Poligenizm (gr. "wiele początków") – pogląd głoszący, że rodzaj ludzki pochodzi od wielu par przodków, nie zaś od jednej pierwotnej, jak to twierdzi monogenizm (gr. "jeden początek").
W wydanej w 1950 roku encykliceHumani generis papieżPius XII ostrzega przed poligenizmem, a wręcz nazywa go herezją, ponieważ nie jest do końca jasne, czy poligenizm jest możliwy do pogodzenia z nauką o grzechu pierworodnym i o jego przejściu na wszystkich potomków Adama i Ewy[potrzebny przypis].
Po roku 1950 teologowie, opierając się na udoskonalonejegzegezie i na dokładniejszej interpretacji wypowiedziśw. Pawła (Rz 5, 12-19), zaproponowali sposoby pogodzenia wiary o istnieniugrzechu pierworodnego z poligenizmem[potrzebny przypis].
Prawda o grzechu pierworodnym jest kwestią wiary, nie jest nią natomiast taka czy inna koncepcjaantropogenezy. Nie jest więc kwestią wiary, czy człowiek powstał z jednej ludzkiej pary (monogenizm), z jednej ludzkiej grupy (poligenizm) czy wielu różnych, rozwijających się niezależnie od siebie w jeden gatunek ludzki grup przedludzkich (polifiletyzm). To domena nauk przyrodniczych[potrzebny przypis].
Poligenizm był popularnym stanowiskiem wantropologii pierwszej połowy XIX wieku. Jego zwolennikiem był m.in.William Edwards. Poligenizm tłumaczył różnorodnośćras ludzkich pochodzeniem od różnych przodków i zgodnie z tym przypisywał im odmienne właściwości psychiczne i moralne. Przeciwnym poglądem był monogenizm, który różnice rasowe tłumaczył różnicami środowiskowymi. Dyskusja między poligenizmem i monogenizmem była głównym sporem w antropologii przed pojawieniem sięewolucjonizmu.