Skład Krajowej Rady Narodowej ulegał ciągłym zmianom. Jego większość stanowili działacze komunistyczni i pozyskani przez nich działacze lewicowi. Wśród nich wielu było też agentówNKWD. Znaczną część składu stanowili działacze ludowi, zarówno sympatyzujący z rządem komunistycznym jak i skupieni przy byłym premierzeMikołajczyku. W celu podniesienia prestiżu KRN pozyskano też przedwojennych parlamentarzystów, którzy przetrwali wojnę oraz grupę wybitnych osobistości. Specyficzną grupę stanowili posłowie zgłoszeni przezZwiązek Patriotów Polskich – niektórzy nie uczestniczyli w pracach KRN lub zachowało się o ich działalności niewiele informacji. Aby zdobyć poparcie społeczne zachowano system wielopartyjny, jednak wszystkie partie polityczne infiltrowane były przez komunistów. Nowi posłowie obejmowali mandat poprzez dokooptowanie po zgłoszeniu przez różne partie lub środowiska, pozyskane do współpracy z władzami komunistycznymi. Powodami opuszczenia szeregów KRN było: śmierć posła, zrzeczenie się mandatu, aresztowanie przez bezpiekę lub odwołanie na wniosek zgłaszającego.
KRN powstała w konspiracji w noc sylwestrową z 31 grudnia 1943 na 1 stycznia 1944 roku, z inicjatywyPolskiej Partii Robotniczej w lokalu znajdującym się w nieistniejącej kamienicy przyul. Twardej 22[1] wWarszawie. W zebraniu założycielskim wzięli udział prawie wyłącznie członkowiePPR (14 na 19 uczestników)[2], organizatorzy zdołali pozyskać tylko dwóch działaczy socjalistycznych (Edward Osóbka-Morawski iJan Haneman). W charakterze gości i obserwatorów zaproszono dwóch innych działaczy (Antoni Korzycki iFranciszek Litwin), którzy zaczęli występować jako reprezentanci ruchów ludowych dopiero na przełomie lutego i marca 1944, po przejęciu przez PPR jednego z mniejszych ugrupowań o tym charakterze[3]. W posiedzeniu wzięła też udział przedstawicielka Żydowskiego Związku RobotniczegoPola Elster[4].
W skład Prezydium KRN weszli:Bolesław Bierut (przewodniczący, od 31 grudnia 1944 – Prezydent KRN),Edward Osóbka-Morawski (wiceprzewodniczący),Władysław Kowalski (członek),Michał Rola-Żymierski (członek) iKazimierz Mijal (sekretarz). W skład KRN na pierwszym posiedzeniu weszli również m.in.Władysław Gomułka,Ignacy Loga-Sowiński,Franciszek Jóźwiak,Zenon Kliszko,Stanisław Szwalbe,Stanisław Tołwiński[5].
Dekretem z 28 czerwca 1945 r. KRN powołałaTymczasowy Rząd Jedności Narodowej. W konsekwencji konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945, skład KRN został poszerzony o kilkunastu, a później kilkudziesięciu przedstawicieli grupy Stanisława Mikołajczyka. 28 czerwca 1945 roku do składu Prezydium KRN dokooptowano schorowanego jużWincentego Witosa (PSL) (faktycznie nie wykonywał funkcji) iStanisława Grabskiego (bezpartyjny, przed wojną związany zendecją) oraz jednocześnie przedstawiciela lubelskiej PPSStanisława Szwalbego. Zostali oni wiceprezydentami KRN.
W lipcu 1945 KRN składała się z 273 posłów (PPR – 97,PPS – 77,SL (lubelskie) – 56,SD – 17, niezrzeszeni – 26), w grudniu 288 (w tym 55 zPSL i 15 zeStronnictwa Pracy), w październiku 1946, po „otworzeniu się na nowe środowiska” do KRN zaczęli dołączać działacze innych ugrupowań (głównie środowiskmikołajczykowskiego PSL). Ostatecznie KRN liczyła 444 członków (tyle ile polski Sejm przedwojenny) w tym: PPR – 135, PPS – 111, SL – 62, PSL – 57, SD – 37, SP – 14, mniejszość żydowska (po jednym reprezentancie „Bundu”, komunistów isyjonistów – 3), niezrzeszeni 26. Opróczkomunistów zPPR zasiadali w niej członkowieRPPS,GL,ZWM,SL (lubelskiego),SD,SP, działacze „niezależni” (np. wywodzący się z PPR i rzekomo reprezentującyKomitet Inicjatywy Narodowej) oraz niewielka grupa posłówżydowskich.
Oficjalnie KRN zakończyła działalność 19 stycznia 1947 po sfałszowanych przez PPR na korzyśćBloku Demokratycznegowyborach doSejmu Ustawodawczego.
| Rzeczpospolita Polska (1919–1939) | |
|---|---|
| Rzeczpospolita Polska (1944–1952) | |
| Polska Rzeczpospolita Ludowa (1952–1989) | |
| Rzeczpospolita Polska (od 1989) |
