38°34′N 25°35′E/38,566667 25,583333
Ten artykuł dotyczy wyspy. Zobacz też:inne znaczenia Psara. | |||
| Kontynent | |||
|---|---|---|---|
| Państwo | |||
| Akwen | |||
| Powierzchnia | 44,5 km² | ||
| Najwyższy punkt | 512 mn.p.m. | ||
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
| ||
Położenie na mapie Grecji  | |||
| 38°34′N 25°35′E/38,566667 25,583333 | |||
 | |||
| |||
| |||
Psara (gr. Ψαρά[1]) – wyspa wGrecji, naMorzu Egejskim, w administracji zdecentralizowanejWyspy Egejskie, w regionieWyspy Egejskie Północne, w jednostce regionalnejChios, w gminiePsara. W 2011 roku liczyła 454 mieszkańców[2].
Psara jest położona 81 km na zachód od wyspyChios i 150 km na wschód odAten. W jej najbliższym sąsiedztwie znajduje się wysepkaAndipsara.
Pierwsiosadnicy osiedlili się na Psarze w czasachmykeńskich, o czym świadczą liczne znaleziska archeologiczne.Homer jako pierwszy wymienił nazwę wyspy nazywając ją Psyra. Jednak ze względu na oddalenie od lądu i trudne warunki życia (brak ziem pod uprawę), osadnictwo na wyspie zostało przerwane. Ponownie zamieszkano na Psarze zapewne w XVI wieku. Na początku XIX wieku wyspa miała trzecią co do wielkości flotę handlową w Grecji poHydrze iSpetses, liczącą około 45 statków[3].
Ludność Psary dołączyła się dogreckiej wojny o niepodległość 10 kwietnia 1821 roku, 2 tygodnie po wybuchu powstania[4]. Małe, zwrotne i szybkie okręty Psariotów z powodzeniem stawiały czoła flocieosmańskiej, prowadząc ataki m.in. za pomocą brulotów (zwanych teżbranderami). Z wyspy pochodził słynny bohater walk o niepodległość Grecji, dowódca brulotierów i przyszłypremier,Konstandinos Kanaris.
Najtragiczniejszym wydarzeniem w dziejach wyspy była tzw.masakra na Psarze, w wyniku której 17 tysięcy ludzi zginęło lub uprowadzono wniewolę. 21 czerwca 1824 roku na wyspie wylądowały wojska osmańskie pod dowództwem Mechmeda Chosrefa Paszy, w celu ukarania greckiego powstania[5]. Liczba ofiar rzezi była szczególnie wysoka, ponieważ na wyspie szukało wówczas schronienia wiele ludności cywilnej, głównie uciekinierów z innych wysp, w tym mieszkańcówzmasakrowanej w 1822 roku sąsiedniej, większej wyspyChios[6]. 120 spośród obrońców po desperackiej walce świadomie wybrało dla siebie i swych bliskich śmierć samobójczą, wysadzając się w powietrze w dominującej nad okolicą fortyfikacji Mawri Rachi (gr.Μαύρη Ράχη)[7]. Część mieszkańców zdołała jednak opuścić wyspę. Uciekinierzy założyli następnie osadę Nea Psara (Nowa Psara) na wyspieEubea. Tragedia, ale także determinacja obrońców odbiły się szerokim echem wśród społeczności międzynarodowej, wzmagającruch filhelleński.
Wyspa weszła w skład odrodzonej Grecji w1912 roku, w trakcieI wojny bałkańskiej, i pozostała w niej dzięki zwycięstwom wbitwach morskich koło przylądka Elli oraz wyspyLimnos. W obu bitwach wyróżnił sięokręt pancerny „Psara”. Inny okręt o tej nazwie,niszczyciel „Psara”, służył wII wojnie światowej. Aktualnie „Psara” to nazwafregaty o numerze taktycznym F-454, zwodowanej w 1993 w stoczni Hellenic Shipyard.
Wyspa przyciąga niewielu turystów ze względu na brak pamiątek historycznych, turystycznych atrakcji i niekorzystne warunki klimatyczne (wietrzne wybrzeże, wzburzone morze). Wskutek tego rzadsze są tam również rejsy promowe.
Jedyną zamieszkaną miejscowością jestPsara, posiadająca niewielki port z połączeniem promowym z wyspąChios oraz lądowisko helikopterów. Nieliczne domy pochodzą z XIX stulecia; nadal opustoszałe jest miejsce tragedii z 1824 roku. Najlepsze plaże to nieco odległe od miejscowości Lakka i Limnos. Na północy wyspy położony jest klasztor Kimisis, znany z dorocznej uroczystości w dniu 5 sierpnia, z procesją obnoszącą cudowną ikonę[8].
| Rok | Populacja | Zmiana |
|---|---|---|
| 1824 | 7,000[9] | - |
| 1951 | 700 | - |
| 1961 | 576 | -124 / -17,71% |
| 1971 | 487 | -89 / -15,45% |
| 1981 | 460 | -27 / -5,54% |
| 1991 | 438 | -22 / -4,78% |
| 2001 | 422 | -16 / -3,65% |
| 2011 | 454 | +32 / +7,58% |
