| powiat | |||||||
 Siedziba PGE Górnictwo i Energetyka w Bełchatowie | |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| TERC | 1001 | ||||||
| Siedziba | |||||||
| Starosta | Jacek Zatorski | ||||||
| Powierzchnia (2023) | 967,61 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2024) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość | 111,6 os./km² | ||||||
| Urbanizacja | 54,23% | ||||||
| Tablice rejestracyjne | EBE | ||||||
Adres urzędu: ul. Pabianicka 17/1997-400 Bełchatów | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie województwa | |||||||
| |||||||
| |||||||
| Strona internetowa | |||||||
Powiat bełchatowski – powiat wPolsce (województwo łódzkie), reaktywowany w 1999 roku w ramachreformy administracyjnej. Siedzibą powiatu jest miastoBełchatów.
Powiat bełchatowski ma obszar 967,61 km²[2], w tym:
Powiat stanowi 5,31% powierzchniwojewództwa łódzkiego.
W skład powiatu wchodzą:
| lp. | Herb | Gmina | siedziba | powierzchnia (km²) | ludność | gęstość zaludnienia (osób/km²) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  | Bełchatów | Bełchatów | 201,06 | 13296 | 66 |
| 2 |  | Drużbice | Drużbice | 113,36 | 5242 | 46 |
| 3 |  | Kleszczów | Kleszczów | 104,03 | 6425 | 62 |
| 4 |  | Kluki | Kluki | 118,63 | 4298 | 36 |
| 5 |  | Rusiec | Rusiec | 99,91 | 4749 | 48 |
| 6 |  | Szczerców | Szczerców | 128,87 | 8116 | 63 |
| 7 |  | Zelów[a] | Zelów | 167,11 | 14240 | 85 |
| 8 |  | Bełchatów | – | 34,64 | 51637 | 1491 |
| Razem | – | 8 | 7 | 967,61 | 108 003 | 112 |
Powiat bełchatowski został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku wwojewództwie łódzkim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniugromad w miejsce dotychczasowychgmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnychPRL. Na powiat bełchatowski złożyło się 1 miasto i 21 gromad, które wyłączono zpowiatu piotrkowskiego w tymże województwie[5]:
1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla, a w ich miejsce reaktywowano gminy. Powiat bełchatowski podzielono na 1 miasto i 6 gmin[6]:
Powiat nie obejmował wówczasmiasta Zelów[7] igminy Zelów, które należały dopowiatu łaskiego anigminy Rusiec, którą powołano wpowiecie pajęczańskim (obie w woj. łódzkim)[6]. Objął natomiastgminę Szczerców, należącą do 1954 roku do powiatu łaskiego.
Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku terytorium zniesionego powiatu bełchatowskiego włączono do nowo utworzonegowojewództwa piotrkowskiego[8].
1 lutego 1977 roku zniesionogminę Grocholice, której większość obszaru włączono do gminy Bełchatów[9] oraz fragmentarycznie do miasta Bełchatowa (Grocholice i Zamoście), do którego równocześnie przyłączono także część obszaru gminy Bełchatów (m.in.Bińków i Politanice)[10]. 1 października 1982 roku z gminy Drużbice wyłączono sołectwoOstoja i włączono je do gminy Zelów[11]. 1 stycznia 1988 roku do Bełchatowa przyłączono część wsiLudwików,Zdzieszulice Dolne iZdzieszulice Górne z gminy Bełchatów[12]. 27 listopada 1996 roku miastoBełchatów zostało określone jakogmina miejska[13]. 1 października 1998 roku z gminy Drużbice wyłączono wieśŚwierczyna oraz osadęKociołki-Las, włączając je dogminy Dłutów[14].
Wraz zreformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie łódzkim przywrócono powiat bełchatowski[15]. W porównaniu z obszarem z 1975 roku powiat został zwiększony o gminyRusiec (jedyna gmina powiatu która należała dowojewództwa sieradzkiego) iZelów.Gminy Grocholice nie odtworzono.
W porównaniu z obszarem z 1956 roku jedynie obszar dawnej gromadyRuszczyn leży obecnie na tereniepowiatu radomszczańskiego – pozostałe są ponownie w powiecie bełchatowskim.
Liczba ludności (dane z 31 grudnia 2024[1]):
| Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| osób | % | osób | % | osób | % | |
| Ogółem | 108 003 | 100 | 55 287 | 51,19 | 52 716 | 48,81 |
| Miasto | 58 567 | 54,23 | 30 421 | 28,17 | 28 146 | 26,06 |
| Wieś | 49 436 | 45,77 | 24 866 | 23,02 | 24 570 | 22,75 |
Największymirzekami przepływającymi przez powiat bełchatowski sąWidawka,Grabia,Pilsia.
Powiaty sąsiadujące to:
Powiat bełchatowski leży na skrzyżowaniu szlaków drogowych i kolejowych w relacji północ – południe i wschód – zachód.Przez obszar powiatu przebiegajądrogi krajowe iwojewódzkie.
Drogi krajowe:74 -Wieluń –Kielce.
Drogi wojewódzkie:473 relacjiBalin –Łask –Wadlew –Piotrków Tryb,476 relacjiNowy Świat –Helenów,480 relacjiSieradz –Widawa –Szczerców,483 relacji Łask – Szczerców –Gmina Nowa Brzeźnica –Częstochowa,484 relacjiBuczek –Zelów –Bełchatów –Kamieńsk,485 relacjiPabianice – Wadlew – Bełchatów[16].
| Miasta na prawach powiatu |
|
|---|---|
| Powiaty | |
| Inne zagadnienia |
| Przynależność wojewódzka | |
|---|---|
| Miasta (1956–75) | |
| Gromady (1956–1972) |
|
| Gminy wiejskie (1973–1975) |
