Prawo składu (łac.ius stapulae^[1]) – przywilej handlowy nadawany miastomlokacyjnym od XIII wieku^[2] (wPolsce od końca XIII wieku^[3]), wywalczony przez miasta^[4], polegający na nałożeniu na przejeżdżających przez miastokupców obowiązku wystawienia na sprzedaż przewożonych towarów^[2]. Prawo składu rozwinęło się szczególnie wEuropie Środkowej. Na ziemiach polskich jako pierwszy prawo uzyskałWrocław (1274)^[5]. Prawo składu straciło swe znaczenie w XVII-XVIII wieku^[6].

Rodzaje:

• bezwzględne prawo składu – obowiązek sprzedania danego towaru lub wszystkich towarów (kupiec nie mógł ich wywieźć)^[3]
• względne prawo składu – obowiązek wystawienia towaru i jego sprzedaży przez pewien określony czas (np. 8 dni). Po jego upływie pozostałytowar można było transportować dalej^[3]
• częściowe prawo składu – obowiązek sprzedania niektórych towarów^[6]

Z prawem składu ściśle związany byłprzymus drogowy. Kupcy byli zobowiązani do podróżowania ściśle określonymi drogami handlowymi, na których znajdowały się miasta mające prawo składu. Powszechne stosowanie prawa składu przypadło na panowanieKazimierza Wielkiego (1333–1370)^[3].

Z punktu widzeniaśredniowiecznych ludzi, upatrywali oni w prawie składu główne źródło pomyślnego rozwoju miasta. Z drugiej strony przywiązanie miast do posiadanych praw składu powodowało wzrost aktywności obcych kupców, a niedocenianie własnej aktywności handlowej^[2].

• Historia gospodarcza średniowiecza
• Prawo w średniowieczu