Premier Rządu Izraela (hebr. ראש ממשלת ישראל,Rosz ha-Memszala) – najsilniejsze ogniwowładzy wykonawczej wIzraelu.Premier niemal zawsze jestliderempartii lub koalicji, która zwyciężyławybory doKnesetu.
Od 2022 roku premierem Izraela jestBinjamin Netanjahu.
Prezydent desygnuje napremiera liderapartii lub koalicji wyborczej, która wygraławybory. Musi mieć ona przynajmniej 61 głosów poparcia w 120-osobowymKnesecie.
Od chwili mianowania premier ma 28 dni na ustalenie składu i programu gabinetu. Premier oraz połowa ministrów muszą być członkami parlamentu – rząd (z premierem) nie może liczyć mniej niż 8 ani więcej niż 18 osób. KiedyKneset zaaprobujerząd, może on przystąpić do pracy.
W 1992 roku wIzraelu wprowadzono bardzo oryginalny system wyłaniania osoby premiera. Od uchwalenia w tymże rokuUstawy ZasadniczejO Rządzie, każdy wyborca oddawał dwa głosy. Jeden napartię polityczną, a drugą na osobępremiera. W tym systemie odbyły się trzy wyborypremiera: 1996, 1999 i w 2001 roku. W tym ostatnim przypadku wybory szefa rządu odbywały się niezależnie od wyborów do parlamentu (z tego powodu, w latach 2001–2003Ariel Szaron (wówczasLikud) był premierem, pomimo żePartia Pracy posiadała większość wKnesecie). Po wyborze premier elekt miał 45 dni na uformowanie rządu, przedstawienieKnesetowi składu i programu działania.
Stwierdzono jednak, iż taki system nie sprawdził się, ponieważ wygrywająca partia mogła nie tworzyć rządu. W 2001 roku wprowadzono więc nowąUstawę Zasadniczą, przywracającą stare uregulowania. Dzięki temu, od wyborów w 2003 roku, premierem jest lider najsilniejszej partii wKnesecie.
Rząd prowadzi politykę wewnętrzną i zewnętrzną państwa, posiada w tym celu wszystkie kompetencje, które nie są zastrzeżone aktami prawnymi dla innych organów i instytucji państwa (tzw. domniemanie kompetencji). Szczególnie ważne są decyzje rządu dotyczące spraw bezpieczeństwa i użycia sił zbrojnych (Siły Obronne Izraela). Z ramienia rządu za siły zbrojne odpowiedzialny jest minister obrony. Rząd powołuje szefa Sztabu Generalnego na wniosek tegoż ministra.
Zazwyczaj posiedzenia rządu odbywają się w niedziele, ale w razie konieczności mogą mieć miejsce w każdym innym dniu tygodnia.
Pomimo żeUstawa Zasadnicza stanowi, iżumowy międzynarodowe zawarte przez rząd zatwierdzaKneset i podpisujeprezydent, to jednak w praktyce robi to samodzielnie rząd. Posiada on także dość szerokie uprawnienia prawodawcze, na podstawie ustaw wydaje rozporządzenia, a w stanie zagrożenia państwa wydaje rozporządzenia nadzwyczajne.
Przyspieszone wybory parlamentarne odbywają się, gdy:
Premier może odwołaćministra, a minister ma prawo złożenia rezygnacji. Większością 7/12 ogólnego składu deputowanych Kneset może odwołać poszczególnych ministrów.Premier ma dużą swobodę w kwestiach określania struktury rządu i powierzania zadań poszczególnym ministrom. Należy jednak pamiętać, iż rządy zawsze są koalicjami i zdanie kierownictw innych partii musi być przez premiera brane pod uwagę.
W przypadku, gdy premier nie może pełnić swojej funkcji (dymisja, stan oskarżenia), wówczas wyznacza na swoje miejsce jednego z ministrów-posłów, który ma wszystkie uprawnienia premiera z wyjątkiem prawa rozwiązania parlamentu. Nagły wylew, który dotknął premieraAriela Szarona w styczniu 2006 ukazał konieczność uregulowania sytuacji, kiedy chory premier nie jest w stanie wyznaczyć swego następcy. Ustalono, iż w takim przypadku obowiązki szefa rządu przejmuje wicepremier (na początku 2006 roku –Ehud Olmert). Jeżeli premier zostanie uznany za trwale niezdolnego do pełnienia swoich funkcji, wicepremier wykonuje jego obowiązki przez 100 dni. Po upłynięciu tego czasu, prezydent nominuje nowego premiera. Jeżeli jednak premier umrze, rząd wybiera nowego szefa rządu.
Doradca Prawny Rządu jest organem opiniodawczo-doradczym rządu w kwestiach prawnych, jest prokuratorem generalnym i podlega mu prokuratura. Choć powoływany przez rząd, nie jest jego członkiem, ale uczestniczy w jego obradach. Doradca nie składa dymisji wraz z gabinetem.
Doradca Prawny Rządu wydaje opinie prawne na temat działalności rządu, które jednak nie mają charakteru formalnie wiążącego. Innym zadaniem Doradcy jest wyrażanie zgody na wszczęcie postępowania karnego wobec premiera i sędziów, a po jego zakończeniu wnosi akt oskarżenia przeciwko nim.
PremierzyIzraela w porządku chronologicznym
| Premier | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| # | Imię i Nazwisko | Portret | Kadencja | Partia polityczna | Rządy | |
| 1 | Dawid Ben Gurion דָּוִד בֶּן-גּוּרִיּוֹן (1886–1973) |  | 14 maja 1948 | 26 stycznia 1954 | Mapai | tymczasowy (1948–1949) pierwszy (1949–1950) drugi (1950–1951) trzeci (1951–1952) czwarty (1952–1954) |
| 2 | Mosze Szaret משֶׁה שָרֵת (1894–1965) | .jpg) | 26 stycznia 1954 | 3 listopada 1955 | piąty (1954–1955) szósty (1955) | |
| (1) | Dawid Ben Gurion דָּוִד בֶּן-גּוּרִיּוֹן (1886–1973) | | 3 listopada 1955 | 26 czerwca 1963 | siódmy (1955–1958) ósmy (1958–1959) dziewiąty (1959–1961) dziesiąty (1961–1963) | |
| 3 | Lewi Eszkol לֵוִי אֶשְׁכּוֹל (1895–1969) |  | 26 czerwca 1963 | 26 lutego 1969 | jedenasty (1963–1964) dwunasty (1964–1966) trzynasty (1966–1969) | |
| – | Jigal Allon (tymczasowo) יִגְאָל אַלּוֹן (1918–1980) |  | 26 lutego 1969 | 17 marca 1969 | Koalicja Pracy | trzynasty (1969) |
| 4 | Golda Meir גּוֹלְדָּה מֵאִיר (1898–1978) |  | 17 marca 1969 | 3 czerwca 1974 | czternasty (1969) piętnasty (1969–1974) szesnasty (1974) | |
| 5 | Icchak Rabin יִצְחָק רַבִּין (1922–1995) | .jpg) | 3 czerwca 1974 | 20 czerwca 1977 | siedemnasty (1974–1977) | |
| 6 | Menachem Begin מְנַחֵם בֵּגִין (1913–1992) |  | 20 czerwca 1977 | 10 października 1983 | Likud | osiemnasty (1977–1981) dziewiętnasty (1981–1983) |
| 7 | Icchak Szamir יִצְחָק שָׁמִיר (1915–2012) | .jpg) | 10 października 1983 | 13 września 1984 | dwudziesty (1983–1984) | |
| 8 | Szimon Peres שִׁמְעוֹן פֶּרֶס (1923–2016) |  | 13 września 1984 | 20 października 1986 | Koalicja Pracy | dwudziesty pierwszy (1984–1986) |
| (7) | Icchak Szamir יִצְחָק שָׁמִיר (1915–2012) | | 20 października 1986 | 13 lipca 1992 | Likud | dwudziesty drugi (1986–1988) dwudziesty trzeci (1988–1990) dwudziesty czwarty (1990–1992) |
| (5) | Icchak Rabin יִצְחָק רַבִּין (1922–1995) | | 13 lipca 1992 | 4 listopada 1995 | Partia Pracy | dwudziesty piąty (1992–1995) |
| (8) | Szimon Peres שִׁמְעוֹן פֶּרֶס (1923–2016) | | 4 listopada 1995 | 18 czerwca 1996 | dwudziesty szósty (1995–1996) | |
| 9 | Binjamin Netanjahu בִּנְיָמִין נְתַנְיָהוּ (1949–) |  | 18 czerwca 1996 | 6 lipca 1999 | Likud | dwudziesty siódmy (1996–1999) |
| 10 | Ehud Barak אֵהוּד בָּרָק (1942–) |  | 6 lipca 1999 | 7 marca 2001 | Partia Pracy | dwudziesty ósmy (1999–2001) |
11 | Ariel Szaron אֲרִיאֵל שָׁרוֹן (1928–2014) | .jpg) | 7 marca 2001 | 21 listopada 2005 | Likud | dwudziesty dziewiąty (2001–2003) trzydziesty (2003–2005) |
| 21 listopada 2005 | 14 kwietnia 2006 | Kadima | trzydziesty (2005–2006) | |||
| 12 | Ehud Olmert אֵהוּד אוֹלְמֶרט (1945–) |  | 14 kwietnia 2006 | 31 marca 2009 | trzydziesty pierwszy (2006–2009) | |
| (9) | Binjamin Netanjahu בִּנְיָמִין נְתַנְיָהוּ (1949–) | | 31 marca 2009 | 13 czerwca 2021 | Likud | trzydziesty drugi (2009–2013) trzydziesty trzeci (2013–2015) trzydziesty czwarty (2015–2020) trzydziesty piąty (2020–2021) |
| 13 | Naftali Bennett נַפְתָּלִי בֶּנֶט |
| 13 czerwca 2021 | 1 lipca 2022 | Jamina | trzydziesty szósty (2021–2022) |
| 14 | Ja’ir Lapid יָאִיר לַפִּיד | .jpg) | 1 lipca 2022 | 29 grudnia 2022 | Jest Przyszłość | trzydziesty szósty (2021–2022) |
| (9) | Binjamin Netanjahu בִּנְיָמִין נְתַנְיָהוּ (1949–) | | 29 grudnia 2022 | nadal | Likud | trzydziesty siódmy (od 2022) |
|
