| Data i miejsce urodzenia | ok. 1050 | ||
|---|---|---|---|
| Data śmierci | 1120 | ||
| Zawód, zajęcie | teolog i filozof | ||
| |||
Roscelin (ur. ok.1050 wCompiègne[1], zm. ok.1120) –filozof,logik iteolog; jedna z czołowych postaci we wczesnym okresiesporu o uniwersalia.
Roscelin był nauczycielem w szkołach katedralnych w Compiegne,Loches,Besançon iTours. Jego bezpośrednim uczniem był m.in.Abelard. Pozostawał w kontakcie z innymi uczonymi swojej epoki (m.in.Lanfrankiem z Bec,Anzelmem z Canterbury,Iwonem z Chartres) i odbywał podróże zagraniczne (do Rzymu i Anglii). W 1092 r. na synodzie wSoissons oskarżono go otryteizm, w wyniku czego odwołał swoje poglądy. Powrócił do nich w późniejszym okresie. Nie ma informacji na temat ostatnich lat jego życia, w tym dokładnej daty śmierci[2].
Prawie wszystkie jego pisma zaginęły i ich treść jest znana z tekstów Anzelma, Abelarda, Anonima-epigramisty,Jana z Salisbury oraz z anonimowej pracyDe generibus et speciebus. Z prac oryginalnych zachował sięList do Abelarda[2].
Roscelin był znanym w swoich czasach logikiem i dialektykiem., ważną postacią w sporze o uniwersalia. Zajmował stanowisko antyrealistyczne, a być może był nawet jego twórcą. Według Roscelina terminy ogólne (uniwersalia) są po prostu słowami i, w przeciwieństwie do rzeczy, nie mają realnego bytu[2]. Roscelin podpierał się przy tym autorytetemArystotelesa, zgodnie z którym tylko jednostkowym rzeczom przysługuje realne istnienie. Uniwersalia, jako słowa, istnieją tylko w momencie wypowiadania[3]. Podobnie jakości przedmiotów (barwa, kształt) nie istnieją poza rzeczami jednostkowymi. Nie można jednak Roscelina uznawać zanominalistę, ponieważ jest to pogląd późniejszy, wywodzący się odWilliama Ockhama[4].
Stanowisko Roscelina było szeroko dyskutowane, jako że stało w opozycji do większości ówczesnej logiki. Uznanie Roscelina za zwolennika tryteizmu, spowodowało jednak całościowe odrzucenie jego poglądów[4].
