Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Prawica

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Prawica – określenie pochodzące z okresurewolucji francuskiej, kiedy mianem prawicy określano ugrupowania przedstawicieli duchowieństwa, szlachty i arystokracji, które w Zgromadzeniu Narodowym zasiadały po prawej stronie sali, w opozycji dolewicy, czyli zasiadających po lewej stronie polityków żądających przemian społeczno-politycznych. Do końca XIX wieku prawica była kojarzona z grupami zachowawczymi domagającymi się utrzymania feudalnych przywilejów. Współcześnie do prawicy zalicza się partie o charakterzekonserwatywnym,nacjonalistycznym,chadeckim, a niekiedy takżeliberalnym (gospodarczo, nie społecznie)[1][2].

Wartościami uznawanymi przez zwolenników prawicy za podstawowe wartości tejże ideologii są: ustanowienie i utrzymywanie hierarchicznego ładu społecznego, przywiązanie do tradycji i istniejącej hierarchii społecznej[3].

Pochodzenie nazwy

[edytuj |edytuj kod]

Termin wywodzi się z okresu rewolucji francuskiej (1789), kiedy to w Zgromadzeniu Narodowym przedstawicieleszlachty,arystokracja iduchowieństwo zasiadali po prawej stronie sali, zaś po lewej politycy żądający przemian społecznych i politycznych (lewica).

Określenie prawica przez cały XIX w. było kojarzone z ugrupowaniami zachowawczymi,klerykalnymi, walczącymi o utrzymaniefeudalnych przywilejów stanowych, zwalczającymi postępowe ruchy społeczne[1][4]. Terminprawica-lewica zaczął być szerzej używany w okresiehiszpańskiej wojny domowej lat 30. XX wieku[5].

Polska przedwojenna ulotka prawicowa

Podział prawicy

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Podział dwuosiowy.

Określenie „prawica” pierwotnie odnosiło się do tradycyjnych konserwatystów,monarchistów ireakcjonistów, z czasem do prawicy zaliczani byli przedstawiciele nowo powstałych nurtów politycznych –neokonserwatyści, chadecy, fundamentaliści religijni,klasyczni liberałowie, nacjonaliści oraz naskrajnej prawicy: zwolennicy supremacji rasowej, faszyści[2][6][7]. Prawica jest zróżnicowana na tle gospodarczym, o ilepierwotnie prawica popierała poglądy broniące gospodarki feudalnej, to wraz z osłabianiem się tradycyjnych warstw społecznych, znaczna część prawicy zaczęła wspierać kapitalizm, zwłaszcza w świecie anglosaskim[potrzebny przypis]. Od XX wieku część prawicy szczególnie tej skrajnej odrzuca modele kapitalistyczne (w przypadku radykałów na rzecz m.in.korporacjonizmu czy faszyzmu[8]), z kolei bardziej umiarkowana prawica coraz częściej popieraneoliberalizm[9][10].

Inne znaczenie prawica ma wStanach Zjednoczonych, gdzie kojarzona jest z tamtejszym ruchem konserwatywnym[11]. Taka definicja dominuje w polityce amerykańskiej od czasów rządówRonalda Reagana w latach 80.[12]

Zobacz kolekcję cytatówPrawica w Wikicytatach

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abPrawica. [w:]Portal Wiedzy [on-line]. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2015-08-26]. [zarchiwizowane ztego adresu (2015-10-01)]. (pol.).
  2. abRoger Griffin.Fascism. Oxford, England: Oxford University Press, 1995. s. 8, 307.
  3. prawica, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-01-04] .
  4. Rodney P. Carlisle.Encyclopedia of politics: the left and the right, cz.2. University of Michigan; Sage Reference, 2005, s. 693.ISBN 1-4129-0409-9.
  5. Charles Loch Mowat,Britain Between the Wars: 1918–1940 (1955) s. 577.
  6. Andrew Knapp and Vincent Wright (2006).The Government and Politics of France. Routledge.ISBN 978-0-415-35732-6.
  7. Iain McLean i Alistair McMillan, The Concise Oxford Dictionary of Politics,Right(-wing)...and for extreme right parties racism and fascism., s. 465, Oxford, 2009,ISBN 978-0-19-920780-0.
  8. Fascism, Comparison and Definition, Stanley Payne, University of Wisconsin Press,ISBN 0-299-08064-1,ISBN 978-0-299-08064-8, s. 19.
  9. Ball, T. and R. Bellamy, eds.,The Cambridge History of Twentieth-Century Political Thought s. 610–612.
  10. Clark, William.Capitalism, not Globalism (University of Michigan Press, 2003)ISBN 0-472-11293-7,ISBN 978-0-472-11293-7.
  11. Sean Wilentz,The Age of Reagan: A History, 1974–2008 (2008)
  12. Jerome L. Himmelstein,To the right: The transformation of American conservatism' (1992).
Oś polityczna
Konserwatyzm
nurty
i kierunki
konserwatyści
na świecie
konserwatyści
w Polsce
tematy
powiązane
Kontrola autorytatywna (political alignment):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prawica&oldid=76927906
Kategoria:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp