Powiat lubański –powiat wPolsce, położony w zachodniej częściwojewództwa dolnośląskiego. Jego siedzibą jest miastoLubań.
Powiat lubański powstał 1 stycznia 1999 roku wskutekreformy administracyjnej, której jednym z aspektów było wprowadzenie powiatów jako drugiego szczebla administracji, pomiędzy województwami i gminami[1].
Został stworzony z części znoszonegowojewództwa jeleniogórskiego[2][3]. Terytorium powiatu zostało określone w kształcie zmniejszonym w stosunku do tego, jaki posiadał on przed swoją likwidacją w 1975 roku[4][5][6]. W skład powiatu weszło miastoŚwieradów-Zdrój, należące wówczas dopowiatu lwóweckiego; z drugiej strony, powiat stracił na jego rzecz sołectwaGiebułtów iKarłowiec, które w 1976 roku włączono dogminy Mirsk[7]. W składpowiatu zgorzeleckiego weszły lubańskie miastoZawidów orazgmina Sulików[3].
Z powiatem lubańskim graniczą jednostki[8]:
Ponadto, powiat graniczy od południa zkrajem libereckim wCzechach.
W skład powiatu wchodzi 7 gmin: 2miejskie, 2miejsko-wiejskie oraz 3wiejskie. Na jego terenie położone są cztery miasta:Leśna,Lubań,Olszyna orazŚwieradów-Zdrój[9].
W historii powiatu doszło do pięciu nieudanych prób zmiany jego granic:
Powiat lubański według danych z 2025 roku zajmował powierzchnię 428,35 km², co stanowiło 2,1% powierzchni województwa dolnośląskiego. Pod względem powierzchni zajął 25. lokatę spośród 26 powiatów w województwie oraz 297. miejsce wśród 314 powiatów Polski[15]. Największą część powierzchni powiatu zajmowały grunty rolne (67,2%) oraz leśne (24,8%). Zabudowanych i zurbanizowanych było 6,7% terenów, zaś pod wodami znajdowało się ich 1,0%[16].
Pokrycie terenu w powiecie lubańskim
stan na 1 stycznia 2025[16] |
Liczba mieszkańców w powiecie lubańskim w latach 1998–2024Źródło: Bank Danych Lokalnych[17]. Stan w dniu 31 grudnia. Według stanu z 31 grudnia 2024 roku w powiecie lubańskim zamieszkiwało 50 909 mieszkańców: 26 298 kobiet (51,7% ludności) i 24 611 mężczyzn (48,3%), czyli 1,8% ludności województwa dolnośląskiego. Gęstość zaludnienia w powiecie wyniosła 119 osób na km². Pod względem ludności powiat lubański zajął w 2024 roku 18. miejsce spośród 26 powiatów w województwie oraz 227. lokatę wśród 314 powiatów Polski[15].
Wskaźnik urbanizacji wyniósł 61,7%; w miastach w tym dniu mieszkało 31 387 osób, zaś na wsi – pozostałe 19 522 osoby[17].
Sytuacja demograficzna w powiecie lubańskim
stan na 31 grudnia 2024[17] |
Piramida wieku mieszkańców powiatu lubańskiego
stan na 31 grudnia 2024[17] | |
W końcu listopada 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,1 tys. mieszkańców, co stanowistopę bezrobocia na poziomie 6,2% do aktywnych zawodowo[18].
Na podstawie źródła[19]:
- Walery Czarnecki (5 listopada 1998 – 19 listopada 2002),
- Lucjan Żełabowski (19 listopada 2002 – 30 listopada 2006),
- Walery Czarnecki (30 listopada 2006 – 7 maja 2024),
- Zbigniew Zjawin (od 7 maja 2024)[20].
- ↑Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
- ↑Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 października 1996 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw (Dz.U. z 1996 r. nr 130, poz. 612).
- ↑abRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów (Dz.U. z 1998 r. nr 103, poz. 652).
- ↑Wykaz powierzchni jednostek podziału terytorialnego dla potrzeb statystycznych : stan w dniu 1 I 1974 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów, 1974, s. 213.
- ↑Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1974 r. do 1 I 1975 r. włącznie,Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów,Warszawa, marzec 1975, s. 2-3 [dostęp 2024-09-30] (pol.).
- ↑Komunikat o zmianach w podziale administracyjnym za okres od 2 I 1975 r. do 31 V 1975 r. włącznie,Główny Urząd Statystyczny, Biuro Spisów,Warszawa, sierpień 1975, s. 1-3 [dostęp 2024-09-30] (pol.).
- ↑Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 8 stycznia 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia oraz zmiany granic i nazw gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach: bydgoskim, częstochowskim, jeleniogórskim, konińskim, koszalińskim, miejskim krakowskim, lubelskim, nowosądeckim i olsztyńskim (Dz.U. z 1976 r. nr 1, poz. 12).
- ↑Państwowy Rejestr Granic (PRG) [online],Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2024-09-30] (pol.).
- ↑abRozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad prowadzenia, stosowania i udostępniania krajowego rejestru urzędowego podziału terytorialnego kraju oraz związanych z tym obowiązków organów administracji rządowej i jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1998 r. nr 157, poz. 1031).
- ↑abPowierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2025 r.,Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2025, tabl. 21: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin [dostęp 2025-08-19] (pol.).
- ↑Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie wykazu gmin i powiatów wchodzących w skład województw (M.P. z 2017 r. poz. 853).
- ↑Projekt Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia ... 2009 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (w wersji skierowanej do rozpatrzenia przez Radę Ministrów) [online],Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 24 lipca 2009, s. 45-46 [dostęp 2024-10-04] (pol.).
- ↑Projekt rozporządzenia Rady Ministrów z dnia ... 2006 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowościom statusu miasta (w brzmieniu skierowanym do uzgodnień międzyresortowych) [online],Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, 4 lipca 2006 [dostęp 2024-09-30] (pol.).
- ↑Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy [online],Rządowe Centrum Legislacji, 30 lipca 2013, s. 24-25 [dostęp 2024-09-30] (pol.).
- ↑abPowierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2025 r.,Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 22 lipca 2025, tabl. 2: Powierzchnia, ludność oraz lokaty według powiatów i miast na prawach powiatu [dostęp 2025-08-19] (pol.).
- ↑abPowiatowe zbiorcze zestawienie danych dotyczących gruntów wg stanu na dzień 1 stycznia 2025 (woj. dolnośląskie, pow. lubański). [online],Główny Urząd Geodezji i Kartografii [dostęp 2025-08-19] (pol.).
- ↑abcdBank Danych Lokalnych [online],Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2025-08-19] (pol.).
- ↑GUS,Bezrobotni zarejestrowani i stopa bezrobocia. Stan w końcu listopada 2019 r. [online], stat.gov.pl [dostęp 2020-01-10] (pol.).
- ↑Rafał Rudka (red.): Słownik biograficzny współczesnych starostów. T. I: Starostowie województwa dolnośląskiego. Warszawa: Związek Powiatów Polskich, 2022, s. 25.ISBN 978-83-62251-80-3. [dostęp 2024-01-25].
- ↑Zbigniew Zjawin Starostą Lubańskim. sm3.pl, 8 maja 2024. [dostęp 2024-09-02].
