Poniedziałek Wielkanocny (zwany teżlanym poniedziałkiem) – drugi dzień świątWielkanocy, stanowiący wPolscedzień wolny od pracy[1].
W polskiej tradycji tego dnia polewa się dla żartów wodą inne osoby. Polewanie wodą nawiązuje do dawnych praktykpogańskich, łączących się z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i co roku odnawialnej zdolności ziemi do rodzenia. Do dziś zwyczaj kropienia wodą święconą pól w poniedziałkowy ranek przez gospodarzy jest spotykany we wsiach na południu Polski.
TradycjąPoniedziałku Wielkanocnego na wsiach było (i jest do dzisiaj w niektórych regionach południowej Polski) robienie psikusów sąsiadom. Zamieniano bramy, na dachach umieszczano narzędzia rolnicze, chowano wiadra na wodę.
Zwyczajem zachowanym wPietrowicach Wielkich kołoRaciborza oraz wOstropie (dzielnicaGliwic), a także wŻędowicach (woj. opolskie) jestprocesja konna, w której bierze udział równieżksiądz. Po uroczystejmszy w intencji dobrych urodzajów orszak objeżdża pola, które kapłan poświęca.Dziady śmigustne, maszkary grające na blaszanym rożku pojawiają się o świcie wLany Poniedziałek w okolicachLimanowej. Popularny niegdyś był zwyczaj chodzeniaz kurkiem po dyngusie; na wózku dyngusowym wożono koguta (z czasem zastąpionego figurą glinianą czy z ciasta), który był symbolem urodzaju. Natomiast wKrakowie do dzisiejszego dnia zachował sięEmaus,odpust przyklasztorze Norbertanek naZwierzyńcu oraz naPółwsiu Zwierzynieckim.
Poniedziałek Wielkanocny może wypaść w okresie od 23 marca do 26 kwietnia.
Chrześcijaństwo
zachodnie | |
|---|
Chrześcijaństwo
wschodnie
| | przedpoście | |
|---|
| wielki post | |
|---|
| Wielki Tydzień | |
|---|
| Wielka Noc | |
|---|
| Biały Tydzień | |
|---|
| okres wielkanocny | - Radonica, Zaduszki, Prowody (+10)
- Świętych Niewiast Mirro (+14)
- Niedziela o Paralityku (+21)
- Meso-Pentecost (+24)
- Niedziela o Samarytance (Photini) (+28)
- Niedziela o Ślepcu (+35)
- Apodosis (+38)
- Wniebowstąpienie Pańskie (+39)
- Świętych Ojców I soboru powszechnego (+42)
- Powszechna Sobota Dusz przed świętem Pięćdziesiątnicy (+48)
- Pentecost - Święto Trójcy Świętej (+49)
- II Dzień Świąt Trójcy Świętej (+50)
- III Dzień Świąt Trójcy Świętej (+51)
- Wszystkich Świętych (+56)
|
|---|
|
|---|
Postacie
folklorystyczne | |
|---|
Zwyczaje
polskie | karnawał
(zapusty, mięsopust) | |
|---|
| post | |
|---|
| wielkanoc | |
|---|
| zielone święta | |
|---|
|
|---|
Zwyczaje
międzynarodowe | - osterbrunnen
- palenie Judasza
|
|---|
| Atrybuty | |
|---|
.jpg)
