Przewiertniowate (Caprifoliaceae Juss.) –rodzina roślin okrytonasiennych z rzęduszczeciowców (Dipsacales). We współczesnym, szerokim ujęciu zalicza się tu 31 rodzajów z 890 gatunkami. Należą tu zarównorośliny zielne, jak ikrzewy idrzewa. Występują one głównie w Eurazji (Morinioideae,Zabelia) w Eurazji i Ameryce Północnej (Diervilloideaea,Caprifolioideae,Linnaeoideae), w Eurazji i Afryce (Dipsacoideae). Na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Australii i Antarktydy rosną przedstawiciele podrodziny Valerianoideae[2]. Do rodziny należy kilka gatunków jadalnych (roszpunka warzywna,jagoda kamczacka,Valeriana cornucopiae), stosowanych w przemyśle perfumeryjnym (nardostachys,wiciokrzew), w ziołolecznictwie (kozłek lekarski,nardostachys), liczne gatunki wykorzystywane są jako rośliny ozdobne, ze względu na efektowne i wonne kwiaty, czasem także barwne owoce (np. wiciokrzew,śnieguliczka,krzewuszka,kolkwicja,świerzbnica,szczeć,pierzogłówka,driakiew,ostrogowiec)[3].
Pojedyncze, pierzasto wcinane i pierzasto złożone, wyrastające naprzeciwlegle lub w okółkach, o nasadzie siedzącej, czasem obejmującej łodygę, lub ogonkowe.Przylistków zwykle brak (wyjątkiem jestLeycesteria). Często występuje zróżnicowanie kształtu liści rozwijających się na pędach wegetatywnych i generatywnych[3].
Zebrane we wsparteprzysadkamiwierzchotkowe kwiatostany proste lub złożone, nierzadko skupione wgłówki. Często występują listkiokrywy. Kwiaty zwykle mniej lub bardziej grzbieciste, rzadziej promieniste. Zwykle obupłciowe, choć czasem funkcjonalnie jednopłciowe.Kielich jest zrosłodziałkowy i zwykle trwały, złożony z 4–5 działek (rzadko 2 lub 3).Korona kwiatu składa się zwykle z 5 zrośniętych płatków (rzadko bywa ich 3 lub 4)[3]. Na płatkach znajdują sięmiodniki[2].Pręciki w liczbie od 1 do 5 przyrośnięte są do rurki korony. Czasem dwa pręciki są dłuższe od innych (są dwusilne), czasem dwa pręciki wykształcają się jako płonneprątniczki (Morina).Pylniki łączą się z nitką pręcika od tyłu i otwierają podłużnymi pęknięciami.Zalążnia jest dolna, czasem wpół dolna i tworzy ją najczęściej 5 (rzadko od 2 do 8)owocolistków. Szyjkasłupka jest pojedyncza.Znamię jest główkowate, ścięte, z jedną do pięciu łatek[3].
Przez długi czas wsystemie Cronquista (1981) wyodrębniane były w rzędzieszczeciowcówDipsacales dobrze rozpoznawalne i odrębne rodziny:piżmaczkowateAdoxaceae, przewiertniowateCaprifoliaceaesensu stricto,szczeciowateDipsacaceae ikozłkowateValerianaceae. Badania molekularne wykazały jednak, że dwie ostatnie z tych rodzin są zagnieżdżone w obrębieparafiletycznych w tradycyjnym ujęciu przewiertniowatych. Dla uzyskaniamonofiletycznych rodzin z przewiertniowatych wyodrębniono w osobne rodziny dierwillowateDiervillaceae, raźniowateMorinaceae i zimoziołowateLinnaeaceae. Takie ujęcie obowiązywało wsystemie APG I (1998). Wsystemie APG II (2003) dopuszczono opcjonalnie połączenie wszystkich rodzin z wyjątkiem piżmaczkowatych w przewiertniowateCaprifoliaceaesensu lato. Wsystemie APG III z 2008 iAPG IV z 2016 rodzinaCaprifoliaceae występuje już tylko w szerokim ujęciu. Za takim rozwiązaniem przemawia m.in. problematyczna pozycja niektórych rodzajów (zwłaszczaHeptacodium łączonego prowizorycznie zCaprifolioideae iZabelia sytuowanego bliskoMorina)[3].
↑abcdefgMaarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 421-425.ISBN 978-1842466346.
