Powiat złotoryjski –powiat wPolsce, położony w środkowej częściwojewództwa dolnośląskiego. Jego siedzibą jest miastoZłotoryja.
Powiat złotoryjski powstał 1 stycznia 1999 roku wskutekreformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami[1].
Został stworzony z części znoszonych województw legnickiego (miastoZłotoryja, gminyPielgrzymka,Zagrodno iZłotoryja) i jeleniogórskiego (miastoWojcieszów igmina Świerzawa)[2][3]. Terytorium powiatu zostało określone w ograniczonym kształcie w stosunku do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku[4][5][6]. Należące wówczas do niegogmina imiasto Chojnów znalazły się od 1999 roku wpowiecie legnickim[3].
Z powiatem złotoryjskim graniczą jednostki[7]:
W skład powiatu wchodzi 6 gmin: 2miejskie, 1miejsko-wiejska oraz 3wiejskie. Na jego terenie położone są 3 miasta:Świerzawa,Wojcieszów orazZłotoryja[8].
Od powstania powiatu, dokonano dwóch nieudanych prób zmian jego granic:
Powiat złotoryjski według danych z 2025 roku zajmował powierzchnię 575,87 km², co stanowiło 2,9% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 20. lokatę spośród 26 powiatów w województwie oraz 265. miejsce wśród 314 powiatów Polski[13]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (72,7%) oraz leśne (21,5%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 5,1% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 0,4%[14].
Pokrycie terenu w powiecie złotoryjskim
stan na 1 stycznia 2025[14] |
Liczba mieszkańców w powiecie złotoryjskim w latach 1998–2024Źródło: Bank Danych Lokalnych[15]. Stan w dniu 31 grudnia. Według stanu z 31 grudnia 2024 roku w powiecie złotoryjskim zamieszkiwało 40 213 mieszkańców: 20 580 kobiet (51,2% ludności) i 19 633 mężczyzn (48,8%), czyli 1,4% ludności województwa dolnośląskim. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 70 osób na km². Pod względem ludności powiat złotoryjski zajął w 2024 roku 23. miejsce spośród 26 powiatów w województwie oraz 272. lokatę wśród 314 powiatów Polski[13].
Wskaźnik urbanizacji wyniósł 48,1%; w miastach w tym dniu mieszkało 19 357 osób, zaś na wsi 20 856 osób[15].
Sytuacja demograficzna w powiecie złotoryjskim
stan na 31 grudnia 2024[15] |
Piramida wieku mieszkańców powiatu złotoryjskiego
stan na 31 grudnia 2024[15] | |
W końcu września 2019 roku liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała około 1,7 tys. mieszkańców, co stanowiłostopę bezrobocia na poziomie 12,8% do aktywnych zawodowo[16].
- Pełnomocnicy rządu ds. utworzenia powiatu złotoryjskiego (1945–1946)
- Antoni Skowron – 1 czerwca 1945 – grudzień 1945
- Franciszek Herbut – styczeń 1946 – 17 kwietnia 1946
- Starości powiatowi (1946–1950)
- Franciszek Barski – 19 kwietnia 1946 – październik 1946
- Zygmunt Jaśkiewicz – październik 1946 – 30 czerwca 1949
- Henryk Pondo – 30 czerwca 1949 – 26 października 1949
- Aleksander Dessau – 26 września 1949 – 6 czerwca 1950
- Przewodniczący Prezydium PowiatowejRady Narodowej (1952–1975):
- Jan Przybylski – 20 kwietnia 1952
- Stanisław Hodowany – 20 kwietnia 1952 – 3 września 1956
- Jan Przybylski – 3 września 1956 – 5 września 1957
- Antoni Trembulak – 16 października 1957 – 30 czerwca 1964
- Stanisław Hodowany – 1 lipca 1964 – 29 grudnia 1971
- Mieczysław Przenzak – 9 lutego 1972 – 15 grudnia 1973
- Naczelnicy powiatu (1973–1975)
- Mieczysław Przenzak 15 grudnia 1973 – 13 czerwca 1975
Na podstawie źródła[17]:
- Ryszard Raszkiewicz (6 listopada 1998 – 29 listopada 2010),
- Józef Sudoł (29 listopada 2010 – 25 października 2013),
- Ryszard Raszkiewicz (25 października 2013 – 19 listopada 2018),
- Wiesław Świerczyński (19 listopada 2018 – 7 maja 2024),
- Rafał Miara (od 7 maja 2024)[18].
- ↑Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
- ↑Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
- ↑abRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
- ↑Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 221.
- ↑Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie,Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów,Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2025-08-31] (pol.).
- ↑Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie,Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów,Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2025-08-31] (pol.).
- ↑Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online],Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2025-08-31] (pol.).
- ↑abRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
- ↑abPowierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2025 r.,Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2025, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2025-08-31] (pol.).
- ↑Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
- ↑Rządowy dokument „Ocena nowego zasadniczego podziału terytorialnego państwa” (druk nr 2479 z dn. 2000-12-15) [online],Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, 15 grudnia 2000, aneks 4, s. 16 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
- ↑Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta [online],Rządowe Centrum Legislacji, 26 lipca 2019, s. 26 [dostęp 2024-09-22] (pol.).
- ↑abPowierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2025 r.,Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2025, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2025-08-31] (pol.).
- ↑abPowiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2025 (woj. dolnośląskie, pow. złotoryjski). [online],Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2025-08-31] (pol.).
- ↑abcdBank Danych Lokalnych [online],Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2025-08-31] (pol.).
- ↑GUS,Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu września 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2019-11-29] (pol.).
- ↑Rafał Rudka, Joanna Gryboś-Chechelska, Tomasz Smaś: Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 22.ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-03-02].
- ↑Rafał Miara nowym starostą. e-legnickie.pl, 7 maja 2024. [dostęp 2024-09-02].
