W 1938 rokuOtto Hahn iFritz Strassmann odkryli możliwość uwolnienia gigantycznej ilości energii przezrozszczepienie jądra atomu. Wywołało to ekscytację naukowców na całym świecie. Jednym z nich był drGeorge Pegram(inne języki) zUniwersytetu Columbia – jeden z wiodących fizyków w Stanach Zjednoczonych[7]. W 1939 roku Pegram zwrócił się do kadm. Harolda G. Bowena, szefa Biura Inżynieryjnego Pary marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych, kontrolującego laboratorium badawczeNaval Research Laboratory (NRL), z prośbą o spotkanie z naukowcami marynarki w celu przedyskutowania możliwości praktycznego wykorzystania tego procesu. Skutkiem tego spotkania było powstanie planów napędu nuklearnego dla okrętówUnited States Navy[7]. Jednym z uczestników tego spotkania był drRoss Gunn, innowator i szef działu mechaniki laboratorium elektrycznego. Gunn wystąpił do adm. Bowena o przyznanie funduszu w wysokości 1500 dolarów na rozpoczęcie prac nad rozszczepianiem jąder atomowych. Środki te zostały przyznane i stanowiły pierwsze 1,5 tysiąca dolarów wydane przez Stany Zjednoczone na program nuklearny[7]. Po przeprowadzeniu wstępnych badań Gunn sporządził pierwszy raport dla marynarki wojennej na temat napędu nuklearnego okrętów podwodnych. Raport ten wyprzedził o cztery miesiące skierowany do prezydenta Stanów ZjednoczonychFranklina Delano Roosevelta słynny listAlberta Einsteina orazLeó Szilárda, wzywający do rozpoczęcia przez ten kraj programu konstrukcjibroni jądrowej[7]. 1 czerwca 1939 roku, w swoim memorandum skierowanym do DyrektoraNaval Research Laboratory, Gunn stwierdził, iż okrętowa siłownia atomowa nie będzie wymagała tlenu, znacznie też zwiększy zasięg i możliwości bojowe okrętów podwodnych. Zapowiedział również, że zespół programu napędu nuklearnego będzie musiał zmierzyć się z wieloma problemami i niewiadomymi, przede wszystkim odkryć sposób wydzielenia z naturalnego uranu jego lżejszego izotopu235U, którego jądra w wyniku bombardowanianeutronami ulegają rozszczepieniu[7]. Po sporządzeniu tego raportu, Gunn skupił się głównie na rozwiązaniu tego problemu.
Naval Research Laboratory zaprosiło do udziału w programie wiele cywilnych ośrodków akademickich i badawczych z zadaniem opracowania praktycznej metody separacji nieuchwytnego izotopu235U. Od stycznia 1941 roku zaczął nad tym problemem pracować takżePhilip Abelson zCarnegie Institution for Science. W lipcu tego samego roku Abelson został pracownikiemNaval Research Laboratory, gdzie wraz z Gunnem opracował relatywnie prostą i skuteczną metodę separacji izotopu235U[7].
Podczas gdyUS Navy i inne amerykańskie instytucje stawiały pierwsze kroki ku erze atomowej, amerykańskie społeczeństwo poznawało pierwsze szczegóły potencjału energii atomowej. W 1940 roku pisarz naukowyWilliam Laurence opublikował w „Saturday Evening Post(inne języki)” artykuł na temat„odkrycia nowego źródła energii, miliony razy większego niż wszystko znane na Ziemi”. Po dokonaniu opisu dotychczasowych badań w tym zakresie Laurence napisał: „jest mało prawdopodobne, aby tego rodzaju energia dała się wykorzystać w eksplozji”'. W nieco naiwnej propozycji napisał też:
„pięciofuntowa [2,26 kg] bryła [uranu] o 10–50% czystości wystarczy, by statek pasażerski lub okręt podwodny przepłynął tam i z powrotem przez siedem mórz bez ponownego zaopatrywania się w paliwo”[7].
Wraz z rozwojem wydarzeń wojennych w Europie Stany Zjednoczone zaczęły obawiać się rozwijanego przez Niemcy programu atomowego, w związku z czym – wraz zWielką Brytanią – podjęły wspólny program budowybomby atomowej. Program ten spowodował praktycznie zatrzymanie prac marynarki nad napędem jądrowym, jednakże wyniki przeprowadzonych na małą skalę prac Gunna i Abelsona wFiladelfii zostały natychmiast przejęte przez projekt Manhattan i zaadaptowane do wykorzystania na skalę masową wOak Ridge w stanieTennessee[a][7]. Rozpoczęcie Projektu Manhattan było możliwe dzięki dostarczeniu w 1940 r. z Kongo do USA 1250 ton bogatej rudy uranu. Dostawę zrealizowało belgijskie przedsiębiorstwo „Union Miniere du Haut Katanga”. W 1943 roku główny ośrodek badań przeniesiono do tajnego laboratorium wLos Alamos[8], w roku 1945 zakończono produkcję pierwszej bomby atomowej, zaś 16 lipca przeprowadzono jej eksplozję na poligonie wojskowym w stanieNowy Meksyk. Był to prawdopodobnie pierwszy w dziejach ludzkości wybuchbomby jądrowej[b][9][10]. Eksperyment, którego podstawą byładetonacja ładunku, otrzymał kryptonimTrinity, bombę zaś nazwanoGadget[8]. Według szacunków siła wybuchu ładunkuplutonu wykorzystanego w bombie nie miała przekroczyć 500 tontrotylu (inaczej TNT). W trakcie wybuchu odnotowano siłę odpowiadającą wybuchowi 18 600 ton TNT. Podobne opracowane w programiekonstrukcje zostały wykorzystane przeciwko Japonii w ataku naNagasaki. Trzy dni wcześniejszy atak naHiroszimę został przeprowadzony przy użyciubomby innej konstrukcji, opracowanej również podczas tego programu.
W sierpniu 1944 roku, szef projektu Manhattan, generałLeslie Groves powołał pięcioosobowy komitet w celu określenia możliwości niedestrukcyjnego użycia energii atomowej[7]. Przewodniczącym komitetu został długoletni dziekanCalifornia Institute of Technology i szef doradców naukowych generała Grovesa drRichard S. Tolman.
Innymi członkami komitetu zostało dwóch cywilów oraz dwaj oficerowie marynarki:kadm.Earle W Mills – asystent szefaBureau of Ships (BuShips), powstałego z połączeniaBiura Inżynieryjnego Pary zBiurem Konstrukcji i Napraw, orazkpt. Thorwald A. Solberg – także z BuShips. W sierpniu tego samego roku, członkowie komitetu spotkali się w Naval Research Laboratory z Gunnem i Abelsonem, którzy przekonywali, że program napędu jądrowego powinien uzyskać najwyższy priorytet w sporządzanym przez komitet raporcie. W grudniu 1944 roku, siedem miesięcy przed pierwszą próbą atomową, komisja sporządziła swój formalny raport, w którym zaznaczyła:
„rząd powinien rozpocząć i wspierać pilny projekt oraz studia badawczo-rozwojowe zmierzające do zapewnienia energii ze źródeł nuklearnych dla okrętów marynarki”[7].
Rok później, po zakończeniu wojny,Senat Stanów Zjednoczonych powołałSpecjalną Komisję Energii Atomowej, przed którą zeznania składał m.in. Ross Gunn. W swoim oświadczeniu Gunn stwierdził m.in.„najważniejszym zadaniem energii atomowej jest obracać koła Ziemi i napędzać okręty”[7]. Już pod koniec tego samego roku sprawą napędu nuklearnego zajmowało się wielu amerykańskich uczonych i inżynierów, którzy rozważali możliwość budowy okrętów podwodnych napędzanych energią jądrową. Prace te doprowadziły do powstania pierwszej praktycznie działającej jądrowej siłowni okrętuUSS „Nautilus”.
↑W niektórych publikacjach pojawiają się informacje o rzekomych hitlerowskich próbnych wybuchach jądrowych dokonywanych w marcu 1945 w Turyngii. Są to jednak obecnie poglądy traktowane przez większość historyków jako sensacyjne hipotezy.
↑abcdefghijkNorman Polmar: Cold War Submarines, The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines. K.J. More. Potomac Books, Inc, 2003.ISBN 1-57488-530-8. Brak numerów stron w książce
Norman Polmar: Cold War Submarines, The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines. K.J. More. Potomac Books, Inc, 2003.ISBN 1-57488-530-8. Brak numerów stron w książce
GrzegorzG.JezierskiGrzegorzG.,Energia jądrowa wczoraj i dziś, Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2006,ISBN 83-204-3246-4,OCLC749829213. Brak numerów stron w książce
RichardR.RhodesRichardR.,Jak powstała bomba atomowa,PiotrP.Amsterdamski (tłum.), Warszawa: Prószyński i S-ka, 2000,ISBN 83-7255-131-6,OCLC749536424. Brak numerów stron w książce
