 Tablica upamiętniająca ofiary protestów | |
| Państwo | |
|---|---|
| Republika związkowa | |
| Miejsca wystąpień | |
| Początek wystąpień | 4 marca 1956 |
| Koniec wystąpień | 10 marca 1956 |
| Ofiary śmiertelne | 21 osób |
| Ranni | 54 osoby |
| Przyczyny wystąpień | |
| Charakter wystąpień | demonstracje |
| Rezultat wystąpień | stłumienie protestów |
Położenie na mapie Gruzji  | |
| 41°43′21″N 44°47′33″E/41,722500 44,792500 | |
Protesty w Gruzji – protesty przeciwko politycedestalinizacji, które miały miejsce wGruzji od 4 do 10 marca 1956. Początkowo głównym postulatem protestujących była obrona dziedzictwaJózefa Stalina, ale z czasem zaczęto również wysuwać hasła przeciwne sowieckim rządom w Gruzji.
W lutym 1956 rokupierwszy sekretarzKPZRNikita Chruszczow na zamkniętym posiedzeniu wygłosił referat „O kulcie jednostki i jego następstwach”. Potępił w nim wprowadzony przez Stalinakult jednostki i wkrótce rozpoczął politykę destalinizacji. Pomimo prowadzeniatotalitarnej polityki Stalin, Gruzin z pochodzenia, cieszył się w Gruzji znacznym poparciem. W 1956 roku kilka dni przed rocznicą śmierci Stalina wTbilisi zaczęły odbywać się demonstracje upamiętniające go. Wygłaszano w ich czasie hasła krytykujące postawę ówczesnych władz ZSRR i domagające się upamiętnienia Stalina; pod pomnik Stalina przynoszono wieńce[1].
Pierwsze zamieszki rozpoczęły się 4 marca w Tbilisi. Władze lokalne przyjęły postawę wyczekującą i nie próbowały wpłynąć na protestujących. 5 marca w rocznicę śmierci Stalina w protestach wzięli udział studenci. Z czasem ruch rozszerzył się na inne miasta kraju (m.in.Suchumi,Kutaisi czyBatumi). 8 marca manifestacje nabrały zdecydowanie antyradzieckiego charakteru, domagano się ustąpienieKC KPZR i oderwania Gruzji od ZSRS. Manifestanci protestowali pod budynkiemZakaukaskiego Okręgu Wojskowego iKC Komunistycznej Partii Gruzji. Tego samego dnia protestujący wystosowali do władz żądania obejmujące ogłoszenie 9 marca dniem żałoby wolnym od pracy, umieszczenia artykułów dotyczących Stalina we wszystkich lokalnych gazetach, wyświetlenia filmówUpadek Berlina iNiezapomniany rok 1919 w kinach oraz spotkania z przebywającym wówczas w Tbilisi marszałkiemChińskiej Republiki LudowejZhu De[2]. 9 marca do protestujących przemawiał I sekretarz KPGWasil Mżawanadze, zgodził się na ustępstwa wobec protestujących (m.in. zorganizowanie uroczystości upamiętniających rocznicę śmierci Stalina), jednak jego przemówienie nie przyniosło uspokojenia nastrojów społecznych. Protestujący chcieli nadać telegram doMoskwy; gdy próbowali zdobyć urząd telekomunikacji doszło do starć między protestującymi a wojskiem iKGB. W nocy z 9 na 10 marca wojsko otworzyło ogień z broni automatycznej do protestujących[3]. W nocy w Tbilisi wprowadzono stan wojenny; rozpoczęły się aresztowania. Radzieckie czołgi wjechały do centrum Tbilisi i spowodowały wybuch paniki. Czołgi i oddziały piechoty rozproszyły drugą demonstrację pod pomnikiem Stalina. Oficjalnie w wyniku protestów zmarło 21 osób. Prawdopodobnie liczba ta jest jednak zaniżona, liczbę zmarłych szacuje się na około 100 osób[4].
