Piłkarska reprezentacja San Marino występuje pod przydomkiemLa Serenissima (wł.najjaśniejsza)[1][2]. Za jej funkcjonowanie odpowiada bezpośrednioFederazione Sammarinese Giuoco Calcio (FSGC)[3]. Funkcję selekcjonera pełni Fabrizio Costantini[4].
San Marino jest członkiemFIFA iUEFA od 1988 roku[5][6]. W 1990 roku zadebiutowało w oficjalnych rozgrywkach, którymi były eliminacjeMistrzostw Europy 1992 wSzwecji[6]. Piętnastokrotnie brało udział w kwalifikacjach domistrzostw świata imistrzostw Europy, we wszystkich kampaniach eliminacyjnych zajmując ostatnie miejsce w grupie.
Czuję dumę zakładając koszulkę reprezentacji San Marino. Mimo iż jest to mały kraj, wcale nie jest mniej ważny od tych większych
San Marino zajmuje przedostatnie miejsce wUEFA pod względem liczebności populacji (32 tysiące obywateli), co stanowi strukturalny problem w stworzeniu reprezentującej odpowiedni wEuropie poziom drużyny narodowej[19][20][21]. Liczba zarejestrowanychpiłkarzy wynosi około 1,5 tysiąca, zaś liczba zarejestrowanych klubów piłkarskich 17[19][22]. Wskutek tego od zawodników występujących w reprezentacji nie wymaga się osiągania sukcesów na arenie międzynarodowej[23][24]. WładzeFSGC za priorytet uznają honorowe uczestnictwo w międzynarodowych rozgrywkach i pokazanie przez to niezależnościRepubliki San Marino jako odrębnego państwa[7][25]. Za duży sukces uchodzi zdobycie jednej bramki; zwycięstwo bądź remis w oficjalnym meczu zyskuje rangę wydarzenia historycznego i sensacji w europejskich mediach sportowych[26][27][28][29].
San Marino Stadium oficjalnie ma pojemność wynoszącą 5115 widzów, docelowo jest jednak w stanie pomieścić około 7000 osób[31][32][33]. Obiekt wyposażony jest w bieżnię lekkoatletyczną. Obok niego znajduje się kompleks sportowy Sanmaryńskiego Komitetu Olimpijskiego (CONS) z pełnowymiarowym basenem oraz boiskami do piłki nożnej, sportów halowych orazbaseballu[34]. Latem 2009 roku Stadion Olimpijski stał się jedną z pierwszych sportowych aren na świecie, na której zastosowano system Football Green Live - mieszaninę naturalnej i półsyntetycznej trawy[30][35]. Przeprowadzona wówczas renowacja obiektu pochłonęła sumę około 700 tys.euro[36]. W 2014 roku obiekt przeszedł gruntowną modernizację, po której przemianowano jego nazwę naSan Marino Stadium[37].
Na San Marino Stadium niezwykle rzadko odnotowuje się liczbę widzów zbliżoną do maksymalnej pojemności obiektu. Frekwencja zależna jest od tego, ilu fanów drużyny przeciwnej przybędzie do San Marino na mecz swojej reprezentacji. Najwyższą liczbę widzów odnotowano w meczu zNiemcami w 2006 roku[16], kiedy na trybunach zasiadło 5019kibiców oraz w spotkaniu przeciwkoAnglii w 2013 roku - 4952 osób[38][39]. Przeważającą liczbę widzów stanowią kibice drużyn przyjezdnych. W 2007 roku podczas meczu zIrlandią, spośród 3294 kibiców na stadionie około 2500 z nich stanowili irlandzcy fani[40]. Podczas spotkań z mniej atrakcyjnymi sportowo rywalami frekwencja zwykle waha się między liczbą 700 - 1500 kibiców[16]. Widownia nameczach towarzyskich zwykle nie przekracza 500 osób.
Reprezentację San Marino w piłce nożnej uformowano w połowielat 80. W 1985 roku zatwierdzono związkowy statut i otrzymano tymczasowe, wstępne członkostwo wUEFA. W tym samym roku San Marino rozegrałomecz sparingowy zduńskim klubemOdense Boldklub, zakończony remisem 1:1 (bramka Fabio Gasperoniego)[45]. W styczniu 1986 roku funkcję pierwszego trenera reprezentacji oficjalnie powierzonoGiulio Cesare Casaliemu[45]. 28 marca 1986 San Marino w premierowym meczu międzypaństwowym zmierzyło się naStadionie Olimpijskim wSerravalle z reprezentacjąKanady U-23, która odbywała dwutygodniowetournée poSzwajcarii iWłoszech[46][47][48]. Spotkanie zakończyło się porażką San Marino 0:1 po bramceJamesa Grimesa w 78. minucie[6][46].
W 1987 roku San Marino wzięło udział wigrzyskach śródziemnomorskich, które odbyły się wSyrii[45][46].La Serenissima zremisowała 0:0 zLibanem i przegrała 0:3 zgospodarzami turnieju oraz 0:4 zTurcją U-23[49]. W 1988 rokuFSGC została przyjęta w poczet członkówFIFA iUEFA[5]. Piłkarska reprezentacja San Marino mogła od tej pory brać udział we wszystkich oficjalnych rozgrywkach jako pełnoprawna drużyna narodowa swego kraju[50]. Pierwsze oficjalne mecze zaczęła ona rozgrywać od 1990 roku, kiedy to wzięła udział w eliminacjachMistrzostw Europy 1992[32].
San Marino zakończyło kwalifikacje na ostatnim miejscu w grupie, przegrywając wszystkie spotkania z bilansem bramkowym 1:33. Pierwszy oficjalny mecz jako członekFIFA iUEFA Sanmaryńczycy rozegrali 14 listopada 1990 ze Szwajcarią wSerravalle[53]. Zakończył się on porażką 0:4 po bramkach zdobytych przezAlaina Sutera,Stéphane Chapuisata,Adriana Knupa iFrédérica Chassota[54]. Spotkanie obserwowało 930 widzów[55]. W następnej kolejce w meczu z Rumunią wBukareszcie pierwszączerwoną kartkę w oficjalnym meczu otrzymał obrońcaMarco Montironi. 27 marca 1991 w spotkaniu rewanżowym przeciwko temu samemu rywalowi wSerravalle (1:3) San Marino zdobyło pierwszą w historii bramkę[6][56]. Strzelcem gola był pomocnikValdes Pasolini, który w 26. minucie pokonałFlorina Pruneę strzałem zrzutu karnego.
W pierwszym spotkaniu z Norwegią wOslo miała miejsce najwyższa porażka w kwalifikacjach - 0:10. W meczu przeciwko Turcji wAnkarze (1:4) pierwszą w historii bramkę z akcji zdobyłNicola Bacciocchi[58]. Rewanż rozegrany 10 marca 1993 wSerravalle zakończył się bezbramkowym remisem. W celu upamiętnienia tego rezultatu sanmaryńscy piłkarze zamówili koszulki z napisem „0:0”, w których występowali przez kilka następnych spotkań, ubierając je pod trykot meczowy[59][60]. Mecz ten uznaje się za najlepsze dotąd spotkanie reprezentacji[61][62]. Bohaterem obwołano rezerwowegobramkarzaStefano Muccioliego, który na boisku pojawił się w 7. minucie po tym, jakPierluigi Benedettini doznał kontuzjistawu łokciowego[24][63]. Za kluczowe dla wyniku momenty uznano obronę przez niego strzałówÜnala Karamana iFeyyaza Uçara[63]. 28 kwietnia 1993 w wyjazdowymmeczu przeciwko Polsce (0:1) jedyna bramka została zdobyta przezJana Furtoka za pomocą ręki[64][65]. Sędzia Leslie Mottram błędnie uznał gola[66]. Po spotkaniu Sanmaryńczycy zostali nagrodzeni przez publiczność oklaskami[59].Przegląd Sportowy opatrzył relację meczową tytułemAle kino! 1:0 z San Marino, zaś sanmaryńscy dziennikarze określili to spotkanie mianemFurto(k) (wł.kradzież)[67][68].
Dwa ostatnie mecze eliminacyjne przeciwko Anglii i Holandii San Marino w roli gospodarza rozegrało na stadionieRenato Dall'Ara we włoskiejBolonii. Decyzję tę podjęto z obawy przed zamieszkami wywołanymi przez przyjezdnychpseudokibiców[69]. W meczu z AngliąDavide Gualtieri w wyniku błędu obrońcyStuarta Pearce'a zdobył gola po upływie 8,3 sekundy od rozpoczęcia spotkania[70][71][72]. Do 11 października 2016 była to najszybciej zdobyta bramka meczach reprezentacyjnych w strefieUEFA i ogółem w historii kwalifikacji i turniejów finałowychMistrzostw Świata[73][74]. NazajutrzDaily Mirror opatrzył okładkę zdjęciem Gualtieriego i tytułemEnd of the world (ang.Koniec świata)[75][76]. Reprezentacji Anglii do uzyskania awansu potrzebna była siedmiobramkowa wygrana przy jednoczesnym braku zwycięstwa Holandii w meczu z Polską[77][78]. Żaden z tych warunków nie został spełniony, przez co Anglia zajęła w grupie 3. miejsce[79].
Reprezentacja San Marino rywalizowała w grupie 8 zFinlandią,Grecją,Rosją,Szkocją orazWyspami Owczymi[80]. San Marino przegrało wszystkie kwalifikacyjne spotkania zdobywając 2 bramki i tracąc 36.
Przed rozpoczęciem eliminacji liczono na korzystny wynik w rywalizacji w Wyspami Owczymi[58]. Obie federacje znalazły się w jednej grupie wskutek zmian politycznych w Europie i włączeniu w szeregiUEFA 11 nowych członków, przez co nie były losowane z tego samego, ostatniego koszyka. W spotkaniu wToftir Sanmaryńczycy przegrali 0:3, co jest najwyższym zwycięstwem Wysp Owczych w meczach kwalifikacji mistrzostw Europy. Rewanż wSerravalle zakończył się porażką 1:3. Bramkę dla San Marino zdobył obrońcaMauro Valentini[81]. W wyjazdowym meczu przeciwko Finlandii wHelsinkach (1:4) drugiego w kwalifikacjach gola strzeliłPier Domenico Della Valle[82]. Po zakończeniu rozgrywekMassimo Bonini zakończył karierę piłkarską.
San Marino przegrało wszystkie spotkania różnicą przynajmniej 3 bramek, po raz pierwszy w historii nie zdobywając gola. Średnia bramek straconych na mecz wyniosła 5,25. Najwyższa porażka miała miejsce w wyjazdowym spotkaniu z Turcją - 0:7. W meczu przeciwko Belgii wSerravalle w reprezentacji zadebiutowali jedni z najbardziej zasłużonych dla drużyny narodowej zawodników:Simone Bacciocchi (60 A),Federico Gasperoni (41 A) orazDamiano Vannucci (69 A)[85]. Ostateczny wynik kwalifikacji, zważywszy nawet skromne oczekiwania w San Marino, uznano za rozczarowujący[56][86].
San Marino zakończyło kwalifikacje z zerowym dorobkiem punktowym i bilansem bramkowym 1:44. W meczach wyjazdowych reprezentacja traciła średnio 7 bramek na spotkanie. Najwyższa porażka miała miejsce w wyjazdowym meczu z Hiszpanią - 0:9, najniższa to wynik 0:1 z Cyprem u siebie. Był to zarazem pierwszy mecz od 1993 roku, w którym San Marino straciło nie więcej niż 1 gola. W spotkaniach przeciwko San MarinoJosi Benajun,Luis Enrique,Raúl iIvica Vastić uzyskiwalihat-trick. W meczu z Izraelem (0:5) w reprezentacji zadebiutował napastnikAndy Selva, który jest rekordzistą pod względem rozegranych spotkań oraz strzelonych bramek[89]. W meczu z Austrią (1:4) wSerravalle zdobył on gola zrzutu karnego[90].
San Marino grało w grupie 6, gdzie za rywali miałoBelgię,Chorwację,Łotwę iSzkocję[91]. Eliminacje zakończyły się zdobyciem 1 punktu i strzeleniem 3 bramek, co jest najlepszym osiągnięciem w historii. W 2000 rokuFSGC zamieściła ogłoszenia we włoskiej i światowej prasie, w których poszukiwała chętnych do gry w reprezentacji zawodników pochodzenia sanmaryńskiego. Otrzymano zgłoszenie piłkarza występującego wNational Soccer League, jednak jego akces odrzucono z powodu zbyt dużej odległości i wysokich kosztów przelotów[58]
W wyjazdowym meczu przeciwko Łotwie wRydze San Marino zremisowało 1:1 po bramceNicoli Albaniego[92]. Był to pierwszy wyjazdowy mecz reprezentacji o punkty, w którym nie doznała ona porażki. Media łotewskie nazwały ten rezultat największą kompromitacją tamtejszej piłki nożnej[93][94]. TrenerGary Johnson po zakończeniu spotkaniazaatakował fizycznie jednego z dziennikarzy[93]. NazajutrzLFF ogłosiła jego odejście ze stanowiska[95]. Najwyższej porażki Sanmaryńczycy doznali w spotkaniu z Belgią wBrukseli przegrywając 1:10. Bramkę dla San Marino zdobył zrzutu wolnegoAndy Selva. Sprawozdawca komentujący mecz dla belgijskiego kanałuLa Une określił tego gola mianemmagnifique but (fr.cudowny gol), natomiast brytyjskie dziennikiThe Herald iThe Independent nazwały gospectacular free-kick (ang.spektakularny rzut wolny)[96][97]. W rewanżu wSerravalle, przegranym 1:4, bramkę zdobył również Selva.
W meczu z Łotwą wSerravalle San Marino przegrało 0:1 posamobójczej bramceCarlo Valentiniego w czasie doliczonym do drugiej połowy[99]. W spotkaniu przeciwko Węgrom naStadionie Olimpijskim (0:5)Andy Selva nie wykorzystałrzutu karnego, strzelając nad poprzeczką[100]. W meczach przeciwko Polsce Sanmaryńczycy ulegli dwukrotnie przegrywając 0:2 u siebie oraz 0:5 na wyjeździe. Najwyższa porażka w kwalifikacjach miała miejsce w domowym spotkaniu przeciwko Szwecji - 0:6.
San Marino poniosło porażki we wszystkich 10 meczach i osiągnęło bilans bramkowy 2:40. Obydwie bramki w tych kwalifikacjach zdobyłAndy Selva w spotkaniach z Belgią oraz Bośnią i Hercegowiną. Najwyższa przegrana miała miejsce w potyczce z Belgią wAntwerpii (0:8), najniższe w meczach przeciwko Belgii (1:2) i Litwie (0:1) wSerravalle. Przed wyjazdowym meczem z Hiszpanią trenerLuis Aragonés oznajmił na konferencji prasowej, iż gra z przeciwnikami, którzy prezentują tak niski poziom sportowy jest dla jego drużyny bezcelowa[102][103]. Po zakończeniu przegranej 0:5 rywalizacji sanmaryńscy piłkarze zostali przez publiczność naEstadio de los Juegos Mediterráneos nagrodzeni brawami[102][103].
6 września 2006 w inauguracyjnym meczu Sanmaryńczycy przegrali wSerravalle 0:13 z Niemcami[38]. Jest to najwyższa porażka reprezentacji San Marino oraz najwyższe zwycięstwo odnotowane w meczach o punkty w strefie UEFA[105][106][107]. Ponadto reprezentacja Niemiec odniosła najwyższe zwycięstwo od 1912 roku[108]. W 88. minucie przy stanie 0:12 arbiter podyktowałrzut karny, który wykonać chciał bramkarzJens Lehmann[109]. Po sugestiach graczy San Marino, iż jest to próba upokorzenia rywala oraz naruszenie zasadfair play, zrezygnował z tego zamiaru[109][110]. W meczu z Irlandią naStadionie OlimpijskimManuel Marani w 86. minucie wykorzystał błąd bramkarzaWayne’a Hendersona i skierował piłkę do opuszczonej przez niego bramki, wyrównując stan spotkania na 1:1[40]. Wynik ten utrzymał się przez 8,5 minuty, do momentu zdobycia bramki przezStephena Irelanda w 5. minucie doliczonego czasu gry[111]. Ogółem Sanmaryńczycy przegrali wszystkie spotkania tracąc średnio 4,75 gola na mecz.Andy Selva był najczęściejfaulowanym zawodnikiem spośród wszystkich graczy biorących udział w eliminacjach[112].
13 grudnia 2006 obrońca reprezentacji San MarinoFederico Crescentini podczas urlopu wAcapulcoutonął wOceanie Spokojnym[113]. Pomógł on wydostać się na brzeg swojej partnerce, jednak w wynikufizycznego wyczerpania organizmu sam został pochłonięty przezprąd oceaniczny[113]. Prywatnie był on bratankiem prezesaFSGC Giorgio Crescentiniego, na wniosek którego w lutym 2007 roku przed rozpoczęciem meczu z Irlandią uczczono jego pamięć minutą ciszy[114].
Na inaugurację rozgrywek San Marino przegrało wSerravalle 0:2 z Polską. W 4. minucie spotkaniaAndy Selva nie wykorzystałrzutu karnego podyktowanego za faulGrzegorza Wojtkowiaka na nim samym, który obroniłŁukasz Fabiański[117]. W rewanżu rozegranym wKielcach Sanmaryńczycy doznali najwyższej w kwalifikacjach porażki przegrywając 0:10[118]. Wynik ten jest najwyższym w historii zwycięstwem odniesionym przez reprezentację Polski[119][120]. Drugie w kolejności najwyższe przegrane miały miejsce w grach wyjazdowych przeciwko Czechom i Słowacji, zakończone dwukrotnie wynikiem 0:7.
Przed ostatnią kolejką kwalifikacji czeski dziennikBlesk zaoferował piłkarzom reprezentacji San Marino 1 milionkoron czeskich lub taką ilośćpiwa, jaką zdołają wypić za zwycięstwo w meczu zeSłowenią, co byłoby korzystnym wynikiem dla reprezentacjiCzech[121][122]. Spotkanie zakończyło się porażką San Marino 0:3[123].
Reprezentacja San Marino znalazła się w grupie zFinlandią,Holandią,Mołdawią,Szwecją orazWęgrami[124]. Po raz trzeci w historii Sanmaryńczycy nie zdobyli podczas eliminacji ani jednej bramki jak również ani jednego punktu.
We wrześniu 2010 roku w meczu zeSzwecją wMalmö (0:6) bliźniacyAldo iDavide Simoncini zdobyli pobramce samobójczej, code facto oznacza również, iż Davide pokonał samobójczym strzałem swojego brata bliźniaka[125][126]. Są to jedyne udokumentowane tego typu przypadki w profesjonalnej piłce nożnej[25][127]. 6 września 2011, przed meczem rewanżowym wSerravalle (0:5), bramkarzFederico Valentini zmuszony był o poranku opuścić swoje stanowisko pracy wbanku, by zastąpić kontuzjowanego Aldo Simonciniego[128].
2 września 2011 w wyjazdowym meczu przeciwko Holandii wEindhoven San Marino przegrało 0:11, co jest drugą najwyższą w historii porażką reprezentacji i jednocześnie najwyższym zwycięstwem odniesionym przez Holandię[129][130]. W meczu z Mołdawią wKiszyniowie (0:4) pomocnikMatteo Vitaioli zdobył w 4. minucie bramkę, która decyzją sędziegoPetura Reinerta nie została uznana ze względu napozycję spaloną[131][132]. Ogółem w 10 spotkaniach San Marino traciło średnio 5,3 gola na mecz, w grach wyjazdowych zaś średnia ta wyniosła 7,4 bramki. Według oficjalnych statystykUEFA reprezentacja San Marino oddała w kwalifikacjach łącznie 11 celnych strzałów na bramkę.
Najwyższe porażki miały miejsce w meczach przeciwko Ukrainie (0:9 na wyjeździe i 0:8 u siebie) oraz Anglii (0:8 u siebie). Jedyną bramkę zdobył dla San Marino obrońcaAlessandro Della Valle, który w meczu z Polską wSerravalle (1:5) pokonał strzałem głowąArtura Boruca[135][136]. Przerwał on tym samym trwającą 5 lat serię 25 kolejnych spotkań bez zdobytego gola w meczach kwalifikacyjnych[137][138]. Podczas meczu z Anglią naStadionie Wembley (0:5) w wyniku ataku bramkarzaAldo SimonciniegoTheo Walcott został bezpośrednio z boiska odwieziony na obserwację do szpitala[139][140]. Media sportowe porównały to zajście do fauluHaralda Schumachera naPatricku Battistonie zMistrzostw Świata 1982 i zainicjowały dyskusję o zaostrzeniu przepisów w podobnych przypadkach[141][142][143]. TrenerRoy Hodgson po spotkaniu podał w wątpliwość sens rozgrywania meczów przeciwko rywalom prezentującym poziom San Marino[144][145].
Sanmaryńczycy zajęli w kwalifikacjach pierwsze miejsce w klasyfikacji liczby otrzymanych żółtych kartek (36 w 10 spotkaniach)[146]. Dwa dni po zakończeniu eliminacjiGiampaolo Mazza zrezygnował z funkcji selekcjonera reprezentacji[147][148].
Jedyny w eliminacjach punkt zdobyty został 15 listopada 2014 w spotkaniu przeciwko Estonii wSerravalle, które zakończyło się rezultatem 0:0[151]. Było to zarazem pierwszy mecz bez przegranej od 28 kwietnia 2004, kończący serię 61 kolejnych porażek[152]. W spotkaniu z Litwą wWilnie (1:2) Sanmaryńczycy zdobyli bramkę, którą strzelił w 55. minucie zrzutu wolnego pomocnikMatteo Vitaioli[153]. Był to pierwszy gol zdobyty w kwalifikacyjnym meczu wyjazdowym od 2001 roku[154]. Decydującą bramkę San Marino straciło w doliczonym do drugiej połowy czasie gry po strzaleLukasa Spalvisa[155]. W marcu 2015 roku przed rozpoczęciem przygotowań do meczu przeciwko Słowenii piłkarze reprezentacji San Marino, wspierani przez związek piłkarzy sanmaryńskich (Associazione Sammarinese Calciatori), ogłosili trwający 5 dnistrajk[156][157]. Oznajmili, iż rozważajązbojkotowanie spotkania ze względu na konflikt zFSGC[156][158]. Dotyczył on braku wystarczającego wsparcia ze strony federacji w zakresie finansowym i organizacyjnym oraz zmiany jej statutu na bardziej korzystny dla praw i interesów graczy[159]. Po spotkaniu rady drużyny z przedstawicielami władz sportowych spór zażegnano[160][161].
Ze średnią 1,1 celnych strzałów na mecz San Marino zajęło w tej klasyfikacji przedostatnią lokatę spośród wszystkich reprezentacji biorących udział w kwalifikacjach[162].
San Marino znalazło się w grupie 3, w której rywalizowało zAzerbejdżanem,Czechami,Irlandią Północną,Niemcami iNorwegią[163]. Kwalifikacje zakończyły się porażkami we wszystkich spotkaniach z bilansem bramkowym 2:51. Średnia goli straconych na mecz wyniosła 5,1.
Najwyższych porażek San Marino doznało w domowych meczach z Niemcami i Norwegią, kiedy to dwukrotnie uległo rywalom w stosunku 0:8. W meczu z Norwegią naUllevaal Stadion (1:4) wynik spotkania otworzył w 12. minuciesamobójczym strzałem obrońcaDavide Simoncini, który - po raz drugi w karierze - pokonał w ten sposób swojego brata bliźniakaAldo[164]. W 54. minucie po przeprowadzonymkontrataku wyrównałMattia Stefanelli, zaś wynik remisowy utrzymywał się przez 23 minuty, do momentu zdobycia gola przezAdamę Diomandé[165]. Spotkanie to było ostatnim meczem w reprezentacjiAndy'ego Selvy, który w kwietniu 2017 roku podczas meczu ligowego doznał zerwaniaścięgna Achillesa, po którym przestał otrzymywać powołania[166][167].
W meczu przeciwko Azerbejdżanowi wBaku (1:5) drugiego gola w eliminacjach zdobył boczny obrońcaMirko Palazzi, który pokonał strzałem głowąSəlahəta Ağayeva[168]. Dla gospodarzy był to pierwszy przypadek w historii, gdy zdobyli 5 bramek w jednym meczu oraz wyrównanie rekordu najwyższego zwycięstwa w meczach oficjalnych[169]. W czterech ostatnich spotkaniach San Marino wystąpiło bezkapitanaMatteo Vitaioliego, który został zawieszony przezfederację na 3 miesiące za grę wzakładach bukmacherskich[170][171]. Po zakończeniu kwalifikacji rezygnację ze stanowiska selekcjonera złożyłPierangelo Manzaroli.
San Marino w każdym ze spotkań traciło średnio 5,1 gola i oddawało 2,8 strzału na bramkę przeciwnika, w tym 1,2 strzału celnego[173]. Najniższa przegrana miała miejsce w meczach ze Szkocją (0:2) i Kazachstanem (1:3) wSerravalle, najwyższe porażki to dwukrotnie 0:9 w wyjazdowych grach przeciwko Belgii i Rosji. Jedynego w kwalifikacjach gola strzeliłFilippo Berardi w 77. minucie meczu przeciwko Kazachstanowi (1:3) naSan Marino Stadium, wykorzystując błądbramkarza rywaliDmitrija Niepogodowa[174][175]. Była to pierwsza bramka reprezentacji od 17 spotkań i pierwszy gol na własnym boisku od września 2013 roku[174][175].
Najniższa przegrana miała miejsce w meczu z Albanią (0:2) wSarravalle i w meczu wyjazdowym z Andorą (0:2). Najwyższa porażka to 0:10 w meczu z Anglią w Sarravalle. Jedynego w kwalifikacjach gola strzeliłNicola Nanni w 48. minucie meczu przeciwko Polsce (1:7) naSan Marino Stadium, wykorzystując błądobrońcy rywaliKamila Piątkowskiego. Była to pierwsza bramka reprezentacji od 10 spotkań.
Defensywny pomocnik urodzony w 1959 roku wSan Marino, uważany za najwybitniejszego sanmaryńskiego piłkarza[189][190][191]. Podczas swojej kariery występował m.in. wAC Cesena,Juventusie Turyn iBologna FC[192]. W barwach Juventusu wywalczył w latach 1981–1986Puchar Mistrzów,Puchar Zdobywców Pucharów,Superpuchar Europy,Puchar Interkontynentalny oraz trzykrotnie tytuł mistrza Włoch iPuchar Włoch[193][194]. Członek klubu 50 najlepszych piłkarzy w historii Juventusu[195]. Przed 1988 rokiem sanmaryńscy piłkarze uznawani byli za obywateliWłoch, wskutek czego miał on możliwość gry w reprezentacjiWłoch U-21[192][196]. W 1983 rokuUEFA uregulowała tę sporną kwestię, co uniemożliwiło mu dalszą grę w kadrze młodzieżowej[197][198]. Po zmianie przepisów oferowano mu przyjęcie paszportu włoskiego i grę w seniorskiej reprezentacji tego kraju, jednak za każdym razem odmawiał, gdyż nie chciał zrzekać się obywatelstwa sanmaryńskiego[199][200]. Po przyjęciuFSGC w szeregiFIFA iUEFA zgłosił on swój akces do drużyny narodowej[200]. W kadrze San Marino wystąpił 19 razy, nie zdobył żadnej bramki[196]. W latach 1996–1998 pełnił funkcję tymczasowego selekcjonera, po czym został zastąpiony przezGiampaolo Mazzę[201]. W listopadzie 2003 roku, z okazji nadchodzącego jubileuszu 50-leciaUEFA, FSGC uznała Massimo Boniniego najlepszym piłkarzem okresu 1954-2003, zaś w styczniu 2006 roku przyznała mu miano najlepszego zawodnika w historii tego państwa[193][202].
Ofensywny pomocnik urodzony w 1964 roku, wlatach 80. gracz m.in.Bologna FC,AC Parma iAC Milan. Pierwszy sanmaryński piłkarz, który występował wSerie A[204]. Od najmłodszych lat uchodził wśród ekspertów i dziennikarzy sportowych za wielki talent[205][206]. W barwach reprezentacji Włoch U-16 wywalczyłmistrzostwo Europy 1982, zdobywając w finale zwycięską bramkę[207]. W 1982 roku doUEFA wpłynął protest dotyczący jego osoby, co w konsekwencji zablokowało mu możliwość dalszego reprezentowania Włoch[198]. Pomimo iż w początkach swojej kariery Macina współpracował z tak uznanymi szkoleniowcami jakArrigo Sacchi czyNils Liedholm, nigdy nie osiągnął wysokiegio poziomu sportowego[208]. Przyczynę tego upatrywano w nieprofesjonalnym trybie życia i problemach z aklimatyzacją[206]. W AC Milan zaliczył 5 występów, po czym był wypożyczany do klubówtrzecioligowych[206]. Podczas gry dlaAncony Calcio, w wieku 24 lat doznał zerwaniawięzadła krzyżowego w prawym kolanie, co w konsekwencji oznaczało dla niego zakończenie gry w piłkę nożną na profesjonalnym poziomie[208][209]. W 1990 roku, po zakończeniu kariery klubowej, wystąpił dwukrotnie w reprezentacji San Marino[52].
Napastnik urodzony w 1976 roku wRzymie,Włoch z pochodzenia, uznawany za najbardziej zasłużonego dla reprezentacji piłkarza[200][210][211].Obywatelstwo sanmaryńskie otrzymał dzięki pochodzeniu swojego dziadka[102][212]. Jako jeden z nielicznych piłkarzy sanmaryńskich występował przez większość trwania kariery na zawodowym poziomie[213][214]. Grał głównie w klubach występujących na poziomie od III do V ligi włoskiej[215][216]. Wsezonie 2008/09 jako graczUS Sassuolo występował wSerie B[217]. W 2006 roku portal transferowyTransfermarkt wyceniał go na kwotę 300 tys.euro. W drużynie narodowej zadebiutował w 1998 roku w meczu zIzraelem, który to mecz był również pierwszym spotkaniemGiampaolo Mazzy na stanowisku selekcjonera[22]. Jest rekordzistą pod względem ilości zdobytych goli oraz występów w reprezentacji[218]. Jego bramka przeciwkoLiechtensteinowi (1:0) w 2004 roku dała San Marino jedyne dotychczas zwycięstwo[219][220]. Grę w reprezentacji zakończył w 2016 roku.
Pierwszy trener reprezentacji (ur. 1955), z wykształcenia nauczycielwychowania fizycznego. Jako piłkarz występował wAC Libertas iSan Marino Calcio. 24 stycznia 1986 objął posadę selekcjonera drużyny narodowej[45]. Trenował reprezentację w meczach nieoficjalnych, przed przyjęciemFSGC doFIFA iUEFA[53]. Pod jego wodzą San Marino rozegrało 28 marca 1986 roku pierwszy mecz międzypaństwowy przeciwkoKanadzie U-23, zakończony porażką 0:1[49]. Prowadził reprezentację podczasIgrzysk Śródziemnomorskich 1987, gdzie San Marino zremisowało 0:0 zLibanem i przegrało 0:3 zSyrią i 0:4 zTurcją U-23[49][221]. W 1990 roku z powodów zdrowotnych odszedł ze stanowiska[222].
Prowadził reprezentację tymczasowo w latach 1996-1998 podczaseliminacji Mistrzostw Świata 1998[193]. Pod jego wodzą San Marino przegrało wszystkie 8 spotkań kwalifikacyjnych z bilansem bramkowym 0:42[225].
Urodzony w 1956 roku wGenui, trener i działacz piłkarskiwłoskiego pochodzenia, z wykształcenia nauczycielwychowania fizycznego[226][227]. Jako zawodnik występował wCampionato Sammarinese i niższych ligach włoskich[228]. Wlatach 80. zaliczył 4 nieoficjalne występy w kadrze San Marino[49]. Funkcję trenera reprezentacji objął w 1998 roku, wcześniej pracował jako trener kadr U-18 i U-21 oraz asystentMassimo Boniniego[58][229]. Za jego kadencji San Marino odniosło jedyne dotychczasowe zwycięstwo pokonując w 2004 roku 1:0Liechtenstein oraz dwukrotnie osiągnęło wynik remisowy[230][231]. Podczas jego pracy reprezentacja doznała również najwyższych w historii porażek: 0:13 zNiemcami i 0:11 zHolandią[232][233]. W latach 2008–2012 San Marino ustanowiło europejski rekord 20 meczów bez zdobytej bramki[234][235]. Ogółem z 85 oficjalnych spotkań Mazza przegrał 82, natomiast w meczach eliminacyjnych zanotował 75 porażek w 76 meczach[236][237][238]. Oprócz funkcji selekcjonera pracował równocześnie jako nauczyciel, trener amatorskich włoskich klubów oraz działacz piłkarski przyFSGC[239][240]. 17 października 2013 roku zrezygnował ze stanowiska trenera reprezentacji[147][236]. Pełnił swoją funkcję nieprzerwanie przez 15 lat, co stanowi pod tym względem 6. wynik w Europie[241][242].
Urodzony w 1969 roku wRimini, z pochodzeniaWłoch, 38-krotny reprezentant San Marino[243]. Od 2007 roku pracował jako szkoleniowiec kadry B, reprezentacji młodzieżowych oraz asystentGiampaolo Mazzy[243][244]. 15 lutego 2014 mianowany pierwszym selekcjonerem[245][246]. Uznawany za autora największych sukcesów sanmaryńskiej piłki młodzieżowej[247]. Jako trenerkadry U-21 zremisował w 2012 roku 0:0 zGrecją i pokonał w 2013 roku 1:0Walię[247]. Jako szkoleniowiecAC Libertas zdobył dla San Marino pierwszy punkt w rozgrywkach europejskich pucharów dzięki remisowi 1:1 zDrogheda United w kwalifikacjachPucharu UEFA 2007/08[13]. 15 listopada 2014 San Marino pod jego wodzą zremisowało 0:0 zEstonią zdobywając pierwszy punkt w eliminacjachMistrzostw Europy i przerywając tym samym serię 61 porażek z rzędu[248][249].
Włoch urodzony w 1953 roku wRimini, powołany na stanowisko w styczniu 2018 roku, pierwszy zagraniczny selekcjoner reprezentacji[250]. W swojej karierze pracował jako asystentArrigo Sacchiego wreprezentacji Włoch a także prowadził włoskie kluby z niższych kategorii rozgrywkowych, w tymSan Marino Calcio[251][252]. Pod jego wodzą San Marino osiągnęło dwa bezbramkowe remisy wLidze Narodów UEFA 2020/21 zLiechtensteinem iGibraltarem, zdobywając pierwsze punkty w tych rozgrywkach. Mecz z Liechtensteinem wVaduz jest jedynym wyjazdowym spotkaniem w historii, w którym San Marino nie straciło bramki[253].
Sanmaryński trener urodzony 3 czerwca 1968 roku wSan Marino. Został powołany na stanowisko w lisotpadzie 2021 roku po odejściu Franco Varella kończąc czteroletnią karierę jako trenerSan Marino-U21. W swojej karierze doprowadził Juvenes/Dogana do finałuCampionato Sammarinese (2014/2015). Prowadził reprezentację San Marino przez 10 meczów[254].
Ubiór sportowy piłkarskiej reprezentacji San Marino nawiązuje kolorystyką do barwflagi San Marino[58]. Kolorem podstawowym jestbłękit, rezerwowymbiel[256].
1985-1987
1990-2005
1998-2002
2005-2008
2008-2010
2010-2012
2012-2014
2014-2016
2016-2018
2018-
W strojach łączących obie barwy San Marino występowało w meczach nieoficjalnych w drugiej połowielat 80. XX wieku. Od 1990 roku obowiązuje jednolita kolorystyka trykotów. W latach 1990–2009 reprezentacja grała w błękitnych strojach firmy Virma. Na przedzie koszulki w widniała wówczas niekiedy grafika z wizerunkiem logoFSGC lubherbu San Marino. W latach 2010–2017 San Marino występowało wgranatowych strojach firmyAdidas. W 2018 roku, po zmiany dostawcy sprzętu na firmęMacron, powrócono do koloru błękitnego.
Ze względu na osiągane wyniki i amatorski status zawodników reprezentacja San Marino ma bardzo niską reputację w środowisku piłkarskim[257][258][259]. Sanmaryńscy gracze określani byli pejoratywnym mianem „turystów”, „kelnerów” lub „chłopców do bicia”[61][260][261][262]. SelekcjonerGiampaolo Mazza twierdził, iż przeciwko najsilniejszym w Europie reprezentacjom porażka nie większa niż 0:5 satysfakcjonuje jego zespół[240].
W celu zobrazowania niewielkiego potencjału sportowego reprezentacji San Marino liczba populacji tego kraju porównywana była do łącznej pojemności obiektów piłkarskich[263][264][265]. W środowisku piłkarskim padały postulaty ograniczenia San Marino możliwości uczestniczenia w eliminacjachmistrzostw Europy imistrzostw świata[257][266][267].Joachim Löw,José Mourinho iKarl-Heinz Rummenigge wychodzili z propozycją nakazu rozgrywania przezeń preeliminacji[268][269][270]. Ponadto władzom piłkarskim zarzucano brak działań na rzecz podniesienia poziomu piłki nożnej w kraju[271][272].Roy Hodgson powiedział, iż gra przeciwko zawodnikom, którzy mają tak niski poziom wyszkolenia technicznego i umiejętności może grozić kontuzjami innych graczy[144]. Wyraził również w formie żartu opinię, że na mecz z Sanmaryńczykami można by wystawić reprezentację Anglii wkrykiecie, wskutek czego został skrytykowany przezPier Angelo Manzaroliego[273][274]. W 2007 rokuJosé Mourinho odrzucił propozycję objęcia stanowiska trenera reprezentacjiAnglii, gdyż ewentualność rywalizowania z drużynami takimi jak San Marino uznał za stratę czasu i przeszkodę w rozwoju własnej kariery[275][276].Luis Aragonés twierdził, że Sanmaryńczycy są zbyt słabi, by grać w meczach kwalifikacyjnych[102]. Na zgrupowaniach przedmeczowych - chcąc zdeprecjonować rywala i zmotywować swoich zawodników - porównywał on swoich przeciwników do reprezentacji San Marino[277][278]. W 2009 roku po spotkaniu z Polską (0:10) Gimapaolo Mazza i zawodnicy zbojkotowali pomeczowąkonferencję prasową ze względu na lekceważące reportaże telewizyjne na ich temat[260]. W 2013 rokuFSGC wystosowała protest skierowany do brytyjskiego kanałuITV, gdyż jej zdaniem podczas transmisji meczu komentatorzy w szyderczy sposób wyrażali się o reprezentacji San Marino[279][280].
Pomimo tego, piłkarze San Marino spotykali się z oznakami sympatii ze strony kibiców drużyn przeciwnych. W meczach przeciwkoAnglii,Hiszpanii iPolsce zdarzało się, iż byli oni po spotkaniu nagradzani oklaskami, w uznaniu ich postawy oraz zaangażowania sportowego[59][102][281].
San Marino rywalizowało dotychczas w meczach oficjalnych z 48 federacjami. Wszyscy przeciwnicy są członkami konfederacjiUEFA. Rywalem, z którym San Marino mierzyło się najczęściej, jest Polska - 9 oficjalnych spotkań.
San Marino zdobyło łącznie w spotkaniach oficjalnych 30 bramek. Najwięcej w meczach przeciwkoBelgii orazLiechtensteinowi - po 3. Zdobywcą ostatniego gola jest obrońcaSimone Franciosi, który 17 listopada 2023 w meczu eliminacji Mistrzostw Europy zKazachstanem strzelił bramkę w 60. minucie spotkania[282].
Poniższe zestawienie pokazuje pozycje reprezentacji San Marino w comiesięcznych notowaniachRankingu FIFA[283]. Najwyższą lokatę Sanmaryńczycy zajmowali we wrześniu 1993 roku, kiedy to plasowali się na 118. lokacie wśród 166 sklasyfikowanych federacji[16]. Najniższa pozycja to 209. miejsce (od października 2018 roku). W listopadzie 2014 roku San Marino zanotowało najwyższy w historii awans, kiedy to po remisie 0:0 zEstonią weliminacjach Mistrzostw Europy 2016 uzyskało promocję o 28 miejsc z 208. na 180. lokatę[284]. Od kwietnia 2008 do listopada 2014 reprezentacja San Marino zajmowała ostatnie miejsce w rankingu.
↑abStatystyki nie obejmują nieuznawanego przezFIFA iFIGC meczu zWłochami rozegranego 31 maja 2017
↑Statystyki nie obejmują spotkań rozegranych przed afiliacjąFSGC zFIFA iUEFA oraz nieuznawanego przezFIFA iFIGC meczu zWłochami rozegranego 31 maja 2017
↑Statystyki nie obejmują spotkań rozegranych przed afiliacjąFSGC zFIFA iUEFA oraz nieuznawanego przezFIFA iFIGC meczu zWłochami rozegranego 31 maja 2017
.jpg)
