Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Robert Edwin Peary

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł od 2013-01 zawiera treści, przy którychbrakuje odnośników do źródeł.
Należy dodaćprzypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listyźródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tego artykułu.
Robert Peary
Robert Edwin Peary
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 maja1856
Cresson,Pensylwania

Data i miejsce śmierci

20 lutego1920
Waszyngton

Miejsce spoczynku

Cmentarz Narodowy w Arlington

Zawód, zajęcie

polarnik

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Robert Edwin Peary (ur.6 maja1856 wCresson wPensylwanii, zm.20 lutego1920 wWaszyngtonie) –amerykański podróżnik i odkrywca; najprawdopodobniej był pierwszą osobą, która dotarła do geograficznegobieguna północnego.

Życiorys

[edytuj |edytuj kod]

Robert Peary był zawodowym żołnierzem – porucznikiem w marynarce amerykańskiej. Zanim zdecydował się zaatakować biegun północny, odbył wcześniej kilka podróży doArktyki, w czasie których studiował zwyczajeInuitów i nauczył się od nich wielu praktycznych umiejętności potrzebnych do życia w warunkach polarnych, takich jak budowaigloo czy powożenie psim zaprzęgiem. W swoich wyprawach polegał na ich pomocy jako myśliwych. Zapoczątkował także system wypraw z przygotowanymi wcześniej składami zapasów na drodze wyprawy i dodatkowymi ekipami pomocniczymi towarzyszącymi głównej grupie.

Peary wyruszył zNowego Jorku na biegun wraz z 23 podróżnikami na pokładzie okrętu „Roosevelt” 6 lipca 1908 i przezimował w pobliżuprzylądka Sheridan nawyspie Ellesmere’a. Wyruszył stamtąd na biegun 1 marca 1909. Ostatnia z ekip pomocniczych zawróciła1 kwietnia z szerokości geograficznej 87°47' N. W ostatni etap podróży Peary zabrał ze sobą tylko pięć osób, byli to:Matthew Henson,Ootah,Egingwah,Seeglo orazOokeah. W swoim pamiętniku (w rzeczywistości pisanym dużo później, kiedy przygotowywał do druku książkę o swojej podróży), pod datą 7 kwietnia napisał „Obóz Jesup – nareszcie na biegunie! Moje marzenie i ambicja od 23 lat wreszcie spełnione.”

Za swoje osiągnięcie Peary otrzymał awans na stopień kontradmirała, a kongres amerykański podziękował mu specjalnym aktem 30 marca 1911. Peary został też uhonorowany przez wiele amerykańskich i europejskich stowarzyszeń naukowych.

Kontrowersje

[edytuj |edytuj kod]
Robert Peary w roku 1909

Sukces amerykańskiego odkrywcy kwestionowano od samego początku. Tuż po powrocie z wyprawy Peary dowiedział się, że inny odkrywca,Frederick Albert Cook, także twierdził, że dotarł na biegun już w poprzednim roku – jego rzekomy sukces został szybko zakwestionowany z powodu braku jakichkolwiek dowodów i dokumentacji udowadniającej jego wyczyn. Peary był osobą bardziej wiarygodną, niemniej większość zarzutów postawionych Cookowi stawiano także Peary'emu. Kwestionowano przede wszystkim prędkość, z jaką Peary doszedł na biegun – zajęło mu to zaledwie 37 dni.

Niektórzy historycy uważają, że Peary naprawdę myślał, że dotarł na biegun (choć w rzeczywistości nigdy na nim nie stanął), inni uważali, że jest on winny umyślnego kłamstwa. W opinii jeszcze innych jakakolwiek krytyka Peary'ego była dziełem zwolenników Cooka, którzy chcieli Peary'ego w ten sposób zdyskredytować.

W 1989 roku eksperci doszli do wniosku, że dotarł on jedynie w okolice bieguna[1]. Niektóre źródła sugerują, że Peary mógł chybić celu nawet o około 50-100 kilometrów (30-60 mil)[2][3].

W 2005 roku brytyjski podróżnikTom Avery, używając ekwipunku będącego kopią tego, który był używany przez Peary'ego i podążając dokładnie tą samą trasą co on, dotarł na biegun w ciągu 36 dni, 22 godzin i 11 minut, co jego zdaniem jednoznacznie dowodzi, że Peary był w stanie dotrzeć na biegun i zapewne na nim był. Niemniej Peary twierdził, że z powodu natrafienia na otwarte wody był zmuszony do pięciodniowego postoju w Big Lead. Co więcej, Avery powrócił drogą powietrzną, a porównanie dystansów pokonanych na ostatnich pięciu odcinkach daje rażąco odmienne wyniki: Peary 130 mil morskich, Avery 71 mil morskich.

Literatura i film

[edytuj |edytuj kod]

Robert Peary jest autorem kilku książek, najbardziej znane z nich toNorthward over the Great Ice (1898) iNearest the Pole (1907).

Historię życia Peary'ego przedstawiono w 1998 w filmie produkcjiUSA pod tytułemTriumf odwagi, (tytuł oryginalny:Glory and Honor). ReżyseriaKevin Hooks, wykonawcy głównych ról:Delroy Lindo (Matthew Henson),Henry Czerny (Robert Peary).

Upamiętnienie

[edytuj |edytuj kod]

Jego nazwisko nosiZiemia Peary’ego.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Arctic Explorer Robert E. Peary. AmericasLibrary.gov. [dostęp 2014-07-25]. (ang.).
  2. Peary Arctic Expedition. National Geographic. [dostęp 2014-07-25]. (ang.).
  3. Robert Edwin Peary Biography. Biography.com. [dostęp 2014-07-25]. [zarchiwizowane ztego adresu (2014-06-21)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Robert_Edwin_Peary&oldid=76979203
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp