Reskrypt (łac.rescriptum – odpowiedź pisemna) – wprawie rzymskim akt normatywny wychodzący z kancelariicesarskiej (jeden z rodzajów cesarskich rozporządzeń zwanychconstitutiones)[1], będącym odpowiedzią cesarza na zapytania urzędników, sędziów lub osób prywatnych w kwestiach prawnych. Po skodyfikowaniuedyktupretorskiego cesarz stał sięviva vox iuris civilis (żywym głosem prawa cywilnego), a poprzez reskrypty dokonywał autentycznej interpretacji obowiązującego prawa. Odpowiedzi te były często elementem kształtującym nową praktykę sądową[2], jak np. reskryptHadriana o zasadach oceny zeznań świadków w procesie rzymskim[3]. Podobnie poprzez reskryptAntoninus Pius zapewnił bezwzględną ochronę osobom powołanym do dziedziczenia na podstawietestamentu prawa pretorskiego, zaśMarek Aureliusz zapoczątkował nowy etap w rozwoju kompensacji[4].
Obecnie reskrypt to jedno ze źródełprawa kanonicznego. Wydaje go organ wykonawczy władzy kościelnej. Na jego podstawie udziela sięprzywileju lubdyspensy[5].
↑Pozostałymi byłyedicta (obwieszczenia),mandata (instrukcje) idecreta (wyroki).Instytucje Gajusza księga I, 5Constitutio principis est, quod imperator decreto uel edicto uel epistula constituit. Nec umquam dubitatum est, quin id legis vicem optineat (Rozporządzeniem cesarskim jest to, co cesarz postanawia za pomocą wyroku lub obwieszczenia, lub listu. Nigdy nie wątpiono, że ma ono moc prawa).
↑Reskrypt zawierał rozstrzygnięcie przedstawionej sprawy i wiązał strony jedynie w tej sprawie (o ile sprawę przedstawiono zgodnie z prawdą –si preces veritate nituntur), lecz wielki autorytet cesarzy powodował, że traktowano je jako wzór w podobnych sprawach. Stopniowo reskrypty uzyskały moc powszechnie obowiązującą.Wiesław Litewski,Rzymskie prawo prywatne Warszawa 1994, wydanie drugie,ISBN 83-01-11349-9, s. 63n, 87 i 424.
