Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Połonne

Na mapach:Ziemia50°07′N 27°31′E/50,116667 27,516667
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Połonne
Полонне
ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 chmielnicki

Rejon

szepetowski

Data założenia

1171

Prawa miejskie

1938[1]

Powierzchnia

23,53 km²

Populacja (2025)
• liczba ludności


20 000[2]

Nr kierunkowy

+380 3843

Kod pocztowy

30500 – 30509

Tablice rejestracyjne

BX

Położenie na mapie obwodu chmielnickiego
Mapa konturowa obwodu chmielnickiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Połonne”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Połonne”
Ziemia50°07′N 27°31′E/50,116667 27,516667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Połonne (ukr. Полонне) – miasto naUkrainie, wobwodzie chmielnickim, wrejonie szepetowskim, 135 km odChmielnickiego. Leży na Wyżynie Wołyńskiej. Przez miasto przepływa rzekaChomora. Stacja kolejowaPołonne na liniiSzepetówkaBerdyczów. Położone na historycznymWołyniu.

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Przez Połonne wiodła trasawyprawy kijowskiej Bolesława Chrobrego. Położona w pobliżuCzarnego Szlaku miejscowość, wzmiankowana była w 1169 i 1172 r. w związku z najazdemPołowców. Na mocyukładu z 1366 rokukról PolskiKazimierz Wielki przekazał księciuLubartowi m.in. Połonne.

W Koronie Królestwa Polskiego

[edytuj |edytuj kod]
Kościół św. Anny na pocz. XX w.

W 1570 roku na południe od Starego Miasta założone Nowe Miasto i obdarzono prawem magdeburskim[3]. W 1607 r. zbudowano kościół zamkowy pw. Najświętszej Marii Panny (później objęty przez Jezuitów, następnie parafię z nowym wezwaniem św. Anny)[3]. Miasto wraz z kościołem zostało spalone przez Tatarów w 1618 r. W 1621 r. miasto wraz z drewnianym zamkiem objęła w posiadanieZofia Ostrogska, a po jej śmierci w 1623 r. właścicielem stał się jej mąż Stanisław Lubomirski. On to ufortyfikował miasto w latach 1640–1646. W wyniku tych prac miasto zostało otoczone wałami w kształcie pięcioboku według projektuKrzysztofa Mieroszewskiego, co miało na celu zaryglowanie wojskom nieprzyjacielskim dostępu do Wołynia. W obrębie fortyfikacji zbudowanych według szkoły holenderskiej znalazło się Stare i Nowe Miasto Połonne, zamek i osada Wola. W 1642 r. Stanisław Lubomirski przekazał Połonne swojemu najmłodszemu synowiKonstantemu Lubomirskiemu. Między latami 1645–1646 wojewoda krakowskiStanisław Lubomirski ufundował kościół parafialny św. Anny w Połonnem – Nowym Mieście[3].

W 1648 roku na skutek zdrady miasto opanowali Kozacy pod wodząKrzywonosa i je ograbili[3]. Kozacy ponownie opanowali miasto w 1651 r. i tym razem całkowicie je spalili dokonując rzezi mieszkańców[3][4]. Zginął wtedy też słynny kabalista Samson Ostropolski. Gdy w sierpniu 1653 hetmanBohdan Chmielnicki wyprawił syna swegoTymosza naMołdawię, wtedy oddział Demka Łysowca, wysunięty ku granicom Mołdawii przez wodza kozackiego zapewne w tym celu by ściągnąć w tę stronę uwagę wojsk polskich, zagarnął Połonne[5].

W XVII wieku w Połonnem były dwa murowane kościoły katolickie: zamkowy i fara miejska.

W drodze zKamieńca Podolskiego w dniu 23 listopada 1781 r. na zamku zatrzymał sięStanisław August Poniatowski, a w 1786 r. miasto otrzymało przywilej królewski organizowania jarmarków. W Połonnem stacjonowało dowództwo3 Brygady Artyleriiarmii koronnej. Fortyfikacje wzmocnili Polacy po raz ostatni w 1792 roku przed spodziewanąwojną z Rosją. W tym samym roku na drodze w kierunkuZasławia stoczono zwycięską dla Polakówbitwę pod Zieleńcami. W tym czasie miasto było, po Dubnie i Zasławiu, trzecim miastem Wołynia.

Zabór rosyjski i ZSRR

[edytuj |edytuj kod]
Dwór w Hamerni

WII rozbiorze Polski miasto zostało zagarnięte przezRosję. W czasiepowstania styczniowego miasto zajął generałEdmund Różycki, który następnie stoczył zwycięskąbitwę pod Salichą. W drugiej połowie XIX wieku w pobliżu miasta zbudowano linię kolejową. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku Połonne nie powróciło do Polski.

W czasiewojny polsko-bolszewickiej w 1920 w Połonnem stacjonowały7 eskadra myśliwska i9 eskadra wywiadowczalotnictwa Wojska Polskiego. Po Traktacie Ryskim pozostało w składzie ZSRR[3]. Temu okresowi historii miasta Marek A. Koprowski poświęcił rozdział swojej książkiKresy we krwi[6].

Prawa miejskie miasto posiada od 1938 roku[7]. PodczasWielkiego terroru w piwnicy kościoła św. Anny funkcjonariuszeNKWD zamurowali żywcem grupę 168 miejscowych katolików[8], w tym Polaków represjonowanych w ramachoperacji polskiej.

Od czerwca 1941 do 1944 pod okupacjąhitlerowskich Niemiec. 2 września 1941 roku Niemcy utworzyli w mieściegetto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2000 osób. 25 czerwca 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowali. Sprawcami zbrodni byli niemieccy policjanci z Szepietówki oraz lokalna ukraińska policja[9].

Od 1947 do 1955 roku proboszczem parafii katolickiej byłAntoni Chomicki. Od 1991 roku w granicach Ukrainy. Do 2020 siedziba administracyjnarejonu połońskiego.

Rodzinne miasto śpiewaczki operowejWalentyny Stepowej.

Zabytki

[edytuj |edytuj kod]
Kościół św. Anny
Pozostałościzamku
  • Dwór w Hamerni wybudowany przez Tadeusza Walewskiego, posiadał werandy i balkony[10];
  • Kościół św. Anny z 1607 r. (pierwotnie zamkowy, następnie Jezuitów, obecnie parafialny). Kościół ten po wybudowaniu w 1607 roku do XVIII wieku nosił wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W latach 40. XVII wieku kościół został włączony w obręb fortyfikacji miejskich stojąc na platformie wysuniętego bastionu. W 1718 rokuJerzy Dominik Lubomirski ufundował przy kościele rezydencję dla trzech zakonników jezuickich, a wkrótce potem dokonano rozbudowy kościoła na potrzeby Jezuitów dodając m.in. do dwie wieże i monumentalne okna. Po zakończeniu prac budowlanych w 1738 roku kościółkonsekrowałsufragan kijowski Józef Czarnecki nadając mu wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Antoniego Padewskiego. Po kasacie zakonu jezuitów do kościoła została przeniesiona parafia św. Anny z nieistniejącej obecnie fary w Połonnem-Nowym Mieście[3]. W latach 1936–1941 w kościele mieścił się oddział NKWD, a w kryptach cele i katownie[3]. W okresie okupacji niemieckiej wierni odzyskali kościół, którego dzięki determinacji nie pozwolili sobie odebrać po 1945 roku. W okresie tym kościołem opiekowali się kapucyni, a od 1992 roku kościół znajduje się pod opieką Bernardynów. W stosunku do stanu pierwotnego kościół nie posiada barokowych hełmów na wieżach. W XIX wieku ołtarz główny nosił wezwanie MB Częstochowskiej[11]. W ostatnich latach w kościele trwa szeroko opisywany konflikt parafian z proboszczem w związku z rugowaniem z nabożeństw języka polskiego[12];
  • Cerkiew Opieki Matki Bożej z 1720 r., ul. Łesi Ukrainki. Drewniana, po renowacji oszalowanasidingiem[13]. Obecnie w jurysdykcjiUKP PM;
  • Cmentarz polski, północna część miasta, ul. Chodjakowa;
  • Cmentarz żydowski, ul. Akademika Girasimczuka;
  • zamek[14];
  • młyn wodny z XIX w.

Ludność

[edytuj |edytuj kod]

W 2008 miasto miało 22 217 mieszkańców z których 89,9% stanowiąUkraińcy, 6,9%Polacy a 2,4%Rosjanie.

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]

W mieście rozwinął się przemysł ceramiki szlachetnej oraz spożywczy[1].

Polacy urodzeni w Połonnem

[edytuj |edytuj kod]

Galeria

[edytuj |edytuj kod]
  • Kościół zamkowy pw. św. Anny
    Kościół zamkowy pw. św. Anny
  • Rzeka Chomora i kościół św. Anny
    RzekaChomora i kościół św. Anny
  • Wnętrze kościoła św. Anny
    Wnętrze kościoła św. Anny
  • Zabytkowy młyn wodny
    Zabytkowy młyn wodny
  • Zabytkowa kamienica
    Zabytkowa kamienica
  • Fontanna i wały zamku
    Fontanna i wałyzamku
  • Krzyż ofiar Wielkiego głodu
    Krzyż ofiarWielkiego głodu
  • Cmentarz żydowski
    Cmentarz żydowski
  • Cerkiew Opieki Matki Bożej/Pokrowy (UKP PM)
    Cerkiew Opieki Matki Bożej/Pokrowy (UKP PM)
  • Cerkiew Świętej Trójcy (KPU)
    Cerkiew Świętej Trójcy (KPU)

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abPołonne, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-03-02] .
  2. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2025 року. Державна служба статистики України. Київ, 2025. стор.74.
  3. abcdefghPiotr S.P.S. Szlezynger Piotr S.P.S.,Świątynie Połonnego, [w:]Instytut Historii Sztuki: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej (2.1996), t. 2, digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2025-01-14] (niem.).
  4. Połonne było słynną podówczas na cały Wołyń fortecą Lubomirskich o potężnych okopach, znacznej załodze, 70 działach dokoła wałów i trzystu beczek wina w piwnicach. W obecnej chwili chroniło się w niej mnóstwo ludności okolicznej, panów, szlachty i Żydów, z rodzinami i całem mieniem – wszystko nagle przez dzicz krzywonosową bezopornym prawie szturmem wzięte, splądrowane, zniszczone. Wezwany o pomocJeremi Wiśniowiecki sam jej tym razem przeciw zbyt wielkim siłom odmówił.Karol Szajnocha,Dwa lata dziejów naszych 1646 – 1648 Tom 2Polska w 1648 Lwów 1869, s. 170.
  5. Miron Korduba:Demko (Damian) Michajłowicz. W:Polski Słownik Biograficzny. T. V. Kraków, 1938–1946, zeszyt 60, s. 105.
  6. Marek A. Koprowski: Kresy we Krwi. Warszawa: Fronda, 2011, s. 251.ISBN 978-83-62268-77-1.
  7. Полонное // Советский энциклопедический словарь. редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. 4-е изд. М., «Советская энциклопедия», 1986. стр.1033.
  8. Полонне: відкриття Каплиці мучеників за віру. Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie, 2023-08-28. [dostęp 2023-09-30]. (ukr.).
  9. Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.),Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1447 .
  10. Antoni Urbański: Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie. Warszawa: 1928, s. 88.
  11. Instytut Historii Sztuki <Krakau>[Hrsg.]: Sztuka Kresów Wschodnich: materiały sesji naukowej (2.1996) [online], digi.ub.uni-heidelberg.de [dostęp 2016-09-27] .
  12. Kościelne rugi w Połonnem :: Reportaże [online] [dostęp 2016-09-27] .
  13. Покровська церква, Полонне. thecity.com.ua, 13 maja 2016. [dostęp 2019-12-31]. (ukr.).
  14. Połonne. [dostęp 2013-08-29].

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Zobacz w indeksieSłownika geograficznego Królestwa Polskiego hasłoPołonne
Dwory, pałace i zamki na Ukrainie
Obwód chmielnicki
dwory
pałace
zamki
Obwód czerkaski
dwory
pałace
zamki
Obwód czerniowiecki
pałace
zamki
Obwód dniepropetrowski
zamki
Obwód iwanofrankiwski
dwory
pałace
zamki
Obwód kijowski
dwory
pałace
zamki
Obwód lwowski
dwory
pałace
zamki
Obwód odeski
pałace
zamki
Obwód rówieński
dwory
pałace
zamki
Obwód sumski
zamki
Obwód tarnopolski
dwory
pałace
twierdze
zamki
Obwód winnicki
dwory
pałace
zamki
Obwód wołyński
dwory
pałace
zamki
Obwód zakarpacki
pałace
zamki
Obwód zaporoski
dwory
pałace
zamki
Obwód żytomierski
dwory
pałace
zamki
Autonomiczna Republika Krymu
pałace
zamki
Miejscowości rejonu połońskiego
Miasta
Osiedla
Wsie
Siedliska
Rejonyobwodu chmielnickiego

herb obwodu chmielnickiego

Miastaobwodu chmielnickiego

Flaga owodu chmielnickiego

Kontrola autorytatywna (miasto na Ukrainie):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Połonne&oldid=76189439
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp