 | |||
| rezerwat leśny | |||
| Typ rezerwatu | fitocenotyczny[1] | ||
|---|---|---|---|
| Podtyp rezerwatu | zbiorowisk leśnych[1] | ||
| Państwo | |||
| Województwo | |||
| Mezoregion | |||
| Data utworzenia | 23 lipca 1958 | ||
| Akt prawny | |||
| Powierzchnia | 31,45 ha | ||
| Ochrona | |||
Położenie na mapie gminy Dąbrowa Chełmińska  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |||
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |||
 53°09′20″N 18°13′06″E/53,155556 18,218333 | |||
| |||
Rezerwat przyrody Las Mariański –rezerwat leśny o powierzchni 31,45 ha, położony wwojewództwie kujawsko-pomorskim,powiecie bydgoskim igminie Dąbrowa Chełmińska[1].
Jest to jeden z najwcześniej założonych i najbliższych rezerwatów przyrody w otoczeniuBydgoszczy[2].
Obszar rezerwatu podlegaochronie czynnej[1][3].
Pod względem fizycznogeograficznym rezerwat znajduje się w mezoregioniePojezierze Chełmińskie (315.11),mikroregionie Zbocze Mariańskie (315.111).Znajduje się wNadleśnictwie Toruń, na północnym obrzeżu wsiOstromecko.
Rezerwat jest położony na pociętym jarami, wschodnim zboczuDoliny Dolnej Wisły i znajduje się w obrębieNadwiślańskiego Parku Krajobrazowego stanowiącego częśćZespołu Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą.
Początki ochrony krajobrazowej terenu dzisiejszego rezerwatu sięgająXIX wieku. Porośnięte lasem zbocze Doliny Wisły nazywano parkiem Marii (niem.Marienpark), od imieniaMarty Matyldy Marii Alvensleben-Schönborn (1854–1915) – spadkobierczyni majątkuOstromecko i żony Albrechta von Alvensleben (1840–1928). Wykonano na jego terenie drogę z mostkami, wzdłuż której ustawiono ławki z drewna brzozowego.
U podnóża malowniczego odcinka zbocza znajdowało się ujścieżyły wodnej[potrzebny przypis], gdzie na przełomieXVIII i XIX wieku zbudowanomłyn wodny. W II połowie XIX wieku właściciele majątku Ostromecko postanowili eksploatować wodę z miejscowego źródła. Od 1894 r. czerpano i sprzedawano stąd wodę pod nazwą „Źródło Marii” (niem.Marien Quelle)[4]. Woda ta została uhonorowana dyplomami i medalami na międzynarodowych wystawach wKrólewcu (1895),Szczecinie (1897) iParyżu (1927).
Wokresie międzywojennym tereny te nadal pełniły funkcje parku. W tych czasach wprowadzono obce gatunki drzew, między innymidąb czerwony,kasztanowiec orazsosnę czarną[4].
Po wojnie podjęto próbę zatwierdzenia ochrony prawnej tego obszaru. Ostateczne zatwierdzenie rezerwatu nastąpiło 23 lipca 1958 r. Zarządzeniem nr 244 Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego[5]. Rezerwat zajmował wówczas powierzchnię 28,48 ha.
Rezerwat został utworzony dla ochrony zróżnicowanych zespołów leśnych porastających stromejary iparowy doliny Wisły: odłęgujesionowo-olszowego poprzezgrąd subkontynentalny,żyzną buczynę niżową, aż po kontynentalnybór mieszany[2].Teren ten posiada również wysokie walory krajobrazowe, z uwagi na duże deniwelacje terenu,źródliska iwysiękiwód podziemnych.
Gatunkami dominującymi w drzewostanie są:grab zwyczajny,sosna zwyczajna,buk zwyczajny orazjesion wyniosły[5].Najbardziej zróżnicowane, wielogatunkowe i różnowiekowe struktury w drzewostanie porastają strome zbocza ijary, gdzie spełniają funkcje glebochronne. Szczególnie piękne są drzewostany liściaste z udziałembuka iwiązu. Na wzniesieniach występują natomiast drzewostany z dużym udziałemsosny zwyczajnej[6].
Na terenie rezerwatu gatunkami występującymi pojedynczo lub sporadycznie są:klon zwyczajny,jawor,topola osika,topola biała,olsza szara,brzoza zwisła,dąb szypułkowy,lipa drobnolistna[6].Wiek spotykanych tu drzew jest bardzo zróżnicowany: 40–60 lat dla najniższego piętra, poprzez 60–140 lat dla stanu podstawowego, aż po 200 lat dla najstarszych egzemplarzysosen,dębów ilip.
Warstwę krzewów tworzą:bez czarny,dereń,trzmielina,leszczyna,jarzębina,porzeczka,głogi,śliwa tarnina,róża i samosiewy gatunków drzewiastych. Warstwaruna stosunkowo bogata w partiach lasu liściastego reprezentowana jest przezzawilec gajowy,przylaszczkę pospolitą,ziarnopłon wiosenny,konwalię majową,fiołki,miodunkę plamistą, trawy itp.[6] Z rzadkich gatunków flory występują:zdrojówka rutewkowata,kokorycz pusta,łuskiewnik różowy imarzanka wonna[5].
Na przestrzeni lat, wskutek chorób i zmian siedliskowych, zmalał udziałwiązu polnego w drzewostanie. Obecnie w rezerwacie spotyka się zbiorowiska leśne głównie o charakterzegrądu,buczyny orazolsu[2].
Na skraju rezerwatu znajdują się źródławody mineralnej zwanej Ostromecką, która wydobywana jest na skalę przemysłową.
Przez rezerwat przebiega
pieszyszlak turystyczny „Rezerwatów Chełmińskich”Bydgoszcz Fordon –Chełmno 48 km[7]. Podążając nim pieszo lub rowerem można zwiedzić rezerwaty rozlokowane na prawym zboczuDoliny Wisły:
