Republika Angielska,Rzeczpospolita Angielska (ang. Commonwealth of England) – bytpaństwowy obejmującyAnglię w latach 1649–1660, w którym rządy sprawowałparlament (1649–1653, 1659–1660) orazlordowie protektorzy –Oliver Cromwell (1653–1658) iRichard Cromwell (1658–1659)[1]. Rządy lordów protektorów miały charakterdyktatury, a samo państwo nosiło w ich czasie nazwęProtektoratu (the Protectorate; formalnieCommonwealth of England, Scotland and Wales). Okres istnienia Republiki zwany jest takżebezkrólewiem (Interregnum).
Od 1642 wKrólestwie Anglii toczyła sięwojna domowa przeciwko królowiKarolowi I. Po serii zwycięstw nad wojskamirojalistów zIzby Gmin usunięto zwolenników ugody z monarchą, aIzbę Lordów pozbawiono wszelkiej władzy. Całkowicie podległy armii parlament (tzw.kadłubowy) zwołał sąd, który w styczniu 1649 roku oskarżył Karola I o zdradę państwa, skazując go naścięcie, czego dokonano 30 stycznia. Wkrótce po wykonaniu wyroku formalnie zlikwidowano urząd króla, a Anglię ogłoszono „wspólnotą”, „rzecząpospolitą” (Commonwealth) rządzoną przez parlament.
WKrólestwach Szkocji iIrlandii, które w czasie panowania Karola I znajdowały się wunii personalnej z Anglią, po straceniu Karola I za jego następcę uznano jego synaKarola II (w Szkocji dokonano jego koronacji). Po interwencji wojsk Cromwella, w 1652 oba kraje formalnie wcielono do republiki (faktycznypodbój Irlandii zakończył się w 1653[2], a inkorporacja Szkocji nastąpiła w 1657[3]).
Po czterech latach nieudolnych rządów Parlamentu KadłubowegoOliver Cromwell rozpędził go, a po kilku miesiącach rozwiązał także nowo sformowany tzw.Parlament Świętych. 16 grudnia 1653 roku na mocy sporządzonej przez grupę oficerów konstytucji zwanejInstrumentem Rządzenia Cromwell przejął władzę w państwie jakolord protektor. Po śmierci Olivera Cromwella 3 września 1658 władzę przejął jego synRichard. W następstwie jego rezygnacji, która miała miejsce 25 maja 1659, władza powróciła w ręce parlamentu, który rok później zadecydował orestauracji monarchii i wyborze na króla Karola II.
.svg)
