Quarter Eagle – nazwaamerykańskichzłotychmonet obiegowych o nominale dwóch i pół dolara amerykańskiego bitych przezU.S. Mint w latach 1796–1929. Monety o tym nominale zostały ustanowione na mocy uchwalonej 2 kwietnia 1792 roku przezKongres ustawyCoinage Act of 1792.

W 1929 roku zaprzestano emisji monet o nominale 2½ dolara ze względu naWielki Kryzys, który doprowadził do problemów gospodarczych i monetarnych Stanów Zjednoczonych. Zapotrzebowanie na monetyQuarter Eagle zaczęło spadać iDepartament Skarbu prawie wszystkie monety wyemitowane pod koniec lat 20. XX wieku skierował do rezerw państwowych. W 1933 roku zakazano posiadania złotych monet oraz złota jako kruszcu w całych Stanach Zjednoczonych, co sprawiło, że złote monety przestały być prawnym środkiem płatniczym.

W latach 1795–1929 wybito pięć typów monetQuarter Eagle:Draped Bust^[a] (1796–1807) projektu Roberta Scota,Capped Bust (1808–1834) projektu Johna Reicha,Classic Head (1834–1839) projektuWilliama Kneassa(inne języki),Liberty Head^[b] (1840–1907) projektuChristiana Gobrechta(inne języki),Indian Head (1908–1929) projektuBeli Lyon Pratta(inne języki).

Na początku lat 90. XVIII wieku sekretarz skarbuAlexander Hamilton zaproponował, aby w amerykańskim systemie monetarnym wprowadzić nominały zapisywane wsystemie dziesiętnym. 2 kwietnia 1792 rokuKongres przyjął ustawęCoinage Act of 1792. Wprowadzała ona założenie Hamiltona tylko w przypadku monet złotych, obok monetEagle iHalf Eagle pojawiły się monetyQuarter Eagle, czyli 2½ dolara amerykańskiego. Bowers podaje, że decyzja ta była wynikiem wprowadzenia do obiegu monety o nominale pośrednim pomiędzy srebrnym jednym dolarem, a złotą pięciodolarówką. Ustalono, że waga jednej monetyQuarter Eagle powinna wynosić 67,5grana (4,37 g) o próbie złota 916⅔^[1].

Monety miedziane zaczęto bić już w 1793 roku. W wypadku mennictwa kruszcowego mennica napotkała przeszkody w postaci zbyt wysokich osobistych poręczeń nałożonych przez Kongres na urzędy głównego mincerza i probiercy. Wynosiły one 10 000 dolarów, co dla obu urzędników stwarzało wówczas problemy^[2]. Obaj nie mogli wnieść wystarczających poręczeń lub znaleźć dla nich pokrycia. Mennica poprosiłaThomasa Jeffersona, aby interweniował w tej sprawie uprezydentaJerzego Waszyngtona. 30 marca 1794 roku poręczenia zostały zredukowane do 1000 dolarów dla probiercy i 5000 dolarów dla głównego mincerza. W maju 1795 roku Robert Scot rozpoczął prace nad stemplami pierwszej monetyHalf Eagle. Pod koniec czerwca dyrektorem mennicy zostałHenry William de Saussure, który nakazał rozpoczęcie bicia pierwszych złotych monet pięciodolarowych^[3].

Latem 1796 roku Robert Scot ukończył prace nad stemplami do monetQuarter Eagle. Bowers nie wyklucza, że w pracach pomagał mu inny pracownik U.S. Mint John Gardner. W tym samym roku rozpoczęto bicie pierwszych złotych monet o nominale 2½ dolara amerykańskiego^[1]. Pogarszający się stan zdrowia Scota sprawił, że ówczesny dyrektor mennicyRobert Patterson postanowił zatrudnić nowego rytownika Johna Reicha. Ten w 1808 roku zaprojektował jedną parę stempli monetyQuarter Eagle z nowym wizerunkiem. Jednak emisja monety o nowym projekcie napotkała liczne trudności. Największe zapotrzebowanie na złote monety zgłaszały banki, jednak monety o nominale dwóch i pół dolara nie cieszyły się uznaniem ze względu na swój nietypowy nominał. Banki preferowały monety pięciodolarowe. Ponadto trwające w Europiewojny napoleońskie przyczyniły się do wzrostu cen złota. Handlarze kruszcem wykupywali amerykańskie złote monety, a następnie wysyłali je do Europy, gdzie je przetapiano^[4][5]. Na początku XIX wieku w Stanach Zjednoczonych rynkowy stosunek wartości srebra do złota wynosił 15 do 1, a w Europie 16 do 1, co sprzyjało wywozowi złota ze Stanów Zjednoczonych^[6]. W związku z tymi wydarzeniami mennica wstrzymała bicie monet o tym nominale, ponieważ nie widziano potrzeby w emisji monet, które zaraz znikały z obiegu^[4]. W 1821 roku wybijanieDraped Bust Quarter Eagle zostało wznowione, ale już ze zmienionym wizerunkiem i wielkością. Wynikało to z ustabilizowania sytuacji w Europie, zakończenia konfliktów z Indianami na północy Stanów Zjednoczonych i z rozpoczęciem migracji osadników na zachód kraju. Banki ponownie zaczęły zamawiać w mennicy monety dwuipółdolarowe poprzez wnoszenie do mennicy depozytów w złotym kruszcu. Wzrost zainteresowania tym nominałem okazał się jednak nieoczekiwany dla U.S. Mint. Podejrzewano, że monety te mogły być używane jako prezenty^[7].

Sytuacja złota na rynku pozostawała jednak niezmienna. Wartość nominalna monet była mniejsza niż realna. Na rynek napłynęły pieniądze zastępcze i banknoty bez pokrycia. W odpowiedzi na tę sytuację Kongres przegłosowałCoinage Act of 1834. Ustawa zmniejszyła dotychczasową wagę monetQuarter Eagle z 67,5 grana do 64,5 grana (4,17 g). Zmniejszono także próbę złota. W celu odróżnienia monet wybijanych według nowych standardów od starych, postanowiono usunąć motto „E Pluribus Unum”^[8][9]. Pomimo zmian wprowadzonych przez Kongres monety dwuipółdolarowe wciąż były niechętnie używane w codziennych transakcjach finansowych^[10].

Kalifornijska gorączka złota przyczyniła się do zwiększenia ilości złotego kruszcu na rynku. Jeszcze w grudniu 1848 roku wpłynął do U.S. Mint pierwszy depozyt kalifornijskiego złota. Podczas prób i rafinacji próbę kalifornijskiego złota ustalono na 894. MonetyQuarter Eagle wybite ze złota pochodzącego z dostaw zKalifornii z datą 1848 mająpuncę „CAL.” na rewersie, co miało świadczyć o tym, skąd pochodził kruszec^[11][12].

Liczba wybijanych monet dwuipółdolarowych zmalała w czasiewojny secesyjnej. Znikały one również z obiegu, ponieważ niepewne przyszłości społeczeństwotezauryzowało monety kruszcowe. Jedna złota moneta o nominale 2½ dolara była warta 2,5 raza więcej w pieniądzu papierowym krążącym w obiegu^[13].

Na początku wieku XX prezydent Theodore Roosevelt wyznaczył rzeźbiarzaAugustusa Saint-Gaudensa do zmiany wizerunków amerykańskich monet. Artysta zmarł w 1907 roku i pozostawił po sobie projekty monet o nominale 10 i 20 dolarów^[14]. William Bigelow, fizyk i kolekcjoner dzieł sztuki, zafascynowany był wklęsłymi wizerunkami z czasów egipskich i zaproponował prezydentowi, aby takie same wklęsłereliefy umieszczono na amerykańskich monetach. Bigelow wytypował do tego zadania Belę Lyon Pratta, rzeźbiarza zBostonu. Stworzył on tym samym wyróżniający się w historii amerykańskiego mennictwa projekt monety o wklęsłym reliefie, której przedstawiał profilIndianina na awersie^[c][14].

Na początku XX wieku monety dwuipółdolarowe nie były powszechnie spotykane w codziennym obiegu. Wynikało to z rosnącej liczby międzynarodowych rozliczeń i transakcji prowadzonych przez banki. Ilość tej monety w obiegu w Stanach Zjednoczonych rosła w okresie wakacji, kiedy banki przeprowadzały okazjonalne wypłaty. Ze względu na swój wklęsły relief monety o nominale 2½ dolara były traktowane przez Amerykanów z podejrzliwością^[15]. W 1915 roku zawieszono wybijanie tego nominału. Wznowiono je w 1925 roku na kolejne cztery lata. W 1929 roku w związku zWielkim Kryzysem doszło w stanach do załamania gospodarczego. Coraz mniej złota trafiało do depozytu U.S. Mint, a to, które już wpływało, było używane do wybijania monetDouble Eagle. W związku z tym wstrzymano wybijanie monetQuarter Eagle. Większość z wybitych pod koniec lat 20. monet zostało przetopione w latach 30. XX wieku przez władze federalne^[14][15]. 5 kwietnia 1933 roku prezydentFranklin D. Roosevelt wydałExecutive Order 6102, który zakazywał posiadania złotych monet i złota jako kruszcu na terenie Stanów Zjednoczonych^[16]. 30 stycznia 1934 roku wszedł w życieGold Reserve Act. Stanowił on, że złote mennictwo zostanie wstrzymane, a całe złoto powinno zostać wycofane z obiegu i przetopione w sztaby o wymiarach ustalonych przezDepartament Skarbu^[17].

Wizerunek pierwszej monetyQuarter Eagle został zaprojektowany przez rytownika Roberta Scota. Wizerunek ten został nazwanyDraped Bust^[7], chociaż jest też znany jakoCapped Bust to right^[18] lubTurban Head^[19] ze względu na czapkę, która przypomina turban^[1].

Na awersie monety Scot umieścił zwrócony w prawoMiss Liberty. Nad głową postaci znalazł się napis „LIBERTY”, a pod postacią rok wybicia monety. Na rewersie monety Scot wykorzystał wizerunekWielkiej Pieczęci Stanów Zjednoczonych. Na środku znalazł się orzeł z rozłożonymi skrzydłami i tarcząUnion Shield na piersi. Pomiędzy skrzydłami gwiazdy i chmury. W szponach orzeł trzyma gałązkę oliwną i strzały. Wzdłużotoku znalazła się nazwa państwa „UNITED STATES OF AMERICA”. Na rewersie nie umieszczono nominału i nazwy waluty^[18][7].

Monety wybijane w 1796 roku nie miały wzdłuż swojego otoku na awersie gwiazd. Wynikało to z przekonania, że w zupełności wystarczyły gwiazdy znajdujące się na rewersie. Zamieszczono je na awersie w 1796 roku w liczbie 16 gwiazd ze względu na dołączenie do Unii stanuTennessee. Jednak dyrektor mennicy Elias Boudinot zauważył, że wraz z dołączaniem kolejnych stanów może zabraknąć miejsca na kolejne gwiazdy. W związku z tym w 1797 roku powrócono do 13 gwiazd symbolizujących założycielskie stany^[7][20].

Numismatic Guaranty Company^[d] podaje, że w latach 1796–1807 wybito 19 487 sztuk monetQuarter Eagle, a wśród nich wyróżniono aż 11 odmian, co sprawia, że w tej serii wystąpiło więcej oznak rzadkości i odmienności niż dat bicia^[7].

Odmiany	Wizerunek	Charakterystyka[21]
		waga (g)	średnica (mm)	krawędź	stop	liczba sztuk*
Draped Bust bez gwiazd (1796)		4,37	20	ząbkowana	Au 916⅔	~ 963
Draped Bust z gwiazdami (1796–1807)						18 524

* Tabela nie uwzględnia liczby wybitych monet lustrzanych.

ProjektCapped Bust powstał w wyniku prac zleconych Johnowi Reichowi w celu poprawy wizerunków amerykańskich monet^[22]. Według Bowersa najpierw powstały projekty srebrnej półdolarówki iCapped Bust Half Eagle. Następnie projektCapped Bust został zaadaptowany doQuarter Eagle^[23]. Na awersie znalazło się zwrócone w lewo popiersieMiss Liberty w materiałowej czapce z napisem „LIBERTY”. Po lewej i prawej stronieMiss Liberty znalazły się gwiazdy: siedem po lewej i sześć po prawej. Pod postacią była data wybicia monety. Na rewersie Reich umieścił orła z rozpostartymi skrzydłami iUnion Shield na piersi. W szponach orła znalazły się gałązka oliwna i strzały. Pomiędzy skrzydłami Reich umieścił wstęgę z mottem „E PLURIBUS UNUM”. Wokół orła, wzdłużotoku nazwa państwa „UNITED STATES OF AMERICA”. Pod orłem umieszczono nominał i walutę w zapisie „2½ D.”. Średnica monety w 1808 roku wynosiła 20 mm^[23][24].

W 1808 roku emisję monety jednak wstrzymano. Wznowiono ją w 1821 roku ze zmienionym projektem Williama Kneassa. Pozostawiono wizerunekCapped Bust, ale pomniejszono sam wizerunekMiss Liberty na awersie. Tym samym 13 gwiazd w pełni otoczyło postać. Średnica monety została zmniejszona do 18,5 mm^[23]. Awers i rewers monety otrzymały najpierw obramowanie w kształcie koralików (1821–1827), a później Kneass dodał płaski, wysoki brzeg (1829–1834). W 1829 roku średnicę monety pomniejszono do 18,2 mm^[22][25].

ProjektCapped Bust Reicha został poddany krytyce. Uważano, że przeniósł on do Stanów Zjednoczonych wpływy europejskiego mennictwa. WizerunekMiss Liberty uznano za przedstawienie „grubej kochanki artysty”^[22].

Odmiany	Wizerunek	Charakterystyka[26]
		waga (g)	średnica (mm)	krawędź	stop	liczba sztuk*
Capped Bust (1808)		4,37	20	ząbkowana	Au 916⅔	2710
Capped Bust (1821–1834)			18,5 (1821–1827) 18,2 (1829–1834)			42 065

* Tabela nie uwzględnia liczby wybitych monet lustrzanych.

W 1834 roku Kongres uchwaliłCoinage Act of 1834, który zredukował masę złotych monet i zmniejszył próbę złota użytego do ich produkcji^[27]. Dyrektor mennicySamuel Moore postanowił, że monety bite według nowego standardu powinny w swoim wizerunku różnić się od poprzednich. W tym celu z rewersu monety usunięto motto „E Pluribus Unum” oraz materiałową czapkę. W liście do sekretarza skarbuLeviego Woodbury’ego uznał, że łacińskie motto wyraża te same emocje i przesłanie, co nazwa państwa Stany Zjednoczone Ameryki^[8].

Kneass w swoim projekcieQuarter Eagle, z racji na brak czasu na stworzenie własnego, inspirował się awersem monety jednocentowej projektu Johna Reicha. Na awersie umieścił zwrócony w lewo profilMiss Liberty z rozpuszczonymi na ramiona włosami i opaską z napisem „LIBERTY”. Wokół głowy znalazło się 13 gwiazd, a pod szyjąMiss Liberty data wybicia monety. W środku rewersu Kneass umieścił orła z rozpostartymi skrzydłami iUnion Shield na piersi. W szponach orła umieszczono strzały i gałązkę oliwną. Wokół orła nazwa państwa „UNITED STATES OF AMERICA”, a pod nim nominał i nazwa waluty w zapisie „2½ D.”^[28].

Wśród monet z 1834 roku wyróżniono dwie odmiany awersu. Pierwsza, zwanaSmall Head, charakteryzuje się dość ściśle ułożonymi włosami, w prawie horyzontalnym ułożeniu. Druga odmiana,Booby Head lubLarge Head, ma luźno ułożone loki ze znacznymi odstępami między nimi^[29].

Odmiany	Wizerunek	Charakterystyka[30]
		waga (g)	średnica (mm)	krawędź	stop	liczba sztuk*
Classic Head		4,17	18,2	ząbkowana	Au 899	968 228

* Tabela nie uwzględnia liczby wybitych monet lustrzanych.

W 1838 roku Christian Gobercht, wówczas jeszcze pomocnik Williama Kneassa, stworzył dla monety dziesięciodolarowej wizerunek zwanyLiberty Head Eagle. W 1840 roku wizerunekLiberty Head, zwany takżeCoronet Head, został użyty do monetyQuarter Eagle^[31][32].

Gobrecht nieznacznie zmodyfikował projekty Kneassa. Pozostawił zwrócony w lewo profilMiss Liberty jednak na jej głowie umieścił diadem z napisem „LIBERTY”. Rozpuszczone dotychczas włosy Gobrecht zmienił na upięte sznurem pereł. Wokół profilu pozostawiono 13 gwiazd oraz datę podMiss Liberty. Projekt rewersu również został trochę zmodyfikowany. Zwiększono kąt rozpostarcia skrzydeł do krawędzi monety. Przed i po nazwie państwa Gobrecht umieścił separatory w kształcie kropek. Pozostawiono również formę zapisu nominału „2½ D.”^[31].

W 1848 roku mennic w Filadelfii wypuściła serię monet wybitych ze złota dostarczonego z Kalifornii. W celu oznaczenia tych monet, pomiędzy fragmentem nazwy państwa „STATES OF”, a orłem umieszczono skrót „CAL.”^[e][33].

W 1859 roku rewers został poddany modyfikacjom. Pomniejszono litery, dzięki czemu przerwy między nimi zwiększyły się. Zmniejszono także groty strzał^[f][13].

Odmiany	Wizerunek	Charakterystyka[34]
		waga (g)	średnica (mm)	krawędź	stop	liczba sztuk*
Liberty Head		4,17	18	ząbkowana	Au 900	11 921 171

Na początku wieku XX prezydent Theodore Roosevelt wyznaczył rzeźbiarza Augustusa Saint-Gaudensa do zmiany wizerunków amerykańskich monet. Artysta zmarł w 1907 roku i pozostawił po sobie projekty monet o nominale 10 i 20 dolarów. Początkowo chciano, aby monety o nominale pięciu i dwóch i pół dolara miały takie same projekty jak monetaDouble Eagle. Jednak William Bigelow, fizyk i kolekcjoner dzieł sztuki, zafascynowany wklęsłymi wizerunkami z czasów egipskich zaproponował prezydentowi, aby takie same umieszczono na amerykańskich monetach. Bigelow wytypował do tego zadania Belę Lyon Pratta, rzeźbiarza zBostonu^[35][36]. Pratt na awersie przedstawił zwrócony w lewo profilindiańskiego wodza w pióropuszu. Po jego lewej stronie umieścił sześć gwiazd, a po lewej siedem. Nad głową napis „LIBERTY”, a pod nią data wybicia. Pomiędzy datą a profilem znalazły się inicjały artysty „B.L.P.”. Rewers był najprawdopodobniej wzorowany na projekcie orła Saint-Gaudensa z medalu prezydenckiego Roosevelta. Ptak siedzi na wiązce strzał i gałązce oliwnej, zwrócony w lewą stronę. Nad orłem Pratt umieścił nazwę państwa z separatorami w formie kropek „UNITED•STATES•OF•AMERICA”. Na lewo od ptaka motto „E PLURIBUS UNUM”, na prawo dewiza „IN GOD WE TRUST”. Pod orłem nominał zapisany z separatorem „2½ DOLLARS”. Moneta była wybita innowacyjną w amerykańskim mennictwie metodą stempla z wypukłym grawerem. Wobec tego wszystkie wizerunki i inskrypcje były wklęsłe^[35].

Taka forma wybicia miała swoich przeciwników. Jednym z nich był filadelfijski kolekcjoner Hudson Chapman, który napisał skargę do prezydenta. Skrytykował wygląd Indianina, który miał wyglądać jak „wycieńczony”, uznał, że orzeł na rewersie nie przedstawiabielika amerykańskiego. Ponadto taka forma wybicia monety sprawia, że użytkownik może odnieść wrażenie posiadania wygrawerowanego krążka, a nie monety. Poza tym w zagłębieniach może zbierać się brud^[37].

Odmiany	Wizerunek	Charakterystyka[38]
		waga (g)	średnica (mm)	krawędź	stop	liczba sztuk*
Indian Head		4,17	18	ząbkowana	Au 900	7 250 261

* Tabela nie uwzględnia liczby wybitych monet lustrzanych.

• DavidD. Bowers DavidD.,United States Coins by Design Types, Wolfeboro: Bowers and Merena Galleries, Inc., 1986 [dostęp 2022-12-12] .
• DavidD. Bowers DavidD.,United States Gold Coins: An Illustrated History, Los Angeles-Wolfeboro: Bowers and Ruddy Galleries, Inc., 1982,ISBN 0-914490-21-4 [dostęp 2022-12-12] .

• Dobre Artykuły
• Amerykańskie złote monety

• Wyróżnione artykuły
• Artykuły z propozycjami tłumaczeń