Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Prudnik

Na mapach:Ziemia50°19′11″N 17°34′45″E/50,319722 17,579167
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też:rzekę orazinne znaczenia tego słowa.
Prudnik
miasto wgminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Ratusz ikościół św. Michała Archanioła,willa rodziny Fränkel,Wieża Bramy Dolnej,kościół św. Piotra i Pawła,Park Miejski,Wieża Woka,sanktuarium św. Józefa,Kozia Góra
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Prudnik

Data założenia

1255

Prawa miejskie

1279

Burmistrz

Grzegorz Zawiślak

Powierzchnia

20,51[1] km²

Wysokość

ok. 265 m n.p.m.

Populacja (01.01.2024)
• liczba ludności
• gęstość


18 974[1]
925,1 os./km²

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-200

Tablice rejestracyjne

OPR

Położenie na mapie gminy Prudnik
Mapa konturowa gminy Prudnik, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Prudnik”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Prudnik”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Prudnik”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Prudnik”
Ziemia50°19′11″N 17°34′45″E/50,319722 17,579167
TERC (TERYT)

1610044

SIMC

0965878

Hasło promocyjne: Prudnik – spotkajmy się
Urząd miejski
ul. Kościuszki 3
48-200 Prudnik
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Prudnik (daw.Prądnik[2],Królewskie Miasto Prudnik,niem. Neustadt, Neustadt in Oberschlesien, Neustadt an der Prudnik,cz. Prudník) –miasto wPolsce położone wwojewództwie opolskim, wpowiecie prudnickim, siedzibagminy miejsko-wiejskiej Prudnik iEuroregionu Pradziad. Historycznie leży naGórnym Śląsku, naziemi prudnickiej, na pograniczuGór Opawskich iObniżenia Prudnickiego, będącego częściąNiziny Śląskiej. Przepływają przez niego rzekiPrudnik iZłoty Potok[3].

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało dowojewództwa opolskiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 18 974 mieszkańców[1].

Jedno z najstarszych miast w Polsce, lokowane naprawie magdeburskim w 1279. Do XIV wieku w granicachMoraw, następnie wksięstwach śląskich. Miejsce licznych bitew i potyczek ze względu na swoje przygraniczne położenie. Od XVI do XVIII wieku najważniejszy ośrodek gospodarczy i polityczny Górnego Śląska oraz miejsce obrad sejmikuksięstwa opolsko-raciborskiego. Prudnik rozwijał się jako ośrodek handlowy, rzemieślniczy, turystyczny i przemysłowy, z naciskiem naprzemysł włókienniczy. Od 1945 w granicach Polski. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe, zakłady przemysłowe i infrastruktura turystyczna.

Położenie

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Geografia Prudnika.
Zdjęcie satelitarne Prudnika i otoczenia miasta (sierpień 2024)

Prudnik znajduje się w południowo-zachodniej części Polski. Miasto jest oddalone o 50 km odOpola, 86 km odOstrawy, 107 km odWrocławia, 115 km odKatowic, 263 km odPragi, 284 km odBratysławy, 289 km odWiednia oraz 356 km odWarszawy.

Mapa aglomeracji Prudnik

Pod względem administracyjnym Prudnik położony jest w południowej części województwa opolskiego, w powiecie prudnickim, w gminie Prudnik. Swoim obszarem administracyjnym bezpośrednio sąsiaduje z terytorium Czech od strony południowej. Od północy miasto graniczy z sołectwemNiemysłowice, od zachodu zŁąką Prudnicką iDębowcem[4], natomiast od wschodu graniczy zgminą Lubrza – sołectwaTrzebina,Jasiona,Lubrza,Prężynka[5]. Miasto stanowi centralną część aglomeracji Prudnik, do której należą również miejscowości:Chocim, Dębowiec,Jarnołtówek, Łąka Prudnicka,Moszczanka, Niemysłowice,Pokrzywna,Wieszczyna[6].

Widok na masywBiskupiej Kopy zWieży Woka

Prudnik położony jest na pograniczuNiziny Śląskiej i północno-wschodniej częściGór Opawskich (Sudety Wschodnie). Według podziału fizycznogeograficznego z 2017 dr. Krzysztofa Badory obszar Prudnika znajduje się w granicach czterechmikroregionów:Doliny Prudnika (318.58.4),Obniżenia Prudnickiego (318.58.5),Przedgórza Głuchołasko-Prudnickiego (332.17.3) iWzgórz Długockich (332.17.4)[7].

Historycznie Prudnik początkowo należał doMoraw jako część enklawy biskupów morawskich, zaś od włączenia go w 1337 doksięstwa niemodlińskiego leży na historycznymGórnym Śląsku[8][9][10]. Miasto jest głównym ośrodkiem regionu zwanegoziemią prudnicką, do którego, oprócz Prudnika, należą też miastaBiała,Głogówek iStrzeleczki[11]. Ziemia prudnicka charakteryzuje się miejscowościami zamieszkanymi zarówno przez ludnośćautochtoniczną:Niemców orazŚlązaków, którzy posługują sięgwarą prudnicką, będącą odmianądialektu śląskiego[12], jak i przez napływową (tj. repatriantów z dawnych polskichKresów Wschodnich oraz osadników z innych części Polski, głównie z ziemi krakowskiej), która osiadła na terenie ziemi prudnickiej po 1945 roku.

Według danych z 2011 powierzchnia Prudnika wynosi 20,50 km², co stanowi 16,8% powierzchni gminy Prudnik i 3,6% powierzchni powiatu prudnickiego[13]. Stawia to miasto na 294. pozycji w Polsce pod względem powierzchni[14].

Podział miasta

[edytuj |edytuj kod]

WedługKrajowego Rejestru Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju częściami Prudnika są[15]:

W mieście znajdują się również osiedla[15]:

Widok na Prudnik z wieży widokowej na Koziej Górze
Widok na Prudnik zwieży widokowej naKoziej Górze

Środowisko naturalne

[edytuj |edytuj kod]

Przez miasto przepływają rzekiPrudnik iZłoty Potok. Swoim obszarem administracyjnym obejmuje pobliski kompleks leśny, zwanyLasem Prudnickim. W granicach administracyjnych miasta znajdują się wzgórza:Czyżykowa Góra,Kapliczna Góra,Kozia Góra,Okopowa,Szubieniczna Góra,Święta Góra,Wróblik. Prudnik położony jest na wysokości ok. 265 m n.p.m. Najwyżej położony punkt w mieście znajduje się na wysokości 403 m n.p.m., a najniższy 238 m n.p.m.[16]

Klimat

[edytuj |edytuj kod]
Willa rodziny Fränkel w okresie zimowym

Wpływ na klimat Prudnika ma sąsiedztwo Gór Opawskich[17]. Średnia temperatura roczna wynosi +8 °C. Pokrywa śnieżna występuje od grudnia do kwietnia. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Prudnika wynoszą 640 mm dominują wiatry zachodnie. Średnia wilgotność względna powietrza atmosferycznego wynosi w przekroju rocznym 78%[18].

W nocy z 31 grudnia na 1 stycznia 2023 w Prudniku odnotowano polski rekord wysokości temperatury powietrza w styczniu – 18,9 °C[19].

Średnia temperatura i opady dla Prudnika
MiesiącStyLutMarKwiMajCzeLipSieWrzPaźLisGruRoczna
Średnie temperatury w dzień [°C]0,72,47,113,417,720,822,922,918,112,87,52,512,4
Średnie dobowe temperatury [°C]-1,70,63,28,813,516,918,918,714,29,550,29
Średnie temperatury w nocy [°C]-4,4-3,7-0,73,98,712,314,314,110,36,32,6-2,25,1
Opady [mm]5346626999114133998758565477,5
Średnia liczba dni z opadami98109111111109889113
Wilgotność [%]83817669717171707479838275,8
Źródło: climate-data.org[20] 2024-09-02

Wody

[edytuj |edytuj kod]
RzekaZłoty Potok w pobliżuOsiedla Zacisze

Prudnik położony jest wdorzeczuOdry. Najdłuższym ciekiem wodnym, który przepływa przez miasto, jest rzekaPrudnik, będąca dopływemOsobłogi. Jest to jedna z głównych rzek Gór Opawskich, w średniowieczu wyznaczała granicę pomiędzy Śląskiem i Morawami[21]. Na północno-zachodnich obrzeżach miasta, do rzeki Prudnik wpływa jej najdłuższy dopływ –Złoty Potok. W północnej części miasta ma swoje źródło potokLubrzanka, natomiast w Lesie Prudnickim znajdują się źródłaGranicznego Potoku oraz rzekiTrzebinka[22].

Staw przy ul. Poniatowskiego

Największym zbiornikiem wodnym na terenie Prudnika jest staw przy ul. Poniatowskiego w Lipach. Woda w stawie pochodzi z tzw. „Świętego Źródła”[23]. Również w Lipach znajduje się pięć niewielkich stawów, zwanych paciorkowymi. Służą one dłuższemu utrzymaniu wody w lokalnym środowisku przyrodniczym[24]. Tuż za północną granicą miasta znajduje się Staw Niemysłowicki[4].

Wratuszu (Rynek 1) ma swoją siedzibę Nadzór Wodny w Prudniku, podlegający pod Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej wGliwicachPaństwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Obszar działania Nadzoru Wodnego w Prudniku obejmuje w całości bądź częściowo gminy Prudnik,Lubrza,Biała,Głogówek,Strzeleczki,Krapkowice,Walce,Głuchołazy,Korfantów,Głubczyce, a jego powierzchnia wynosi 738,87 km². Nadzór Wodny w Prudniku administruje m.in.zbiornikiem przeciwpowodziowym w Jarnołtówku[25].

Zieleń miejska

[edytuj |edytuj kod]
Plac Wolności

W Prudniku znajdują się cztery parki.Park Miejski o powierzchni 11,5 ha położony jest w pobliżu centrum miasta[26]. Na południe od niego znajduje się mniejszyPark Przy Świętym Źródle, popularnie nazywany „małpim gajem”[27]. Dwa mniejsze parki znajdują się przySzpitalu Powiatowym[28] oraz przyII Liceum Ogólnokształcącym[29].

Pozostałe terenyzieleni miejskiej to, między innymi: skwer przyul. Armii Krajowej, plac Wolności, skwer przy ul. Jagiellońskiej, zieleniec na skrzyżowaniu ulic Kolejowej iPowstańców Śląskich, teren przy hali sportowejI Liceum Ogólnokształcącego, skwer na przeciwko Ośrodka Pomocy Społecznej, zieleniec na placu Zamkowym, skwer przedcmentarzem komunalnym, plac Szarych Szeregów, skwer przy Powiatowym Urzędzie Pracy, zieleńce na zapleczu ul. Ratuszowej, skwer przy budynkach mieszkalnych naprzeciwko pawilonów handlowych przy ul. Kościuszki, skwer na skrzyżowaniu ulic Kolejowej iNyskiej, łączący się z enklawami zieleniBanku Spółdzielczego zieleniec naprzeciwkoPrudnickiego Ośrodka Kultury, a także tereny zielone przy miejscowych placówkach oświatowych[30].

W mieście znajduje się ogród miejski Rodzinny Ogród Działkowy im. T. Kościuszki, podzielony na 12 sektorów ogrodowych o łącznej powierzchni 61,9106 ha: „Karola Miarki”, „Wiejska”, „Za ściekami”, „Za szpitalem”, „Za młynem”, „Nadzieja”, „Skarbów”, „Powstańców Śląskich”, „XXX-lecia”, „Słoneczny”, „Za rzeźnią”, „Aleja Miła”. Ogródki działkowe znajdują się na terenie całego miasta[31].

Ochrona przyrody

[edytuj |edytuj kod]
 Zobacz też:Pomniki przyrody w powiecie prudnickim.
Platan klonolistny „Samuel”

Las Prudnicki, znajdujący się w południowych granicach administracyjnych miasta, należy do obszaruParku Krajobrazowego Góry Opawskie, który obejmuje północne stoki Gór Opawskich i ich północne przedgórze[32]. Jest to również obszar Specjalnego Obszaru Ochrony Góry OpawskieNatura 2000[33]. Proponowane jest objęcie ochroną łąk w pobliżu Polany Kucharskiego na skraju Lasu Prudnickiego, gdzie miałby powstać rezerwat przyrody Łąki Krwiściągowe[34].

W Prudniku znajduje się 10 pomników przyrody. Pierwsze z nich – dwa dęby szypułkowe przy drodze do Chocimia – ustanowiono w 1956. Trzecim pomnikiem przyrody w granicach miasta została ustanowiona w 1963 daglezja w pobliżu Dębowca w Lesie Prudnickim. W 2016 pomnikami ustanowionoplatan klonolistny „Samuel” przy ul. Nyskiej oraz dąb szypułkowy „Karol” pomiędzy ul. Reja i kompleksem ogródków działkowych. Następne obiekty uznano za pomniki w 2021. Były to dęby czerwone „Grzegorz” i „Kazimierz” w parku przy II Liceum Ogólnokształcącym. W 2022 za pomniki przyrody uznano: klon pospolity „Franciszek”, klon jawor „Jan” i sosna czarna „Wanda”, wszystkie w parku przy Szpitalu Powiatowym[35].

Miasto jest siedzibąNadleśnictwa Prudnik. Obejmuje ono obszar siedemnastu gmin w powiatach: prudnickim,brzeskim,nyskim,kędzierzyńsko-kozielskim igłubczyckim. Pod względem zasięgu terytorialnego (1 800 km²) jest to największe nadleśnictwoRegionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach oraz jedna z największych jednostekLasów Państwowych[36].

Nazwa

[edytuj |edytuj kod]
Nowe Miasto Królewskie wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowympruskim dokumencie z 1750 roku wydanym wjęzyku polskim wBerlinie[37].

NazwaPrudnik została utworzona od rzeczownikaprąd (prąd rzeczny, strumień, przepływ, wartkość – cz.proud, śl.prōnd) i oznaczającej podobnie jak pobliskaPrężyna rzekę o wartkim nurcie, następnie również osadę leżącą nad tą rzeką. Nazwa rzeki (dopływu Osobłogi) i miasta była od średniowiecza zapisywana zu będącym czeskim imorawskim odpowiednikiemą (1262Pruthenos, 1331Prudnik). Obok nazwy starszej słowiańskiej osady (Prudnik) pojawiła się, zapewne już w ostatniej ćwierci XIII w. nazwa lokacyjnego miasta tj.Neustadt[38]. Od tego czasu używano (w różnych postaci) obu nazw równolegle[39].

Nazwa niemiecka była zapisywana także w zlatynizowanej postaciNeostadium, czasem używano również jej polskiego i czeskiego przekładu (Nowe Miasto,Nové město). Starsza nazwa miewała również swą postać zlatynizowaną (Prudnicium). W roku 1613 śląski regionalista i historykMikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt.Silesiographia podając jej łacińskie nazwy:Neostadium,Prudnica[40]. W tekstach pisanych na Śląsku po niemiecku w okresie XVI–XVIII w. przeważała nazwa lokacyjna (Neustadt,Polnisch Neustadt). W źródłach pisanych po czesku używano jej zamiennie ze starszą nazwą (Prudník[a],Proudník,Nejštát,Nové Město). FormęPolnisch-Neustadt stosowano w języku niemieckim do 1708, kiedy zrezygnowano z przymiotnikaPolnisch w obawie, że potencjalni kupcy nie trafią do tego śląskiego miasta, gdyż szukaliby go wPolsce[2] i wprowadzono nową nazwęKönigliche Stadt Neustadt[38]. Jej polski odpowiednikNowe Miasto Królewskie został użyty m.in. w wydanym w 1750 po polsku zarządzeniuFryderyka II dla mieszkańców Śląska[37].

NazwaPrudnik na polskojęzycznej mapie narodowościowej z 1919

Później, w XIX i XX wieku do 1945. oficjalnie stosowana była nazwaNeustadt in Oberschlesien. Używano również nazwyNeustadt an der Prudnik[41]. Słowiańskiej nazwy powszechnie używali Polacy, czyŚlązacy, co odnotowuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865:„Der ursprünglische Stadtname „Prudnik” ist noch jetzt bei den polnischen Landbewohnern üblich”[38]. Jednak nazwa słowiańska była jeszcze w pierwszej połowie XIX w. odnotowywana również w oficjalnych publikacjach. W alfabetycznym spisie miejscowości z terenu Śląska wydanym w 1830 weWrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod obecnie używaną polską nazwąPrudnik oraz niemieckąNeustadt[39][42] (Prudnik, polnische Benennung der Kreistadt Neustadt[39]). Podobnie opisane zostało miasto w 1837 w opracowaniu statystycznej dotyczącej państwa pruskiego[43]. NazwyPrudnik w książceKrótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej wydanej wGłogówku w 1847 użył też śląski pisarzJózef Lompa[44]. Wprowadzano tę nazwę również do wydawanych w drugiej połowie XIX w. i na pocz. XX w. poza Śląskiem polskich i czeskich opracowań encyklopedycznych, geograficznych i kartograficznych. W polskich publikacjach z tego okresu używano niekiedy spolonizowanej formyPrądnik, np. wSłowniku geograficznym Królestwa Polskiego[2], czyMałym śpiewaku, czyli zbiorze pieśni dla szkół polskich wydanym w 1871 w Prudniku[45]. NazwyPrądnik w 1945 używano urzędowo[46]. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[47].

Winieta regionalnej gazety „Głos Prądnika” (1945)

W historycznych dokumentach nazwę miasta wzmiankowano w różnych językach oraz formach:Neuenstat (1302),Stadt Neustadt (1321),dominus Novecivitatis (1321),der neuen Stadt Prudnik (1331),Praudnik oder Nova Civitas (1337),Nova Civitas (1339),Newstadt (1384),Newenstat (1388),Newnstadt prudnyk in Noua civitate Prudnik (1402),neuenstat Prudnik (1402),oppido nove civitatis alias Prawdenik (1404),Prudnik alias Nova civitas (1410),Newstadt anders Prudnik genant (1437),Prudnicze (1481),Praudnik (1489),Praudnigk (1536),Polnisch-Neustadt (1638),Neostadiensis, Neostadium Oppoliense, in Polsneustadt (1667/67),Neostadii, Neostadio (1687/88),Polnisch-Neustadt (1743),Neustadt, pohln. Prudnik (do 1708),Neustadt, P. Prudnik (1736),Neustadt, Prudnik (1845),Prudnik, Neustadt (1888)[48].

Symbole

[edytuj |edytuj kod]
Logo Prudnika

Wygląd symboli Prudnika sankcjonuje Statut Gminy Prudnik wraz z załącznikami[49].

  • Herb – czerwony mur z otwartą bramą i dwiema bocznymi wieżami o szpiczastych srebrnych dachach, między którymi znajduje się złoty, ukoronowany orzełPiastów Śląskich, z głową skierowaną w prawą stronę. Powyżej w pozycji frontalnej srebrnyszyszak zlabrami orazkoroną królewską jakoklejnot, a na niej powtórzony motyw murów z dwoma wieżami, pośrodku których umieszczony jest złotylew czeski stojący na tylnych nogach, z otwartą paszczą, czerwonym językiem i podniesionym ogonem.Tarcza herbowa jest gotycka, w kolorze błękitnym[50].
  • Flaga – prostokątny płat tkaniny, podzielony na dwie równe poziome części: czerwoną i błękitną z fragmentem herbu miasta[49].
  • Logo – stworzone w 2021 przez Agatę Hajdecką w związku z wprowadzeniem w mieście Systemu Identyfikacji Wizualnej[51]. Zostało ono zaprojektowane na podstawie herbu miasta. Wpisane jest w zaokrągloną tarczę hiszpańską. Nad otwartą bramą, pomiędzy dwoma wieżami, znajduje się orzeł. Na bazie logo miasta opracowano znaki dla jednostek miejskich[52].

Historia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Kalendarium historii Prudnika.
 Z tym tematem związana jest kategoria:Historia Prudnika.

Prehistoria i starożytność

[edytuj |edytuj kod]

Ślady pobytu człowieka na terenie obecnego miasta Prudnik, potwierdzone badaniami archeologicznymi, sięgają epokipaleolitu. Najstarsze osadnictwo w okolicy Prudnika prowadziły gromady myśliwskie, które eksploatowały okoliczne złoża krzemienne. Ich odnalezione wyroby są typowe dlaprzemysłu aszelskiego, z epoki międzylodowcowej[53]. Miejscowa ludnośćprasłowiańska utrzymywała kontakty handlowe zRzymem, co dokumentują znalezione tu rzymskie monety datowane na lata 700 p.n.e. – 1250 n.e.[54] Na wzgórzu nad Złotym Potokiem, w zachodniej części miasta, wydobyto z ziemi szczątki wojownikagermańskiego plemieniaWandalów, zmarłego w IV wieku n.e.[55]

Średniowiecze

[edytuj |edytuj kod]
Wok z Rożemberka – założyciel Prudnika

Teren, na którym powstał Prudnik, znajdował się na styku plemieniaGolęszyc zOpolanami[56]. Przedlokacyjna osada na terenie obecnego miasta nosiła nazwę Polska Wieś[55]. Istnieje kilka wersji historii powstania miasta. Pierwsza z nich, obalona przezAugustina Weltzla w XIX wieku, przytoczona m.in. wSłowniku geograficznym Królestwa Polskiego[57] mówi, że drewnianyzamek Wogendrüssel założyli ok. 1000 rokutemplariusze, co jest ewidentną nieprawdą, gdyż zakon powstał dopiero w 1118. Według historyka Leo Woerla, Prudnik został założony w drugiej połowie X wieku przez uprzemysłowionychFlamandów, na co dowodem miało być rozplanowanie prudnickiego Rynku na podstawie flamandzkiej jednostki miary, tzw. „sznura flamandzkiego”, jednakże pomiaryflamandzkimi łanami były popularne przy lokacji wielu miejscowości na Śląsku i nie jest to dowód na udział Flamandów w założeniu miasta[58]. Najbardziej prawdopodobna wersja, przyjęta przez większość historyków i znajdująca potwierdzenie w dokumentach historycznych, wskazuje, że założycielem miasta był najwyższy marszałekKrólestwa Czech i namiestnikStyrii – czeski wielmożaWok z Rożemberka (Woko de Rosenberch, Vok I. zRožmberka)[b]. W latach 1255–1259 założył on w okolicy obecnego Prudnika kilka wsi i w zakolu rzeki Prudnik – zamek gotycki, kontrolujący ruch na szlaku handlowym zNysy doOpawy[59]. Prudnik był najdalej wysuniętym na północ bastionem Królestwa Czech[60].

Zamek w Prudniku w 1260 roku, rysunek autorstwa W. Schreibera

Syn Woka,Henryk z Rożemberka, ok. 1279 uzyskał dla Prudnika lokację miasta naprawie magdeburskim. Jedynym śladem pierwotnego miasta jest wieża zamkowa zwana „Wieżą Woka”. Pozostała zabudowa w większości spaliła się, natomiast budowle trwalsze, na przestrzeni wieków były rozbierane i przebudowywane. Po śmierci Henryka z Rożemberka właścicielem Prudnika został rycerzJaksa z Szybowic[61]. Miasto do 1337 znajdowało się w granicach czeskichMoraw i księstwa opawskiego, ostatnim morawskim panem był Albrecht z Fulštejnu. W 1337 król czeskiJan Luksemburski odkupił odeńziemię prudnicką i przekazał ją wraz z miastem księciu niemodlińskiemuBolesławowi Pierworodnemu[62]. Prudnik pozostał w Koronie Czeskiej, stał się dziedziczną posiadłościąPiastów opolskich, lenników czeskiego władcy. Władali oni Prudnikiem do śmierciJana II Dobrego w 1532, na którym wygasła linia opolska.

W 1373 w mieście wybuchła epidemiadżumy. Przeżyło ją tylko kilku mieszkańców, którzy ukryli się w pobliskich górach. Po powrocie do Prudnika spalili większość zabudowań i rozpoczęli odbudowę miasta[63]. Najstarszą znaną formąherbu Prudnika jest jego wizerunek na woskowej pieczęci z dokumentu z 1399 roku. Wyobrażał mur miejski z bramą i dwoma wieżami po bokach, między którymi znajdował się orzeł, a nad nim równoramienny krzyż[64].

Pieczęć Prudnika z XIV wieku

Wbitwie pod Grunwaldem 15 lipca 1410 po stronieKorony Królestwa Polskiego brał udział rycerzMaćko z Prudnika (chorągiew wieluńska)[65][66].

Bernard niemodliński wraz z bratemBolkiem IV przejęli Prudnik iGłogówek jakooprawę po śmierci wdowy poWładysławie Opolczyku. Wkrótce władzę na tym obszarze przejął syn Bolka IV,Bolko V Husyta (Wołoszek) – mążElżbiety Granowskiej, pasierbicy króla PolskiWładysława II Jagiełły. Pierwszy dokument, w którym Bolko V jest wspomniany jako pan Prudnika pochodzi z 6 maja 1425 roku. W Prudniku występowałniedział rodzinny, przez który Bolko V potrzebował zgody stryja Bernarda na wydawanie niektórych aktów prawnych[67]. Bolko V tytułował się jakoksiążę głogówecko-prudnicki. W czasierejzy husytów naŚląsk, w marcu 1428 Prudnik wraz z okolicznymi wsiami zostałograbiony i spalony przezhusytów[68].

Prudniccy rajcy nie zgadzali się na spłatę długu zmarłego w 1447 roku biskupaKonrada IV Starszego wobec kolegiatyotmuchowskiej. Z tego powodu, 23 marca 1464 Prudnik i okoliczne wsie zostały obłożoneekskomuniką zatwierdzoną przez papieżaPiusa II. HistorykAntoni Dudek ustalił, że ekskomunikę odwołano w XVI wieku, jednak nie został ujawniony dokument zdejmujący klątwę z miasta wydany przez papieża[69].

XVI–XX wiek

[edytuj |edytuj kod]
Makieta Prudnika w 1626

Król PolskiZygmunt I Stary w 1506 na Sejmie w Prudniku wymógł uchwałę zaciągnięcia 200 żołnierzylekkiej jazdy[70], którzy byli odtąd odpowiedzialni za utrzymywanie porządku publicznego na Śląsku[71]. W myśl zawartych z Janem II Dobrym umów Prudnik wraz z całymksięstwem opolsko-raciborskim przypadł królom czeskim z dynastiiHabsburgów. Udzielali oni opolskiego lenna m.in.Wazom w latach 1645–1666. Królewna polskaIzabela Jagiellonka, pani księstwa opolskiego, wywarła wpływ na obsadę proboszczaparafii w Prudniku i pośrednio wsparła tutejszych luteran. Przekazała radzie miejskiej patronat nadkościołem św. Michała Archanioła, potwierdziła cechowi rzeźników nowy statut i podarowała miastu działkę na karczmę na Dolnym Przedmieściu[72]. Miasto było własnością króla, stało się prężnym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym. Znani byli zwłaszcza prudniccy płóciennicy, eksportujący swoje wyroby doHolandii, a takżegarbarze. Od XVI do XVIII wieku Prudnik, w którym osiedlała się najbogatszaszlachta księstwa opolsko-raciborskiego, był najważniejszym ośrodkiem gospodarczym i politycznym Górnego Śląska. Był on też miejscem obrad sejmiku księstwa[73]. Z Prudnika wywodziła się śląska rodzina szlacheckaBilicerów[74].

Panorama Prudnika autorstwaF.B. Wernera (1739)

W trakciewojny trzydziestoletniej ludność Prudnika została zdziesiątkowana. W 1625 tereny te zostały objęte epidemiądżumy. 12 lutego 1629, na mocy decyzji cesarzaFerdynanda II, kapitan La Mordie przepędził z Prudnika duchownych protestanckich, a miejscowa ludność protestancka była siłą zmuszana do przejścia na katolicyzm[75]. W 1642 miasto zdobyliSzwedzi, którzy je splądrowali i spalili. Po zakończeniu wojny miasto zostało jednak szybko odbudowane dzięki pomocy cesarzaFerdynanda III i cechu śląskich rzeźników[76], dzięki czemu Prudnik stał się największym miastem Górnego Śląska[77]. W Prudniku odbywały sięprocesy czarownic[78].

Miedzioryt z 1780 przedstawiający pożar miasta

21 sierpnia 1683 przez Prudnik w kierunku Moraw przeszło około 3000 wozów z amunicją i żywnością wraz z częścią armii królaJana III Sobieskiego, który jechał z wojskiem naodsiecz wiedeńską[79]. Przygraniczne położenie Prudnika powodowało, że w okresiewojen śląskich miasto wielokrotnie zmieniało swoją przynależność państwową[80]. W Prudniku utworzono jeden z czterech na Górnym Śląsku urzędów pocztowych[81]. 30 czerwca 1761 miasto wizytował królFryderyk II[80]. W lutym 1779 w trakciewojny o sukcesję bawarską Austriacy przeprowadzili atak artyleryjski na Prudnik, przez co spaliło się prawie całe miasto. W odweciePrusacy zniszczyliKarniów[82]. W sierpniu 1779 w Prudniku przebywał cesarzJózef II[83]. 20 sierpnia 1788 przez Prudnik przejeżdżał król pruskiFryderyk Wilhelm II z orszakiem. Król został zakwaterowany w ratuszu, a jego synFryderyk Wilhelm III i hrabia Brühl gościli w domu Antoniego Königera przy Rynku. Odbył się bal z udziałem króla. Król opuścił Prudnik następnego dnia[84].

Kamień Graniczny Królewskiego Miasta Prudnik wKrzyżkowicach

W połowie XVIII wieku Prudnik uchodził za najbogatsze miasto na Górnym Śląsku, a jego dochody były dziesięciokrotnie większe niż dochodyOpola. Było to spowodowane tym, że do miasta należało wówczas 11 wsi:Czyżowice,Dębowiec,Dytmarów,Jasiona,Krzyżkowice,Lubrza,Piorunkowice,Pokrzywna,Skrzypiec,Szybowice,Wieszczyna i częśćRudziczki. Zniesienie w XIX wieku pańszczyzny i uniezależnianie się miejscowości sprawiło, że źródła dochodów zaczęto upatrywać w gospodarce leśnej. Prudnik posiadał jeden z największych lasów komunalnych na Górnym Śląsku (Las Prudnicki) o powierzchni ponad 1000 ha[85].

Dawnekoszary, obecnie domy mieszkalne

Na początku XIX wieku nastąpił dalszy rozwój miasta, głównie drogą przyjmowania na kwaterę pruskich wojsk. Przemysł przędzalniczy stopniowo podupadł. Podczaswojen napoleońskich, na początku 1807 Prudnik został zajęty przez armię francuską[86]. Na mocy dekretu cesarza FrancuzówNapoleona Bonaparte z 6 kwietnia 1807 sformowano w Prudniku pułk ułanówLegii Polsko-Włoskiej z powracających z Włoch oddziałów polskich, które wzmocniono rekrutami zWielkopolski[87]. W latach 1807–1812 Prudnik był okupowany przez Francuzów, a w 1812 zajęli go Rosjanie[88]. Po wojnach pruskich i napoleońskich w 1816 miasto miało 82 330 talarów długu przy wpływach 14 687 talarów i wydatkach 14 238 talarów. Dług ten utrzymywał się do okresuwojny francusko-pruskiej (1870). W 1828 miasto miało ok. 4000 mieszkańców. W mieście powstały pierwsze przędzalnie i tkalnie wełny, lnu i jedwabiu, a także założona przez żydowskiego przemysłowcaSamuela Fränkla fabrykaadamaszku (istniała do 2011 jakoZPB „Frotex”). Wybudowano także cegielnię, browar, młyny i fabrykę octu. W nawiązaniu do najważniejszych zawodów wykonywanych przez mieszkańców miasta, Prudnik był nazywany „miastem tkaczy i szewców”[89][90].

Zakłady włókiennicze Fränkla

W październiku 1831 na ziemi prudnickiej rozpoczęła się epidemiacholery[91]. W Prudniku powołano komisję medyczną, złożoną z miejscowych polityków, oficerów i lekarzy[92]. Epidemia dotarła do miasta w styczniu 1832 i trwała do lutego tego samego roku. Zachorowało na nią 32 mieszkańców miasta, z których 24 zmarło. Zaraza powróciła w sierpniu 1832, powodując śmierć 17 mieszkańców miasta. Podczas trzeciej epidemii cholery, od września 1836 do 28 stycznia 1837, w Prudniku i okolicy odnotowano 517 zakażeń, z czego zmarło 231 osób. Cholera wróciła do Prudnika we wrześniu i październiku 1837, powodując 46 zakażeń i 28 zgonów[91].

Szpital przy ul. Młyńskiej wzniesiony w 1866

Mimo że Prudnik był jednym z największych ośrodków przemysłowych Górnego Śląska, w mieście nie odnotowano żadnych wystąpień robotniczych przeciwko kapitalistom, nawet podczaspowstania tkaczy śląskich w 1844 iWiosny Ludów[93].Komitet Centralny Narodowy w przygotowaniach dopowstania styczniowego wyznaczył Prudnik jako punkt kontaktowy i placówka gromadząca broń. Polacy prowadzili działalność konspiracyjną w okolicy miasta. Po wybuchu powstania zaostrzono kontrole na granicy prusko-austriackiej, każda osoba przybyła do Prudnika musiała zameldować się na policji, a miejscowy garnizon został postawiony w stan gotowości i przejął obowiązki jednostek wojskowych z pobliskich miast, które zostały wysłane na granicę prusko-rosyjską. W powstaniu styczniowym brali udział pochodzący z Prudnika Hieronim Olszewski, Piotr Linowski i Antoni Strogiński[94]. Epidemia cholery w mieście trwała ponownie od lipca do grudnia 1849. W 1866 władze miasta wzniosły szpital przy ul. Młyńskiej. 20 lipca tego samego roku w Prudniku wybuchła kolejna epidemia cholery, trwająca do 15 grudnia. Wśród 335 zarażonych mieszkańców miasta zmarło 120[91].

Pocztówka przedstawiającakościół ewangelicki i obecneI Liceum Ogólnokształcącego

W 1876 otwarto linię kolejową, która połączyła Prudnik z Nysą iKoźlem[95], a w 1896 oddano do użytku linię z Prudnika doGogolina. W styczniu 1898 roku odbyła się tu pierwsza naGórnym Śląsku konferencjasocjaldemokratyczna[96]. Na początku XX wieku w Prudniku zbudowanołaźnię miejską,park ikoszary, a Prudnik stał sięgarnizonem wojskowym[97]. Z powodu praktykgermanizacyjnych, Polacy z Prudnika posyłali swoje dzieci poza Śląsk, na dawne terytoriumKrólestwa Polskiego, aby w spokoju mogły uczyć się języka polskiego, o czym pisał w „Gazecie ToruńskiejFilip Robota – późniejszy nauczyciel w prudnickiej szkole elementarnej i lokalny polski działacz społeczno-narodowy[98]. W lipcu 1903 roku Prudnik i okoliczne miejscowości nawiedziłaogromna powódź. Miesiąc później,cesarzowa Augusta udała się doGłuchołaz,Jarnołtówka i Prudnika, aby zobaczyć tereny zniszczone podczas powodzi. Jej wizyta zaowocowała wybudowaniemzapory wodnej w Jarnołtówku[99]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 18864 mieszkańców Prudnika 18072 posługiwało sięjęzykiem niemieckim, 565językiem polskim, 3 innym językiem, a 224 było dwujęzycznych[100]. W czasieI wojny światowej wklasztorze bonifratrów funkcjonowałlazaret wojskowy[101].

Dwudziestolecie międzywojenne

[edytuj |edytuj kod]
Zdjęcie lotnicze centrum Prudnika w latach 30. XX wieku

Od 1919 Prudnik należał do nowo utworzonejprowincji Górny Śląsk. Prowincja została zlikwidowana w 1938, a 18 stycznia 1941 utworzono ją ponownie.

Przyjazd pociągu zemigrantami górnośląskimi do Prudnika

W 1921 w zasięguplebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko częśćpowiatu prudnickiego. Prudnik był poza terenem plebiscytowym, choć istniały tu polskie organizacje, w tymPolska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska,Związek Polaków w Niemczech iPolsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne[102]. W Prudniku utworzono Polski Komitet Plebiscytowy na powiat prudnicki, jednak z czasem został przeniesiony z Prudnika do Głogówka, a następnie doStrzeleczek, ponieważ jego lokal w Prudniku został zdemolowany[103]. Prudnik był terenem koncentracji niemieckich bojówek. W mieście znajdował się tajny magazyn wyposażenia wojskowego dla formacji paramilitarnych, a także baza rekrutacyjna członkówfreikorpsów[104]. W czasiepowstań śląskich na terenie Prudnika i okolic działało kilka polskich grup dywersyjnych, których celem było utrudnienie oddziałom niemieckim działań zbrojnych[105]. W czasieIII powstania śląskiego przy ul. Zamkowej w Prudniku mieścił się niemieckisąd kapturowy. Polaków skazanych przez sąd rozstrzeliwano w pobliskimLesie Niemysłowickim[106]. Szpitale w Prudniku pełniły rolę lazaretów dla rannych żołnierzy i ochotników[107].

Synagoga w Prudniku

W tajnym raporcieSicherheitsdienst z 1934, Prudnik został uznany za jeden z głównych ośrodków ruchu polskiego na Górnym Śląsku[108].

Adolf Hitler przed dworcem kolejowym w Prudniku, 1938

Rankiem 7 października 1938 do miasta przyjechał pociągiem wódzIII RzeszyAdolf Hitler w ramach wizytacjiKraju Sudetów poukładzie monachijskim. W Prudniku przesiadł się do samochodu i udał się doTrzebiny, a następnie w kierunkuKarniowa iBruntála. Wieczorem wrócił do Prudnika, z którego udał się pociągiem doBerlina[109]. Hitlerowi towarzyszyli:Hermann Göring,Heinrich Himmler,Gerd von Rundstedt, inspektor generalnyLuftwaffeErhard Milch,Hans-Jürgen Stumpff, generałHans von Salmuth, nadprezydentprowincji śląskiejJosef Wagner i SS-BrigadefuhrerHellmut Körner[110]. Podczasnocy kryształowej z 9 na 10 listopada 1938, bojówkihitlerowskie spaliłyprudnicką synagogę zbudowaną w 1877 z inicjatywy Samuela Fränkla[111][112]. W mieście aresztowano wszystkich żydowskich mężczyzn w wieku od 20 do 60 lat[113]. W 1939 w sierpniu i we wrześniu prudnickieGestapo na czele z Maxem Krausem przystąpiło do aresztowania polskich powstańców i działaczy Związku Polaków w Niemczech. Osoby te zostały następnie skierowane doobozu koncentracyjnego wBuchenwaldzie. Wśród 20 aresztowanych znaleźli się m.in.: B. Augustyn,J. Augustyn, K. Chrząszcz, J. Dominik, F. Kwoczek, A. Sosna, W. Szpiler i inni[114].

II wojna światowa

[edytuj |edytuj kod]
Niemieckie wojsko na Rynku w Prudniku

W trakcieII wojny światowej, od 1941 w klasztorze bonifratrów ponownie funkcjonował lazaret, z filiami w budynku szkolnym przy ul. Szkolnej i wpałacu wMosznej[115]. W mieście przetrzymywano polskie Żydówki i jeńców angielskich. 26 września 1944 w zakładach włókienniczych w Prudniku założonopodobóz niemieckiego obozu koncentracyjnego wAuschwitz, do którego skierowano około 400 kobiet; głównie Żydówki zWęgier, a także Niemki, Polki i Ukrainki[116]. 39 więźniarek zostało zamordowanych lub zmarło z powodu trudnych warunków pracy. Ich zwłoki chowano na prudnickimcmentarzu żydowskim. Pozostałe, w styczniu 1945, zostały ewakuowane pieszo do obozuGroß-Rosen. W tymże miesiącu przez Prudnik przeszły także kolumny więźniów z innych obozów. W toku tzw.marszu śmierci wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców[117].

Prudnicki Rynek po wojnie

W marcu 1945 wojskaArmii Czerwonej zaczęły planowaćuderzenie na Prudnik, które było najważniejszą częściąoperacji górnośląskiej. Na miasto miało pójść ponad 400 tysięcy żołnierzy. Do operacji przewidziano 988 czołgów, 1727 samolotów i prawie 6000 dział[118]. 17 marca 1945 Armia Czerwona zdobyła miasto. Na początku kwietnia Rosjanie utworzyli mieszkańcom getto na ulicy Chrobrego i Królowej Jadwigi, do którego przeniesiono około 9 tysięcy osób. Kolumnę cywilów pod eskortą zapędzono doLubrzy, a następnie doŻabnika[119]. Prudnik miastem frontowym był aż do maja 1945 w związku z tym, że w niewielkiej odległości od miasta broniły się oddziały niemieckie, które skapitulowały dopiero w maju 1945. W walkach o miasto brało udział około 200 tysięcy żołnierzy. Zginęło 673 żołnierzy radzieckich (na ich cześć wkrótce po wojnie na Placu Wolności wzniesionoPomnik Wdzięczności)[120]. 23 kwietniaprudnicki Rynek, Plac Farny i Plac Zamkowy zostały zbombardowane przezlotnictworadzieckie. Nie wiadomo jednak, czy bombardowanie było celowe. Według proboszcza Franza Pietscha było spowodowane wystrzeleniem błędnych znaków świetlnych przez pijanych Rosjan[121]. W wyniku działań wojennych Prudnik stracił około 15% stanu zabudowy. Zniszczone zostało m.in.sanktuarium Matki Bożej Bolesnej,schronisko „Szwedzki Szaniec”, ciężko uszkodzona została północna pierzeja Rynku zUrzędem Miejskim (rozebrany na przełomie lat 50. i 60. XX wieku)[122].

Polska Ludowa

[edytuj |edytuj kod]
Odbudowa i porządkowanie zniszczeń wojennych w Prudniku

Po wyparciu oddziałów niemieckich w Prudniku w budynku przy ul. Armii Krajowej 16 utworzono powiatowąradziecką komendanturę wojskową[123]. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[124]. Wówczas Prudnik i okolice zostały zasiedlone między innymi przez część polskich przesiedleńców zKresów Wschodnich – zNadwórnej[125][126] i okolicTarnopola[127], a także przez osadników z centralnej Polski i repatriantów zCzerniowców naBukowinie[128]. Większość niemieckojęzycznej ludności została wysiedlona na zachód.

W 1945 miasto otrzymało nazwęPrądnik. Oficjalna zmiana nazwy naPrudnik miała miejsce 7 maja 1946[129]. Zmianę poprzedziła wielomiesięczna debata w lokalnej prasie, a przez jakiś czas funkcjonowały obie nazwy jednocześnie[130].

Pierwszym polskim burmistrzem miasta zostałAntoni Błaszczyński, a pierwszym polskim starostą prudnickim Józef Sopa. Trzy miesiące po przejęciu władzy Sopa wydał sprawozdanie z działań żołnierzy Armii Czerwonej na terenie Prudnika i okolicznych wsi: „Codzienne meldunki donoszą o wypadkach zrabowania bydła, inwentarza martwego, o obrabowaniu mieszkań i gwałceniu kobiet. W jednym wypadku została zgwałcona kobieta ponad 60-letnia. W innym wypadku dziewczynka lat 15. Gminne posterunki MO meldują, że ostatnie rabunki po wsiach wzrosły w gwałtowny sposób, że są zupełnie bezsilne. (...) Ludność wiejska żyje w ustawicznym strachu i wiecznym pogotowiu. (...) W mieście żołnierze Armii Czerwonej rabują na wielką skalę, zajeżdżając autami pod domy i wywożąc wszystko, co w mieszkaniu jest do wzięcia, a więc ubrania, pościel itp. Ofiarą padają nie tylko mieszkania niemieckie – opuszczone, ale i zajęte przez Polaków, o ile w danej chwili nikogo w mieszkaniu do obrony nie było.”[131]

Żołnierze w Ośrodku Szkolenia Górnośląskiej Brygady WOP w Prudniku

3 czerwca 1945 grupa czeskich żandarmów i ochotników zeZlatých Hor przybyła do Prudnika, obsadziła tutejszyratusz i wywiesiła na nimczechosłowacką flagę. Ogłosiła przyłączenie Prudnika doCzechosłowacji. Wieczorem przybyli uzbrojeni polscy żołnierze. Zażądali od Czechów opuszczenia Prudnika i oddania broni. Ostatecznie zrezygnowano z rozbrojenia żandarmów, musieli jednak rankiem następnego dnia wycofać się za linię graniczną[132][133]. Po zajęciu przez czechosłowackie wojska niektórych terenów Śląska podczaskonfliktu granicznego, marszałekMichał Rola-Żymierski rozkazał10. Sudeckiej Dywizji Piechoty i1. Drezdeńskiemu Korpusowi Pancernemu przemieszczenie się w rejon Prudnika[134][135]. W okresie PRL-u w Prudniku stacjonowały jednostki wojskowe:48 Komenda Odcinka Prudnik (1945–1948)[136],71 Batalion Ochrony Pogranicza (1948–1951)[137],15 Pułk KBW Ziemi Opolskiej (1949–1966)[138],45 Batalion WOP (1951–1984 i 1976–1989)[139],15 Pułk Wojsk Obrony Wewnętrznej (1966–1989)[140],28 Rezerwowa Dywizja Zmechanizowana (1972–1989).

Budynek, w którym mieściła się siedziba Powiatowego UB
Pomnik upamiętniający pobyt Stefana Wyszyńskiego w Prudniku

W latach 1945–1956 przy ul. Klasztornej w Prudniku funkcjonowałPowiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego. W jego piwnicach przetrzymywano i torturowano przeciwników władzykomunistycznej (w tymżołnierzy wyklętych, m.in.Józefa Pacejkowicza). W mieście i okolicy działała antykomunistyczna podziemna organizacjaKrajowa Armia Podziemna[141]. W 1953 w Prudniku działał pochodzący zŁowkowic szpiegOrganisation Gehlen Henryk Koj, do którego zadań należało m.in. obserwowanie ruchu żołnierzy w miejscowej jednostce[142]. Od 6 października 1954 do 27 października 1955 wklasztorze franciszkanów w Prudniku-Lesieinternowany był prymas PolskiStefan Wyszyński razem ze swoim kapelanemStanisławem Skorodeckim. Podczas pobytu w Prudniku Wyszyński zaczął pisać modlitwęJasnogórskie Śluby Narodu Polskiego, które dokończył po przewiezieniu doKomańczy[143][144].

Widok na Rynek w Prudniku (1965)

W maju 1959 działalność rozpoczęłoMuzeum Ziemi Prudnickiej[145]. W tym samym roku utworzonoNadleśnictwo Prudnik[146]. „Podział administracyjny województwa opolskiego według stanu na dzień 31 sierpnia 1964 r.” wymienia integralne części miasta:Chocim,Górka,Lipy,Młyn Czyżyka[147]. W latach 1964–1974 na południu miasta powstało spółdzielcze osiedle Marcelego Nowotki (od 1990osiedle Wyszyńskiego) na ponad 600 mieszkań[148]. W połowie lat 70. we wschodniej części Prudnika rozpoczęto budowę osiedlaJasionowe Wzgórze. Obecnie jest to największe osiedle mieszkaniowe w powiecie prudnickim[149]. W sierpniu 1977 Prudnik i okolice nawiedziłapowódź spowodowana obfitymi opadami deszczu. Fala wezbraniowa zniszczyła wiadukt kolejowy przy ul. Słowiczej[150].

Antykomunistyczna demonstracja w Prudniku (1981)

We wrześniu 1980 wZakładach Przemysłu Bawełnianego „Frotex” w Prudniku doszło do największej akcji protestacyjnej w województwie opolskim. Strajkowało około 1500 osób. Akcję zakończyło porozumienie zawarte 10 września. Za przykładem „Frotexu” poszli pracownicy innych zakładów pracy z terenu Prudnika, między innymi: zakład rymarsko-tapicerski w Prudnickiej Spółdzielni Pracy Różnej Wytwórczości Ogniwo, Spółdzielnia Transportu Wiejskiego w Prudniku, Zakład Usług Telewizyjnych, Spółdzielnia Kółek Rolniczych, Państwowy Ośrodek Maszynowy i Opolska Fabryka Mebli (zakład nr. 4 w Prudniku)[151].

III Rzeczpospolita

[edytuj |edytuj kod]
Wyrwanie z ziemi pomnika Wdzięczności Armii Czerwonej

Po pierwszych wyborach dosamorządu terytorialnego w Polsce po jego przywróceniu w1990 roku burmistrzem miasta zostałJan Roszkowski[152]. W grudniu 1990 pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej znajdujący się na Placu Wolności został wyrwany z ziemi i wywieziony[153]. Na jego miejscu w 1996 powstał pomnik Żołnierza Polskiego[154].

W maju 1994 został zlikwidowanygarnizon wojskowy w Prudniku[155]. W czerwcu 1997 została oddana do użytku miejska oczyszczalnia ścieków przy ul. Poniatowskiego[156].

Prudnik był pierwszym miastem w Polsce zalanym podczaspowodzi w lipcu 1997. W nocy z 6 na 7 lipca woda na Złotym Potoku zniosła kładkę dla pieszych na remontowanym moście przy ul. Kościuszki. Woda wlała się na niżej położone tereny wzdłuż biegu rzeki Prudnik, m.in. ulice: Kochanowskiego, Morcinka, Chrobrego, Batorego, Powstańców Śląskich, Kolejowa, Ogrodowa, Nyska. Zalane zostały liczne zakłady przemysłowe. Z miasta i okolicznych wsi ewakuowano 192 osoby. W usuwaniu skutków powodzi w Prudniku pomagali żołnierze z Ukrainy[157]. Straty w gminie Prudnik oszacowano na 8,6 miliona złotych (86 miliardów „starych” złotych)[158]. Zalane zostały 102 budynki, 836 ha gruntów rolnych, 119 domów jednorodzinnych, 3 obiekty sportowe, 3 przedszkola, 4 budynki szkolne, 17 budynków produkcyjnych, a liczbę poszkodowanych wyznaczono na 2425 osób[159].

Wieża Woka po renowacji

W ramachreformy administracyjnej w Polsce w 1999 Prudnik ponownie stał się siedzibą powiatu prudnickiego[160]. W kwietniu 2003 Ośrodek Badań Wyborczych zorganizował w Prudniku prareferendum w sprawie przystąpienia Polski doUnii Europejskiej, traktowane jako „próba generalna” przed prawdziwymreferendum w czerwcu[161]. 81% głosujących mieszkańców opowiedziało się za wejściem do Unii. Wyniki prareferendum w Prudniku analizowały ogólnopolskie media[162].

W latach 2007 i 2014 zakończyły się procesy likwidacyjne dwóch największych zakładów pracy w mieście:Prudnickich Zakładów Obuwia „Primus” iZakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex”[163][164]. W 2009Wieża Woka została gruntownie odrestaurowana przez gminę Prudnik i obecnie pełni rolę punktu widokowego[165]. 20 czerwca 2015 Prudnik przystąpił do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Dobrego ŻyciaCittàslow[166].

Uchwałą z 18 grudnia 2020 Rady Miejskiej Prudnika wyznaczono na terenie gmin Prudnik iGłuchołazy aglomerację Prudnik o równoważnej liczbie mieszkańców 30667 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Prudnik,Chocim,Dębowiec,Jarnołtówek,Łąka Prudnicka,Moszczanka,Niemysłowice,Pokrzywna,Wieszczyna z oczyszczalnią ścieków w Prudniku[6].

Zalany rejon ronda Żołnierzy Wyklętych podczaspowodzi w 2024

W czasiepowodzi we wrześniu 2024 przepływające przez Prudnik rzeki Prudnik i Złoty Potok zalały miasto i okoliczne wsie, powodując liczne zniszczenia. Poziom wody był wyższy niż podczas powodzi tysiąclecia[167]. Ewakuowano m.in. mieszkańców ulic Chrobrego, Kochanowskiego, Kołłątaja i Morcinka[168]. Woda zalała ulice po obu stronach rzeki Prudnik, remontowanyStadion Miejski, tor łuczniczy,halę „Obuwnik”, ogródki działkowe, rejon ronda Żołnierzy Wyklętych, basen letni przy ul. Zwycięstwa. Zniszczony został fragment zabytkowego muru przy dawnym „Frotexie”[167] oraz trzy mosty dla pieszych[169]. Pod wodą znalazły się zakłady przemysłowe. Miasto zostało pozbawione prądu i wody[170]. Do Prudnika sprowadzono jednostki straży pożarnej z całej Polski, żołnierzyWojsk Obrony Terytorialnej oraz18 Dywizji Zmechanizowanej[171][172]. Samorząd wycenił straty wyrządzone przez powódź na kwotę ponad 100 milionów zł[173].

Demografia

[edytuj |edytuj kod]

Miasto zamieszkiwane jest przez ludność mieszaną. Mieszkają w nimautochtoni:mniejszość niemiecka orazŚlązacy, a także ludność napływowa, przybyła naŚląsk zKresów Wschodnich po 1945 w wynikuprzymusowych przesiedleń ludności polskiej oraz z centralnej Polski (teren późniejszych województwkrakowskiego inowosądeckiego)[174].

Według danychGUS z 30 czerwca 2018, Prudnik miał 21170 mieszkańców (6. miejsce w województwie opolskim i 212. w Polsce), powierzchnię 20,50 km² (10. miejsce w województwie opolskim i 284. miejsce w Polsce) i gęstość zaludnienia 1033 os./km²[175]. Mieszkańcy Prudnika stanowią około 37,77% populacji powiatu prudnickiego, co stanowi 2,15% populacji województwa opolskiego.

Wedługspisu powszechnego z 2021, wśród mieszkańców miasta i gminy Prudnik narodowośćniemiecką deklarowały 202 osoby,śląską 110 osób,romską 85 osób,angielską 47 osób,irlandzką 37 osób,holenderską 32 osoby,ukraińską 30 osób,norweską 15 osób,włoską 13 osób,amerykańską 12 osób,szwedzką 11 osób. Na poziomie powiatowym w spisie znaleźli się ponadtoBiałorusini,Rosjanie,Czesi,Ormianie,Żydzi,Australijczycy,Austriacy,Mołdawianie,Słowacy,Francuzi,Kanadyjczycy,Szwajcarzy,Tatarzy,Karaimi,Litwini,Łemkowie,Belgowie,Japończycy,Grecy,Hiszpanie,Kazachowie orazSzkoci[176]. Porosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 liczba Ukraińców w Prudniku wzrosła do około 150[177].

Prudnik podlega pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku[178].

OpisOgółemKobietyMężczyźni
jednostkaosób%osób%osób%
populacja211701001124153,1992946,9
gęstość zaludnienia

(mieszk./km²)

1033548485

Liczba mieszkańców miasta

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Ludność Prudnika.
1534 – 114[179]
1667 – 2558[180]
1675 – 2527[180]
1754 – 2905[180]
1764 – 2722[180]
1774 – 3048[180]
1781 – 3248[180]
1782 – 3696[181]
1800 – 3469[180]
1820 – 4046[180]
1824 – 4749[180]
1830 – 4939[180]
1838 – 5363[180]
1861 – 8700[179]
1868 – 9735[180]
1885 – 16093[179]
1890 – 17577[182]
1910 – 18856[179]
1925 – 17052[182]
1939 – 17339[182]
1946 – 10886[183]
1956 – 14900[179]
1962 – 18200[179]
1980 – 22402[184]
1990 – 26400[185]
1995 – 24 350[179]
1998 – 24 300[186]
2000 – 23 800[187]
2002 – 23 630[187]
2003 – 23 528[180]
2004 – 23 376[187]
2005 – 23 234[187]
2006 – 23 078[187]
2007 – 22 927[179]
2008 – 22 787[187]
2009 – 22 663[187]
2010 – 22 514[187]
2011 – 22 164[187]
2012 – 21 979[187]
2013 – 21 778[187]
2014 – 21 676[187]
2015 – 21 472[187]
2016 – 21 368[187]
2017 – 21 237[187]
2018 – 21 170[187]
Liczba mieszkańców


Piramida wieku mieszkańców Prudnika w 2014

[edytuj |edytuj kod]

Zabytki

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Zabytki w Prudniku.

Prudnik nie magminnej ewidencji zabytków (stan na 2024 rok)[188], natomiast dowojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[189][190]:

Kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła
Zespół klasztorny bonifratrów
Reliktyklasztoru kapucynów naKaplicznej Górze
Cmentarz żydowski
  • cmentarz żydowski, ul. Kolejowa, okolice XIX wieku
  • park miejski, okolice XIX wieku
  • wieża zamkowa zwana Wieżą Woka, XIII/XIV, XV wiek
  • pozostałości murów obronnych:
  • ratusz, XVIII wiek, 1840
  • „Dom Katolicki”, plac Farny 1, pierwsza połowa XIX wieku
  • dom, ul. Batorego 7, pierwsza połowa XIX wieku
  • dom, ul. Batorego 11
  • dom, ul. Bolesława Chrobrego 34, pierwsza połowa XIX wieku
  • dom, ul. Bolesława Chrobrego 51, XVIII/XIX wiek (nie istnieje)
  • dom, ul. Damrota 21, okolice XVIII wieku (nie istnieje)
  • dom, ul. Damrota 23, okolice XVIII wieku (nie istnieje)
  • dom, ul. Górna 1, XVIII wiek
  • dom, ul. Jagiellońska 3 (dawniej 21), XIX wiek
  • kamienica, ul. Kołłątaja 2, połowa XIX wieku
Willa, obecnie dom kultury
Willa przy ul. Nyskiej 2
  • willa, ul. Nyska 2, połowa XIX wieku
  • dom, ul. Parkowa 2, początek XX wieku
  • łaźnia miejska, ul. Parkowa 4 (dawniej 6), początek XX wieku
  • dom, ul. Piastowska 9, XIX wiek
  • dom, ul. Piastowska 22, okolice XIX wieku
  • budynekliceum medycznego, ul. Piastowska 26, 1873
    • metalowe ogrodzenie
Dawny zajazd
  • dawny zajazd, ul. Piastowska 65, połowa XVIII wieku
  • dom, ul. Ratuszowa 7, XIX wiek
Domy,Rynek 2 i 3
  • dom, Rynek 2 (dawniej 40), 1769
  • dom, Rynek 3 (dawniej 41)
  • dom, Rynek 22 (dawniej 32)
  • dom, Rynek 25 (dawniej 2)
  • dom, Rynek 26 (dawniej 11)
  • dom, ul. Sobieskiego 2, XVII wiek
  • dom, ul. Sobieskiego 4, druga połowa XVII wieku
  • dom, ul. Sobieskiego 5 (dawniej 3), pierwsza połowa XIX wieku
  • dom, ul. Sobieskiego 6, XVIII wiek
  • dom, ul. Sobieskiego 7 (dawniej 7)
  • dom, ul. Sobieskiego 8, XIX wiek
  • dom, ul. Sobieskiego 9 (dawniej 7), pierwsza połowa XIX wieku
  • dom, ul. Sobieskiego 13 (dawniej 11)
  • dom, ul. Sobieskiego 30, XVIII wiek
Kamienice przy ul. Zamkowej
  • dom, ul. Zamkowa 1-2 (dawniej 2), XVII wiek
  • dom, ul. Zamkowa 3-7 (dawniej 3), XVIII wiek
  • dom, ul. Zamkowa 3-7 (dawniej 4), XVIII wiek
  • dom, ul. Zamkowa 3-7 (dawniej 5), XVIII wiek
  • dom, ul. Zamkowa 3-7 (dawniej 6)
  • dom, ul. Zamkowa 3-7 (dawniej 7)
  • młyn wodny, ul. Sienkiewicza 5, 1788
  • pięć stacji drogi krzyżowej w Prudniku-Lesie, 1743

Dogminnej ewidencji zabytków wpisano 928 obiektów na terenie miasta. Wśród nich znalazły się[191]:

Grota lurdzka
  • klasztor franciszkanów w Prudniku-Lesie, ul. Poniatowskiego 5
  • kapliczki przy ulicach: Kolejowej, Jesionkowej, Kościuszki, Nyskiej, Traugutta, Wiejskiej
  • Urząd Miejski, ul. Kościuszki 3
  • dawna Powiatowa Komenda Policji, ul. Traugutta 31
  • budynek sądu, ul. Kościuszki 5
Budynek prokuratury
Pałac w Lipach
Browar
Most nad rzeką Złoty Potok
  • most nad rzeką Złoty Potok, ul. Kościuszki
  • wiadukt, ul. Nyska

Pozostałe obiekty zabytkowe:

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]
Siedziba Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców

W 2019wskaźnik bezrobocia w Prudniku wynosił 12,0%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w Prudniku wynosiło 3 847,86 zł[187].

34,0% aktywnych zawodowo mieszkańców Prudnika pracuje w sektorze rolniczym (rolnictwo,leśnictwo,rybołówstwo iprzemysł wydobywczy), 23,1% w sektorze przemysłowym (przemysł przetwórczy ibudownictwo), a 13,5% w sektorze usługowym (handel, naprawa pojazdów,transport, zakwaterowanie igastronomia,informacja i komunikacja) oraz 2,2% pracuje w sektorze finansowym (działalność finansowa iubezpieczeniowa, obsługarynku nieruchomości)[187].

Przedsiębiorstwa

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Przedsiębiorstwa w Prudniku.

Historycznie Prudnik był ośrodkiem przemysłu włókienniczego, obuwniczego oraz drzewnego. Współcześnie w mieście rozwijają się sektory: motoryzacyjny, drzewny/meblowy, metalowy, oświetleniowy, obróbki szkła, budownictwa oraz rolnictwo[194]. Według stanu na 2023, w Prudniku znajdowało się 13 podmiotów, które zostały sklasyfikowane jako duże przedsiębiorstwa:Henniges Automotive (branża automotive), Steinpol Central Services (produkcja mebli),Spółdzielnia „Pionier”, Moretto Group, Woisch, Torkonstal (sektor metalowy), Furnika (sektor oświetleniowy), Diversa (obróbka szkła), Wa-Bet, Stryi, TaBet (budownictwo), Bardusch (usługi dla przemysłu) iStadnina Koni Prudnik (rolnictwo)[195].

Przemysł włókienniczy

[edytuj |edytuj kod]
Tkalnia dawnychZakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex”

Prudnik jest miastem o tradycjachwłókienniczych, które sięgają średniowiecza. Nazywany on był „miastem tkaczy”[196]. Rozwojowi włókiennictwa sprzyjała lokalizacja miasta i dostęp do świeżej wody. W 1493 nadano porządek rzemieślniczy prudnickimpłóciennikom[197], a w 1563 założono w Prudniku bractwosukienników[198]. W XVIII założono pierwsze manufaktury płótna w mieście[199][200]. Pierwsze znaczące fabryki włókiennicze w mieście powstały w latach 20. XIX wieku[201]. Największym przedsiębiorstwem w Prudniku, będącym jednocześnie jednym z największych producentów wyrobów włókienniczych na świecie, była fabryka założona w 1845 przezSamuela Fränkla, znana po 1945 jakoZakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”. W latach swojej świetności „Frotex” zatrudniał 4 tysiące osób, a działalność przedsiębiorstwa znacznie przyczyniła się do rozwoju miasta[196]. Był to największy w Polsce producent ręczników frotowych[202]. W 2011 została ogłoszona upadłość „Frotexu”, a wraz z nią przemysł włókienniczy w Prudniku dobiegł końca[203]. W celu upamiętnienia tradycji włókienniczych miasta utworzone zostałoCentrum Tradycji Tkackich przyMuzeum Ziemi Prudnickiej[204].

Przemysł obuwniczy

[edytuj |edytuj kod]
Budynek produkcyjny dawnychPrudnickich Zakładów Obuwia „Primus”

Kolejną znaczącą działalnością w historii miasta był przemysł obuwniczy. Pierwsze w mieście zmechanizowane zakłady produkujące buty zostały założone w latach 1857 i 1861 przez Johanna Hanela i Josepha Bösela. Do końca XIX wieku powstało w mieście jeszcze siedem fabryk obuwia[205], a Prudnik był obokPirmasens i Borne czołowym ośrodkiem produkcji obuwia w Niemczech[206]. Nie doszło do lokalnej koncentracji zakładów obuwia. W 1895 prudnickie przemysł i rzemiosło obuwnicze zatrudniały ponad 2700 osób[205]. Miejscowy przemysł obuwniczy podupadł na początku XX wieku. W 1945 istniejące w Prudniku zakłady obuwnicze zostały połączone w jedno przedsiębiorstwo, od 1952 znane pod nazwąPrudnickie Zakłady Obuwia „Primus”[207]. Przedsiębiorstwo, przejściowo należące doŚląskich Zakładów Przemysłu Skórzanego „Otmęt”, zatrudniało niemal 2 tysiące osób, co czyniło je drugim po „Frotexie” najważniejszym pracodawcą w mieście. „Primus”, dotknięty przemianami gospodarczymi po 1989, został zlikwidowany w 2007[208].

Drugim przedsiębiorstwem w mieście, które po II wojnie światowej zajmowało się produkcją obuwniczą, była Szewska Spółdzielnia Pracy „Ogniwo”, założona w 1947. Prudnickiemu „Ogniwu” podlegał m.in. prom naOdrze wOtmęcie i zakład zegarmistrzowski wBrzegu. Zakład został wpisany w gospodarkę centralnie planowaną w 1951, otrzymując nazwę Spółdzielnia Pracy „Ogniwo”[209].

Przemysł odzieżowy

[edytuj |edytuj kod]
Bardusch Polska

W 1998 swój zakład w Prudniku otworzyła niemiecka firma Bardusch, zajmująca się serwisowaniem i wynajmowaniem odzieży roboczej dla firm przemysłu spożywczego, ciężkiego, elektronicznego, chemicznego oraz koncernów motoryzacyjnych. Była to jedna z pierwszych, zachodnich firm, które otworzyły swoje zakłady w Prudniku po 1989. W Prudniku znajduje się centrala i główny zakład spółki Bardusch Polska, którym pracuje około 100 osób[210].

Przemysł motoryzacyjny

[edytuj |edytuj kod]
Henniges Automotive

W Spółdzielni Pracy Różnej Wytwórczości i Usług „Ogniwo” w Prudniku, założonej w 1947 jako Szewska Spółdzielnia Pracy „Ogniwo”, wytwarzane były elementy wyposażenia m.in. dla samochodów produkowanych wFSC Lublin,ZSD Nysa,FSM iFSC „Star”[211]. W 1998 „Ogniwo” zostało postawione w stan likwidacji[212]. W 1951 założona zostałaSpółdzielnia „Pionier”, która od 1965 zajmuje się produkcją plastikowych i metalowych wyrobów na potrzeby runku motoryzacyjnego. „Pionier” dostarcza komponenty do marek takich jak:Ford,FIAT,Volkswagen,Bentley,Toyota,Audi,Lancia,BMW,Mini,Peugeot,Porsche,Citroën,Suzuki,Volvo,Saab,Hyundai,Abarth[213]. Jest to największy na Opolszczyźniezakład pracy chronionej[214]. W 2016 w zachodnich halach po ZPB „Frotex” rozpoczął działalność amerykański koncernHenniges Automotive (dostawca uszczelek i komponentów amortyzujących drgania)[215]. Pod koniec 2017 pracowało w nim około 150 osób[216].

Przemysł spożywczy

[edytuj |edytuj kod]
DawnaOkręgowa Spółdzielnia Mleczarska

Artykuły spożywcze, jak wafle, herbatniki, suchary, produkowane były przez Spółdzielnię „Pionier” w pierwszych latach działalności firmy[213]. W 1946 utworzona zostałaOkręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Prudniku. Była ona właścicielem zakładów wŚcinawie Małej, w Głogówku i wŁambinowicach. Produkty mleczarni trafiały w 80% do sieci handlowych działających na polskim rynku[217]. W 2023 Sąd Rejonowy w Opolu ogłosił upadłość OSM Prudnik[218]. W 2010 w Prudniku została wybudowana hala serwisowo-magazynowa firmy Cream, która zajmuje się serwisem urządzeń oraz linii produkcyjnych w piekarniach i cukierniach[219].

Rolnictwo

[edytuj |edytuj kod]
Elewator zbożowy

W mieście działałopaństwowe gospodarstwo rolneStadnina Koni Prudnik, która rozpoczęła działalność w 1968 po wydzieleniu zeStadniny Koni Moszna. Od 1994 działa jako Stadnina Koni Prudnik Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo zajmuje się hodowlą koni sportowych, hodowlą i chowem bydła, produkcją roślinną, a także nauką jazdy konnej[220]. Na północnych obrzeżach Prudnika znajduje się stumetrowy elewator zbożowy, służący do oczyszczania, sortowania i składowania zboża o pojemności ok. 1000 m³[221].

Pozostałe branże

[edytuj |edytuj kod]
Artech Polska

W 1978 rozpoczęła działalność firma Diversa, która zajmuje się produkcją akwariów. Od 2018 wchodzi w skład Grupy Aquael[222]. Od 1996 w Prudniku działa zakład Artech Polska, będący częścią francuskiej grupy Armor. Zajmuje się on produkcją kaset do drukarek[223]. W 2000 na bazie dawnych Opolskich Fabryk Mebli założony został oddział firmy Steinpol Central Services, należącej doSteinhoff International Holdings i zajmującej się produkcją mebli tapicerowanych[214][224]. W 2024 prudnicki Steinpol zatrudniał około 500 osób[214]. Przy drodze prowadzącej z Prudnika do Dębowca znajduje się kamieniołom. Kopalnia Szarogłazu „Dębowiec” należy do Kopalń Odkrywkowych Surowców Drogowych S.A. wNiemodlinie[225]. Spółka Torkonstal, producent pojemników i kontenerów metalowych, powstała jako własność gminy Prudnik. Została sprywatyzowana w 2007[226]. Firma Furnika, produkująca oświetlenie LED do mebli, przeniosła się do Prudnika z Nysy w 2014[227]. W mieście działa włoska firma Moretto – producent zautomatyzowanych systemów dla przetwórstwa tworzyw sztucznych[228]. W 2024 w Prudniku ulokowano zakład spółki Wood of Fire, produkującej drewno opalane techniką wierzchniego zwęglania[229].

Strefa ekonomiczna

[edytuj |edytuj kod]

W północnej części miasta została wyznaczona w 1989 Dzielnica Przemysłowa[230]. W 2009 na 12 ha gruntów w Dzielnicy Przemysłowej została wyznaczona „Podstrefa Prudnik”Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej „Invest-Park”[231]. W 2016 do podstrefy zostały przyłączone tereny dawnych Zakładów Przemysłu Bawełnianego „Frotex” przy ul. Nyskiej, w których rozpoczął działalność amerykański koncern Henniges Automotive[232]. Następnie obszar, poszerzony do 20 ha, przejęłaKatowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (Podstrefa Gliwicka)[233]. Strefa znajduje się przy ulicach Przemysłowej i Meblarskiej, przy północnej obwodnicy miasta[214]. Do 2024 w Podstrefie Prudnik ulokowały się m.in. zakłady produkcyjne: TSP[234], Furnika[235], Moretto[236], Henniges Automotive[237], „Pionier”[214], Wood of Fire[238].

Handel

[edytuj |edytuj kod]
Premium Park

W mieście znajdują się m.in. placówki handlowe sieci:Action[239],Aldi[240],Biedronka,Castorama,Delikatesy Centrum,Kaufland,Lidl,Media Expert,Pepco,Rossmann,Żabka.

Targowisko miejskie w Prudniku znajdowało się w rejonie ul. Sobieskiego[241], a następnie przy ul. Jagiellońskiej[242]. W 2013 oddano do użytku halę targową przy ul. Starej[243].

Czerwona Torebka

W 2013 przy ul. Skowrońskiego na Jasionowym Wzgórzu zbudowany został pasaż handlowo-usługowy „Czerwona Torebka[244] o powierzchni ok. 700 m²[245]. W 2021 na obszarze gminyLubrza, w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań Prudnika, wzniesiono centrum handlowePremium Park[246], o powierzchni handlowej 8743 m²[247]. Jest to jeden z największych obiektów tego typu na południu województwa opolskiego, ulokowały się w nim m.in. marki:4F,KiK,TEDi,Martes Sport,Monnari Trade,Neonet, Pepco,Smyk, Biedronka,CCC,Deichmann,Sinsay,McDonald’s,Shell, Rossmann,Bricomarché[248]. W 2024 rozpoczęto budowę galerii handlowej w rejonie skrzyżowania ulic Podgórnej i Sybiraków w Prudniku[239], w sąsiedztwie pasażu „Czerwona Torebka”[249].

Usługi

[edytuj |edytuj kod]
Bank Spółdzielczy

Prudnik jest siedzibą inspektoratuZUS, który swoim zasięgiem terytorialnym obejmuje gminy:Biała,Głogówek, Lubrza, Prudnik,Strzeleczki,Walce[250], a takżeurzędu skarbowego dla gmin Biała, Głogówek, Lubrza, Prudnik[251], oddziałuPZU[252], a takżeBanku Spółdzielczego[253].

Transport

[edytuj |edytuj kod]

Transport drogowy

[edytuj |edytuj kod]
DK40 i DK41 w Prudniku

Przez Prudnik przebiegajądrogi krajowe:

Sieć uzupełniajądrogi wojewódzkie:

Chociaż w 2003 zbudowano obwodnicę, nie obejmuje ona ruchu do Czech, który prowadzi przez miasto[254].

Droga powiatowa nr 1250O, ul. Skowrońskiego

Na terenie miasta znajdują siędrogi powiatowe w zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku[255]:

Numer drogiPrzebiegDługość (km)
1250OPrudnik, ul. Skowrońskiego –Jasiona5,371
1257OTrzebina – Prudnik,lasDębowiec5,024
1613OPrudnik,ul. NyskaCzyżowiceLaskowiecKolnowiceMiłowiceŚmicz12,777
1614OPrudnik, ul. Prężyńska –PrężynaBiała, ul. Koraszewskiego9,009
1616OPrudnik,ul. DąbrowskiegoChocim – Dębowiec –WieszczynaPokrzywna8,318
2270OPrudnik, ul. Kolejowa1,265
41,763

Transport kolejowy

[edytuj |edytuj kod]
Stacja kolejowa w Prudniku

Stacja kolejowa w Prudniku znajduje się przy ul. Dworcowej. Miasto jestwęzłem kolejowym[256]. Z Prudnika odjeżdżają pociągiPolregio iPKP Intercity, doBrzegu,Gliwic,Jeleniej Góry,Katowic,Kędzierzyna-Koźla,Kłodzka,Krakowa,Nysy,Wałbrzycha iZabrza[257].

PociągPKP Intercity na stacji w Prudniku

Linia kolejowa nr 137 relacjiKatowiceLegnica, zwana magistralą podsudecką, została doprowadzona do Prudnika w 1876[258]. Połączyła ona uprzemysłowione miastaPrzedgórza Sudeckiego z kopalniami Górnego Śląska[259]. Została zaliczona do linii pierwszorzędnych o najważniejszym znaczeniu państwowym[260].

Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkęKolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika doGogolina.Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik –Goglin została oddana do użytku w 1896[261]. Powódź w 1997 zniszczyła most naOdrze wKrapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik –Krapkowice została oddana do użytku w 2016[262][263]. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy[264].

Transport autobusowy

[edytuj |edytuj kod]
Centrum przesiadkowe

Dworzec autobusowy w Prudniku znajduje się w pobliżu centrum miasta, przy ul. Kościuszki 9. W październiku 2021 został zamknięty w celu przebudowy[265]. W styczniu 2023 zakończono budowę nowego budynku dworca[266]. Centrum przesiadkowe zostało otwarte 1 marca 2023[267]. Zlikwidowana zajezdnia autobusowa znajdowała się przy ul. Kościuszki 74, przy skrzyżowaniu z ul. Grunwaldzką[268].

Autobus komunikacji miejskiej na parkingu przy ul. Poniatowskiego

W latach 1953–1960 w Prudniku funkcjonowała stacja terenowaPKS-u okręgu katowickiego. W 1960 utworzono placówkę terenową PKS-u Nysa. Następnie, od 1980 do 1990 działał oddział PKS w ramach dyrekcji w Opolu. W 1990 zlikwidowano dyrekcję okręgową i utworzono PPKS Prudnik. W 2004prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[269]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółkaVeolia Transport Opolszczyzna[270], w 2013 przejęta przezArriva Bus Transport Polska[271]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[272]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Prudniku i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[273][274]. W grudniu 2021 powołanoPowiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[275].

Od 1984 na terenie miasta funkcjonujekomunikacja miejska[276], świadczenie usług zleca Urząd Miasta. Obsługa komunikacji odbywa się przez firmy zewnętrzne wyłonione w drodze ogłaszanego co roku przetargu. Zgodnie z uchwałą przyjętą w 2021, komunikacja miejska w Prudniku została ustanowiona bezpłatną dla pasażerów[277]. W 2022 przetarg na przewozy miejskiej komunikacji autobusowej wygrało Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „Fox”[278].

 Osobny artykuł:Komunikacja miejska w Prudniku.

Transport rowerowy

[edytuj |edytuj kod]
Ścieżka pieszo-rowerowa przy ul. Legionów

Prudnik posiada rozwiniętą infrastrukturę z siecią tras rowerowych, łączącymi się ze ścieżkami turystycznymi w Czechach[279].

Ścieżki rowerowe orazpieszo-rowerowe zostały zbudowane wzdłuż ulic: Dąbrowskiego, Nyskiej, Skowrońskiego[280], Powstańców Śląskich, Kolejowej[281], Asnyka[282], Staszica, Szkolnej[283], Gimnazjalnej[284], Legionów[285], Fränkla[286], Poniatowskiego[23], Sądowej[287]. Powstała również ścieżka rowerowa wokół stawu przy ul. Poniatowskiego[288] oraz oświetlona ścieżka na stokuKoziej Góry[289].

W 2020 ukończono budowęścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej, przedłużonej w 2021 doZieliny[290]. Ścieżka długości ponad 20 km zaczyna się w Prudniku przy rondzie im. Stanisława Szozdy i prowadzi wzdłuż dróg wojewódzkich nr 414 i409 przezLubrzę,Dobroszewice,Białą,Krobusz,Dębinę iMoszną[291], kończąc się w Zielinie[290].

W siedzibie starostwa powiatowego w Prudniku utworzono w 2017 wypożyczalnię rowerów turystycznych[292]. Przy dworcu autobusowym umiejscowiono parking dla rowerów wraz ze stacją ich obsługi[287].

Oświata

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Oświata w Prudniku.

Na terenie Prudnika działa: 7przedszkoli, 4szkoły podstawowe, 4licea ogólnokształcące (w tym 2 dla dorosłych), 3technika, 4szkoły branżowe I stopnia,szkoła muzyczna i 4szkoły policealne.

Pod zarządem gminy Prudnik znajdują się:Zespół Szkół,Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 iZespół Szkolno-Przedszkolny nr 2[293], a pod zarządem powiatu prudnickiego: Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Kawalerów Orderu Uśmiechu, Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1,Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego, Powiatowe Centrum Kształcenia Praktycznego iZespół Szkół Rolniczych[294].Zespół Szkół Medycznych im. Janusza Korczaka jest jednostką samorządu województwa opolskiego[295].

Gminny Zarząd Oświaty i Wychowania w Prudniku, powołany w 1995, ma swoją siedzibę wratuszu, przy Rynku 1[296]. Wydział Oświaty i Zdrowia Starostwa Powiatowego w Prudniku znajduje się w gmachu starostwa przy ul. Kościuszki 76[297].

Żłobki
  • Żłobek nr 1, ul. Ogrodowa 1 (ZS)[298]
  • Żłobek nr 2, ul. Podgórna 9a (ZSP nr 1)[299]
  • Niepubliczny Żłobek „Bajka”, pl. Zamkowy 2
  • Niepubliczny Żłobek „Skrzacik”, ul. Damrota 4a
Przedszkola
Publiczne Przedszkole nr 3
Publiczne Przedszkole nr 6
  • Publiczne Przedszkole nr 1 im. Jana Brzechwy, ul. Mickiewicza 5 (ZSP nr 2)[300]
  • Publiczne Przedszkole nr 3, ul. Piastowska 69 (ZS)[301]
  • Publiczne Przedszkole nr 4 im. Stanisława Szozdy, ul. Mickiewicza 9 (ZSP nr 2)[300]
  • Publiczne Przedszkole nr 5 Specjalne, ul. Młyńska 1 (SOSW)[302]
  • Publiczne Przedszkole nr 6, ul. Podgórna 9a (ZSP nr 1)[303]
  • Publiczne Przedszkole nr 7, ul. Ogrodowa 1 (ZS)[301]
  • Niepubliczne Przedszkole „Skrzat”, ul. Grunwaldzka 66
Szkoły podstawowe
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1
Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 im. Bohaterów Westerplatte, ul. Podgórna 9 (ZSP nr 1)[303]
    • budynek filialny, ul. Armii Krajowej 1[303]
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Powstańców Śląskich, ul. Szkolna 12 (ZSP nr 2)[300]
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 im. Marii Konopnickiej, ul. Dąbrowskiego 2 (ZS)[301]
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 Specjalna, ul. Młyńska 1 (SOSW)[302]
Inne
Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia
Szkoły ponadpodstawowe
I Liceum Ogólnokształcące
II Liceum Ogólnokształcące
Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego
Zespół Szkół Rolniczych
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza, ul. Gimnazjalna 2 (ZSO nr 1)[304]
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Stefanii Sempołowskiej, ul. Kościuszki 55 (ZSR)[305]
  • Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, ul. Gimnazjalna 2 (ZSO nr 1)[304]
  • II Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych, ul. Kościuszki 55 (CKZiU)[306]
  • Publiczne Technikum, ul. Piastowska 26 (ZSM)[295]
  • Technikum nr 1, ul. Kościuszki 55 (CKZiU)[306]
  • Technikum nr 2, ul. Kościuszki 76 (ZSR)[305]
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego, ul. Gimnazjalna 2 (ZSO nr 1)[304]
  • Branżowa Szkoła I stopnia nr 1, ul. Prężyńską 3-5-7 (CKZiU)[306]
  • Branżowa Szkoła I stopnia nr 2, ul. Kościuszki 76 (ZSR)[305]
  • Branżowa Szkoła I stopnia nr 3 Specjalna, ul. Prężyńską 3-5-7 (CKZiU)[306]
  • Branżowa Szkoła I stopnia nr 4 Specjalna, ul. Młyńska 1 (SOSW)[302]
  • Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy, ul. Młyńska 1 (SOSW)[302]
Szkoły policealne
Zespół Szkół Medycznych
  • Wojewódzka Szkoła Policealna, ul. Piastowska 26 (ZSM)[295]
  • Szkoła Policealna nr 1, ul. Prężyńską 3-5-7 (CKZiU)[306]
  • Szkoła Policealna nr 2, ul. Kościuszki 76 (ZSR)[305]
  • Szkoła Policealna dla Dorosłych, ul. Kościuszki 76 (ZSR)[305]

Kultura

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Kultura w Prudniku.

Organizacje kulturalne

[edytuj |edytuj kod]
Kino „Diana” i Biblioteka Publiczna

Za organizację życia kulturalnego w mieście odpowiedzialny jestPrudnicki Ośrodek Kultury, utworzony w 1992 w wyniku połączenia Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Prudniku z innymi lokalnymi instytucjami kultury[307]. Ma on swoją siedzibę w zabytkowejwilli rodziny Fränkel przy ul. Kościuszki 1a[308]. Filiami Prudnickiego Ośrodka Kultury są Wiejskie Domy Kultury w pobliskich miejscowościach, a także Świetlica Środowiskowa na Jasionowym Wzgórzu[309]. Pod Prudnicki Ośrodek Kultury podlegają Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Prudniku, działająca od 1947[310], a także uruchomione w 2016 Kino „Diana” przy ul. Mickiewicza 1[311].

Muzeum Ziemi Prudnickiej

W 1959 w Prudniku założone zostałoMuzeum Ziemi Prudnickiej[312]. W 2010 założono jego oddział poświęcony upamiętnieniu tradycji włókienniczych Prudnika i okolic –Centrum Tradycji Tkackich[313]. W mieście znajdują się trzy galerie sztuki: Galeria „Wykrzyknik”[314] i Galeria „Na Poddaszu”[315] w Prudnickim Ośrodku Kultury, a także Galeria SztukiHanny Bakuły „No Ba!” przy Rynku 2[316].

Na przestrzeni lat w mieście funkcjonowały również stowarzyszenia kulturalne, takie jak:Klub Ludzi Piszących w Prudniku[317], Grupa fotograficzna otoFoto[318], Teatr Bez Garderoby[319], Grupa Plastyczna „Bo Po Co”[320], Niemieckie Koło Przyjaźni / Deutsche Freundschaftskreis (oddział terenowyTowarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim)[321],Stowarzyszenie Kultury i Edukacji Romów[322], Towarzystwo Historyczne Ziemi Prudnickiej[323], Stowarzyszenie Uniwersytet Złotego Wieku „Pokolenia”, Społeczny Komitet Wsparcia Członków Rodziny, Stowarzyszenie Wędkarskie „Karp”[324], Prudnicki Klub Fantastyki[325].

Stałe imprezy kulturalne

[edytuj |edytuj kod]
Rynek w czasie Dni Prudnika (2024)

Corocznie w czerwcu lub lipcu naprudnickim Rynku odbywa się impreza plenerowa Dni Prudnika, organizowana przez Prudnicki Ośrodek Kultury. Podczas Muzycznego Finału Dni Prudnika odbywają się koncerty popularnych artystów muzycznych reprezentujących gatunki takie jak rock, pop, hip-hop, poezja śpiewana, czy muzyka taneczna. Dodatkowo, do występów zapraszani są artyści związani z Prudnikiem i okolicą[326].

Eskaubei & Tomek Nowak Quartet, Jazz Prudnik Festival (2018)

Cyklicznie w pierwszy weekend sierpnia w ogrodzie Prudnickiego Ośrodka Kultury organizowany jestMiędzynarodowy Festiwal Jazzowy (Jazz Prudnik Festival). Pierwsza edycja festiwalu miała miejsce w 2007 na Rynku z inicjatywy muzykaRyszarda Czeczela, który został dyrektorem artystycznym przedsięwzięcia. Jest to największajazzowa impreza plenerowa w województwie opolskim. Występowali na niej wykonawcy z Polski, Czech, Niemiec, Austrii, Francji, Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. W ramach festiwalu odbywają się też m.in. spotkania autorskie, pokazy plenerowe filmów czy wystawy fotograficzne[327][328].

Metallica Revival (tribute bandMetalliki), Zlot Motocyklistów (2024)

Na stokach Koziej Góry w południowej części miasta, na błoniach przy klasztorze franciszkanów na skraju Lasu Prudnickiego[329], co roku w lipcu odbywa się Zlot Motocyklistów, któremu towarzyszy plenerowy festiwal muzykirockowej iheavymetalowej, w 2021 nazwanyRock Festiwal Pogranicza. Zlot Motocyklistów w Prudniku organizowany jest od 2006 przez Opolskie Towarzystwo Motocyklowe OTM Prudnik we współpracy z samorządem gminy Prudnik. Inicjatorem jego powstania był lokalny przedsiębiorca Artur Żurakowski[330]. W ramach zlotu odbywają się również demonstracje motocykli i pokazy wyczynów kaskaderskich na motocyklach[331]. OTM Prudnik jest również organizatorem motocyklowego kolędowania w klasztorze franciszkanów oraz MotoMikołajów[332][333].

Corocznie w październiku w Prudniku i Głogówku odbywa się Śląski Festiwal Ziemi Prudnickiej im. Ludwiga van Beethovena – festiwal muzyki klasycznej upamiętniający pobytLudwiga van Beethovena w Głogówku[334]. Podczas „festiwalu Beethovenowskiego” artyści muzyczni z Polski i zagranicy (w tym zJaponii) wykonują utwory słynnych kompozytorów klasycznych[335].

Corocznie w czerwcu, w widowiskowo-sportowejHali „Obuwnik” przy ul. Łuczniczej, odbywa się Wystawa Twórców Ludowych i Rzemiosła Artystycznego Pogranicza Polsko-Czeskiego. Jest to trzydniowa prezentacja rękodzieła i rzemiosła artystycznego (malarstwo, rzeźbiarstwo, garncarstwo, metaloplastyka, koronkarstwo, haft, biżuteria), a także prezentacja kuchni regionalnej oraz krajów europejskich, reprezentowanych przez miasta partnerskie Prudnika. Patronami wydarzenia są lokalne samorządy oraz polsko-czeskie konsulaty[336]. W tym samym miejscu we wrześniu organizowane są Targi Przedsiębiorczości i Rzemiosła Inter–Region „Dom i Ogród”, podczas których prezentowane są branże związane z budową oraz wyposażeniem domu, a także zagospodarowaniem ogrodu[337].

Odniesienia w kulturze masowej

[edytuj |edytuj kod]
Zdjęcie z planu filmuKilka dni na ziemi niczyjej w Prudniku (1982)

W Prudniku powstawały zdjęcia do produkcji filmowych takich jak:Kilka dni na ziemi niczyjej (1984)[338],Skrawek nieba (2002)[339],Moje wspaniałe życie (2021)[340],Brigitte Bardot cudowna (2022)[341],W szachu. Ostatnia rozgrywka (2023) iKonopacka. Walka o złoto (2023)[342]. Prudnik wymieniony został w scenariuszu odcinka „Jarnołtówek” serialuŚwięta wojna, nagranego w 2006 w okolicy miasta[343]. Zabytki Prudnika zaprezentowane zostały w 2012 w serialu turystyczno-krajoznawczymNie ma jak Polska[344]. W 2019 w Prudniku realizowany był odcinek „Ukradli talerze” reality showKuchenne rewolucje[345].

PodczasIII powstania śląskiego w 1921 w Prudniku został nagrany fragment kroniki filmowejMesster-Woche, dokumentujący pracę przy rannych żołnierzach w prudnickim lazarecie[346]. W 1938 nagrany został nazistowski materiał propagandowyEinmarsch in das Sudetenland, prezentujący wizytę Adolfa Hitlera m.in. w Prudniku[347]. W 1953 powstał materiałPolskiej Kroniki Filmowej pod tytułemDziewczęta z Prudnika, opowiadający o uczennicach Szkoły Przysposobienia Zawodowego w Prudniku[348].

Willa głównego bohatera powieściPrzed zachodem słońca (1931) autorstwaGerharta Hauptmanna wzorowana jest nawilli przy ulicy Nyskiej 2 w Prudniku[349]. W 1946Antoni Olcha napisał reportaż o chłopskim ruchu przesiedleńczym ze wsiNaprawa do Prudnika i Lubrzy, zatytułowanyNowa Naprawa[350]. KardynałStefan Wyszyński opisał swój okres internowania w Prudniku w książkachWszystko postawiłem na Maryję (1980) iZapiski więzienne (1982)[351]. Prudnik jest miejscem akcji powieściLato umarłych snów (1993) autorstwaHarry’ego Thürka, opisującej miasto krótko po zakończeniu II wojny światowej[352]. Prudnik i jegospalenie przez husytów w 1428 wspomniane zostały w powieściachNarrenturm (2002),Boży bojownicy (2004) iLux perpetua (2006) autorstwaAndrzeja Sapkowskiego, tworzącychTrylogię husycką[353]. Miasto, a także znajdujące się w nim Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”, zostały wspomniane w opowiadaniuZapach szkła (2003)Andrzeja Ziemiańskiego[354]. Akcja powieściSielski zakątek (2019) autorstwaBarbary Sośnicy-Czekały dzieje się w Prudniku[355]. Miasto oraz pobliskie miejscowości w powiecie prudnickim są miejscem akcji powieści sensacyjnejWotum (2020)Macieja Siembiedy[356].

Wiersze poświęcone Prudnikowi pisali m.in. Gerhart Hauptmann, Edmund Działoszyński, Edward Sztonyk,Tadeusz Soroczyński, Maciej Dobrzański, Bartosz Sadliński,Krzysztof Szeremeta,Harry Duda,Daniela Długosz-Penca, Zofia Kulig, Ilona Filipek, Maria Białkowska, Piotr Żarczyński,Manfred Słaboń, Alfreda Nowak, Teresa Nietykszy, Piotr Myszyński, Danuta Kobyłecka, Romana Klubowicz,Wojciech Ossoliński[357],Tomasz Różycki[358].

Pochodzący z Prudnika raperZ.B.U.K.U w swoich tekstach kilkukrotnie odwoływał się do swojego miasta rodzinnego. W całości o Prudniku traktują dwie piosenki Z.B.U.K.U: „MVP” (2015) i „Hometown” (2024)[359][360]. Z Prudnikiem związany jest również tekst piosenki „Ucieczka 5:55” (2009) zespołu rockowegoElektryczne Gitary[361]. W 2018 w kościele św. Michała Archanioła w Prudniku nagrana została płytaMeditationes ad misterium Trinitatis z seriiOrgany Śląska Opolskiego[362]. Pochodzący z ziemi prudnickiej artystaArtur Klose wykonał rzeźbęFranza Kafki, która zawiera mechanizm odtwarzający piosenkę na temat związku Kafki zFelice Bauer i Prudnikiem – „Kafka i Prudnik to poważna sprawa”. Rzeźba ta została umieszczona w październiku 2024 w ośrodku wypoczynkowym Puerto Rico naGran Canarii[363].

Prudnik został upamiętniony przezValentina Torkę w nazwie owada z podrządutrzonkówekTrigonalys prudnicensis (synonimPseudogonalos hahnii)[364].

Media lokalne

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Media w Prudniku.

Prasa

[edytuj |edytuj kod]
Siedziba redakcji „Tygodnika Prudnickiego

Telewizja

[edytuj |edytuj kod]
  • TV Prudnik (TV Pogranicza)
  • Telewizja Kablowa Prudnik

Radio

[edytuj |edytuj kod]

Portale

[edytuj |edytuj kod]

Religia

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Religia w Prudniku.

W 2022 w Prudniku formalnie mieszkalikatolicy,zielonoświątkowcy,świadkowie Jehowy, a także pojedynczy wyznawcyjudaizmu iprotestantyzmu[371].

Katolickimpatronem miasta jest bł.Stefan Wyszyński[372].

Wspólnoty wyznaniowe

[edytuj |edytuj kod]

Kościół rzymskokatolicki

[edytuj |edytuj kod]
Sanktuarium św. Józefa

Dekanat Prudnik

Kościół Zielonoświątkowy w RP

[edytuj |edytuj kod]
KościółZboru Zielonoświątkowego

Świadkowie Jehowy

[edytuj |edytuj kod]

Ewangelikalizm

[edytuj |edytuj kod]
  • Prudnicki Instytut Biblijny (ul. Legionów 1)

Międzynarodowy Ruch Raeliański

[edytuj |edytuj kod]
  • świątynia „Atom Nieskończoności”[375]

Cmentarze

[edytuj |edytuj kod]
Cmentarz komunalny

Nieistniejące obiekty sakralne

[edytuj |edytuj kod]

Sport

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Sport w Prudniku.

Głównym podmiotem odpowiedzialnym za sport i rekreację w mieście jestOśrodek Sportu i Rekreacji w Prudniku. Z dniem 1 stycznia 2020 został połączony z Agencją Promocji i Rozwoju Gminy Prudnik tworząc Agencję Sportu i Promocji[378].

W sierpniu 1945 utworzonoPodokręg Związku Piłki Nożnej w Prudniku – pierwszy okręgowy związek sportowy na Opolszczyźnie[379].

Obiekty sportowe

[edytuj |edytuj kod]
Stadion Miejski
Hala „Obuwnik”
Tor łuczniczy

Agencja Sportu i Promocji zarządza także Centrum Sportowym i boiskiem wNiemysłowicach (131a), a także boiskami sportowymi w Niemysłowicach,Łące Prudnickiej,Moszczance,Szybowicach,Czyżowicach,Rudziczce iMieszkowicach[380].

Kluby sportowe

[edytuj |edytuj kod]
ZawodnicyKS Pogoń Prudnik na hali „Obuwnik” w meczu zDoralem Kłodzko (2018)
MeczMKS Pogoń Prudnik zOdrzanką Dziergowice na Stadionie Miejskim (2021)

W mieście działały również m.in. kluby piłkarskieWKS Kabewiak Prudnik i LUKS Flora Prudnik, kluby kolarskie LZS Prudnik, LKS Zarzewie Prudnik, Włókniarz Prudnik, Pogoń Prudnik, Zryw Prudnik, PTTK Prudnik, Góral Ziemia Prudnicka, SKS Prudnik[383] i klub hokeja na lodziePogoń Prudnik. W Prudniku utworzono jedyny w województwie opolskim męski Koszykarski Ośrodek Sportowego Szkolenia MłodzieżyPZKosz[384].

W okresie międzywojennym w Prudniku działały cztery kluby piłkarskie: SV Guts Muths Neustadt, VfR Neustadt, SC Preußen Neustadt i DJK Neustadt[385].

Zawody sportowe

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Zawody sportowe w Prudniku.
69. edycja Tour de Pologne w Prudniku

W 1968 w Prudniku odbyły sięmistrzostwa Polski w kolarstwie przełajowym, a w latach 1975, 1982, 1989 i2004Mistrzostwa Polski w łucznictwie. W latach1994[387] i2012[388] przez Prudnik przebiegała trasa wyściguTour de Pologne, natomiast w1976[389] i2024[390] miasto było gospodarzem met etapów wyścigu.

Sportowcy związani z Prudnikiem

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie sportu związani z Prudnikiem.
PomnikStanisława Szozdy na skwerze przy ul. Gimnazjalnej

Z Prudnika pochodzili m.in. kolarzeStanisław Szozda (dwukrotny wicemistrz olimpijski, pięciokrotny medalista mistrzostw świata) iFranciszek Surmiński (trener m.in. Szozdy,Zająca,Kocota iBarcika), łuczniczkiJadwiga Wilejto (olimpijka, pięciokrotna medalistka mistrzostw świata),Joanna Helbin (olimpijka) iKarolina Farasiewicz (halowa mistrzyni Europy), koszykarzeTomasz Włodowski,Andrzej Chybziński,Mirosław Kalinowski iCzesław Biliński, piłkarzeZenon Zaczyński,Aleksander Zaczyński,Janusz Semerga iPeter Peschel, lekkoatletaRadosław Kłeczek (wicemistrz Europy w przełajach), żużlowiecMarek Mróz.

Polityka

[edytuj |edytuj kod]
Urząd Miejski
Starostwo Powiatowe

Miasto jest siedzibągminy miejsko-wiejskiej. Organem wykonawczym jestburmistrz. Wwyborach samorządowych w 2018 na urząd został wybranyGrzegorz Zawiślak[391], zaprzysiężony na urząd 20 listopada 2018[392]. Siedzibą władz jest Urząd Miejski przy ul. Kościuszki 3. W mieście, przy ul. Kościuszki 76, znajduje się starostwopowiatu prudnickiego.

Wratuszu mieści sięUrząd stanu cywilnego, Gminny Zarząd Oświaty i Wychowania, a także BiuroEuroregionu Pradziad.

Rada Miejska

[edytuj |edytuj kod]
 Główny artykuł:Rada Miejska w Prudniku.

Mieszkańcy Prudnika wybierają do swojejRady Miejskiej 16radnych (16 z 21). Pozostałych 5 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskichgminy Prudnik.


Liczba radnych poszczególnych ugrupowań w Radzie Miejskiej w latach 1990–2028[c]:

Lp.UgrupowanieKadencja
1990–1994[393]1994–1998[394]1998–2002[395]2002–2006[396]2006–2010[397]2010–2014[398]2014–2018[399]2018–2024[400]2024–2029[401]
1Akcja Wyborcza Solidarność10
2Forum Samorządowe3
3Forum Samorządowe Plus1
4Forum Samorządowe Powiatu Prudnickiego45
5Koalicja Obywatelska6
6Komitet Obywatelski „Solidarność”25
7Liga Polskich Rodzin2
8Nasza Ziemia31542
9Niezależna Prawica3
10Niezależni4
11Niezależni Razem3
12Platforma Obywatelska686
13PlatformaPL2050LudowcyLewica P.Prudnik8
14Polskie Stronnictwo Ludowe232
15Porozumienie Samorządowe4
16Prawo i Sprawiedliwość54295
17Prudnicki Blok Centroprawicowy2
18Prudniczanie4
19Przymierze Społeczne1
20Ruch Samorządności2
21Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej1
22Sojusz Lewicy Demokratycznej6971
23Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół
Dzieci Niepełnosprawnych
1
24Stowarzyszenie Rozwój Ziemi Prudnickiej2
25Stronnictwo Demokratyczne1
26Tak! Dla Ziemi Prudnickiej4
27Tylko Razem4
28Unia Wolności82
29radni niezależni26

Wybory i referenda

[edytuj |edytuj kod]
Ratusz

Mieszkańcy Prudnika wybierają parlamentarzystów doSejmu zokręgu wyborczego nr 21, a doSenatu zokręgu wyborczego nr 51, zaś posłów doParlamentu Europejskiego zokręgu wyborczego nr 12. Miasto podzielone jest na 18 Obwodowych Komisji Wyborczych (w tym 14 stałych).

Wreferendum w 2003 mieszkańcy Prudnika opowiedzieli się za przystąpieniem Polski doUnii Europejskiej[402].

W wyborach parlamentarnych do Sejmu w2005,2007 i2011 w mieście wygrałaPlatforma Obywatelska[403][404][405]. W2015 i2019 w Prudniku zwyciężyłoPrawo i Sprawiedliwość[406][407]. W2023 łącznie większość głosów zdobyły partie:Koalicja Obywatelska,Trzecia Droga,Nowa Lewica[408].

W wyborach prezydenckich w1990 i1995 mieszkańcy Prudnika opowiedzieli się zaLechem Wałęsą[409][410], w2000 zaAleksandrem Kwaśniewskim[411], w2005 zaDonaldem Tuskiem[412], w2010 zaBronisławem Komorowskim[413], w2015 i2020 zaAndrzejem Dudą[414][415].

Biura poselskie bądź senatorskie w Prudniku posiadali parlamentarzyści Platformy Obywatelskiej:Janina Okrągły,Leszek Korzeniowski,Tomasz Kostuś[416]; Prawa i Sprawiedliwości:Jerzy Czerwiński,Katarzyna Czochara[417],Marcin Ociepa[418];Sojuszu Lewicy Demokratycznej:Lidia Geringer de Oedenberg[419].

Budżet miasta

[edytuj |edytuj kod]
Budżet miasta Prudnika
Lp.RokBudżet
1201085,1 mln zł.
2201185,4 mln zł.
3201280,6 mln zł.
4201374,7 mln zł.
5201477,0 mln zł.
6201581,3 mln zł.
8201695,2 mln zł.
92017102,0 mln zł.

Lista burmistrzów Prudnika

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Burmistrzowie Prudnika.

Pierwszą siedzibą burmistrzów prudnickich byłratusz w centrumRynku. W 1896 wzniesiono nowy gmachUrzędu Miejskiego przy miejscowym rynku, rozebrany w latach 50.–60. XX wieku. Od tej pory siedzibą burmistrzów jest Urząd Miejski przy ul. Kościuszki 3.

Burmistrzowie i zarządcy przed 1809

[edytuj |edytuj kod]

Czasy niemieckie[428]

[edytuj |edytuj kod]
  • Emanuel Weidinger (1809–1816)
  • Karl Diebiutsch (1816)
  • Gottfried Schultze (1816–1821)
  • Karl von Adlersfeld (1821–1833)
  • Julius Richter (1833–1837)
  • Josef Spillmann (1837–1842)
  • Eduard Kutzen (1842–1847)
  • Johann Memler (1847–1849)
  • Emanuel Bock (1849–1852)
  • Paul Bielau (1852–1862)
  • Eduard Diebitsch (1863)
  • Josef Kammler (1863–1876)
  • Heinrich Engel (1876–1904)
  • Heinrich Metzner (1904–1909)
  • Paul Lange (1909–1920)
  • Robert Rathmann (1920–1934)
  • Felix Scholz (1934–1945) (NSDAP)

Rzeczpospolita Polska iPRL

[edytuj |edytuj kod]
 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,rozbuduj ją.

III Rzeczpospolita

[edytuj |edytuj kod]

Współpraca międzynarodowa

[edytuj |edytuj kod]
Drogowskaz z miastami partnerskimi Prudnika

Współpraca zagraniczna Prudnika obejmuje przede wszystkim płaszczyznę kulturalną, oświatową, naukową, gospodarczą czy sportową ze swoimimiastami partnerskimi, z którymi podpisano umowę o wzajemnej współpracy oraz z miastami zaprzyjaźnionymi.

Miasta i gminy partnerskie
MiastoKrajData podpisania umowy
Northeim Niemcy26 marca 1990[433]
Bogumin (Bohumín) Czechy17 czerwca 2000[433]
Nadwórna (Nadwirna) Ukraina17 czerwca 2000[433]
Karniów / Krnów (Krnov) Czechy15 stycznia 2002[434]
San Giustino Włochy12 kwietnia 2002[435]

Ponadto, miastem zaprzyjaźnionym z Prudnikiem jestRacibórz[436].

Turystyka

[edytuj |edytuj kod]
Schronisko „Dąbrówka”

Prudnik jest jednym z miast o największych walorach turystycznych w województwie opolskim[437]. Posiada rozwiniętą turystykę, jednak nie jest to typowo turystyczne miasto[438]. Jest tu dobrze rozwinięta baza noclegowa i gastronomiczna. Położenie miasta sprawia, że stanowi ono bazę wypadową na polsko-czeskim pograniczu. Tutaj zaczyna się, ciągnący się przez całeSudety (doŚwieradowa-Zdroju)Główny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza – jedna z dwóch najważniejszych oznakowanych tras pieszych w polskich górach. Ze względu na kolarskie tradycje Prudnika (miejsce pochodzeniaStanisława Szozdy iFranciszka Surmińskiego), szczególną rolę w turystyce miasta odgrywaturystyka rowerowa[439]. W lipcu 2010 w Prudniku obchodzony był VI Europejski Tydzień Turystyki Rowerowej, w którym wzięło udział 605 rowerzystów z całej Europy[440]. Prudnik jest jedną z najczęściej odwiedzanych miejscowości wGórach Opawskich.Sanktuarium św. Józefa w Prudniku-Lesie – miejsce internowania prymasaStefana Wyszyńskiego – jest ważnym centrum pielgrzymkowym[439]. Oprócz Polaków, Prudnik odwiedzają też turyści z Czech i Niemiec, przez co w mieście można znaleźć trójjęzyczne tablice informacyjne[441].

W mieście ma swoją siedzibęOddział PTTK „Sudetów Wschodnich”, który m.in. przyznaje turystycznąOdznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej za zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej[442]. Urząd Miejski w Prudniku jest członkiem Opolskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej[443]. Wschronisku „Dąbrówka” znajduje się certyfikowany punkt informacji turystycznej[444].

Szlaki turystyczne

[edytuj |edytuj kod]
Schemat pieszych szlaków turystycznych w Lesie Prudnickim

Przez Prudnik prowadząszlaki turystyczne[445][446]:

  • szlak turystyczny czerwonyGłówny Szlak Sudecki im. Mieczysława Orłowicza (440 km): Prudnik –Świeradów-Zdrój
  • szlak turystyczny niebieskiSzlak Historyczny Lasów Królewskiego Miasta Prudnik (17,5 km): Park Miejski w Prudniku – stare dęby w Prudniku –Kapliczna GóraKobylicaDębowiec – rozdroże podTrzebiną – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – Prudnik–Lipy – Park Miejski w Prudniku
  • szlak turystyczny żółtyPrudnik – Wieszczyna – Trzebina (19,5 km): Prudnik (stacja kolejowa) –Łąka PrudnickaTrupinaWieszczyna – Trzebina
  • szlak turystyczny żółtyŚcieżka spacerowa „Od Jana Pawła II do Stefana Wyszyńskiego” (5,3 km): kościół Miłosierdzia Bożego w Prudniku –Czyżykowa Góra – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie
  • szlak turystyczny zielonyŚcieżka dydaktyczna „Las Prudnicki” (7 km): ul. Dąbrowskiego w Prudniku – stare dęby w Prudniku – Kobylica – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – ul. Dąbrowskiego w Prudniku

Szlaki rowerowe

[edytuj |edytuj kod]

Przez Prudnik prowadząszlaki rowerowe[445][447][448]:

  • szlak rowerowy niebieskiTurystyczna trasa rowerowa Gór Opawskich (40 km): Prudnik – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie –Chocim – Dębowiec – Wieszczyna –PokrzywnaJarnołtówekKonradówGłuchołazyGierałciceBiskupówBurgrabiceSławniowice
  • szlak rowerowy niebieski Trasa rowerowa PTTK nr 60-c: Prudnik – Prudnik,Osiedle Tysiąclecia – Lipno – Prudnik-Las – Dębowiec – Pokrzywna – Jarnołtówek – Konradów – Głuchołazy –Kolonia Jagiellońska – Gierałcice – Biskupów – Burgrabice –KijówGościce
  • szlak rowerowy zielonyWokół Lasu Prudnickiego – Pętla I (20 km): Prudnik – Łąka Prudnicka – Moszczanka – Wieszczyna – Dębowiec – Prudnik
  • szlak rowerowy zielonyWokół Lasu Prudnickiego – Pętla II (13,5 km): Prudnik – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie – rozdroże pod Trzebiną – Dębowiec – Prudnik
  • szlak rowerowy zielonyPrudnik – Pokrzywna (10 km): Prudnik – Łąka Prudnicka –Moszczanka – Pokrzywna
  • szlak rowerowy niebieskiPrudnik – Jindřichov (10 km): Prudnik – Dębowiec – granica państwa (PL-CZ) –Jindřichov
  • Via Montana (9 km): Prudnik – Dębowiec – Wieszczyna – Jindřichov
  • szlak rowerowy zielonyŚladami Kardynała Stefana Wyszyńskiego (3 km): Park Miejski w Prudniku – Prudnik–Lipy – sanktuarium św. Józefa w Prudniku–Lesie
  • szlak rowerowy zielony Trasa rowerowa PTTK nr 266-z:LubrzaOlszynkaLaskowiceDytmarów-StacjaDytmarówKrzyżkowice – góraKłobuczek – Trzebina – Prudnik-Las – Trzebina –SkrzypiecJasiona – Lubrza
  • Ścieżka rowerowa z Prudnika do Mosznej: Prudnik – Lubrza –DobroszewiceBiałaKrobuszMosznaZielina[290]

Szlaki konne

[edytuj |edytuj kod]

Prudnik zalicza się do największych ośrodków jeździeckich w województwie opolskim. Przez obszar Prudnika przebiega wyznaczony jedenszlak konny[449]:

  • szlak konny (11 km): biegnie przezLas Prudnicki między Moszczanką a Kozią Górą

Baza noclegowa

[edytuj |edytuj kod]
Hotel „Oaza”

W Prudniku znajdują się 2hotele trzygwiazdkowe („Olimp” i „Oaza”)[450][451], a także całoroczneschronisko turystyczne „Dąbrówka”[452].

Punkty widokowe

[edytuj |edytuj kod]
Wieża widokowa na Koziej Górze
  • Wieża Woka – pozostałość po XIII-wiecznym zamku, najstarsza prywatna budowla obronna na terenie Polski. Po gruntownym odrestaurowaniu w 2009 pełni rolę punktu widokowego. Liczy 41 m wysokości, rozpościera się z niej widok na panoramę Prudnika i Gór Opawskich.
  • Wieża Katowska – jedna z pozostałości po XV-wiecznych murach miejskich, wchodzi w skład tzw. „Arsenału”, czyli siedziby głównejMuzeum Ziemi Prudnickiej. Po rewitalizacji 2014 pełni rolę punktu widokowego. Na jej szczycie znajduje się taras widokowy, z którego można oglądać panoramę Prudnika[453].
  • wieża widokowa na Koziej Górze – dostępna całorocznie drewniana wieża widokowa naKoziej Górze, ok. 3 km na południe od centrum Prudnika, w pobliżu sanktuarium św. Józefa. Otwarta w 2009, ma 15 m wysokości, przy czym górny taras widokowy znajduje się na wysokości 11 m. Z najwyższego tarasu rozciąga się widok na Góry Opawskie (masywBiskupiej Kopy iSrebrnej Kopy), Prudnik, a przy dobrej widoczności naGórę Świętej Anny. Pod wieżą znajdują się stoliki z ławkami[454].
  • platforma widokowa przy stawach paciorkowych – drewniana platforma widokowa nad ostatnim z pięciu stawów paciorkowych na południu miasta. Niecki służą dłuższemu utrzymaniu wody w lokalnym środowisku przyrodniczym. Z platformy roztacza się widok na Prudnik[24].
  • platforma widokowa na Czyżykowej Górze – drewniana platforma widokowa postawiona w najwyższym punkcie alei w kompleksie ogrodów działkowych na Czyżykowej Górze między ul. Łuczniczą a Wiejską. Powstała w kwietniu 2015 w ramach ścieżki spacerowej PTTK „Od Jana Pawła II do Stefana Wyszyńskiego”. Z platformy rozpościera się widok na Prudnik[455].
  • trzy platformy widokowe przy ścieżce pieszo-rowerowej wokół stawu przy ul. Poniatowskiego, zbudowane w 2018[456].

Wieże widokowe w Prudniku wchodzą w skład programu turystycznegoWieże Pogranicza, który ma zachęcić turystów do odwiedzenia punktów widokowych i poznawania atrakcji pogranicza polsko-czeskiego w Górach Opawskich iJesionikach[457]. Ponadto, w północnej części miasta znajduje się prywatna wieża widokowa przy hotelu, a w pobliskiej Wieszczynie dostępna całoroczniewieża widokowa wybudowana w 2009 w ogrodzie schroniska młodzieżowego, z widokiem na masyw Biskupiej Kopy i Srebrnej Kopy, podobna do wieży na Koziej Górze[458].

Służba zdrowia

[edytuj |edytuj kod]
Szpital w Prudniku

Służby mundurowe

[edytuj |edytuj kod]
Komenda Policji w Prudniku
Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza
Przysięga wojskowa żołnierzy13 Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej na Rynku w Prudniku

Teren miasta, jak i całej gminy Prudnik, położony jest wstrefie nadgranicznej w związku z czymStraż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[463]. Gminę Prudnik obejmuje zasięgiem służbowymplacówka Straży Granicznej w Opolu zeŚląskiego Oddziału SG[464].

Ludzie związani z Prudnikiem

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani z Prudnikiem.
Tablica upamiętniającaJana Górę

Szczególną rolę w rozwoju miasta odegrała rodzina żydowskich fabrykantówFränklów i Pinkusów. W Prudniku mieszkałPaul Ehrlich, laureatNagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny za rok 1908, medalista mistrzostw świata w kolarstwieStanisław Szozda, generałKazimierz Raszewski, prymas PolskiStefan Wyszyński, mistrzyni świata w łucznictwieJadwiga Wilejto, pisarzHarry Thürk, filmowiecAndrzej Barszczyński, działacz narodowyFilip Robota, żołnierkaWaleria Nabzdyk, aktorKrzysztof Pieczyński i „Sprawiedliwy wśród Narodów ŚwiataAlbert Battel. Urodzili się tu m.in.: wojenny gubernatorParyżaDietrich von Choltitz, odkrywca laseczek zgorzeli gazowejEugen Fraenkel, kompozytorMatthäus Apelt, założycielLednicy 2000Jan Góra, humanista renesansowyMikołaj Henel, narzeczonaFranza KafkiFelice Bauer, profesor sztuk plastycznychAndrzej Klimczak-Dobrzaniecki, profesor nauk biologicznychBogusław Pawłowski, piosenkarzJarosław Wasik, aktorkaAleksandra Konieczna, as lotnictwa Cesarstwa NiemieckiegoKurt Wintgens, mistrzyni Europy w łucznictwieKarolina Farasiewicz, generałowieAdam Świerkocz iGrzegorz Kaliciak, a także współzałożycielka zakonuElżbietanekKlara Wolff.

Honorowi Obywatele Miasta

[edytuj |edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria:Honorowi obywatele Prudnika.
Czasy niemieckie
Czasy polskie

Zasłużeni dla Miasta i Gminy Prudnik

[edytuj |edytuj kod]

Odznaka honorowa „Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik” została ustanowiona Uchwałą Rady Miejskiej Nr XLV/375/1998 z dnia 26 marca 1998. Jest ona przyznawana osobom, instytucjom, organizacjom społecznych, gospodarczych i politycznych jako wyraz uznania i wdzięczności za zasługi dla miasta i gminy Prudnik[474].

Osoby wyróżnione
Instytucje wyróżnione

Wyróżnienia

[edytuj |edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. Na czeskiej mapie Moraw i Śląska z 1888 roku wydanej przez dr. Karela Schobera jest nazwaBrudník, choć jest to raczej błąd literowy niż prawdziwa nazwa, gdyż mapy niemieckie z tego okresu nie podają takiej nazwy.Mapa Moraw i Śląska z 1888 roku.
  2. Vok, jedno z rodowych imion Panów z Rożmberka, był zapewne starym zdrobnieniem imienia Vojtěch (tak, jak starą czeską formą imienia Petr był Pek). Możliwe jednak, że imię to ma związek z germańskimi imionami Ulf, Wolf, Wolcan, Woco.
  3. Wykaz obejmuje przynależność radnych do ugrupowań w dniu publikacji wyników wyborów (w niektórych przypadkach radni zmienili w trakcie trwania kadencji swoją przynależność, bądź stali się radnymi niezależnymi).

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abcPowierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
  2. abcPrudnik, [w:]Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 27 .
  3. Prudnik [online], mimuw.edu.pl [dostęp 2020-03-06] [zarchiwizowane zadresu 2012-04-30] .
  4. abPrudnik – System Informacji Przestrzennej – e-mapa.net [online], prudnik.e-mapa.net [dostęp 2020-03-06] (pol.).
  5. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,W Tygodniku: Na wschodzie dalej się nie da [online], Teraz Prudnik!, 20 grudnia 2019 [dostęp 2024-09-02] (pol.).
  6. abUchwała Rady Miejskiej w Prudniku nr XXXIV-590-2020 z dnia 18 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji Prudnik [online], bip.prudnik.pl [zarchiwizowane zadresu 2022-03-01] .
  7. Krzysztof Badora. Mikroregiony fizycznogeograficzne Opolszczyzny. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”. Nr 37, s. 18–22, 2017. Opole. ISSN 1896-1460.OCLC1051268260. 
  8. Zygmunt Boras: Związki Śląska i Pomorza Zachodniego z Polską w XVI wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1981, s. 60.OCLC9281477. Cytat:Górny Śląsk zaś dzielił się na księstwa: opolskie, […] niemodlińskie […].
  9. Włodzimierz Kaczorowski. Opieka społeczna i zdrowotna w Prudniku w XV–XIX w.. „Studia Śląskie”. 60, s. 73, 2001. Wiesław Lesiuk (red. nacz.). Opole: Wydawnictwa Państwowego Instytutu Naukowego Instytutu Śląskiego. ISSN 0039-3355. [dostęp 2023-01-24]. 
  10. Andrzej Dereń: Historia powiatu prudnickiego. powiatprudnicki.pl. [zarchiwizowane ztego adresu (2023-01-24)]. (pol.).
  11. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Strzeleczki ponownie miastem: Czwarte miasto ziemi prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1716), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 10 stycznia 2024, s. 19,ISSN1231-904X .
  12. Renata Larysz. Fonetyczne i leksykalne cechy dialektu głogóweckiego. „Ziemia Prudnicka”, s. 144, 2007. Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”. 
  13. Charakterystyka Gminy Prudnik [online], archiwumbip.prudnik.pl, 2011 [dostęp 2024-09-02] .
  14. Miasta o największej powierzchni w Polsce [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-09-02] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  15. abPaństwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG,Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2025
  16. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Prudnik ma nowy plan miasta [online], 20 czerwca 2018 [dostęp 2020-04-30] (pol.).
  17. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Góry Opawskie najzimniejszym miejscem na Opolszczyźnie. Najcieplejsze jest Jezioro Turawskie [online], nto.pl, 9 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-10] (pol.).
  18. Klimat: Prudnik: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-03-06] .
  19. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,W Prudniku padł rekord temperatury w Polsce. Tylko czy zostanie uznany? [online], Teraz Prudnik!, 2023 [dostęp 2024-09-02] (pol.).
  20. pl.climate-data.org [online] [dostęp 2024-09-02] (pol.).
  21. Marcin Husak: Niecodziennik! Prudnik mniej znany... Agencja Promocji i Rozwoju Gminy Prudnik, 2018, s. 34.ISBN 83-65916-45-2.
  22. Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady,Ewa Wolnicz-Pawłowska,Jerzy Duma,Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa:Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seriaNazewnictwo Geograficzne Polski), s. 80, 144, 298,ISBN 83-239-9607-5 .
  23. abAndrzejA. Dereń AndrzejA.,Ulica ks. Józefa Poniatowskiego: Do sanktuarium [online], Teraz Prudnik!, 10 lutego 2019 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  24. abAndrzejA. Dereń AndrzejA.,Dronem nad stawami paciorkowymi [online], Teraz Prudnik!, 17 marca 2019 [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  25. Sprawozdanie z działań podejmowanych na terenie Nadzoru Wodnego w Prudniku, bip.powiatprudnicki.pl, Prudnik, czerwiec 2024 [dostęp 2024-09-01] .
  26. AdamA. Lutogniewski AdamA.,O parku prudnickim [online], miejsca-tajemne.pl, 5 maja 2009 [zarchiwizowane zadresu 2010-05-14] .
  27. AndrzejA. Wanderer AndrzejA.,Tajemny park „Przy wodociągach”, „Tygodnik Prudnicki”, 32 (662), 6 sierpnia 2003, s. 11 .
  28. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Co powstaje przy szpitalu? [online], Prudnik24, 2 października 2021 [dostęp 2024-09-01] (pol.).
  29. Nowe parki bioróżnorodności [online], Teraz Prudnik!, 20 marca 2024 [dostęp 2024-09-01] (pol.).
  30. KarolK. Koziarowski KarolK.,Renesans prudnickiej zieleni, „Tygodnik Prudnicki”, 29 (1021), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lipca 2010, s. 8–9,ISSN1231-904X .
  31. Rodzinne Ogrody Działkowe im. T. Kościuszki w Prudniku [online], rod-prudnik.pl [dostęp 2024-09-04] (pol.).
  32. RafałR. Kasza RafałR.,Parki krajobrazowe [online], prudnik.katowice.lasy.gov.pl, 15 stycznia 2014 [dostęp 2024-09-02] .
  33. RafałR. Kasza RafałR.,Obszary Natura 2000 [online], prudnik.katowice.lasy.gov.pl, 15 stycznia 2014 [dostęp 2024-09-02] .
  34. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Dąb z czasów króla Stasia [online], tygodnikprudnicki.pl, 28 kwietnia 2010 [dostęp 2024-09-02] .
  35. Przeglądanie danych [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2024-09-02] .
  36. RafałR. Kasza RafałR.,Nadleśnictwo Prudnik – Las w Liczbach, Wydawnictwo Quercus, 2018, s. 3 .
  37. abPruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
  38. abcTriest 1865 ↓, s. 1044.
  39. abcKnie 1830 ↓, s. 598.
  40. Detlef Haberland: Die „Silesiographia” und „Breslo-Graphia” von Nicolaus Henel von Hennenfeld. Arkadiusz Cencora, Diana Codogni-Łańcucka. Wrocław: Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu, 2011, s. 178.ISBN 978-83-910595-2-4.
  41. KonradK. Kretschmer KonradK.,Historische Geographie von Mitteleuropa, BoD – Books on Demand, 2 stycznia 2016,ISBN 978-3-8460-0361-9 [dostęp 2020-10-17] (niem.).
  42. Knie 1830 ↓, s. 981.
  43. LeopoldL. Zedlitz-Neukirch LeopoldL.,Der preussische staat in allen seinen beziehungen, A. Hirschwald, 1837, s. 133 [dostęp 2020-02-11] (niem.).
  44. JózefJ. Lompa JózefJ.,Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej, Głogówek 1847, s. 11 [dostęp 2020-02-11] (pol.).
  45. Mały śpiewak, czyli zbiór pieśni dla szkół polskich w bibliotecePolona.
  46. Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Administracji Publicznej z dnia 21 sierpnia 1945 r. o utworzeniu nowych, o zmianach istniejących dotychczas rejonowych komend uzupełnień i o ustaleniu ich zasięgu terytorialnego., isap.sejm.gov.pl, 21 sierpnia 1945 [dostęp 2020-02-11] .
  47. Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  48. Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. IX, Po-Q, hasło „Prudnik”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2013, s. 265.ISBN 978-83-64007-04-0.
  49. abStatut Gminy Prudnik [online], bip.prudnik.pl, 2 stycznia 2018 [dostęp 2024-04-26] [zarchiwizowane zadresu 2018-01-02] .
  50. RyszardR. Kwiatkowski RyszardR.,Pieczęć i herb Prudnika, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt, 7, Prudnik: Zakłady Przemysłu Bawełnianego „Frotex”, 14 października 1990, s. 5 .
  51. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Prudnik ma logo. Autorką projektu prudniczanka [online], Prudnik24, 4 lutego 2021 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  52. SIW miasta Prudnik [online], agatahajdecka.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  53. Kasza 2020 ↓, s. 7.
  54. OliwiaO. Kopcik OliwiaO.,Sekretna strona Polski. Jakie tajemnice kryje nasz kraj? [online], – Gazetakrakowska.pl, 28 sierpnia 2019 [dostęp 2020-03-06] (pol.).
  55. abAndrzejA. Dereń AndrzejA.,Najstarszy prudnicki wojownik [online], tygodnikprudnicki.pl, 4 sierpnia 2010 [dostęp 2021-02-03] [zarchiwizowane zadresu 2021-09-19] .
  56. FryderykF. Kremser FryderykF.,Góry Opawskie, czyli okolice Biskupiej Kopy, Opole: Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, 1986 .
  57. Prądnik – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom IX [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2022-01-29] .
  58. Kasza 2020 ↓, s. 8.
  59. Augustin Bogislaus Weltzel: Historia miasta Prudnika na Górnym Śląsku. Opole: Wydawnictwo MS, 2005.ISBN 83-8894-560-2.
  60. Jak Czesi założyli Prudnik [online], Nowa Trybuna Opolska, 23 maja 2013 [dostęp 2020-08-26] (pol.).
  61. Kasza 2020 ↓, s. 865.
  62. Dziewulski 1973 ↓, s. 324.
  63. LeszekL. Bobowski LeszekL.,Miasto w ogniu [online], tygodnikprudnicki.pl, 22 września 2010 [dostęp 2019-03-07] [zarchiwizowane zadresu 2019-03-07] .
  64. Herb i flaga – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl [dostęp 2020-03-15] (pol.).
  65. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Chwała oręża polskiego a średniowieczny Prudnik [online], 15 sierpnia 2017 [dostęp 2019-01-25] (pol.).
  66. FranciszekF. Dendewicz FranciszekF.,Maćko z Prudnika [online], miejsca-tajemne.pl, 11 maja 2009 [dostęp 2019-01-25] [zarchiwizowane zadresu 2019-01-26] .
  67. Dziewulski 1973 ↓, s. 338–339.
  68. Dominiak 2016 ↓, s. 61.
  69. TadeuszT. Kwaśniewski TadeuszT.,Nie zapłacili za księcia [online], nto.pl, 16 sierpnia 2002 [dostęp 2018-08-18] (pol.).
  70. ZygmuntZ. Gloger ZygmuntZ.,Encyklopedia staropolska. Handel [online], – Wikiźródła [dostęp 2019-06-16] .
  71. BolesławB. Bezeg BolesławB.,Kartka z kalendarza [online], Radio Opole, 24 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  72. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Ziemia Prudnicka jest Kobietą [online], terazprudnik.pl, 11 lutego 2021 [dostęp 2021-02-11] (pol.).
  73. Marta Hatalska. Prudnik – miejscem obrad sejmiku opolsko-raciborskiego od połowy XVI do połowy XVIII w. „Ziemia Prudnicka”, 2004. Prudnik: Spółka Wydawnicza „ANEKS”. 
  74. MarcinM. Husak MarcinM.,Prudnicki burmistrz Mathias der altere Bilitzer, czyli... słów kilka o sposobie sprawowania władzy pod panowaniem Habsburgów cz. 2, „Tygodnik Prudnicki”, 8 (1313), 24 lutego 2016, s. 14,ISSN1231-904X .
  75. Kasza 2020 ↓, s. 868.
  76. Prudnik – pieczecie [online], Dokumenty Śląska [dostęp 2020-03-06] .
  77. JanJ. Kwak JanJ.,Miasta księstwa opolsko-raciborskiego w XVI–XVIII wieku, Opole 1977, s. 97–98 .
  78. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,W Głuchołazach upamiętnią ofiary procesów o czary [online], Teraz Prudnik!, 16 listopada 2023 [dostęp 2023-11-17] (pol.).
  79. Marcin Kopiec: Król Sobieski na Śląsku w kościołach w drodze pod Wiedeń. Mikołów: SW Karola Miarki, 1920, s. 67.
  80. abPiotrP. Kulczyk PiotrP.,Prudnik w okresie wojen śląskich 1740–1763, „Ziemia Prudnicka”, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 56–57 .
  81. Kasza 2020 ↓, s. 789.
  82. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Bitwa o Świętego Rocha [online], tygodnikprudnicki.pl, 19 sierpnia 2009 [dostęp 2020-03-01] [zarchiwizowane zadresu 2021-10-20] (pol.).
  83. Kasza 2020 ↓, s. 631.
  84. MarcinM. Husak MarcinM.,Słów kilka o Königerach (cz.2), „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 44 (1192), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 października 2013, s. 13,ISSN1231-904X .
  85. Marcin Husak: Niecodziennik! Prudnik mniej znany... Agencja Promocji i Rozwoju Gminy Prudnik, 2018, s. 77.ISBN 83-65916-45-2.
  86. HenrykaH. Młynarska HenrykaH.,Gdy Francuzi okupowali Śląsk, „Tygodnik Prudnicki”, 32 (1746), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 sierpnia 2024, s. 20,ISSN1231-904X .
  87. WojciechW. Dobiecki WojciechW.,Wspomnienia wojskowe Wojciecha Dobieckiego, 1862, s. 232 [dostęp 2020-08-28] (pol.).
  88. Kasza 2020 ↓, s. 18.
  89. Centrum Tradycji Tkackich – Muzeum Ziemi Prudnickiej [online], muzeumprudnik.pl [dostęp 2019-03-04] .
  90. Centrum Tradycji Tkackich w Prudniku – Prudnik – Slezsko bez hranic [online], silesiatourism.com [dostęp 2019-03-04] .
  91. abcDragomirD. Rudy DragomirD.,Epidemia cholery w Głogówku i powiecie prudnickim w XIX wieku (cz. II), „Tygodnik Prudnicki”, 11 (1777), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 12 marca 2025, s. 20–21,ISSN1231-904X .
  92. DragomirD. Rudy DragomirD.,Epidemia cholery w Głogówku i powiecie prudnickim w XIX wieku (cz. I), „Tygodnik Prudnicki”, 10 (1776), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 marca 2025, s. 22–23,ISSN1231-904X .
  93. Los robotników, „Tygodnik Prudnicki”, 5 (271), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lutego 1996, s. 10,ISSN1231-904X .
  94. FranciszekF. Dendewicz FranciszekF.,Prudniczanie w powstaniu styczniowym, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 5 (635), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 29 stycznia 2003, s. 18,ISSN1231-904X .
  95. Prudnik (st) • Województwo opolskie (PL) [online], atlaskolejowy.net [dostęp 2020-03-06] .
  96. 100 lat polskiego ruchu robotniczego kronika wydarzeń. Warszawa: Książka i Wiedza, 1978, s. 41.
  97. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Wojskowe serce Prudnika [online], tygodnikprudnicki.pl, 23 maja 2007 [dostęp 2020-03-11] [zarchiwizowane zadresu 2022-07-05] .
  98. Piotr Świerc: Filip Robota. W: Emanuel Rostworowski: Polski Słownik Biograficzny. T. XXI. Kraków-Wrocław-Warszawa: Polska Akademia Umiejętności:Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988.
  99. LeszekL. Bobowski LeszekL.,Kiedy powstawała straż w Prudniku [online], tygodnikprudnicki.pl, 13 października 2010 [dostęp 2019-03-27] [zarchiwizowane zadresu 2022-08-08] .
  100. KazimierzK. Nabzdyk KazimierzK.,Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”,Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73 .
  101. JoannaJ. Banik JoannaJ.,klasztor oo. Bonifratów [online], zabytek.pl, 17 października 2015 [dostęp 2024-01-21] (pol.).
  102. Prudnik, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-02-05] .
  103. BolesławB. Bezeg BolesławB.,„Na Linii Korfantego” 05.03.2021 [online], „Na Linii Korfantego” 05.03.2021, 5 marca 2021 [dostęp 2021-03-30] (pol.).
  104. PiotrP. Kopczyk PiotrP.,Polskie oddziały dywersyjne w maju 1921 roku na ziemi prudnickiej [online], raclawice.net [dostęp 2022-01-29] (pol.).
  105. ViolettaV. Ruszczewska ViolettaV.,2 maja w całym regionie upamiętniamy setną rocznicę III Powstania Śląskiego [online], opolskie.pl, 30 kwietnia 2021 [dostęp 2022-01-29] (pol.).
  106. StanisławS. Sobota StanisławS.,Udział ludności powiatu prądnickiego w Powstaniu Śląskim, „Nasz Głos”, Kazimierz Kanwiszer – redaktor naczelny, 14 (54), Prądnik [Prudnik]: Spółdzielnia Wydawnicza „Promień”, 30 kwietnia 1947, s. 1 .
  107. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Unikalne ujęcia filmowe z okresu powstań śląskich z Prudnika! [online], Teraz Prudnik!, 20 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-21] (pol.).
  108. SebastianS. Rosenbaum SebastianS.,MirosławM. Węcki MirosławM.,Nadzorować, interweniować, karać. Nazistowski obóz władzy wobec Kościoła katolickiego (1934–1944). Wybór dokumentów, Katowice:Instytut Pamięci Narodowej, 2010, s. 60 .
  109. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Wizyta Hitlera w Prudniku. Regiopedia, Opolskie, encyklopedia regionów [online], web.archive.org, 14 lipca 2018 [dostęp 2018-12-07] [zarchiwizowane zadresu 2018-07-14] .
  110. Andrzej Dereń. Swastyka nad miastem. „Tygodnik Prudnicki”, s. 5, 2000. ISSN 1231-904X. 
  111. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Listopadowa noc wstydu prudniczan [online], tygodnikprudnicki.pl, 7 grudnia 2007 [dostęp 2019-03-04] [zarchiwizowane zadresu 2022-05-25] .
  112. Synagoga w Prudniku (ul. Kościuszki) [online], sztetl.org.pl [dostęp 2019-03-04] [zarchiwizowane zadresu 2019-05-03] .
  113. EwaE. Cichoń EwaE.,Wokół oleskich Żydów i ich cmentarza, „Rocznik Powiatu Oleskiego”, Andrzej Szklanny – redaktor, 11, Olesno: Starostwo Powiatowe, 2018, s. 33,ISBN 978-83-7342-609-2,ISSN1899-4210 .
  114. AndrzejA. Kurek AndrzejA.,Niemieckie więzienia sądowe na Śląsku w czasach Trzeciej Rzeszy, Kraków:Oficyna Wydawnicza Impuls, 2007, s. 137–138,ISBN 978-83-7308-863-4 .
  115. AdamA. Lutogniewski AdamA.,O garnizonie prudnickim przed 1945 rokiem, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 3 (478), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 20 stycznia 2000, s. 7,ISSN1231-904X .
  116. Obóz pracy – Arbeitslager Neustadt – Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2018-10-24] [zarchiwizowane zadresu 2018-11-02] (pol.).
  117. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Prudnicki obóz śmierci – Radio Opole [online], radio.opole.pl, 27 stycznia 2014 [dostęp 2018-10-17] (pol.).
  118. Kasza 2020 ↓, s. 44.
  119. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Zajęcie Prudnika w 1945 roku przez Armię Czerwoną. Regiopedia, Opolskie, encyklopedia regionów [online], opolskie.regiopedia.pl, 18 marca 2011 [zarchiwizowane zadresu 2018-04-12] (pol.).
  120. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa „Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945”, Sport i Turystyka 1988,ISBN 83-217-2709-3, s. 494.
  121. Kasza 2020 ↓, s. 50.
  122. Kasza 2020 ↓, s. 72.
  123. Kasza 2020 ↓, s. 80.
  124. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8,ISSN1231-904X .
  125. Moje kresy. Nadwórna – brama Gorganów [online], nto.pl, 2 października 2010 [dostęp 2019-04-22] (pol.).
  126. Prudnik nadal wspiera Ukraińców z partnerskiej Nadwórnej [online], Onet, 17 marca 2015 [dostęp 2019-04-22] (pol.).
  127. Historia miejscowości [online], sztetl.org.pl [dostęp 2019-04-22] .
  128. TadeuszT. Kukiz TadeuszT.,Prof. Kazimierz Feleszko i jego wspomnienia o Prudniku, „Ziemia Prudnicka”, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 117–118 .
  129. M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85.
  130. Rocznik Ziem Zachodnich: Tom 2, Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” [dostęp 2022-01-29] (pol.).
  131. abcFranciszekF. Dendewicz FranciszekF.,Maj 1945 roku na ziemi prudnickiej [online], tygodnikprudnicki.pl, 31 maja 2006 [dostęp 2019-03-04] [zarchiwizowane zadresu 2021-10-20] .
  132. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Historia: Zdobyli Prudnik na wozie drabiniastym [online], tygodnikprudnicki.pl, 12 stycznia 2011 [dostęp 2020-08-26] [zarchiwizowane zadresu 2022-09-26] .
  133. PiotrP. Pałys PiotrP.,Na krawędzi konfliktu zbrojnego: incydent raciborski z czerwca 1945 r. i jego bezpośrednie reperkusje, Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2015, s. 98 .
  134. 11 czerwca 1945 r. Przeciwdziałanie czechosłowackiej agresji [online], nowahistoria.interia.pl, 11 czerwca 2015 [dostęp 2019-03-04] (pol.).
  135. MariuszM. Nowik MariuszM.,Rocznica dziwnej wojny: 70 lat temu czeskie wojska weszły do Polski [online], polityka.pl, 10 czerwca 2015 [dostęp 2019-03-04] (pol.).
  136. Kasza 2020 ↓, s. 485.
  137. Kasza 2020 ↓, s. 486.
  138. Kasza 2020 ↓, s. 500.
  139. Kasza 2020 ↓, s. 494.
  140. Kasza 2020 ↓, s. 502.
  141. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Kolejna rocznica aresztowań żołnierzy antykomunistycznego podziemia w Szybowicach [online], Radio Opole, 6 marca 2018 [dostęp 2022-01-29] (pol.).
  142. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Afera szpiegowska w Prudniku i Łowkowicach, „Tygodnik Prudnicki”, 17 (544), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 26 kwietnia 2001, s. 20,ISSN1231-904X .
  143. KrzysztofK. Ogiolda KrzysztofK.,Prudnik Las. Tu odgrodzili prymasa Wyszyńskiego od świata [online], 6 października 2014 [dostęp 2018-12-21] .
  144. Klasztor z celą kard. Wyszyńskiego w Prudniku [online], 19 czerwca 2009 [dostęp 2018-12-21] .
  145. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,60 lat działalności muzeum Ziemi Prudnickiej. To dzieło ludzi z pasją [online], Nowa Trybuna Opolska, 13 maja 2019 [dostęp 2024-02-14] (pol.).
  146. AndrzejA. Kwarciak AndrzejA.,Historia – Skarby z poprzedniej epoki [online], laspolski.pl, 15 stycznia 2019 [dostęp 2024-02-14] .
  147. Podział administracyjny województwa opolskiego według stanu na dzień 31 sierpnia 1964 r., „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 9, Opole: Urząd Wojewódzki w Opolu, 3 września 1964, s. 13 .
  148. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Ulica Stefana Wyszyńskiego: Od komunisty do błogosławionego [online], Teraz Prudnik!, 19 października 2019 [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  149. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Osiedle Jasionowe Wzgórze: Nowy Prudnik z „wielkiej płyty” [online], 28 lutego 2019 [dostęp 2019-03-04] (pol.).
  150. Kasza 2020 ↓, s. 548.
  151. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Wielka księga opozycji na pograniczu: władza, społeczeństwo i działalność opozycyjna na pograniczu Śląska Opolskiego i Czechosłowacji w latach 1945–1989,ZbigniewZ. Bereszyński,RadosławR. Roszkowski (red.) [online], powiat prudnicki, 2014 [dostęp 2018-10-17] [zarchiwizowane zadresu 2021-01-28] .
  152. DamianD. Wicher DamianD.,Ojciec i syn [online], tygodnikprudnicki.pl, 4 kwietnia 2007 [dostęp 2019-03-15] [zarchiwizowane zadresu 2022-07-07] (pol.).
  153. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Rocznica „wyzwolenia”, „Tygodnik Prudnicki”, 11 (746), 16 marca 2005 .
  154. Odsłonięcie pomnika, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 35 (301), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 1 września 1996, s. 1, 3,ISSN1231-904X .
  155. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,W Prudniku odbył się IV zjazd garnizonu [online], Nowa Trybuna Opolska, 13 maja 2010 [dostęp 2025-01-06] (pol.).
  156. Oczyszczalnia ze wstążką, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 22 (341), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 1 czerwca 1997, s. 1,ISSN1231-904X .
  157. RyszardR. Nowak RyszardR.,Dwa i pół tysiąca poszkodowanych, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (861), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2007, s. 12,ISSN1231-904X .
  158. DamianD. Wicher DamianD.,Na szczęście wytrzymała zapora w Jarnołtówku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (861), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2007, s. 13,ISSN1231-904X .
  159. KamilaK. Jamioł KamilaK.,Wielka woda, „Gazeta Pogranicza”,Jarosław Okrągły – redaktor naczelny, 10 (12), Prudnik: TelArt Studio, 19 lipca 2017, s. 13,ISSN2543-9081 .
  160. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Historia Powiatu Prudnickiego – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2019-03-04] [zarchiwizowane zadresu 2020-11-16] .
  161. PiotrP. Moc PiotrP.,Prudnik: Ponad 81 procent za wejściem Polski do UE [online], rmf24.pl, 28 kwietnia 2003 [dostęp 2024-02-14] (pol.).
  162. Prudnik: „Tak” dla UE [online], wydarzenia.interia.pl, 27 kwietnia 2003 [dostęp 2024-02-14] (pol.).
  163. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Primus upadł, ale buty szyją tu dalej [online], Nowa Trybuna Opolska, 21 marca 2007 [dostęp 2025-01-06] (pol.).
  164. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Kończy się proces likwidacji Froteksu. Miasto przejmuje część hal [online], Nowa Trybuna Opolska, 5 lipca 2014 [dostęp 2025-01-06] (pol.).
  165. Wieża Woka – Zakres „Wieże i punkty obserwacyjne” – Slezsko bez hranic [online], silesiatourism.com [dostęp 2019-03-20] .
  166. DorotaD. Kalinowska DorotaD.,Cittaslow – promocja życia bez pośpiechu i sposób na unijne pieniądze [online], gazetaprawna.pl, 16 stycznia 2016 [dostęp 2019-03-04] .
  167. abKrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Prudnik po wielkiej wodzie. Straty w budynkach miejskich są ogromne. Kilkanaście centymetrów więcej wody niż w 1997 [online], nto.pl, 16 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (pol.).
  168. BogusławB. Kalisz BogusławB.,Postępuje akcja ewakuacyjna w gminie Prudnik [online], Radio Opole, 14 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (pol.).
  169. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Tych kładek już nie ma w Prudniku [online], Teraz Prudnik!, 17 września 2024 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
  170. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Wielka woda w Prudniku. Są przerwy w dostawach prądu i wody [online], Radio Opole, 15 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (pol.).
  171. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Komunikat burmistrza. To jeszcze nie moment na powrót [online], Teraz Prudnik!, 16 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (pol.).
  172. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,„Myśmy dostali wycisk od wody, ale Głuchołazy zostały znokautowane”. Prudnik pomaga sąsiedniej gminie [online], Radio Opole, 20 września 2024 [dostęp 2024-10-15] (pol.).
  173. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,„Wchodzimy w etap odbudowy” – wywiad z burmistrzem [online], Prudnik24, 8 października 2024 [dostęp 2024-10-09] (pol.).
  174. Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10,ISSN1231-904X .
  175. GUS,Ludność. Stan i struktura oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2018 r. Stan w dniu 30 VI [online], stat.gov.pl, 12 października 2018 [dostęp 2019-04-15] (pol.).
  176. Przynależność narodowo-etniczna – dane NSP 2021 dla kraju i jednostek podziału terytorialnego [online],Główny Urząd Statystyczny, 20 grudnia 2023 [dostęp 2024-12-27] (pol.).
  177. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Wojna na Ukrainie. „To musi się jak najszybciej skończyć” [online], Radio Opole, 24 lutego 2025 [dostęp 2025-02-25] .
  178. Czy wiesz, że..., [w:]AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Polska bardziej polska, „Tygodnik Prudnicki”, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza ANEKS, 8 grudnia 2004,ISSN1231-904X .
  179. abcdefghDemografia – Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2019-01-06] .
  180. abcdefghijklmPrudnik – HKKNOS [online] [dostęp 2019-01-06] (pol.).
  181. RenataR. Klimek RenataR.,Identyfikacja barier przekształceń terenów poprzemysłowych w Prudniku. Przykład zakładów przemysłu bawełnianego „Frotex”, „Studia Miejskie” (nr 11), 2013,ISSN2082-4793 [dostęp 2020-02-24] (pol.).
  182. abcDeutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], web.archive.org, 6 września 2017 [dostęp 2019-01-06] [zarchiwizowane zadresu 2017-09-06] .
  183. Rocznik statystyczny. R. 11, 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1947 [dostęp 2019-03-21] .
  184. Ludność w 1980 r. Uwagi ogólne. Ludność... 4 s # 2. Ruch naturalny ludności PDF [online], docplayer.pl [dostęp 2019-02-22] .
  185. Prudnik – plan miasta, Nysa: P.H.U. „Juwex” Krzysztof Wezner, 1990 [dostęp 2020-02-24] .
  186. Prudnik – Słownik miast polskich – Wirtualny Wszechświat [online], wiw.pl [dostęp 2019-02-26] .
  187. abcdefghijklmnopqrPrudnik w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-01-06] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
  188. Radio Opole,Gminna ewidencja zabytków to dyskusyjny problem dla samorządowców oraz inwestorów [online], Gminna ewidencja zabytków to dyskusyjny problem dla samorządowców oraz inwestorów, 19 kwietnia 2024 [dostęp 2025-01-06] .
  189. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online],Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 111–113 .
  190. Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków województwa opolskiego – stan na dzień 31 maja 2020 r.. [w:]Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków [on-line]. 2020-05-31. s. 159–164. [zarchiwizowane ztego adresu (2020-07-16)]. (pol.).
  191. Ewidencja – Gmina Prudnik [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2024-10-27] .
  192. abKasza 2020 ↓, s. 36.
  193. Kasza 2020 ↓, s. 268.
  194. Prudnik – tutaj warto zainwestować [online], prudnik.pl [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  195. Prudnik coraz atrakcyjniejszy dla przedsiębiorców. „Nie ma miesiąca, żebyśmy nie mieli jakiegoś zapytania w sprawie inwestycji” [online], prudnik.naszemiasto.pl, 8 września 2023 [dostęp 2024-06-17] .
  196. abDomino i Husak 2012 ↓, s. 29.
  197. Witkowska 2015 ↓, s. 36.
  198. Witkowska 2015 ↓, s. 37.
  199. Witkowska 2015 ↓, s. 40.
  200. Witkowska 2015 ↓, s. 41.
  201. Domino i Husak 2012 ↓, s. 40.
  202. BeataB. Dżon-Ozimek BeataB.,Wiosną stanęły zegary Froteksu [online],Przegląd, 24 kwietnia 2023 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  203. Domino i Husak 2012 ↓, s. 48.
  204. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Prezentują wyjątkowe pozostałości zakładów włókienniczych [online], Radio Opole, 25 marca 2022 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  205. abAndrzejA. Dereń AndrzejA.,Industrialne tajemnice Prudnika: fabryka butów pana Hanela [online], tygodnikprudnicki.pl, 14 sierpnia 2013 [dostęp 2024-06-17] .
  206. Kasza 2020 ↓, s. 20.
  207. Kasza 2020 ↓, s. 24.
  208. Kasza 2020 ↓, s. 538.
  209. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Niezwykła kronika spółdzielni „Ogniwo” w Prudniku [online], Teraz Prudnik!, 10 lutego 2023 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  210. AdamA. Myśków AdamA.,150 inicjatyw na 150-lecie [online], Teraz Prudnik!, 28 maja 2021 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  211. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Niezwykła kronika „Ogniwa” [online], Teraz Prudnik!, 16 lutego 2023 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  212. „Ogniwo” w stanie likwidacji, „Tygodnik Prudnicki”, 26 (397), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2 lipca 1998, s. 1,ISSN1231-904X .
  213. abAnetaA. Wilk AnetaA.,Spółdzielnia Pionier – pół wieku tradycji [online], Prudnik24, 1 września 2017 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  214. abcdeAnnaA. Konopka AnnaA.,Powiat prudnicki chce odbudować przemysł – duży inwestor na celowniku [online], Opolska360, 28 listopada 2024 [dostęp 2024-12-03] (pol.).
  215. Henniges Automotive inwestuje w fabrykę w Prudniku, „automatykab2b.pl”, 31 marca 2017 [zarchiwizowane zadresu 2018-11-04] (pol.).
  216. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Henniges wchodzi w nową halę – Teraz Prudnik! [online], Teraz Prudnik!, 4 stycznia 2018 [dostęp 2018-10-24] (pol.).
  217. 70 lat Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Prudniku! [online], Prudnik24, 7 lutego 2016 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  218. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Upadek OSM. Oto cele syndyka… [online], Teraz Prudnik!, 19 stycznia 2023 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  219. Serwis maszyn i linii produkcyjnych dla piekarni i cukierni [online], cream.pl [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  220. O nas [online], sk.skprudnik.eu [dostęp 2024-06-17] .
  221. JanuszJ. Stolarczyk JanuszJ.,Elewator zbożowy [online], muzeumprudnik.pl [dostęp 2024-06-17] .
  222. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Diversa rozbudowuje się i zwiększa zatrudnienie [online], Teraz Prudnik!, 23 kwietnia 2021 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  223. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Artech Polska z siedzibą w Prudniku zwalnia ponad połowę pracowników [online], nto.pl, 19 lipca 2018 [dostęp 2024-06-17] .
  224. O nas [online], steinpol.com.pl [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  225. TomaszT. Rzeczycki TomaszT.,Kiedy mieszkańcy Prudnika doczekają się zbiornika wodnego w kamieniołomie Dębowiec? [online], nettg.pl, 13 grudnia 2020 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  226. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Prudnik: Co się dzieje w Torkonstalu? [online], Radio Opole, 23 kwietnia 2013 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  227. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,„Diana” dla Furniki [online], Teraz Prudnik!, 15 lipca 2019 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  228. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Moretto chce zbudować nową halę produkcyjną [online], Teraz Prudnik!, 5 kwietnia 2018 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  229. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Firma Wood of Fire rozpoczęła w Prudniku budowę swojego zakładu. Pracę znajdzie tu do 60 osób [online], prudnik.naszemiasto.pl, 23 marca 2024 [dostęp 2024-06-17] .
  230. Patrząc na Prudnik, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (132), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 16 maja 1993, s. 1,ISSN1231-904X .
  231. Monitor samorządowy, „Tygodnik Prudnicki”, 50 (990), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 16 grudnia 2009, s. 11,ISSN1231-904X .
  232. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Czekają na decyzję w sprawie objęcia hal Froteksu strefą ekonomiczną [online], nto.pl, 25 sierpnia 2016 [zarchiwizowane zadresu 2016-08-26] .
  233. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Polski Ład sfinansuje drogę i sieci. Prudnik się zbroi, strefa będzie gotowa do przyjęcia inwestorów. Na razie chętne są trzy firmy [online], prudnik.naszemiasto.pl, 10 października 2023 [dostęp 2024-06-17] .
  234. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Jest drugi inwestor w prudnickiej podstrefie, „Tygodnik Prudnicki”, 23 (1119), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 czerwca 2012, s. 3,ISSN1231-904X .
  235. Drugi inwestor w podstrefie Prudnik [online], terenyinwestycyjne.info, 16 czerwca 2012 [dostęp 2024-06-16] .
  236. Kolejne miejsca pracy w wałbrzyskiej strefie [online], invest-park.com.pl, 8 lipca 2016 [dostęp 2024-06-16] (pol.).
  237. Henniges reinwestuje w Prudniku [online], coi.opolskie.pl, 11 stycznia 2018 [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  238. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Wood of Fire buduje zakład w prudnickiej strefie ekonomicznej [online], Teraz Prudnik!, 21 marca 2024 [dostęp 2024-06-16] (pol.).
  239. abAndrzejA. Dereń AndrzejA.,Handlowy Prudnik, „Tygodnik Prudnicki”, 21 (1735), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 22 maja 2024, s. 2,ISSN1231-904X .
  240. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Aldi buduje się na terenie byłej zajezdni [online], Teraz Prudnik!, 21 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-26] (pol.).
  241. Wokół targowiska, „Tygodnik Prudnicki”, 10 (28), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 14 kwietnia 1991, s. 7,ISSN1231-904X .
  242. Co na to kupcy?, „Tygodnik Prudnicki”, 5 (532), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, luty 2001, s. 26,ISSN1231-904X .
  243. BoguslawB. Zator BoguslawB.,Prudnickie targowisko zamiera [online], Prudnik24, 4 kwietnia 2014 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  244. Co będzie z Czerwoną Torebką, „Tygodnik Prudnicki”, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 10 grudnia 2014, s. 6,ISSN1231-904X .
  245. StanisławS. Stadnicki StanisławS.,Nowy pasaż handlowy w Prudniku [online], prudnicka.pl [dostęp 2024-05-22] .
  246. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Znamy datę otwarcia Premium Park Lubrza! [online], Teraz Prudnik!, 13 października 2021 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  247. M Park Prudnik [online], lcp.pl [dostęp 2024-05-22] (pol.).
  248. Premium Park w Lubrzy w nowych rękach [online], Rzeczpospolita, 3 stycznia 2022 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  249. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,W Prudniku powstaje galeria handlowa [online], Prudnik24, 26 lutego 2024 [dostęp 2024-05-22] (pol.).
  250. ZUS Inspektorat w Prudniku [online], zus.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  251. Zasięg terytorialny – Urząd Skarbowy w Prudniku [online], opolskie.kas.gov.pl [dostęp 2024-04-17] .
  252. Oddział PZU Prudnik [online], prudnik.oddzialpzu.pl [dostęp 2024-04-17] .
  253. Historia [online], bsprudnik.pl [dostęp 2024-06-17] (pol.).
  254. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Trzy w jednym, „Tygodnik Prudnicki”, 39 (669), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 września 2003, s. 3,ISSN1231-904X .
  255. Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-12-19] .
  256. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Ulica Dworcowa: Dawna brama na świat Prudnika [online], Teraz Prudnik!, 29 stycznia 2019 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
  257. Rozkład jazdy PKP na przystanku Prudnik [online], e-podroznik.pl [dostęp 2024-01-26] .
  258. Kasza 2020 ↓, s. 104.
  259. O linii 137 – Magistrala Podsudecka [online], kolejpodsudecka.pl [dostęp 2024-01-26] .
  260. Dz.U. z 2019 r. poz. 552.
  261. Kasza 2020 ↓, s. 105.
  262. Maciej Dobrzański: Pociągi wracają na linię Prudnik-Krapkowice. prudnik24.pl, 2016-08-03. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).
  263. Radosław Dimitrow: Linia kolejowa Krapkowice – Prudnik wyremontowana. Ale pociągi pasażerskie tędy nie pojadą. nto.pl, 2016-08-30. [dostęp 2020-02-15]. (pol.).
  264. abWielkie ćwiczenia. Nam niedogodności nie grożą, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 8 (1722), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lutego 2024, s. 6,ISSN1231-904X .
  265. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Remont dworca: zmiana ruchu już jutro [online], Prudnik24, 20 października 2021 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  266. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Nowy dworzec autobusowy w Prudniku gotowy. Na otwarcie trzeba poczekać [online], Radio Opole, 12 stycznia 2023 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  267. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Nowy dworzec PKS w Prudniku. Inwestycja za 9 mln zł [online], opole.tvp.pl, 1 marca 2023 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  268. Bezpieczne wakacje – autokary do kontroli [online], KPP Prudnik, 29 maja 2019 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  269. DamianD. Wicher DamianD.,Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5,ISSN1231-904X .
  270. ZbigniewZ. Taylor ZbigniewZ.,ArielA. Ciechański ArielA.,Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126,ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  271. Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2023-04-27].
  272. Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  273. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  274. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Komunikacja. Opolskie PKS wyjaśnia temat [online], Prudnik24, 30 czerwca 2019 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  275. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  276. PKS-em bliżej, „Głos Włókniarza”, 515, Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, 15 maja 1984, s. 11 .
  277. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Miejskim za darmo [online], Teraz Prudnik!, 26 listopada 2021 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  278. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,„FOX” zawiezie nas na zakupy [online], Teraz Prudnik!, 4 stycznia 2022 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  279. Prudnik: Miasto otwarte na rozwój [online], GminaPolska.com, 15 marca 2019 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  280. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Nowy basen do otwarcia, stary do zamknięcia [online], Prudnik24, 21 sierpnia 2018 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  281. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Uwaga! Na Kolejowej prace już trwają [online], Teraz Prudnik!, 18 października 2017 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  282. JarosławJ. Tomaszewicz JarosławJ.,Remont ulic Asnyka i Wybickiego [online], Teraz Prudnik!, 3 listopada 2023 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  283. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Staszica i Szkolna na nowo [online], Teraz Prudnik!, 15 czerwca 2023 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  284. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Rozpoczęła się przebudowa ul. Gimnazjalnej w Prudniku [online], Teraz Prudnik!, 8 kwietnia 2021 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  285. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Wygodniej i bezpieczniej [online], Teraz Prudnik!, 6 listopada 2020 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  286. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Tak wygląda nowa ulica w Prudniku [online], Teraz Prudnik!, 20 grudnia 2019 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  287. abMaciejM. Dobrzański MaciejM.,Znamy już projekt dworca [online], Prudnik24, 21 lutego 2018 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  288. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Powstanie ścieżka pieszo-rowerowa wokół stawu [online], Teraz Prudnik!, 18 maja 2018 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  289. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Ta ścieżka świeci w nocy [online], Teraz Prudnik!, 30 sierpnia 2019 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  290. abcAndrzejA. Dereń AndrzejA.,Dalej, niż do Mosznej [online], Teraz Prudnik!, 20 czerwca 2021 [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  291. Ścieżka rowerowa Prudnik-Moszna [online], visitopolskie.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  292. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Rowery czekają na wypożyczenie. A wszystko bezpłatnie [online], Prudnik24, 30 lipca 2017 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  293. Gminne jednostki organizacyjne [online], bip.prudnik.pl [dostęp 2025-01-05] .
  294. Jednostki Organizacyjne Powiatu Prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-01-05] .
  295. abcStatut Zespołu Szkół Medycznych im. Janusza Korczaka w Prudniku [online], zskorczak-prudnik.pl, 1 września 2019 [dostęp 2024-01-05] .
  296. Statut [online], oswiata-prudnik.net.pl [dostęp 2025-01-05] .
  297. Dane kontaktowe, pracownicy, działy [online], bip.powiatprudnicki.pl [zarchiwizowane zadresu 2024-08-03] .
  298. Uchwała Rady Miejskiej w Prudniku nr LVIII/965/2022 z dnia 24 lutego 2022 r. w sprawie utworzenia gminnej jednostki budżetowej „Żłobka Nr 1 w Prudniku” oraz nadania jej statutu [online], g.ekspert.infor.pl, 24 lutego 2022 [dostęp 2025-01-05] .
  299. Uchwała Rady Miejskiej w Prudniku nr LVIII/966/2022 z dnia 24 lutego 2022 r. w sprawie utworzenia gminnej jednostki budżetowej „Żłobka Nr 2 w Prudniku” oraz nadania jej statutu [online], archiwumbip.prudnik.pl, 24 lutego 2022 [dostęp 2025-01-05] .
  300. abcDane Zespołu [online], sp3prudnik.pl [dostęp 2025-01-05] .
  301. abcZespół Szkół w Prudniku [online], oswiata-prudnik.net.pl [dostęp 2025-01-05] .
  302. abcdStatut 30.01.2024 [online], soswprudnik.szkolna.net, 15 lutego 2024 [dostęp 2025-01-05] .
  303. abcZSP nr 1 w Prudniku [online], sp1prudnik.wodip.opole.pl [dostęp 2025-01-05] .
  304. abcStatut Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 1 w Prudniku [online], lo1prudnik.wodip.opole.pl, 1 września 2015 [zarchiwizowane zadresu 2024-09-01] .
  305. abcdeStatut Zespołu Szkół Rolniczych w Prudniku [online], zsrprudnik.bip.gov.pl, 16 maja 2022 [dostęp 2025-01-05] .
  306. abcdeAndrzejA. Dereń AndrzejA.,CKZiU wychodzi z budynku na Podgórnej [online], Teraz Prudnik!, 26 sierpnia 2022 [dostęp 2025-01-05] (pol.).
  307. PiotrP. Głownia PiotrP.,Uchwała Nr XXII / 159 / 92 Rady Miejskiej w Prudniku w sprawie utworzenia Prudnickiego Ośrodka Kultury. [online], bip.prudnik.pl, 3 lutego 2004 [zarchiwizowane zadresu 2018-01-03] .
  308. Historia POK Prudnik [online], pok-prudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  309. Świetlica Środowiskowa w Prudniku [online], pok-prudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  310. O naszej Bibliotece [online], bibliotekaprudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  311. Historia kina w Prudniku [online], kinodiana.pl [dostęp 2024-07-28] .
  312. Historia i czasy obecne Muzeum [online], muzeumprudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  313. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Otwarcie na Królowej Jadwigi, „Tygodnik Prudnicki”, 4 (996), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 27 stycznia 2010, s. 25,ISSN1231-904X .
  314. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Wystawa Miszmasz w Galerii Wykrzyknik [online], Teraz Prudnik!, 15 listopada 2023 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  315. Galeria Na Poddaszu [online], pok-prudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  316. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Galeria „No Ba!” otwarta [online], Teraz Prudnik!, 12 września 2022 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  317. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Klub Ludzi Piszących świętuje [online], tygodnikprudnicki.pl, 19 grudnia 2007 [dostęp 2024-07-28] .
  318. Grupa fotograficzna otoFoto [online], pok-prudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  319. Bez Garderoby na Rynku [online], Prudnik24, 29 marca 2010 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  320. BoguslawB. Zator BoguslawB.,Pierwsza akcja Grupy Plastycznej „bo Po Co” [online], Prudnik24, 6 sierpnia 2014 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  321. DFK Prudnik / Neustadt.
  322. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,„Społeczność romska w Prudniku zwiększa się”. Mają tam lepiej niż w innych miastach [online], Radio Opole, 24 maja 2024 [dostęp 2024-09-27] (pol.).
  323. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Powstało Towarzystwo Historyczne Ziemi Prudnickiej [online], nto.pl, 16 listopada 2014 [dostęp 2024-09-27] (pol.).
  324. Ewidencja stowarzyszeń zwykłych [online], bip.powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-27] .
  325. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Prudnicki Klub Fantastyki. Przyjdź na spotkanie inauguracyjne [online], Teraz Prudnik!, 30 września 2024 [dostęp 2024-09-30] (pol.).
  326. Dni Prudnika [online], pok-prudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  327. Jazz Prudnik Festival 2021 [online], pok-prudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  328. Jazz Prudnik Festival 2022 [online], pok-prudnik.pl [dostęp 2024-07-28] .
  329. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Zakochani w motocyklach [online], tygodnikprudnicki.pl, 29 lipca 2009 [dostęp 2024-07-28] .
  330. DamianD. Wicher DamianD.,GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Motocyklowy najazd, „Tygodnik Prudnicki”, 40 (822), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 października 2006, s. 7,ISSN1231-904X .
  331. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Zlot Motocyklowy w Prudniku z mistrzem świata [online], Teraz Prudnik!, 28 lipca 2024 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  332. MarcinM. Żukowski MarcinM.,Motocyklowe kolędowanie w Prudniku-Lesie. „Kolęda dla nieobecnych” dedykowana Andrzejowi Nowakowi [online], nto.pl, 17 stycznia 2022 [dostęp 2024-07-28] .
  333. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Nysa – Głuchołazy – Prudnik. Mikołaje na motocyklach spotkają się z dziećmi [online], nto.pl, 5 grudnia 2009 [dostęp 2024-07-28] .
  334. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,XXVII Śląski Festiwal Ziemi Prudnickiej im. Ludwika van Beethovena [online], Teraz Prudnik!, 11 października 2019 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  335. MonikaM. Matuszkiewicz-Biel MonikaM.,Rusza 31. Śląski Festiwal im. Ludwiga van Beethovena w Głogówku [online], Radio Opole, 18 września 2023 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  336. WioletaW. Kosek WioletaW.,Jubileuszowa 25. Wystawa Twórców Ludowych i Rzemiosła Artystycznego Pogranicza Polsko-Czeskiego [online], prudnik.pl, 8 lutego 2024 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  337. Już jutro ruszają XVIII Targi Przedsiębiorczości i Rzemiosła Inter Region “Dom i Ogród” w Prudniku [online], izbarzem.opole.pl, 12 września 2013 [dostęp 2024-07-28] .
  338. Kasza 2020 ↓, s. 416.
  339. Kasza 2020 ↓, s. 415.
  340. „Moje wspaniałe życie” – Pokaz premierowy z udziałem twórców [online], dcf.wroclaw.pl, 7 października 2021 [dostęp 2024-09-23] (pol.).
  341. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Tu dziś kręcili film: Piotr Machalica w Prudniku [online], Teraz Prudnik!, 19 października 2018 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  342. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Wyjątkowy Prudnik filmowy, „Tygodnik Prudnicki”, 16 (1679), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 19 kwietnia 2023, s. 9–10,ISSN1231-904X .
  343. DamianD. Wicher DamianD.,Bercik w Jarnołtówku, „Tygodnik Prudnicki”, 20 (806), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 17 maja 2006, s. 2,ISSN1231-904X .
  344. Nie ma jak Polska – odc. 14 „Opolskie” [online], tvp.pl [zarchiwizowane zadresu 2012-10-12] .
  345. BeataB. Kustra BeataB.,Kuchenne rewolucje w restauracji „Ukradli talerze” w Prudniku. Po wizycie Magdy Gessler „Kantyna do stołu marsz” [online], rmf.fm, 17 grudnia 2020 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  346. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Unikalne ujęcia filmowe z okresu powstań śląskich z Prudnika! [online], Teraz Prudnik!, 20 stycznia 2024 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  347. Einmarsch in das Sudetenland [online], archiv-akh.de [dostęp 2024-07-28] (niem.).
  348. HelenaH. Lemańska HelenaH.,Dziewczęta z Prudnika. Szkoła przysposobienia zawodowego w Prudniku,JerzyJ. Bossak i inni, „Polska Kronika Filmowa”, Warszawa:Wytwórnia Filmów Dokumentalnych, 10 czerwca 1953 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  349. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Willa, co śląskie skarby kryła [online], Prudnik24, 18 października 2021 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  350. BogusławB. Wyderka BogusławB.,Rocznik Ziem Zachodnich: Tom 2, Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”, s. 424 [dostęp 2024-07-28] .
  351. AnnaA. Cichobłazińska AnnaA.,Zapiski więzienne Prymasa Wyszyńskiego [online], niedziela.pl, 31 grudnia 2000 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  352. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Opisał tragiczną prawdę o powojennym Prudniku [online], Radio Opole, 10 kwietnia 2015 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  353. Śladami Reinmara z Bielawy [online], arcgis.com [dostęp 2024-07-28] .
  354. AndrzejA. Ziemiański AndrzejA.,Zapach szkła, Fabryka Słów Sp.zo.o., 10 lutego 2016,ISBN 978-83-7964-054-6 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  355. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Spotkanie z Barbarą Sośnicą-Czekałą [online], Teraz Prudnik! [dostęp 2020-12-19] (pol.).
  356. Filmowcy znów będą kręcić w Głogówku? [online], Teraz Prudnik!, 17 sierpnia 2022 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  357. BartoszB. Sadliński BartoszB.,Wierszy o Prudniku ciągle przybywa, „Gazeta Prudnik24”, 7 (105), Prudnik: Usługi Marketingowe i Finansowe Jarosław Wojdyło, 28 marca 2017, s. 27,ISSN2300-7958 .
  358. BartoszB. Sadliński BartoszB.,Prudnik, czyli ósma stacja [online], Prudnik24, 14 czerwca 2017 [dostęp 2024-09-26] (pol.).
  359. Zbuku wydał nowy teledysk. To wspomnienie dzieciństwa artysty [online], opole.wyborcza.pl, 23 lipca 2015 [dostęp 2024-07-28] .
  360. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,ZBUKU o rodzinnym mieście: Wrócę… [online], Teraz Prudnik!, 23 maja 2024 [dostęp 2024-07-28] (pol.).
  361. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Elektryczne Gitary śpiewają o żołnierzu z Pokrzywnej [online], tygodnikprudnicki.pl, 10 marca 2010 [dostęp 2024-07-28] .
  362. GrzegorzG. Poźniak GrzegorzG.,Kompozytorzy nadgranicza w obszarze kultury narodowej na przykładzie wybranych śląskich twórców XIX i XX wieku [online], konwencjamuzyki.pl, s. 6 [dostęp 2024-07-28] .
  363. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Kafka i Prudnik to poważna sprawa [online], Teraz Prudnik!, 22 października 2024 [dostęp 2024-10-22] (pol.).
  364. Trigonalys prudnicensis Torka, 1936 [online], gbif.org [dostęp 2024-08-10] (ang.).
  365. Teraz Prudnik.
  366. Tygodnik Prudnicki – Twoja ulubiona gazeta [online], tygodnikprudnicki.pl [dostęp 2020-02-03] [zarchiwizowane zadresu 2022-08-03] .
  367. prudnik24.pl.
  368. prudnicka.pl.
  369. wprudniku.pl. wprudniku.pl. [zarchiwizowane ztego adresu (2019-06-13)].
  370. eprudnik.pl.
  371. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Makiety z brązu na ulicach Prudnika. Przypominają nieistniejące świątynie, które stały kiedyś obok siebie [online], Nowa Trybuna Opolska, 7 listopada 2022 [dostęp 2024-12-13] (pol.).
  372. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Prymas Wyszyński patronem Prudnika [online], Prudnik24, 22 września 2021 [dostęp 2023-06-01] (pol.).
  373. Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2023-08-08] .
  374. Dane wedługwyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowyjw.org [dostęp 2018-10-11] .
  375. Strona prudnickiej grupy raelian.
  376. Oswajanie różnorodności [online], opole.gosc.pl [dostęp 2023-08-08] .
  377. Synagoga w Prudniku (ul. Kościuszki) [online], sztetl.org.pl [dostęp 2023-08-08] .
  378. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,OSiR łączy się z Agencją Promocji [online] [dostęp 2020-02-27] (pol.).
  379. JanuszJ. Stefanko JanuszJ.,DamianD. Wicher DamianD.,Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19,ISSN1231-904X .
  380. Agencja Sportu i Promocji w Prudniku.
  381. Serca do siatkówki [online], Prudnik24, 16 października 2013 [dostęp 2020-02-13] (pol.).
  382. Trening z Mistrzem [online], Teraz Prudnik!, 30 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-01] (pol.).
  383. Bogdan Kociński, Janusz Stefanko, Jan Siekaniec, Radosław Roszkowski: Śladami Mistrzów Pogranicza. Prudnik: Starostwo Powiatowe, 2022, s. 85–117.ISBN 978-83-962065-0-3.
  384. Lista ośrodków KOSSM PZKosz [online], mlodeasyparkietow.pl [dostęp 2022-12-12] .
  385. MarcinM. Domino MarcinM.,O futbolu w przedwojennym Prudniku [online], Prudnik24, 13 marca 2020 [dostęp 2024-08-22] (pol.).
  386. AgnieszkaA. Lubczańska AgnieszkaA.,Polecamy – IV Memoriał Stanisława Szozdy już w niedzielę w Prudniku – Radio Opole [online], radio.opole.pl, 5 września 2017 [dostęp 2018-12-15] (pol.).
  387. Dookoła Polski przez Prudnik, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 38 (201), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 września 1994, s. 9,ISSN1231-904X .
  388. Światowe gwiazdy w Prudniku i Białej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1123), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2012, s. 8,ISSN1231-904X .
  389. AntoniA. Weigt AntoniA.,Witamy uczestników Tour de Pologne, „Głos Włókniarza”, 24 (278), Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, 1 września 1976, s. 2 .
  390. Prudnik gospodarzem mety 4. etapu Tour de Pologne [online], tourdePologne.pl, 13 marca 2024 [dostęp 2024-07-22] (pol.).
  391. Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2020-02-06] .
  392. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Pierwsza sesja nowej Rady Miasta Prudnika. Przewodniczącą została Alicja Isalska z PiS [online], Nowa Trybuna Opolska, 20 listopada 2018 [dostęp 2020-02-06] (pol.).
  393. Z frekwencją powyżej średniej, „Głos Włókniarza”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 12 (661), Opole: Opolskie Wydawnictwo Prasowe, 15 czerwca 1990, s. 2 .
  394. Wyniki wyborów samorządowych, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 26 (189), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 26 czerwca 1994, s. 1, 4,ISSN1231-904X .
  395. Wybory gminne w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 41 (412), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 15 października 1998, s. 3,ISSN1231-904X .
  396. Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2020-02-06] .
  397. Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2020-02-06] .
  398. Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo opolskie – Powiat prudnicki – gm. Prudnik [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2020-02-06] .
  399. PKW – Samorząd 2014 [online], samorzad2014.pkw.gov.pl [dostęp 2020-02-06] .
  400. Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2020-02-06] .
  401. Wybory samorządowe 2024 [online], wybory.gov.pl [dostęp 2024-04-08] .
  402. Serwis PKW – Referendum 2003. [dostęp 2023-10-16].
  403. Serwis PKW – Wybory 2005 (parlament). [dostęp 2023-10-16].
  404. Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2023-10-16].
  405. Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2023-10-16].
  406. Serwis PKW – Wybory 2015 (parlament). [dostęp 2023-10-16].
  407. Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2023-10-16].
  408. Serwis PKW – Wybory 2023. [dostęp 2023-10-16].
  409. Lech Wałęsa – naszym prezydentem, „Tygodnik Prudnicki”, 16, Prudnik: Zakłady Przemysłu Bawełnianego, 16 grudnia 1990, s. 1,ISSN1231-904X .
  410. W Prudniku znowu Wałęsa, „Tygodnik Prudnicki”, 48 (262), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 26 listopada 1995, s. 2,ISSN1231-904X .
  411. Prezydenckie wybory w powiecie, „Tygodnik Prudnicki”, 41 (516), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, październik 2000, s. 2,ISSN1231-904X .
  412. Serwis PKW – Wybory 2005 (prezydent). [dostęp 2023-10-16].
  413. Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2023-10-16].
  414. Serwis PKW – Wybory 2015 (prezydent). [dostęp 2023-10-16].
  415. Serwis PKW – Wybory 2020. [dostęp 2023-10-16].
  416. DamianD. Wicher DamianD.,Nowe biuro poselskie [online], Teraz Prudnik!, 20 kwietnia 2018 [dostęp 2023-10-16] (pol.).
  417. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Posłanka otwarła biuro [online], Prudnik24, 25 lipca 2016 [dostęp 2023-10-16] (pol.).
  418. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Wiceszef MON otworzył biuro poselskie w Prudniku [online], Prudnik24, 31 sierpnia 2021 [dostęp 2023-10-16] (pol.).
  419. Biuro europejskiego parlamentarzysty, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 38 (872), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 19 września 2007, s. 18,ISSN1231-904X .
  420. Kasza 2020 ↓, s. 912.
  421. Kasza 2020 ↓, s. 393.
  422. MarcinM. Husak MarcinM.,Prudnicki burmistrz Mathias der altere Bilitzer, czyli... słów kilka o sposobie sprawowania władzy pod panowaniem Habsburgów cz.1, „Tygodnik Prudnicki”, 7 (1312), 17 lutego 2016,ISSN1231-904X .
  423. Kasza 2020 ↓, s. 286.
  424. Kasza 2020 ↓, s. 239.
  425. Kasza 2020 ↓, s. 617.
  426. Kasza 2020 ↓, s. 618.
  427. Kasza 2020 ↓, s. 240.
  428. RolfR. Jehke RolfR.,Stadt Neustadt O.S. [online], territorial.de [dostęp 2018-03-20] .
  429. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Co w nowym Tygodniku (nr 15)? [online], tygodnikprudnicki.pl, 7 kwietnia 2015 [dostęp 2019-03-16] [zarchiwizowane zadresu 2022-09-28] .
  430. searcharchives.pl – searcharchives.pl – blog tematyczny – komputery, IT [online], searcharchives.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  431. searcharchives.pl – searcharchives.pl – blog tematyczny – komputery, IT [online], searcharchives.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
  432. Urząd Miasta i Gminy w Prudniku – Szukaj w Archiwach [online], Szukaj w Archiwach [dostęp 2020-01-26] .
  433. abcMiasta partnerskie – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl [dostęp 2021-04-27] .
  434. Prudnik i Krnov. Miasta znalazły pomysł na współpracę [online], Nowa Trybuna Opolska, 16 czerwca 2012 [dostęp 2021-04-27] (pol.).
  435. WioletaW. Kosek WioletaW.,15-lecie współpracy z włoskim miastem San Giustino – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 26 września 2017 [dostęp 2021-04-27] (pol.).
  436. KrzysztofK. Erdmann KrzysztofK.,Delegacja z Raciborza znów w Prudniku [online], Wieści Prudnickie, 26 sierpnia 2022 [dostęp 2022-08-26] .
  437. Wiesław Drobek, Ewa Dawidejt-Drobek. Nowe turystyczne funkcje wsi na Śląsku Opolskim w kontekście pamięci przeszłości. „Studia Obszarów Wiejskich”. 54, s. 28, 2019. Warszawa: PAN IGiPZ. ISSN 1642-4689. 
  438. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,Samorządowa Loża Radiowa z Prudnika [online], Radio Opole, 27 lipca 2019 [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  439. abPrudnik – urokliwe miasto na pograniczu polsko-czeskim [online], Onet Podróże, 27 sierpnia 2020 [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  440. Prudnik przez tydzień będzie rowerowym sercem Europy [online], nto.pl, 12 lipca 2010 [dostęp 2024-01-26] (pol.).
  441. Przykładowa trójjęzyczna tablica (przy pomniku Chłopaka i Dziewczyny).
  442. Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01] .
  443. Członkowie OROT [online], orot.pl [dostęp 2024-05-07] .
  444. Certyfikowane punkty informacji turystycznej [online], orot.pl [dostęp 2024-05-07] .
  445. abTadeuszT. Górecki TadeuszT.,Szlaki turystyczne – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 21 marca 2012 [dostęp 2019-03-20] (pol.).
  446. Ścieżki piesze – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2019-03-20] [zarchiwizowane zadresu 2019-03-20] .
  447. Trasy rowerowe – Starostwo Powiatowe w Prudniku [online], powiatprudnicki.pl, 13 października 2018 [dostęp 2022-02-02] [zarchiwizowane zadresu 2018-10-13] .
  448. Okolice Prudnika, [w:]KarolK. Kawałko KarolK.,Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13,ISBN 978-83-7618-031-1 .
  449. Szlak konny [online], InfoPrudnik [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  450. Hotel Olimp [online], hotel-olimp.pl [dostęp 2022-02-02] .
  451. Oaza – Hotel i restauracja Prudnik [online] [dostęp 2022-02-02] .
  452. Szkolne Schronisko Młodzieżowe „Dąbrówka” w Prudniku [online], schroniskoprudnik.pl [dostęp 2022-02-02] .
  453. Rewitalizacja dwóch wież: Małej oraz Katowskiej [online], muzeumprudnik.pl [dostęp 2022-02-02] .
  454. Nowa atrakcja turystyczna w Prudniku [online], naszesudety.pl [dostęp 2022-02-02] .
  455. Prudnik z platformy, „Express Prudnicki”, Adam Myśków, 8 (25), 24 kwietnia 2015, s. 5 .
  456. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Powstanie ścieżka pieszo-rowerowa wokół stawu [online], Teraz Prudnik!, 18 maja 2018 [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  457. Wieże i punkty widokowe [online], InfoPrudnik [dostęp 2022-02-02] (pol.).
  458. Wieża widokowa w Wieszczynie – Prudnik – Slezsko bez hranic [online], silesiatourism.com [dostęp 2022-02-02] .
  459. Opis spółki [online], pcm.prudnik.pl [dostęp 2024-02-04] .
  460. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,W Prudniku odbył się IV zjazd garnizonu [online], Nowa Trybuna Opolska, 13 maja 2010 [dostęp 2020-09-04] (pol.).
  461. JanJ. Poniatyszyn JanJ.,„Myśmy dostali wycisk od wody, ale Głuchołazy zostały znokautowane”. Prudnik pomaga sąsiedniej gminie [online], Radio Opole, 20 września 2024 [dostęp 2024-09-20] (pol.).
  462. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Przysięga wojskowa w Prudniku. Opolska Brygada WOT przejęła dwa bataliony [online], nto.pl, 27 listopada 2024 [dostęp 2024-11-27] .
  463. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  464. PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08] .
  465. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Cmentarz zapomnienia [online], miejsca-tajemne.pl, 10 maja 2009 [dostęp 2020-02-03] [zarchiwizowane zadresu 2020-02-03] .
  466. Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939–1945. Wybrane miejsca bitew, walk i akcji bojowych. Warszawa: 1971, s. 414.
  467. GrzegorzG. Weigt GrzegorzG.,Kapliczka patronów [online], tygodnikprudnicki.pl, 1 lipca 2009 [dostęp 2020-02-03] [zarchiwizowane zadresu 2020-12-05] .
  468. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK.,Prudnik. Ojciec Jan Góra honorowym obywatelem [online], Nowa Trybuna Opolska, 25 września 2008 [dostęp 2020-02-03] (pol.).
  469. KamilaK. Drzazga KamilaK.,Uchwała Nr XLI/612/2009 Rady Miejskiej w Prudniku z dnia 29 czerwca 2009 r. w sprawie nadania tytułu Honorowego Obywatela Gminy Prudnik – Biuletyn Informacji Publicznej – Urząd Miejski w Prudniku [online], bip.biuletyn.info.pl, 2 sierpnia 2011 [dostęp 2020-02-03] .
  470. BarbaraB. Muszyńska BarbaraB.,Uchwała Nr XLVII/731/2009 z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie nadania tytułu Honorowy Obywatel Gminy Prudnik – Biuletyn Informacji Publicznej – Urząd Miejski w Prudniku [online], bip.biuletyn.info.pl, 20 kwietnia 2010 [dostęp 2019-04-21] .
  471. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Franciszek Surmiński odebrał miejskie odznaczenie [online], 28 lutego 2020 [dostęp 2020-02-28] (pol.).
  472. MaciejM. Dobrzański MaciejM.,Kaliciak uhonorowany [online], Prudnik24, 3 października 2020 [dostęp 2020-10-03] (pol.).
  473. LXIX Sesja w dniu 28 listopada 2022 [online], prudnik.esesja.pl [dostęp 2022-12-30] .
  474. TadeuszT. Górecki TadeuszT.,Odznaka honorowa Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 22 marca 2012 [dostęp 2019-01-05] .
  475. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Zmarł nadbrygadier Jerzy Seńczuk, Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik [online], tygodnikprudnicki.pl, 7 stycznia 2017 [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane zadresu 2022-03-28] .
  476. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Zmarł Jan Dolny, przyjaciel Prudnika [online], 17 lutego 2019 [dostęp 2020-02-06] (pol.).
  477. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,List Jana Dolnego: Hamburczyk krytykuje Prudnik [online], tygodnikprudnicki.pl, 16 stycznia 2013 [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane zadresu 2020-12-05] .
  478. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Turystyczna historia pałacu Habla: Wędrówki Konrada Habla [online], tygodnikprudnicki.pl, 29 czerwca 2011 [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane zadresu 2021-04-10] .
  479. abcTadeuszT. Górecki TadeuszT.,Osoby wyróżnione tytułem Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 22 marca 2012 [dostęp 2019-01-05] .
  480. PawełP. Kawecki PawełP.,Prudnicka Pięćdziesiątka [online], gosciniec.pttk.pl, 2005 [dostęp 2020-02-06] .
  481. Bohater odznaczony [online], tygodnikprudnicki.pl, 1 października 2008 [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane zadresu 2022-12-01] .
  482. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Niesamowite wyczyny Surmińskiego [online], tygodnikprudnicki.pl, 9 grudnia 2009 [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane zadresu 2020-02-06] .
  483. abDamianD. Wicher DamianD.,Raz było lepiej, innym razem gorzej [online], tygodnikprudnicki.pl, 16 czerwca 2010 [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane zadresu 2020-12-05] .
  484. Zmarł Stanisław Szozda – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 23 września 2013 [dostęp 2020-02-06] (pol.).
  485. Protokół Nr 20/2012 z posiedzenia Komisji Spraw Obywatelskich i Porządku Publicznego odbytego w dniu 30 maja 2012 r.. [dostęp 2020-02-06]. [zarchiwizowane ztego adresu (2 stycznia 2018)].
  486. O mnie – Urszula Rzepiela [online], 27 września 2014 [dostęp 2020-02-06] (pol.).
  487. abDamianD. Wicher DamianD.,Zasłużeni dla Miasta i Gminy Prudnik [online], tygodnikprudnicki.pl, 19 października 2014 [dostęp 2019-01-05] [zarchiwizowane zadresu 2021-10-23] .
  488. WioletaW. Kosek WioletaW.,Maciej Dahms Zasłużonym dla Miasta i Gminy Prudnik – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 3 października 2019 [dostęp 2020-02-06] (pol.).
  489. DamianD. Wicher DamianD.,Róże rozdane [online], tygodnikprudnicki.pl, 20 października 2010 [dostęp 2020-02-06] [zarchiwizowane zadresu 2020-12-05] .
  490. Nasza historia [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2020-02-06] .
  491. abcTadeuszT. Górecki TadeuszT.,Organizacje społeczne, gospodarcze i instytucje wyróżnione tytułem Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik – Urząd Miejski w Prudniku [online], prudnik.pl, 22 marca 2012 [dostęp 2019-01-05] .
  492. Producent form wtryskowych, obróbka plastyczna stali nierdzewnej [online], pionier.com.pl [dostęp 2020-02-11] .
  493. Protokół Nr XXIX z sesji Rady Miejskiej w Prudniku odbytej w dniu 28 sierpnia 2008 r. [online], bip.biuletyn.info.pl [dostęp 2020-02-11] .
  494. MarekM. Radom MarekM.,Protokół Nr XXXIII/2008 z sesji Rady Miejskiej w Prudniku odbytej w dniu 27 listopada 2008 r. [online], bip.biuletyn.info.pl, 30 stycznia 2009 [dostęp 2020-02-11] .
  495. Protokół Nr XXXIII/2008 z sesji Rady Miejskiej w Prudniku odbytej w dniu 27 listopada 2008 r. [online], bip.biuletyn.info.pl [dostęp 2020-02-11] .
  496. Protokół Nr XVI/2015 z sesji Rady Miejskiej w Prudniku odbytej w dniu 22 października 2015 r.
  497. Uchwała Rady Miejskiej w Prudniku z dnia 30 listopada 2016 r.
  498. AndrzejA. Dereń AndrzejA.,Zasłużony dla Miasta i Gminy Prudnik dla „Medyka” – Teraz Prudnik! [online], 4 listopada 2017 [dostęp 2019-01-05] (pol.).
  499. WioletaW. Kosek WioletaW.,Odznaka zasłużonego dla miasta i gminy Prudnik dla „Medyka” – Urząd Miejski w Prudniku [online], 21 grudnia 2017 [dostęp 2019-01-05] .
  500. Gmina Prudnik Symbolem Polskiej Samorządności 2017 [online], Radio Doxa FM [dostęp 2022-02-11] (pol.).

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia wWikimedia Commons
 Cytaty wWikicytatach
 Wiadomości wWikinews
 Informacje wWikipodróżach
 Definicje słownikowe wWikisłowniku
Zobacz w indeksieSłownika geograficznego Królestwa Polskiego hasłoPrądnik
Miastawojewództwa opolskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Gmina Prudnik
Powiat prudnicki
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat prudnicki (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1945–75)
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady (1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prudnik&oldid=76227391
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp