Prezydent miasta stołecznego Warszawy

Obecny prezydent
Rafał Trzaskowski
Stanowisko
Państwo	Polska
Data utworzenia	16 kwietnia 1792
Pierwszy prezydent	Ignacy Wyssogota Zakrzewski
Długość kadencji	5 lat (do 2018 – 4 lata)
Obecny prezydent	Rafał Trzaskowski
Obecny od	22 listopada 2018[1]
Siedziba	Urząd Miasta Stołecznego Warszawy,plac Bankowy 3/5
Strona internetowa
Multimedia w Wikimedia Commons

Prezydent miasta stołecznego Warszawy – najwyższyorgan wykonawczymiasta stołecznego Warszawy. Jest zwierzchnikiem służbowym pracownikówurzędu miasta, zwierzchnikiem kierowników miejskich jednostek organizacyjnych, a także służb, inspekcji i straży m.st. Warszawy.

 Główny artykuł:Ustrój miasta stołecznego Warszawy.

Urząd został utworzony 16 kwietnia 1792, a jego powstanie wiązało się z wprowadzeniem 18 kwietnia 1791Prawa o miastach, które scalało wszystkie otaczające Warszawęjurydyki w jedno miasto, choć już wcześniej istniały urzędyprezydenta Starej Warszawy iprezydenta Nowej Warszawy, jednak były to nazwy jedynie zarządców jurydyk –Starej iNowej Warszawy.

Siedziba urzędu mieści się wpałacu Komisji Rządowej Przychodów i Skarbu przyplacu Bankowym 3/5.

Prezydent m.st. Warszawy wybierany jest przez mieszkańców w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym, w trakcie ogólnopolskichwyborów samorządowych, które odbywają się co 5 lat od 2018^[2]; w latach 1998−2017 odbywały się co 4 lata. Przed 2002 rokiem prezydent był wybierany przezradę miasta i był przewodniczącymzarządu miasta.

Prezydent Warszawy wykonujegminne ipowiatowe zadania własne oraz zlecone z zakresuadministracji rządowej, w tym zadania wynikające zestołecznego charakteru m.st. Warszawy oraz zadania wynikające z porozumień zawartych z jednostkamisamorządu terytorialnego.

Prezydent wykonuje funkcje określone w przepisach prawa dlastarosty orazzarządu powiatu, ze względu na fakt, iż Warszawa jest gminą mającą statusmiasta na prawach powiatu.

Zakres obowiązków prezydenta Warszawy obejmuje:

• wykonywanie uchwałRady m.st. Warszawy

• przygotowanie projektów uchwał Rady m.st. Warszawy
• gospodarowanie mieniem Miasta
• zarządzanie budżetem Miasta
• reprezentowanie Miasta
• kierowanie bieżącymi sprawami Miasta.

• W ramach realizacji budżetu Miasta Prezydent odpowiada za prawidłową gospodarkę finansową Miasta.

• Jest kierownikiem Urzędu m.st. Warszawy.
• Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników Urzędu Miasta oraz kierowników jednostek organizacyjnych Miasta.
• Rozstrzyga spory kompetencyjne, wynikające z funkcjonowania Urzędu.

• Dokonuje czynności z zakresu prawa pracy w stosunku do pracowników samorządowych Urzędu, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych.
• Sprawuje bezpośredni nadzór nad działalnością Zastępców Prezydenta, Sekretarza, Skarbnika oraz kierowników podstawowych komórek organizacyjnych Urzędu podlegających mu bezpośrednio.
• Zatrudnia i zwalnia kierowników jednostek organizacyjnych m.st. Warszawy.

Prezydent jest również zwierzchnikiem służb, inspekcji i straży m.st. Warszawy. Zgodnie z ustawą o ustroju m.st. Warszawy powiatowe służby, inspekcje i straże stały się służbami, inspekcjami i strażami m.st. Warszawy.Sprawując zwierzchnictwo w stosunku do służb, inspekcji i straży m.st. Warszawy Prezydent:

• powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, w uzgodnieniu z wojewodą, a także wykonuje wobec nich czynności z zakresu prawa pracy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej
• w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnym działaniem tych jednostek
• zatwierdza program ich działania.

Prezydent wydaje w indywidualnych sprawach decyzje z zakresuadministracji publicznej, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. W celu realizacji tych zadań prezydent wydaje zarządzenia^[4].

 Zobacz też kategorie:Burmistrzowie Starego Miasta Warszawy,Prezydenci Starej Warszawy.

18 kwietnia 1791 zostało wprowadzonePrawo o miastach, które scalało wszystkie otaczające Warszawęjurydyki w jedno miasto. Pierwszy prezydent nowo powstałej jednostki został wyłoniony 16 kwietnia 1792, w pierwszych wyborach władz miejskich poKonstytucji 3 maja.

PoIII Rozbiorze Polski Warszawa została włączona doKrólestwa Prus i stała się prowincjonalnym miastemPrus Południowych, ale aż do 25 lipca 1796 była okupowana przez wojska rosyjskie. Dopiero wtedy Prusy przejęły pełną kontrolę nad prowincjonalnym miastem i zaczęły obsadzać stanowisko jej prezydenta. Żaden z prezydentów Warszawy z okresu zaboru pruskiego nie był polskiego pochodzenia.

W 1807, po wkroczeniu wojsk napoleońskich, na terenach dzisiejszejPolski zostało utworzone Księstwo Warszawskie, aWarszawa została jego stolicą. Prezydenci Warszawy znowu byli wyłaniani przez lokalne władze miejskie.

Po likwidacjiKsięstwa Warszawskiego utrzymano dotychczasowy zakres kompetencji i sposób wyboru prezydenta Warszawy, jednak 15 sierpnia 1863, w reakcji na wybuchPowstania styczniowegoAleksander Wielopolski odwołałKazimierza Woydę z funkcji prezydenta Warszawy i powołałkomisarza. Od tej pory aż do powstania II Rzeczypospolitej urząd prezydenta Warszawy pozostawał formalnie nieobsadzony, a stolicą zarządzalipełniący obowiązki specjalni komisarze. Poza pierwszym p.o. prezydenta Warszawy –Zygmuntem Andrzejem Wielopolskim – wszyscy pozostali byliRosjanami.

5 sierpnia 1915, tuż przed zajęciem miasta przez niemieckie wojska, ostatni rosyjski prezydent Warszawy,Aleksander Miller, przekazał magistrat przewodniczącemu Komisji Obywatelskiej –Zdzisławowi Lubomirskiemu, po czym opuścił Warszawę razem z carskimi władzami, choć formalnie pozostawał prezydentem Warszawy aż do 1917. W 1915 w związku zAktem 5 listopada podpisanym 5 listopada 1916, w Polsce utworzono noweKrólestwo Polskie. 16 lipca 1916, za zgodą władz okupacyjnych Zdzisław Lubomirski zorganizował wybory do samorządu Warszawy, w wyniku których sam został prezydentem miasta. WII Rzeczypospolitej została utrzymana ciągłość władzy wykonawczej w Warszawie, ale od marca 1934 Warszawą zarządzali prezydenci komisaryczni (Marian Zyndram-Kościałkowski iStefan Starzyński) powołani przezpremiera.

#	Imię i nazwisko	Zdjęcie	Rozpoczęcie sprawowania funkcji	Zakończenie sprawowania funkcji
23	Zdzisław Lubomirski (ur. 1865, zm. 1943)		5 sierpnia 1916	6 października 1917
24	Piotr Drzewiecki (ur. 1865, zm. 1943)		7 października 1917	28 listopada 1921
25	Stanisław Nowodworski (ur. 1873, zm. 1931)		28 listopada 1921	7 grudnia 1922
26	Władysław Jabłoński (ur. 1872, zm. 1952)		7 grudnia 1922	22 czerwca 1927
27	Zygmunt Słomiński (ur. 1879, zm. 1943)		7 lipca 1927	2 marca 1934
28	Marian Zyndram-Kościałkowski (ur. 1892, zm. 1946)		2 marca 1934	28 czerwca 1934
29	Stefan Starzyński (ur. 1893, zm. 1939)		2 sierpnia 1934	27 października 1939

W czasachokupacji niemieckiej Warszawa została przekazana pod kontrolę kolejnychniemieckich prezydentów-komisarzy, choćPolskie Państwo Podziemne irząd RP na uchodźstwie uznawały tylkoJuliana Kulskiego za zastępcęprezydenta Starzyńskiego w czasie okupacji. W październiku 1941 urząd prezydenta Warszawy został zlikwidowany, a dotychczasowy prezydent-komisarzLudwig Leist zarządzał dalej Warszawą jako starosta miejski. Po rozpoczęciupowstania warszawskiegoMarceli Porowski^[7] pełnił funkcję władzy cywilnej w opanowanej przez powstańców Warszawie łącząc stanowiska prezydenta i Komisarza rządu.

Komisaryczny burmistrz miasta Warszawy uznawany przez Państwo Podziemne i rząd RP na uchodźstwie za faktycznego p.o. prezydenta Warszawy w czasie okupacji:

#	Imię i nazwisko	Zdjęcie	Rozpoczęcie sprawowania funkcji	Zakończenie sprawowania funkcji
-	Julian Kulski (ur. 1892, zm. 1976)		28 października 1939	5 sierpnia 1944

Komisaryczni prezydenci Warszawy wGeneralnym Gubernatorstwie:

Warszawski starosta miejskiwGeneralnym Gubernatorstwie^[10]:

Prezydent Warszawy w czasiepowstania warszawskiego:

#	Imię i nazwisko	Zdjęcie	Rozpoczęcie sprawowania funkcji	Zakończenie sprawowania funkcji
30	Marceli Porowski (ur. 1894, zm. 1963)		5 sierpnia 1944	2 października 1944

W 1944 po utworzeniuTymczasowego Rządu Jedności Narodowej powołanoMiejską Radę Narodową Warszawy, która zgodnie zKonstytucją z 1952 wybierała prezydenta Warszawy. Prezydent miasta stał również na czele rady.

Na mocy ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej urząd prezydenta miasta został zniesiony na rzecz organu kolegialnego (Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy)^[11]. W latach 1950–1973 stanowisko prezydenta nosiło nazwęPrzewodniczący Prezydium Rady Narodowej m.st. Warszawy. Urząd prezydenta przywrócono w 1973^[12].

#	Imię i nazwisko	Zdjęcie	Rozpoczęcie sprawowania funkcji	Zakończenie sprawowania funkcji
31	Marian Spychalski (ur. 1906, zm. 1980)		18 września 1944	5 marca 1945
32	Stanisław Tołwiński (ur. 1895, zm. 1969)		5 marca 1945	23 maja 1950
33	Jerzy Albrecht (ur. 1914, zm. 1992)		23 maja 1950	14 maja 1956
34	Janusz Zarzycki (ur. 1914, zm. 1995)		14 maja 1956	17 grudnia 1956
35	Zygmunt Dworakowski (ur. 1905, zm. 1971)		17 grudnia 1956	5 maja 1960
36	Janusz Zarzycki (ur. 1914, zm. 1995)		5 maja 1960	29 grudnia 1967
37	Jerzy Majewski (ur. 1925, zm. 2019)		29 grudnia 1967	9 grudnia 1973
			13 grudnia 1973	18 lutego 1982
38	Mieczysław Dębicki (ur. 1926, zm. 2001)		18 lutego 1982	5 grudnia 1986
39	Jerzy Bolesławski (ur. 1940)		5 grudnia 1986	30 stycznia 1990

Choć Miejska Rada Narodowa istniała w III Rzeczypospolitej do maja 1990 r., to aż do wejścia w życie ustawyz dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. z 2010 r. nr 176, poz. 1191) prezydent miasta był wybierany przez lokalnysamorząd terytorialny. Dopiero od wejścia w życie ustawy jest wybierany bezpośrednio przez mieszkańców.

	Imię i nazwisko	Zdjęcie	Przynależność partyjna		Rozpoczęcie sprawowania funkcji	Zakończenie sprawowania funkcji
39	Jerzy Bolesławski (ur. 1940)			Polska Zjednoczona Partia Robotnicza	5 grudnia 1986	30 stycznia 1990
40	Stanisław Wyganowski (ur. 1919, zm. 2017)			NSZZ „Solidarność”	30 stycznia 1990	5 października 1994
41	Mieczysław Bareja (ur. 1939, zm. 2003)			Stronnictwo Demokratyczne	5 października 1994	3 listopada 1994
42	Marcin Święcicki (ur. 1947)			Unia Wolności	3 listopada 1994	30 marca 1999
43	Paweł Piskorski (ur. 1968)			Unia Wolności	30 marca 1999	14 stycznia 2002
44	Wojciech Kozak (ur. 1963)			Platforma Obywatelska	14 stycznia 2002	18 listopada 2002
45	Lech Kaczyński (ur. 1949, zm. 2010)			Prawo i Sprawiedliwość	18 listopada 2002	22 grudnia 2005
urząd nieobsadzony (de facto Mirosław Kochalski)[i]					22 grudnia 2005	9 lutego 2006
p.f.	Mirosław Kochalski[16] (ur. 1965)			bezpartyjny	9 lutego 2006	20 lipca 2006
p.f.	Kazimierz Marcinkiewicz (ur. 1959)			Prawo i Sprawiedliwość	20 lipca 2006	2 grudnia 2006
46	Hanna Gronkiewicz-Waltz (ur. 1952)			Platforma Obywatelska	2 grudnia 2006	22 listopada 2018
47	Rafał Trzaskowski (ur. 1972)			Platforma Obywatelska	22 listopada 2018[1]	obecnie

 Zobacz też kategorię:Wiceprezydenci Warszawy.

• Prezydenci Warszawy

• Szablon cytowania książki – brak numeru strony