Relikwie (łac.reliquiae „pozostałości, resztki”) – szczątki ciał osób świętych lub przedmioty, z którymi te osoby miały związek w czasie życia, stanowiące przedmioty czci w wielu religiach (np. drewno lub drzazgi z krzyża, na którym umarłJezus). Są one szczególnie rozpowszechnione wkatolicyzmie iprawosławiu, natomiastprotestantyzm negujekult relikwii.
Do 2017 roku relikwie mogły być I, II lub III stopnia[1]:
najważniejsze relikwie – I stopnia – to pozostałości ciała świętego, np. krew, kości, skóra, włosy, paznokcie
relikwie II stopnia – przedmioty związane z osobą świętego za jego życia ziemskiego, którymi się posługiwał, mające bezpośredni kontakt ze świętym: jego ubrania, modlitewnik, różaniec i inne przedmioty codziennego użytku
relikwie III stopnia – przedmioty, które stały się relikwiami poprzez dotknięcie właściwych relikwii – pierwszego lub drugiego stopnia; mogą to być na przykład rzeczy potarte o część ciała zmarłego świętego lub dotknięte przez samego świętego w trakcie życia
W 2017 roku Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych zniosła relikwie III stopnia[2][3][4], wprowadzając dwustopniową skalę klasyfikacji relikwii: relikwii wyjątkowych (insigni) oraz potocznych (non insigni). Pierwsze to ciała lub ich znaczne części, a także cała zawartość urny z prochami zachowanymi po kremacji. Do drugich zalicza się małe cząstki ciała lub kości oraz przedmioty używane przez świętych i błogosławionych[4].
Obydwa typy relikwii muszą być przechowywane w opieczętowanych kapsułach.
Kościół katolicki starał się ograniczyć handel relikwiami, ustanawiając w 1215 nasoborze laterańskim, że ważne są tylko relikwie zatwierdzone przezpapieża. Było to spowodowane tym, iż wśredniowieczu niekiedy dochodziło do nadużyć. Sprzedawano bowiem fałszywe relikwie. Dalsze uregulowanie spraw związanych z relikwiami nastąpiło nasoborze trydenckim.
