73581963
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp