Puchar świata w rugby,mistrzostwa świata w rugby (ang. Rugby World Cup) – międzynarodowy turniejrugby union organizowany przezWorld Rugby, w którym biorą udział męskie reprezentacje narodowe. Pierwszy odbył sięw 1987, na terenie Australii i Nowej Zelandii. Od tamtej pory kolejne zawody są rozgrywane co cztery lata.
Zwycięzcy otrzymują 38-centymetrowy pozłacany PucharWilliama Webba Ellisa, nazwany tak na pamiątkę uczniaszkoły w miejscowości Rugby, uważanego za twórcę gry. Na trofeum wygrawerowane są nazwy drużyn triumfujących w przeszłości. Najwięcej złotych medali na swoim koncie ma reprezentacjaPołudniowej Afryki, która zwyciężała turniej czterokrotnie. Jest ona obecnym mistrzem świata po wygranej w odbywającym się we Francjiturnieju w 2023.
W finałowej stawce pucharu świata rywalizuje 20 drużyn (od 1999). 12 miejsc jest zarezerwowanych dla najlepszych ekip poprzedniego turnieju plus ewentualnie dla gospodarza. Pozostałe miejsca obsadzają drużyny wyłonione w kontynentalnych eliminacjach. W eliminacjach doPucharu Świata 2011 przewidziano następujący podział: 2 miejsca dla Europy, 2 dla Ameryki (razem Płn. i Płd.), po jednym dla Afryki, Azji i Oceanii. Ostatnie miejsce wyłonione zostanie w drodze interkontynentalnych baraży.
W finałowej rywalizacji dwadzieścia drużyn podzielonych jest na cztery grupy liczące po pięć drużyn. Po dwie najlepsze z każdej grupy awansują do ćwierćfinału. Dalej rozgrywki toczone są w systemie pucharowym, aż do finału. Pokonani z półfinałów spotykają się w meczu o trzecie miejsce.
Anglicy triumfujący po zdobyciu Pucharu Świata w 2003
Zanim zdecydowano się na organizację Pucharu Świata, przez lata zawody w rugby odbywały się tylko na szczeblu regionalnym. Najstarszym i najważniejszym z takich turniejów jestPuchar Sześciu Narodów. Pierwsza edycja, z udziałem czterech drużyn:Anglii,Walii,Szkocji iIrlandii, odbyła się już w 1883 roku. W 1910 roku do rywalizacji dołączyłaFrancja, a w roku 2000Włochy.
Po raz pierwszy idea rozegrania ogólnoświatowych zawodów w rugby pojawiła się w latach 50., jednak spotkała się ze sprzeciwem większości reprezentacji zrzeszonych w Międzynarodowej Federacji Rugby (IRFB). Po raz kolejny postanowiono zorganizować Puchar Świata w latach 80., tym razem udanie. Pierwszą edycję zorganizowały wspólnie Australia i Nowa Zelandia w 1987 roku. Spośród 16 uczestniczących reprezentacji najlepsza okazała się drużynaAll Blacks, która pokonała naEden Park wAucklandFrancję 29:9 i została pierwszym triumfatorem Pucharu Świata.
W kwalifikacjach do Pucharu Świata w 1991 roku, organizowanego w Anglii wzięły udział 33 drużyny, w tym po raz pierwszyreprezentacja Polski. Ostatecznie w turnieju finałowym zagrało 16 ekip. Imprezę organizowałaAnglia, ale mecze rozgrywano także na stadionach francuskich (m.in.Parc des Princes w Paryżu), wCardiff,Edynburgu iDublinie. W kolejnych latach częstą praktyką stawało się włączanie do grona stadionów:gospodarzy obiektów z miast spoza państw organizujących imprezę. Puchar Świata zdobyłaAustralia po finałowym triumfie 12:6 nad gospodarzami naTwickenham Stadium w Londynie w obecności 75 tys. widzów.
Puchar Świata w 1995 roku był imprezą wyjątkową. Organizacji podjęła sięPołudniowa Afryka, która jeszcze żyła wydarzeniami związanymi z obaleniemapartheidu. Występ drużyny RPA we wcześniejszych edycjach Pucharu Świata była niemożliwa ze względu na wykluczenie federacji południowoafrykańskiej spowodowanej sytuacją polityczną w kraju. Sama impreza oraz fantastyczny występSpringboks okazała się czynnikiem przyśpieszającym zjednoczenie kraju. RPA zdobyło trofeum Williama Ellisa Webba po emocjonującymfinale na stadionie w Johannesburgu, pokonując Nową Zelandię po dogrywce 15:12. Puchar wraz z kapitanem drużynyFrancois Pienaarem odbierałNelson Mandela.
Mecz Australia–USA z 2011
W 1999 roku wWalii po raz pierwszy rywalizowało 20 drużyn podzielonych na 5 grup. Finał naMillennium Stadium w Cardiff stał się łupem triumfującej po raz drugi Australii. Wicemistrzem zostali Francuzi, Brąz zdobyli broniący tytułu rugbiści RPA.
Puchar Świata 2003 przyniósł pierwszy w historii triumf dla ojczyzny rugby – Anglii. Pokonali po dogrywce na Stadionie Olimpijskim wSydney faworyzowanych gospodarzy i obrońców trofeum Australijczyków. Do zwycięstwa The Red and Whites poprowadził fenomenalnyJonny Wilkinson, odznaczony po powrocie do krajuOrderem Imperium Brytyjskiego.
Puchar Świata w 2007 roku we Francji był rekordowy. W eliminacjach wzięło najwięcej w historii 91 ekip. Na trybunach podczas 48 meczów zasiadło 2,263,223 widzów, co daje ponad 47 tys. widzów na każdym spotkaniu. Triumfowali po raz drugi w historii gracze RPA, po finałowej wiktorii nad Anglią naStade de France. Pierwszy medal w historii wywalczyłareprezentacja Argentyny. Rozczarowanie przyniósł występ gospodarzy, którzy zajęli ostatecznie czwarte miejsce.
Mecz Francja–Tonga podczas Pucharu Świata 2011
W 2011 roku impreza po raz drugi zawitała wNowej Zelandii i okazała się największym wydarzeniem sportowym w historii organizowanym przez ten kraj. Mecze rozgrywano na dziesięciu stadionach w dziewięciu miastach. Początkowo planowano przeprowadzić rozgrywki w dziesięciu miastach, ale z powodutrzęsienia ziemi, które w lutym 2011 zniszczyłoChristchurch, zdecydowano się zrezygnować z podejmowania meczów Pucharu Świata w tym mieście. Podczas meczów fazy grupowej doszło do kilku niespodzianek, m.in.Australia przegrała zIrlandią, areprezentacja Tonga pokonałaFrancję. Mimo to główni faworyci zameldowali się w komplecie w ćwierćfinale. Na tym etapie z turniejem pożegnali się wszyscy medaliści poprzedniej edycji Pucharu: broniąca tytułuRPA, a takżeAnglia iArgentyna. Pary półfinałowe utworzyły drużynyFrancji iWalii (9:8) oraz odwieczni rywale z AntypodówAustralia iNowa Zelandia (6:20). W finale naEden Park wAuckland spotkali się, podobnie jak podczas pierwszej edycji Pucharu,Francuzi zAll Blacks. Po wyrównanym spotkaniu gospodarze, prowadzeni przezGrahama Henry`ego, zwyciężyli 8:7 i po raz drugi w historii triumfowali.
W dotychczasowej historii Pucharu świata na podium oficjalnie stawało w sumie 7 drużyn. Liderem klasyfikacji jest Nowa Zelandia, która zdobyła złote medale mistrzostw 3 razy.