Ten artykuł dotyczy polskiej partii politycznej. Zobacz też:Platforma Obywatelska – rosyjska partia polityczna..jpg) Donald Tusk (przewodniczący PO w latach 2003–2014 i 2021–2025) na tle logo partii | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Skrót | PO | ||
| Przewodniczący | Maciej Płażyński (2001–2003),Donald Tusk (2003–2014, 2021–2025),Grzegorz Schetyna (2016–2020),Borys Budka (2020–2021) | ||
| Data założenia | 24 stycznia 2001 | ||
| Data rozwiązania | 25 października 2025 | ||
| Adres siedziby | ul. Wiejska 12a, | ||
| Ideologia polityczna | socjalliberalizm,liberalny konserwatyzm,chrześcijańska demokracja,proeuropeizm | ||
| Poglądy gospodarcze | |||
| Liczba członków | ok. 24,5 tys. (czerwiec 2023) | ||
| Członkostwo międzynarodowe | |||
| Grupa w Parlamencie Europejskim | |||
| Młodzieżówka | |||
| Barwy | |||
| |||
| |||
| Strona internetowa | |||
Platforma Obywatelska (PO) – polskapartia polityczna o charakterzecentrowym[1], przez większą część swojego istnienia pozycjonująca się jakocentroprawicowa bądź centrowo-prawicowa[2][3][4]. Założona została (początkowo jakostowarzyszenie) 24 stycznia 2001; jako partia pod nazwąPlatforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej zarejestrowana 5 marca 2002. 25 października 2025 przekształciła się wKoalicję Obywatelską, w związku z połączeniem zNowoczesną (rozwiązaną dzień wcześniej) iInicjatywą Polska (rozwiązaną 15 listopada 2025).
PO skupiała osoby o poglądachsocjalliberalnych[5] iliberalno-konserwatywnych[6] (był to główny nurt w początkowych latach istnienia formacji[7][8][9][10]). W początkowym okresie istnienia ugrupowanie prezentowałoliberalne poglądy gospodarcze ikonserwatywne stanowisko w sprawachświatopoglądowych, w późniejszym okresie stopniowo przesuwając się w lewo[11]. Według badań w początkowych latach PO popierał głównie elektoratprawicowy icentrowy, zaślewicowy w znikomym stopniu. W drugiej połowie lat 2000. elektorat lewicowy zaczął niewiele ustępować centrowemu i prawicowemu[12]. W drugiej dekadzie XXI wieku PO stała się partią popieraną w dominującym stopniu przez elektorat centrowy i lewicowy, zaś przez prawicowy w niewielkim stopniu[13]. Gospodarczo PO deklarowała w ostatnich latach elementyspołecznej gospodarki rynkowej[14][15].
Głównymi założycielami PO byliAndrzej Olechowski (uzyskał 2. wynik w wyborach prezydenckich w 2000),Maciej Płażyński (ówczesny marszałek Sejmu, wcześniej wAWS) iDonald Tusk (ówczesny wicemarszałek Senatu, wcześniej wUnii Wolności). W latach 2007–2015 Platforma Obywatelska była największą siłą polityczną wSejmie orazSenacie i wspólnie zPolskim Stronnictwem Ludowym tworzyłakoalicję rządową, która była zapleczem parlamentarnym rządu (do 2014 Donalda Tuska, od 2014Ewy Kopacz). W latach 2015–2023 PO była największą siłą opozycyjną w polskim parlamencie (przy czym od 2019 stanowiła trzon większości senackiej), była nią też w latach 2001–2007. Od 2018 PO była trzonem porozumienia o nazwie Koalicja Obywatelska, którą tworzyła z Nowoczesną, iPL i od 2019 także zZielonymi. Od 2023 była najsilniejszą formacjąkoalicji rządzącej, współtworząc rząd Donalda Tuska wraz zTrzecią Drogą (sojuszem tworzonym przezPolskę 2050 i PSL) iLewicą. W latach 2004–2019 i 2024–2025 PO posiadała najliczniejszą spośród polskich partii reprezentację wParlamencie Europejskim; w PE należała do frakcjiEuropejskiej Partii Ludowej. W latach 2009–2012 członek POJerzy Buzek byłprzewodniczącym PE. Od 2010 do 2015 wysunięty przez POBronisław Komorowski sprawował urządPrezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W latach 2014–2019 Donald Tusk (od 2003 do 2014 przewodniczący, następnie honorowy przewodniczący, a od 2021 do 2025 ponownie przewodniczący PO) pełnił funkcjęprzewodniczącego Rady Europejskiej. W latach 2019–2022 był on przewodniczącym międzynarodówkiEPL, której członkinią była PO.
Platforma Obywatelska powstała w styczniu 2001. Jej powstanie wiązało się m.in. z konfliktami w ramach koalicyjnego ugrupowaniaAkcja Wyborcza Solidarność, niezadowoleniem w szeregachUnii Wolności oraz wynikamiwyborów prezydenckich w 2000. Inicjatorami nowego przedsięwzięcia było trzech polityków –Donald Tusk (który przegrał wcześniej walkę o przywództwo w UW stosunkiem głosów 261:338 zBronisławem Geremkiem, po czym wraz z grupą swoich zwolenników, głównie wywodzących się z dawnegoKLD, opuścił partię[16]),Maciej Płażyński (ówczesnymarszałek Sejmu, który opuścił rządzącąAkcję Wyborczą Solidarność i partięRuch Społeczny AWS) orazAndrzej Olechowski (który rok wcześniej ubiegał się o urząd prezydenta jako kandydat niezależny, zajmując 2. miejsce[17]). 24 stycznia 2001 wHali Olivia wGdańsku odbył się zjazd założycielski nowego ugrupowania – Platformy Obywatelskiej[18]. Inicjatorów nowego ugrupowania zaczęto określać mianemtrzech tenorów[19]. Wzmacnianiu nowej formacji sprzyjał napływ polityków związanych wcześniej z UW i AWS, a także nawiązanie bezpośredniej współpracy zeStronnictwem Konserwatywno-Ludowym (na czele zJanem Rokitą iBronisławem Komorowskim)[20]. W połowie marca 2001 poparcie dla PO kształtowało się na poziomie 15–20%, co dawało jej drugie miejsce za SLD-UP (ok. 45%), a przed AWS i PSL (po ok. 10%)[20]. Od początku życzliwie do formowania się nowej partii odnosił się były prezydentLech Wałęsa[18].
 |  |  |
| „Trzech tenorów” – założyciele PO: Maciej Płażyński (pierwszy przewodniczący),Andrzej Olechowski,Donald Tusk (wieloletni przewodniczący i premier w latach 2007–2014 oraz od 2023) | ||
Pierwszymi wyborami, w których wzięło udział nowe ugrupowanie, byływybory do Sejmu i Senatu w 2001. Przed sformułowaniem list PO zdecydowała się na przeprowadzenie prawyborów, które wyłoniły kandydatów partyjnych[21]. Jeszcze w maju, w obliczu rosnącej przewagi koalicjiSLD-UP, zawiązano porozumienie wyborcze zAWS,UW,PiS iROP, co zaowocowało wystawieniem wspólnej listy wyborczej kandydatów do Senatu –Blok Senat 2001[22]. Z kolei z list PO do Sejmu kandydowali także działaczeUnii Polityki Realnej[23]. W wyborach PO uzyskała 12,7% głosów, co zapewniło jej drugie miejsce[24]. Przywódcy partii odmówili udziału w koalicji zSLD i tym samym Platforma stała się największym klubem opozycyjnym wobecrządu Leszka Millera[25]. Wkrótce po wyborach Klub Parlamentarny PO opuściła grupa działaczy SKL zArturem Balazsem na czele[26], sprzeciwiających się rozwiązaniu tej partii (założyli oni następnie Koło Poselskie SKL).
W początkowym okresie rządów koalicji SLD-PSL-UP poziom poparcia dla Platformy wynosił ok. 10% (podobnie jak PiS), traciła natomiast koalicja rządząca (ok. 35%), zyskiwała zaśSamoobrona RP (ok. 18%)[27]. PO stała się w tym czasie jedną z głównych krytycznych sił wobecrządu Leszka Millera. W jej imieniu szczególnie często występowała posłankaZyta Gilowska, która krytykowała kolejne pomysły ministra finansówGrzegorza Kołodki, w tym tzw.abolicję podatkową[28]. 5 marca 2002 Platforma Obywatelska Rzeczypospolitej Polskiej została wpisana doewidencji partii politycznych pod numerem 131[29][30]. Przedwyborami samorządowymi w 2002 Platforma zawarła porozumienie z Prawem i Sprawiedliwością (tzw.POPiS), które zajęło 1. miejsce w wyborach do sejmików w dwóch spośród czternastu województw, w którym startowało, a w każdym z nich uzyskało mandaty (w trzynastu województwach zwyciężyła koalicja SLD-UP, a w jednymLPR)[28]. Według sondaży partia pozostawała jednak w trudnej sytuacji – w grudniu 2002 poparcie dla niej kształtowało się na poziomie 10%, co dawało jej szóste miejsce – za SLD-UP (32%), Samoobroną RP (14%), PiS (14%), LPR (11%) oraz PSL (11%)[31]. W 2003 doszło też do zmiany na szczytach władzy w partii – jej przewodniczący oraz szef klubu parlamentarnego Maciej Płażyński zrezygnował z członkostwa w ugrupowaniu[32]. Nowym przewodniczącym partii zostałDonald Tusk. Początkowo objął on również stanowisko przewodniczącego klubu parlamentarnego, jednak jeszcze w tym samym roku zastąpił goJan Rokita. W tym samym roku Jan Rokita został także jednym z członkówsejmowej komisji śledczej powołanej w celu wyjaśnienia tzw.afery Rywina[33]. Partia opowiadała się wtedy za przystąpieniem Polski doUnii Europejskiej[34], wyrażając jednocześnie poparcie dla utrzymania systemu głosowania ztraktatu nicejskiego[35]. Notowania PO powoli zaczęły rosnąć. 20 czerwca 2003 posłowie PO głosowali za wnioskiem o wotum nieufności wobec rządu Leszka Millera[35]. W 2004 odbyły siępierwsze wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce – partia uzyskała 24,1% głosów, co dało jej pierwsze miejsce i 15 spośród 54 mandatów, które przypadły polskim eurodeputowanym[36]. Taki wynik PO pozwolił jej także na uzyskanie stanowiska wiceprzewodniczącegoParlamentu Europejskiego dlaJacka Saryusz-Wolskiego[37]. W maju 2005 w związku z oskarżeniami onepotyzm partię opuściła jedna z jej wiceprzewodniczących – Zyta Gilowska[38].
Stopniowy spadek poparcia dlaSLD-UP stworzył dla PO szansę przejęcia władzy przy okazji kolejnych wyborów parlamentarnych. Końca dobiegała także druga kadencjaAleksandra Kwaśniewskiego. Kandydatem PO na prezydenta zostałDonald Tusk. Przewidywano także utworzenie wspólnego rządu zPrawem i Sprawiedliwością, a jako premiera proponowanoJana Rokitę pod hasłemPremier z Krakowa[39]. Platforma poniosła jednak porażkę zarówno wwyborach parlamentarnych (24,14%), w których zwyciężyło PiS (26,99%), jak i wwyborach prezydenckich, gdyż w drugiej turze Donalda Tuska (45,96%) pokonałLech Kaczyński (54,04%) z PiS[40]. Pozycja polityczna PO stosunku do roku 2001 uległa jednak wzmocnieniu – uzyskała bowiem 133 mandaty w Sejmie i 34 w Senacie[41]. Rezultatu nie przyniosły natomiast rozmowy o koalicji i Platforma wciąż pozostawała w opozycji – tym razem wobecrządu Kazimierza Marcinkiewicza, a następnie wobecrządu Jarosława Kaczyńskiego. Partia przez całą kadencję pozostawała krytyczna wobeckoalicji PiS-Samoobrona-LPR. Jednocześnie ze strony PiS padały oskarżenia, że taki układ powstał właśnie z winy Platformy. PO nie uczestniczyła np. w pracach Komisji Nadzwyczajnej „Solidarne Państwo”[42], sprzeciwiała się również działaniomkomisji śledczej ds. banków i nadzoru bankowego. Zaskarżyła powołującą ją uchwałę doTrybunału Konstytucyjnego, który w wydanym orzeczeniu uchylił znaczną część jej zapisów jako sprzecznych z ustawą zasadniczą[43]. W maju 2006 Donald Tusk ponownie został wybrany na szefa partii, pokonując na kongresie w głosowaniuAndrzeja Machowskiego stosunkiem głosów 533:97[44].
Rozkład sił w parlamencie skłaniał liderów PO do nawiązania współpracy zPolskim Stronnictwem Ludowym. Wyrazem tego było utworzenie bloków właśnie z tą partią w większości województw podczaswyborów samorządowych w 2006. Ich rezultaty były dla PO korzystne. Partia zdobyła najwięcej mandatów w sejmikach województw (186 na 561)[45] (uzyskawszy w skali kraju 27,3%)[46]. Wyniki te pozwoliły po pewnych zmianach ostatecznie na współrządzenie w 15 województwach. Udało się także zdobyć m.in. urząd prezydentaWarszawy dlaHanny Gronkiewicz-Waltz, która w drugiej turze pokonała kandydata PiS, byłego premieraKazimierza Marcinkiewicza[47] (była prezes NBP, działająca w PO od 2005, komisarycznie zarządzała stołecznymi strukturami, które znajdowały się w kryzysie po okresie rządówPawła Piskorskiego[48], w kwietniu 2006 wykluczonego z partii w związku z oskarżeniami o nadużycia, których miał się dopuszczać w swojej działalności biznesowej[49]).
Latem 2007 w rządzie i Sejmie doszło do kolejnego kryzysu – większość partii, w tym Platforma, zdecydowały się na poparcie wniosku oskrócenie kadencji, co oznaczało rozpisanie nowych wyborów jesienią tego samego roku[50]. Jeszcze przed wyborami doszło też do roszad personalnych. W związku z zaangażowaniemswojej żony w pracę w otoczeniu prezydenta Lecha Kaczyńskiego rezygnację ze startu i wycofanie z polityki zapowiedziałJan Rokita[51]. Z kolei swój start z ramienia PO ogłosili m.in.Antoni Mężydło,Radosław Sikorski orazBogdan Borusewicz[52].
Wwyborach do Sejmu Platforma zdobyła najwięcej głosów (41,51% głosów ważnych), przed Prawem i Sprawiedliwością (32,11%)[53]. Marszałkiem Sejmu nowej kadencji zostałBronisław Komorowski[54]. Nieuzyskanie bezwzględnej większości głosów w Sejmie zmuszało PO do stworzeniakoalicji, która zapewniłaby nowemu rządowi większość w parlamencie[55]. Wybór padł naPSL. Na czele nowego rządu stanąłDonald Tusk, a wicepremierami zostaliWaldemar Pawlak (PSL) iGrzegorz Schetyna (PO)[56]. Od początku rząd funkcjonował w warunkachkoabitacji i przy silnej pozycji głównej partii opozycyjnej[57]. Platformie udało się jednak zachować wysokie poparcie – wyrazem tego były rezultatywyborów do Parlamentu Europejskiego w 2009. PO ponownie zajęła w nich pierwsze miejsce, tym razem zdobywając 44,43% i 25 spośród 50 mandatów[58]. Taki wynik pozwolił jej na poprawę pozycji w ramachEuropejskiej Partii Ludowej. Zdobyła także poparcie eurodeputowanych dla kandydaturyJerzego Buzka, który został przewodniczącym Parlamentu Europejskiego[59].
W lipcu 2009 partię opuścił drugi z trzech założycieli –Andrzej Olechowski. Zdecydował się on na nawiązanie współpracy zeStronnictwem Demokratycznym, kierowanym wówczas przez innego dawnego polityka POPawła Piskorskiego[60]. Zmiany kadrowe w Platformie nastąpiły także jesienią tego samego roku. W związku z wybuchem tzw.afery hazardowej doszło do rekonstrukcji rządu oraz do zmian w samej partii – nowym skarbnikiem został wówczasAndrzej Wyrobiec, który zastąpiłMirosława Drzewieckiego[61]. Roszady nastąpiły również w klubie parlamentarnym – na stanowisku przewodniczącego klubu zawieszonego w prawach członka POZbigniewa Chlebowskiego zastąpił dotychczasowy wicepremier oraz szefMSWiA Grzegorz Schetyna (przestając pełnić urząd wicepremiera)[62].
W styczniu, po ogłoszeniu decyzji Donalda Tuska o niekandydowaniu na urząd prezydenta w 2010, rozpoczęły się działania mające przygotować partię do kolejnych wyborów[63]. Kierownictwo partii podjęło wówczas decyzję o zorganizowaniu prawyborów, przedstawiając dwóch kandydatów: Bronisława Komorowskiego i Radosława Sikorskiego. Uprawnieni do głosowania byli członkowie Platformy, którzy przy frekwencji poniżej 50%, stosunkiem głosów 68,5 do 31,5, wskazali na marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego[64].
10 kwietnia doszło dokatastrofy samolotu rządowego, którym polska delegacja z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele leciała na uroczystości upamiętniającezbrodnię katyńską. Zginęli wówczas także parlamentarzyści PO: wicemarszałek SenatuKrystyna Bochenek, wiceprzewodniczący Klubu Parlamentarnego PO posełGrzegorz Dolniak, sekretarz KP PO posełSebastian Karpiniuk oraz posełArkadiusz Rybicki[65]. Śmierć poniósł także pozostający poza partią Maciej Płażyński – współzałożyciel i pierwszy przewodniczący Platformy Obywatelskiej[66]. W związku ze śmiercią prezydenta Lecha Kaczyńskiego konstytucyjne obowiązki głowy państwa przejął marszałek Sejmu – wiceprzewodniczący PO Bronisław Komorowski[67]. W pierwszej turzeprzedterminowych wyborów uzyskał on 41,54% głosów i wraz z Jarosławem Kaczyńskim przeszedł do drugiej tury[68], w której odniósł zwycięstwo, uzyskując 53,01% głosów[69]. 8 lipca w związku z odniesionym zwycięstwem prezydent elekt złożyłmandat poselski, przestając pełnić funkcjęmarszałka Sejmu. Jego stanowisko tego samego dnia przejął do momentu zaprzysiężenia prezydentaGrzegorz Schetyna, za którym głosowało 277 posłów, przeciw 121, a 16 wstrzymało się. Po wyborze na marszałka zrezygnował on ze stanowiska szefa klubu parlamentarnego, a zastąpił go na tej funkcjiTomasz Tomczykiewicz[70]. Wcześniej, w czerwcu, na kolejną kadencję przewodniczącego partii został wybranyDonald Tusk, który nie miał kontrkandydata na konwencji krajowej[71].
6 października partię i klub parlamentarny opuścił szef regionu lubelskiegoJanusz Palikot, który rozpoczął budowanie struktur nowego ugrupowania[72] (w 2011 została zarejestrowana partiaRuch Palikota, której został przewodniczącym).
21 listopada 2010 odbyły sięwybory samorządowe. Dobre wyniki oraz zdolność koalicyjna pozwoliły Platformie na współrządzenie we wszystkich 16 sejmikach wojewódzkich[73] (we wszystkich 16 województwach PO weszła w koalicję z PSL, jednak w 4 z nich również z trzecim partnerem – w trzech z SLD i w jednym zRAŚ; w trakcie kadencji układ rządzący w niektórych sejmikach zmieniał się, m.in. na Podkarpaciu, gdzie w 2013 PO utraciła władzę[74]). W 13 województwach PO uzyskała najwięcej głosów w wyborach do sejmików, w jednym zajęła 2. miejsce, a w dwóch 3.
.jpg)
W kampanii informacyjnej przed wyborami parlamentarnymi Platforma odwołała się m.in. do rozpoczętych inwestycji infrastrukturalnych. Wyrazem tego było hasłoPolska w budowie i towarzyszące mu spoty, strona internetowa i akcjadoor to door[75]. Uchwalony został też nowy program wyborczy, zatytułowanyNastępny krok. Razem[76]. Innym elementem kampanii wyborczej był także objazd kraju przez premiera w tzw.Tuskobusie i spotkania szefa rządu z mieszkańcami poszczególnych miejscowości[77].
Wwyborach do Sejmu PO ponownie uzyskała najwięcej głosów (39,18%) przed PiS (29,89%), uzyskując 207 mandatów[78]. W Senacie Platforma otrzymała 63 mandaty[79]. Marszałkiem Sejmu nowej kadencji zostałaEwa Kopacz[80], a szefem klubu parlamentarnegoRafał Grupiński. PO ponowiła koalicję rządową z PSL. Premierem po raz kolejny zostałDonald Tusk, a wicepremierem szef PSLWaldemar Pawlak[80] (którego rok później na stanowiskach szefa partii i wicepremiera zastąpiłJanusz Piechociński). Tym samym po raz pierwszy od 1989 roku po wyborach parlamentarnych u władzy pozostała koalicja tych samych partii politycznych[81].
W lutym 2013, po kilku latach przerwy, politykowi Platformy przypadł urząd wicepremiera. Objął go wówczasJan Vincent-Rostowski, którego miejsce na tej funkcji po dziewięciu miesiącach zajęłaElżbieta Bieńkowska (bezpartyjna senator klubu PO).
W 2013 odbyły się bezpośrednie wybory przewodniczącego PO (uprawnieni do głosowania byli w nich wszyscy członkowie partii). Dotychczasowy szef ugrupowania Donald Tusk pokonał w nichJarosława Gowina stosunkiem punktów procentowych 79,58:20,42[82]. Niedługo po tych wyborach Jarosław Gowin i część jego stronników odeszli z partii, organizując początkowo ruch społeczno-polityczny „Godzina dla Polski”, a następnie zakładając partięPolska Razem (m.in. wraz zPJN).
Wwyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 PO odniosła kolejne zwycięstwo, uzyskując 32,13% głosów, co dało jej 19 mandatów w PE. Straciła jednak tym samym sześć mandatów w tym gremium, ponadto tyle samo mandatów uzyskało w tych wyborach PiS, które przegrało z PO jedynie o 0,35 pkt proc[83].
30 sierpnia tego samego roku Donald Tusk został wybrany na przewodniczącegoRady Europejskiej[84]. W związku z tym 22 września na funkcji premiera zastąpiła go Ewa Kopacz (która ustąpiła z funkcji marszałka Sejmu). Jednocześnie powołaną na stanowisko komisarzaUE Elżbietę Bieńkowską na funkcji wicepremiera z ramienia PO zastąpiłTomasz Siemoniak[85]. Dwa dni później na nowego marszałka Sejmu wybrany zostałRadosław Sikorski[86].
8 listopada 2014 Donald Tusk ustąpił z funkcji przewodniczącego Platformy Obywatelskiej na rzecz Ewy Kopacz (objęła ona funkcję pełniącej obowiązki przewodniczącego), która złożyła mu propozycję objęcia funkcji honorowego przewodniczącego partii[87].
Wwyborach samorządowych w 2014 PO zdobyła 26,29% głosów w wyborach do sejmików województw, uzyskując w nich 179 mandatów (o 8 więcej od PiS). W 15 z 16 województw PO zawarła koalicję rządzącą z PSL, w jednym z nich także zMniejszością Niemiecką i w jednym z SLD; zdobyła 10 stanowisk marszałków województw. 9 kandydatów PO wygrało w I turze wybory na prezydentów miast, zaś 28 przeszło do II tury (połowa z nich wygrała). Komitet PO zdobył 54 stanowiska wszystkich włodarzy[88].
W lutym 2015 partia oficjalnie poparła kandydaturę urzędującego prezydentaBronisława Komorowskiego wwyborach prezydenckich[89]. Jej działacze prowadzili także jego kampanię. Prezydent uzyskał w I turze słabszy wynik od kandydata PiSAndrzeja Dudy, z którym przeszedł do II tury. W drugiej turze wyborów prezydenckich urzędujący prezydent przegrał z Andrzejem Dudą stosunkiem głosów 48,45%:51,55%[90].
W czerwcu 2015 Radosław Sikorski zrezygnował z funkcji marszałka Sejmu, na jego miejsce została wybrana dotychczasowa rzecznik prasowa rządu Ewy KopaczMałgorzata Kidawa-Błońska[91][92].
Przed końcem upływającej kadencji Sejmu i Senatu PO opuściło kilkoro parlamentarzystów z prawego skrzydła partii, a także dwóch posłów, którzy przeszli do klubuSLD.
Wwyborach parlamentarnych w 2015 PO zajęła 2. miejsce, uzyskując w wyborach do Sejmu 24,09% głosów, co pozwoliło na uzyskanie 138 mandatów poselskich[93]. Do Senatu zostało wybranych 34 kandydatów PO[94].
W wyniku wyborów PO po ośmiu latach sprawowania władzy przeszła do opozycji, w której stała się największym ugrupowaniem. Nowym przewodniczącym klubu parlamentarnego zostałSławomir Neumann, który pokonał w głosowaniu kierującą partiąEwę Kopacz[95].
26 stycznia 2016 ogłoszono, że w wyniku głosowania, w którym wzięło udział około 52% uprawnionych działaczy PO, nowym przewodniczącym ugrupowania zostałGrzegorz Schetyna, który otrzymał 91% głosów. Wcześniej z kandydowania na to stanowisko zrezygnowaliTomasz Siemoniak iBorys Budka[96].
Z inicjatywy nowego przewodniczącego, przy partii powołano na terenie całego kraju Kluby Obywatelskie, których działalność zainaugurowano 7 marca 2016[97].
20 lipca tego samego roku z PO wykluczeni zostali m.in. posłowieJacek Protasiewicz,Stanisław Huskowski iMichał Kamiński (prezentując nastawienie bardziej opozycyjne wobecrządu Beaty Szydło)[98]. 21 września tego samego roku, wraz zeStefanem Niesiołowskim, który tego dnia wystąpił z partii, założyli oni koło poselskie (początkowo pod nazwąEuropejscy Demokraci)[99], a w listopadzie współtworzyli partięUnia Europejskich Demokratów (powstałą z przekształceniaPartii Demokratycznej). Ponadto w tym samym roku dwaj posłowie opuścili PO na rzeczNowoczesnej.
17 listopada tego samego roku PO powołała Gabinet Cieni złożony z 49 jej parlamentarzystów, mających opiniować działania swoich odpowiedników z rząduPiS-Polska Razem/Porozumienie-Solidarna Polska i zKPRM. Szefem Gabinetu został Grzegorz Schetyna, a wiceszefami Ewa Kopacz i Tomasz Siemoniak[100][101].
4 marca 2017 z PO wykluczony został, w wyniku zgody na bycie kandydatem rządu na funkcjęprzewodniczącego Rady Europejskiej (w konkurencji doDonalda Tuska) eurodeputowanyJacek Saryusz-Wolski – jej były wiceprzewodniczący, a dotychczas wiceprzewodniczącyEuropejskiej Partii Ludowej[102].
12 kwietnia tego samego roku klub parlamentarny PO zasiliło czworo dotychczasowych posłów Nowoczesnej[103]. Tego samego dnia profesorAndrzej Rzońca został ogłoszony głównym ekspertem ekonomicznym PO[104]. W połowie grudnia 2017 PO opuścili dwaj senatorowie wywodzący się zUPR, wiążąc się z PiS[105]. 11 stycznia 2018 prawicowi posłowieMarek Biernacki,Joanna Fabisiak iJacek Tomczak zostali wykluczeni z PO na skutek głosowania przeciw skierowaniu do dalszych prac projektu liberalizującego prawo do dokonywaniaaborcji[106] (pozostali jednak formalnie w klubie parlamentarnym, przy czym Marek Biernacki i Jacek Tomczak w lipcu 2019 przeszli do klubuPSL-Koalicja Polska; w czerwcu 2018 w geście solidarności z całą trójką z partii i klubu odszedł najbardziej konserwatywny polityk POJan Filip Libicki, który kilka miesięcy później przystąpił do PSL).
7 marca 2018 PO podpisała porozumienie o wspólnym starcie do sejmików województw wwyborach samorządowych w tym samym roku z Nowoczesną (wcześniej obie partie przedstawiły wspólny manifest)[107]. Przyjęło ono potem nazwę „Platforma.Nowoczesna Koalicja Obywatelska”. W kwietniu tego samego roku współpracę z PO nawiązał eurodeputowanyKazimierz Michał Ujazdowski, który kilkanaście miesięcy wcześniej odszedł z PiS[108] (wkrótce uległa ona jednak rozluźnieniu). We wrześniu z Koalicją Obywatelską związały się także stowarzyszenieInicjatywa Polska (kierowane przezBarbarę Nowacką)[109] orazKrajowa Partia Emerytów i Rencistów[110]. W poszczególnych miejscach na terenie kraju współpracę z KO podjęły także inne ugrupowania. W wyborach do sejmików Koalicja Obywatelska uzyskała 26,97% głosów, zdobywając 194 mandaty i uzyskując je we wszystkich województwach[111] (kandydaci PO otrzymali ich ponad 150). 127 członków PO wygrało wybory na włodarzy: 23 na prezydentów miast (zdecydowanie najwięcej wśród partii), 69 na burmistrzów (także najwięcej), a 35 na wójtów.Rafał Trzaskowski z PO został nowym prezydentem stołecznej Warszawy. W ośmiu województwach PO utrzymała się przy władzy (w koalicjach z PSL, Nowoczesną iSLD, w opolskim także zMniejszością Niemiecką). Przypadło jej sześć stanowisk marszałków województw.
5 grudnia tego samego roku, po braku zgody klubu poselskiego Nowoczesnej na powołanie wspólnego klubu parlamentarnego z PO, sześcioro posłów Nowoczesnej (w tym dotychczasowa przewodnicząca jej klubuKamila Gasiuk-Pihowicz, a także obaj posłowie, którzy wcześniej przeszli do tego klubu z PO –Michał Jaros iMarek Sowa) wraz wykluczonym kilka dnia wcześniej z tej partiiPiotrem Misiłą dołączyło do klubu PO (dzień później uczynił to także kolejny poseł Nowoczesnej), który w Sejmie przyjął nazwę „Platforma Obywatelska – Koalicja Obywatelska” (w związku z tym Nowoczesna utraciła na krótko klub poselski)[112][113].
1 lutego 2019 na konferencji grupa byłych polskich premierów i ministrów spraw zagranicznych (w tym liderzy PO Grzegorz Schetyna i Ewa Kopacz oraz także należący do tej partiiJerzy Buzek iRadosław Sikorski) powołaliKoalicję Europejską, w związku zwyborami do Parlamentu Europejskiego w tym samym roku[114]. Formalnie koalicję współtworzyły – oprócz PO – PSL, SLD, Nowoczesna iPartia Zieloni. Kandydaci PO obsadzili większość (77 ze 130) miejsc na listach wyborczych KE, otworzyli też listy w 7 z 13 okręgów[115]. Koalicja zdobyła 38,47% głosów, zajmując drugie miejsca za Prawem i Sprawiedliwością. Pozwoliło to na objęcie 22 mandatów eurodeputowanych[116], z czego przedstawiciele PO uzyskali 14 mandatów.
8 czerwca podczas wspólnego posiedzenia rad krajowych Platformy Obywatelskiej i Nowoczesnej zadeklarowano chęć włączenia posłów Nowoczesnej do klubu PO-KO oraz wspólnego startu obu partii wwyborach parlamentarnych w 2019[117]. Pięć dni później 12 z 14 posłów Nowoczesnej przystąpiło do klubu PO-KO[118], a 3 lipca uczynił to także jeden z byłych posłów Nowoczesnej.
Klub senatorów PO we wrześniu 2018 opuściłMaciej Grubski, w kwietniu 2019Jan Rulewski, a w sierpniu 2019 (pozostając początkowo w partii) uczyniła toGrażyna Sztark. W sierpniu 2019 przystąpił do niego natomiast były szef SLDGrzegorz Napieralski (związany zBiało-Czerwonymi i Inicjatywą Polska), który uzyskał w 2015 mandat z ramienia PO, jednak dotychczas pozostawał senatorem niezrzeszonym.
18 lipca 2019 przewodniczący POGrzegorz Schetyna poinformował, żeKoalicja Obywatelska – oprócz PO,Nowoczesnej i będącej już partiąInicjatywy Polska – nie będzie opierać się na środowiskach partyjnych (nie zdecydowano się na sojusz zSLD aniWiosną, po tym jak udziału w szerokiej koalicji odmówiłoPSL, ogłaszając start pod własnym szyldem w ramachKoalicji Polskiej). Zaprosił natomiast do współpracy samorządowców i organizacje pozarządowe, którym zaproponowano 20% miejsc na listach[119]. Koalicję współtworzyła równieżPartia Zieloni. Na listach KO znaleźli się ponadto działacze m.in.Śląskiej Partii Regionalnej iSocjaldemokracji Polskiej. Do PO przystąpił w międzyczasie senator niezrzeszonyMarek Borowski (były m.in. marszałek Sejmu i wicepremier z ramienia SLD oraz założyciel SDPL)[120][121].
W wyborach Koalicja Obywatelska zajęła 2. miejsce, uzyskując w głosowaniu do Sejmu 27,4% głosów, co pozwoliło na uzyskanie 134 mandatów poselskich[122] (przedstawicielom innych partii niż PO w ramach koalicji przypadło 15 mandatów, zaś samym członkom PO 102; osobom ściśle związanym z PO przypadło mandatów około 110). Do Senatu zostało wybranych 43 kandydatów KO[123]. Oprócz 34 członków PO, innych kandydatów z nią związanych i niezwiązanych z żadną partią, był wśród nich także kandydat związany z Nowoczesną. Ponadto działacz POStanisław Gawłowski zdobył mandat senatora jako kandydat niezależny. Przewodniczącym klubu parlamentarnego KO został wiceszef POBorys Budka. Pomimo pozostawania KO w opozycji, głosami także Koalicji Polskiej,Lewicy i trzech senatorów niezależnychTomasz Grodzki z PO został wybrany na marszałka Senatu.
20 listopada 2019 honorowy przewodniczący PODonald Tusk został wybrany na przewodniczącegoEuropejskiej Partii Ludowej, do której PO należy[124].
Kandydata PO wwyborach prezydenckich w 2020 wyłonili delegaci w prawyborach, które odbyły się 14 grudnia 2019. Nominację uzyskałaMałgorzata Kidawa-Błońska (wicemarszałek Sejmu, przed wyborami parlamentarnymi kandydatka KO na premiera), która pokonałaJacka Jaśkowiaka (prezydentaPoznania) stosunkiem głosów 345:125[125].
25 stycznia 2020 odbyły się bezpośrednie wybory przewodniczącego partii. Grzegorz Schetyna nie ubiegał się o reelekcję, a przed głosowaniem swoje kandydatury wycofaliBartosz Arłukowicz iJoanna Mucha. Wybory w I turze z poparciem 78,49% wygrał Borys Budka, pokonującTomasza Siemoniaka,Bogdana Zdrojewskiego iBartłomieja Sienkiewicza; cztery dni później objął funkcję, wraz z ogłoszeniem oficjalnych wyników wyborów[126][127]. W związku z objęciem funkcji przewodniczącego partii, 25 września tego samego roku Borys Budka ustąpił z funkcji szefa klubu KO, na której zastąpił go inny poseł POCezary Tomczyk[128].
W związku zepidemią choroby COVID-19 Małgorzata Kidawa-Błońska, której poparcie sondażowe oscylujące na początku kampanii w okolicach 25% spadło do osiąganego pod koniec marca do poziomu kilkunastu procent[129], wezwała w dniu 29 marca do bojkotu głosowania, jeśli odbyłoby się ono w planowanym terminie 10 maja[130]. 28 kwietnia o bojkot ewentualnego głosowania zaapelował także honorowy przewodniczący PO i szef EPL Donald Tusk[131]. Po nieodbyciu się głosowania w terminie 10 maja i spadku notowań Małgorzaty Kidawy-Błońskiej do poziomu kilku procent poparcia[129], w dniu 15 maja zrezygnowała ona z kandydowania w zapowiadanych ponownych wyborach, a zarząd krajowy PO zdecydował, iż kandydatem w nich będzie prezydent WarszawyRafał Trzaskowski. Uzyskał on (podobnie jak wcześniej Małgorzata Kidawa-Błońska) poparcie wszystkich partii wchodzących w skład Koalicji Obywatelskiej[132]. W I turze wyborów zajął on drugie miejsce, uzyskując 30,46% głosów[133]. W II turze przegrał z urzędującym prezydentemAndrzejem Dudą, otrzymując 48,97% głosów[134].
W styczniu 2021 posłanka Joanna Mucha odeszła z partii, przechodząc doPolski 2050[135]. W maju tego samego roku decyzją zarządu krajowego PO posłowieIreneusz Raś iPaweł Zalewski zostali usunięci z szeregów partii[136]. Kilka dni później posłanka do Parlamentu EuropejskiegoRóża Thun poinformowała o odejściu z PO[137] (kilka miesięcy później dołączyła do Polski 2050, podobnie jak Paweł Zalewski). W następnym miesiącu związany z PO senatorKazimierz Michał Ujazdowski przeszedł do Koalicji Polskiej (do której trafił także Ireneusz Raś, który w 2022 powołał wraz z nim partięCentrum dla Polski)[138]. W lipcu do Polski 2050 przeszedł posełMichał Gramatyka[139]. W sierpniu 2021 z partii odszedł posełZbigniew Ajchler, pozostający od momentu objęcia dwa miesiące wcześniej mandatu poza klubem KO i wspierający w głosowaniachrząd Mateusza Morawieckiego. W maju 2023 z członkostwa w PO zrezygnował posełBogusław Sonik[140], a kilka miesięcy później posłankaJoanna Fabisiak (która związała się z Koalicją Polską).
3 lipca 2021 Borys Budka zrezygnował z funkcji przewodniczącego partii, a Donald Tusk został wybrany na jednego z wiceprzewodniczących, zostając na mocy statutu p.o. przewodniczącego ugrupowania[141]. 19 dni później Borys Budka powrócił na funkcję przewodniczącego klubu parlamentarnego KO, zastępując Cezarego Tomczyka[142]. 23 października tego samego roku Donald Tusk został wybrany na przewodniczącego PO, będąc jedynym kandydatem na to stanowisko. Uzyskał poparcie 97,4% głosujących członków partii[143].
.jpg)
Od momentu przejęcia przez Donalda Tuska partia zintensyfikowała działania dotyczące organizowania demonstracji[144]. Jednym z najważniejszych wydarzeń został antyrządowymarsz 4 czerwca 2023 w Warszawie (w którym wzięły udział niemal wszystkie ugrupowania opozycyjne), na który według danych organizatorów przybyło blisko pół miliona osób[145], co czyniłoby go największą w tamtym momencie demonstracją wIII RP[146]. 1 października tego samego roku zorganizowano w WarszawieMarsz Miliona Serc, który według organizatorów liczył w kulminacyjnym momencie około miliona osób[147].
Wwyborach parlamentarnych w 2023 PO ponownie współtworzyła komitet koalicyjnyKO wraz zNowoczesną,iPL iZielonymi. Z jego list wystartowali również działaczeAgrounii. KO uzyskała w wyborach do Sejmu 30,7% głosów, zajmując 2. miejsce oraz zdobyła najwięcej mandatów w Senacie. Otrzymała 157 mandatów poselskich i 41 senatorskich[148]. W Sejmie przedstawicielom innych partii niż PO w ramach koalicji przypadło 13 mandatów, zaś samym członkom PO (w momencie wyborów) 122; osobom ściśle związanym z PO przypadło mandatów ponad 125. W Senacie członkowie PO uzyskali 36 mandatów, pozostałe 5 w ramach KO kandydaci bezpartyjni.Małgorzata Kidawa-Błońska została wybrana na marszałka Senatu[149]. KO w koalicji zTrzecią Drogą (sojuszemPolski 2050 iKoalicji Polskiej skupionej wokółPSL) iLewicą (koalicją skupioną wokółNowej Lewicy) przejęła władzę, współtworząc rząd, którego premierem został przewodniczący PODonald Tusk[150]. Posłowie należący do PO stanowili w momencie jego powołania blisko połowę posłów koalicji rządzącej.
W wyborachsamorządowych ieuropejskich w 2024 PO ponownie współtworzyła KKW KO wraz z Nowoczesną, iPL i Zielonymi. W wyborach do sejmików zajął on 2. miejsce, uzyskując 210 mandatów[151], z czego kandydatom ściśle związanym z PO przypadło około 175. Formacja współtworzyła władze regionalne w 3/4 województw, w 10 z nich działacze PO objęli stanowiska marszałków. Na prezydentów miast zostało wybranych 34 członków PO (z czego 29 z ramienia KO, a 5 z komitetów własnych lub lokalnych, w tym 1 konkurujący z kandydatką KO w I turze), w tym 10 spośród 11 startujących członków PO w miastach wojewódzkich. W wyborach do Parlamentu Europejskiego członkowie PO zajęli ponad 3/4 miejsc na listach KO (przy czym członkowie koalicyjnych partii jedynie kilka), w 12 z 13 okręgów otwierając listy. KO uzyskała najlepszy wynik wśród komitetów, uzyskując 37,06% głosów. Dało to 21 mandatów w PE, z czego przedstawicielom PO przypadło 19 (w tym 17 członkom partii, wkrótce do partii przystąpiła takżeMagdalena Adamowicz)[152].
23 listopada 2024 ogłoszono, że odbywających się dzień wcześniej prawyborach KO (w których uprawnieni do głosowania byli wszyscy członkowie PO, Nowoczesnej, Zielonych i iPL) mających wyłonić kandydata w planowanych na następny rok wyborach prezydenckich,Rafał Trzaskowski (prezydentWarszawy i wiceszef PO) pokonałRadosława Sikorskiego (ministra spraw zagranicznych, także z PO), uzyskując 74,75% głosów[153]. Wwyborach wygrał I turę z wynikiem 31,36% głosów, przechodząc do II tury zKarolem Nawrockim popieranym przezPiS. W II turze przegrał wybory, uzyskując 49,11% głosów[154].
Na konwencji PO 25 października 2025 ogłoszono jej połączenie ze strukturami Nowoczesnej (rozwiązanej dzień wcześniej) i Inicjatywy Polska (której rozwiązanie zaplanowano na 15 listopada tego samego roku) w partię o nazwie Koalicja Obywatelska (formalnie zmieniając na nią nazwę PO)[155][156].
Od 2015 Platforma Obywatelska (bądź koalicje wyborcze, których trzon stanowiła) opublikowała następujące dokumenty programowe[157]:
Platforma Obywatelska opowiadała się za decentralizacją państwa poprzez wzmocnienie samorządów[158]. Postulowała również m.in. odpartyjnienieSenatu, odbudowę służby cywilnej, kodyfikację prawa wyborczego,jednomandatowe okręgi wyborcze, bezpośrednie wybory starostów oraz zmiany przepisów dotyczące immunitetu parlamentarnego[158]. Przed wyborami w 2007 partia deklarowała także rozdzielenie stanowiska ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, co udało się jej zrealizować w 2009, mimo weta ze strony prezydentaLecha Kaczyńskiego[159].
Na początku 2010Donald Tusk ogłosił propozycje Platformy dotyczące zmian w Konstytucji[160]. Zakładały one m.in. zmniejszenie liczby posłów i senatorów, osłabienie prezydenckiego weta oraz dożywotnie stanowiska w Senacie dla byłych prezydentów wybranych w wyborach powszechnych[160]. Zaproponowano również konstytucyjne gwarancje dla rozdziału stanowisk ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego oraz wprowadzenie przepisów odnoszących się do członkostwa Polski w Unii Europejskiej[160]. Przedstawiono także propozycje dotyczące usunięcia artykułów oRBN iKRRiT[160].
W lipcu 2016, na konwencji programowej partii we Wrocławiu, ogłoszono kolejne postulaty dotyczące zmian ustrojowych. Wśród nich znalazły się między innymi: zmniejszenie liczby posłów do 380, likwidacja urzędów wojewódzkich, powszechne wybory marszałków województw (którzy od tej pory pełniliby również funkcję wojewodów), czy możliwość odwołaniaprezydenta w referendum na wniosek miliona obywateli[161].
W lipcu 2019 na forum programowymKoalicji Obywatelskiej (której trzon stanowi PO) ogłoszono m.in. postulaty obligatoryjnych referendów po zebraniu miliona podpisów oraz wprowadzeniagłosowania przez internet[162].
Do 2007 partia opowiadała się w zdecydowany sposób zaliberalizmem gospodarczym. Po 2007 (od momentu przejęcia przez PO w koalicji zPSL władzy) partia zmodyfikowała swoje podejście do kwestii gospodarczych. Postulaty programowe PO i skupionej wokół niej Koalicji Obywatelskiej wpisały się zarówno w definicję pojęciaspołecznej gospodarki rynkowej,ordoliberalizmu[14],socjalliberalizmu[163], jak iliberalizmu gospodarczego[164].
Do 2007 ugrupowanie nie wyrażało zgody na podwyższanie podatków oraz zapowiedziało ich obniżanie[165] (m.in. podatkuPIT,CIT iVAT do 15%)[158][166].Głosowania w parlamencie świadczące o popieraniu niskich podatków to:
Dowodem na modyfikację przez partię podejścia do kwestii gospodarczych były:
W 2019 na forum programowym Koalicji Obywatelskiej ogłoszono postulat obniżenia podatku PIT dla wszystkich osób pracujących[162].
Do 2007 (w okresie, gdy PO wchodziła w skład opozycji) partia głosowała m.in. za obniżeniem składki rentowej z 13 do 6%[184].
Po 2007 (w okresie sprawowania przez PO w koalicji z PSL rządów) partia głosowała m.in. za:
W 2019 na forum programowym Koalicji Obywatelskiej ogłoszono postulat obniżenia ZUS dla wszystkich osób pracujących[162].
W swoim programie partia opowiadała się przeciwko uchwalaniu budżetu zdeficytem[158], jednak za jej rządów, podobnie jak za poprzednich, każdy budżet był uchwalany z deficytem (w III RP tylko budżet w 1990 był uchwalony bez deficytu)[195]. Opowiadała się również za obniżeniem długu publicznego[76].
Rząd Donalda Tuska opowiedział się za rozpoczęciem procesu przygotowywania się doprzyjęcia euro, po roku urzędowania pierwszego gabinetu rozpoczęto tworzenie struktur odpowiedzialnych za ten proces[196][197].
PO opowiadała się za zmniejszeniem biurokracji, za jej rządów wprowadzono m.in.elektroniczny PIT[198], jednak liczba urzędników i ilość pieniędzy wydawanych na administrację publiczną wzrosły[199].
Od 2014 rząd PO-PSL doprowadził do uniemożliwienia brania kredytów w walutach innych niż się zarabia[200].
W 2019 na forum programowym Koalicji Obywatelskiej ogłoszono postulaty[162]:
Platforma od początku opowiadała się za uczestnictwem Polski w strukturachUnii Europejskiej. Była drugą partią poUnii Wolności, która rozpoczęła kampanię w tej sprawie[201]. Zabiegała również o dwudniowereferendum akcesyjne[202]. W opinii Platformy członkostwo w Unii, obok członkostwa w NATO, jest podstawowym narzędziem realizacji interesów państwa[158]. Platforma opowiedziała się zatraktatem lizbońskim, współtworzony przez nią rząd podtrzymał decyzję Lecha Kaczyńskiego o przystąpieniu doprotokołu brytyjskiego[203]. W programie z 2007 Platforma deklarowała wolę pogłębienia współpracy energetycznej oraz wspólnej polityki zagranicznej[158]. W 2008 rząd PO-PSL, wspierany przez dyplomacjęszwedzką, przyczynił się do zainicjowania programuPartnerstwo Wschodnie[204]. W programie z 2011 partia opowiedziała się za dalszym rozszerzaniem Unii Europejskiej, szczególnie o krajebałkańskie[76].
Kolejnym kierunkiem polskiej polityki zagranicznej w wizji Platformy miały byćStany Zjednoczone[158]. Zapowiadano utrzymanie możliwie bliskich związków z USA, ale przy zmianie charakteru relacji na bardziej partnerski i zrównoważony[158]. W dalszej kolejności program partii z 2007 podkreślał wagę stosunków z sąsiadami, wyrażono też wolę reaktywowaniaTrójkąta Weimarskiego[158]. Program zakładał również powolną budowę dobrosąsiedzkich relacji zFederacją Rosyjską oraz wspieranie prozachodniego kierunku w polityce zagranicznejUkrainy[158].
Platforma opowiadała się także za inicjatywami na rzecz obrony praw chrześcijan prześladowanych w innych państwach[76]. Działania w tym kierunku podejmował m.in.Jerzy Buzek[205] jako przewodniczący PE oraz Radosław Sikorski jako minister spraw zagranicznych[206]. Sprawę tę podnoszono również na forum grupyEuropejskiej Partii Ludowej wPE, a głos w konkretnych przypadkach zabierało także Ministerstwo Spraw Zagranicznych[207].
PO w kwestiach społecznych:
W programie z 2007 Platforma deklarowała poparcie dlareprywatyzacji[158]. Od początku opowiadała się też za przeprowadzeniemlustracji, poparła m.in. prezydencki projekt ustawy z 2006[218]. Przedstawiciele PO wypowiadali się również na temat możliwości udostępnienia archiwalnych materiałówSłużby Bezpieczeństwa[219]. Partia deklarowała również chęć ograniczenia przywilejów byłych funkcjonariuszy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa – efektem tego było uchwalenie ustawy „dezubekizacyjnej” w 2009[220], jednak partia była przeciwko ustawom „dezubekizacyjnym” proponowanym przez PiS – z 2016 również ograniczającej przywileje byłych funkcjonariuszy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa i z 2023 wprowadzającej zakaz zatrudnia osób wsłużbie cywilnej i urzędach państwowych byłych funkcjonariuszy komunistycznego aparatu bezpieczeństwa PRL i jej tajnych współpracowników[221][222]. W 2009 weszła w życie ustawa znosząca powszechny pobór do wojska[223]. Ponadto partia postulowała zmianę sposobu finansowania systemu edukacji m.in. poprzez wprowadzeniebonu edukacyjnego[158]. Rząd PO-PSL podjął działania na rzecz przekształcenia zakładów ochrony zdrowia w spółki prawa handlowego, jednak połowa pakietu ustaw została zawetowana[224]. Platforma przyczyniła się także do zaostrzenia prawa karnego – w 2009 poparła zmiany wprowadzające m.in. chemiczną kastrację pedofilów, kary za propagowanie tzw. dobrej pedofilii, zakaz propagowania ideologii totalitarnych (w tym symboliki komunistycznej) oraz złagodzenie konsekwencji przekroczenia obrony koniecznej[225].
Rząd Donalda Tuska prowadził też program budowy dróg ekspresowych i autostrad. Od listopada 2007 do kwietnia 2009 zawarto umowy na budowę ponad 760 km, w tym 400 km samych autostrad[226]. Rekordowy pod względem nakładów na inwestycje drogowe był rok 2010 –Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wydała wówczas 19,92 mld PLN[227]. Od 2011 zwiększone też zostały limity prędkości na autostradach i drogach ekspresowych[228].
Platforma Obywatelska od początku swojego istnienia posługiwała się kolorami pomarańczowym i granatowym[229]. Znak graficzny partii stanowi zarys granic Polski, w który wpisany jest uśmiech[230].
Osobny artykuł:Struktura i działacze Platformy Obywatelskiej..jpg)
.jpg)
W Platformie Obywatelskiej działali politycy zaliczani do różnych nurtów, główniecentrowych icentroprawicowych. Z PO związanych było wielu dawnych działaczyantykomunistycznych, m.in.Bogdan Borusewicz,Arkadiusz Rybicki,Bronisław Komorowski,Jan Rulewski,Andrzej Czuma,Antoni Mężydło czyStefan Niesiołowski. Członkami ugrupowania było wielu dawnych działaczyUnii Wolności – szczególnie tych, którzy wcześniej należeli doKLD (Donald Tusk,Janusz Lewandowski,Andrzej Halicki,Grzegorz Schetyna czyMirosław Drzewiecki), ale również wywodzących się zUD (Adam Szejnfeld czyIwona Śledzińska-Katarasińska). Do PO przystąpiło także szereg polityków związanych wcześniej zSKL: m.in.Paweł Graś, Bronisław Komorowski,Konstanty Miodowicz,Aleksander Grad,Jan Rokita,Zbigniew Chlebowski czyTomasz Tomczykiewicz. Stopniowo do Platformy napływali także politycy działający wcześniej wRS AWS (np.Marek Biernacki,Jerzy Buzek,Krzysztof Kwiatkowski czyRadosław Sikorski). Z czasem część działaczy wywodzących się zAWS znalazła się poza partią, związali się z nią natomiast niektórzy działacze wywodzący się z ugrupowań lewicowych (m.in.Marek Borowski,Grzegorz Napieralski,Bartosz Arłukowicz,Dariusz Rosati,Gabriela Morawska-Stanecka,Andrzej Rozenek,Karolina Pawliczak czyJózef Pinior). W PO pod koniec działalności partii znalazł się jednak takżeRoman Giertych, były wicepremier i lider narodowejLPR. PO postrzegana była przez publicystów jako partiapostsolidarnościowa, czyli odwołująca się do tradycji„Solidarności” sprzed 1989[231].
Zobacz też kategorię:Politycy Platformy Obywatelskiej.W skład władz krajowych partii wchodziło sześć organów[230]:
Rolą sekretarza generalnego był nadzór i koordynacja działań partyjnych struktur terenowych[230].
Od 2001organizacją młodzieżową wpisaną do statutu Platformy Obywatelskiej byłoStowarzyszenie „Młodzi Demokraci”[232][230], z którym jednak PO w 2022 zerwała umowę stowarzyszeniową[233]. Część działaczy tego stowarzyszenia wystąpiła z organizacji oraz założyła stowarzyszenieNowa Generacja Młodych[234][235], które także podjęło współpracę z PO[236][237][238][239].
Przewodniczący:
Wiceprzewodniczący:
Sekretarz generalny:
Skarbnik i rzecznik prasowy:
Przewodniczący Klubu Parlamentarnego KO:
Szefowie Regionów:
Pozostali członkowie:
Dyrektorzy Instytutu Obywatelskiego:
| Portret | Imię i nazwisko | od | do | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | | Maciej Płażyński | 18 października 2001 | 1 czerwca 2003 |
| 2. |  | Donald Tusk | 1 czerwca 2003 | 8 listopada 2014 |
| p.o. |  | Ewa Kopacz | 8 listopada 2014 | 26 stycznia 2016 |
| 3. |  | Grzegorz Schetyna | 26 stycznia 2016 | 29 stycznia 2020 |
| 4. | .jpg) | Borys Budka | 29 stycznia 2020 | 3 lipca 2021 |
| (2.) | _(cropped).jpg) | Donald Tusk | 3 lipca 2021 (do 23 października 2021 p.o.) | 25 października 2025 |
| Portret | Imię i nazwisko | od | do | |
|---|---|---|---|---|
| 1. | | Maciej Płażyński | 18 października 2001 | 9 kwietnia 2003 |
| 2. | | Donald Tusk | 9 kwietnia 2003 | 1 czerwca 2003 |
| 3. | .jpg) | Jan Rokita | 1 czerwca 2003 | 5 listopada 2005 |
| (2.) | | Donald Tusk | 5 listopada 2005 | 5 grudnia 2006 |
| 4. |  | Bogdan Zdrojewski | 5 grudnia 2006 | 5 listopada 2007 |
| 5. | _(cropped).jpg) | Zbigniew Chlebowski | 5 listopada 2007 | 2 października 2009 |
| p.o. |  | Grzegorz Dolniak | 2 października 2009 | 9 października 2009 |
| 6. | .jpg) | Grzegorz Schetyna | 9 października 2009 | 22 lipca 2010 |
| 7. | .JPG) | Tomasz Tomczykiewicz | 22 lipca 2010 | 7 listopada 2011 |
| 8. | .jpg) | Rafał Grupiński | 8 listopada 2011 | 11 listopada 2015 |
| 9. |  | Sławomir Neumann Od 5 grudnia 2018 klub PO-Koalicja Obywatelska (od 13 czerwca 2019 wspólny klub PO iNowoczesnej) | 12 listopada 2015 | 6 października 2019 |
| 10. | .jpg) | Borys Budka Klub KO – PO,Nowoczesna,Inicjatywa Polska,Zieloni | 12 listopada 2019 | 25 września 2020 |
| 11. | .jpg) | Cezary Tomczyk Klub KO – PO,Nowoczesna,Inicjatywa Polska,Zieloni | 25 września 2020 | 22 lipca 2021 |
| (10.) | | Borys Budka Klub KO – PO,Nowoczesna,Inicjatywa Polska,Zieloni | 22 lipca 2021 | 19 grudnia 2023 |
| 12. |  | Zbigniew Konwiński Klub KO – PO,Nowoczesna,Inicjatywa Polska,Zieloni | 19 grudnia 2023 | nadal |
| Imię i nazwisko | Zdjęcie | Od | Do |
|---|---|---|---|
| Bronisław Komorowski | .jpg) | 6 sierpnia 2010 | 6 sierpnia 2015 |
| Imię i nazwisko | Zdjęcie | Od | Do |
|---|---|---|---|
| Donald Tusk |  | 16 listopada 2007 | 22 września 2014 |
| Ewa Kopacz | | 22 września 2014 | 16 listopada 2015 |
| Donald Tusk |  | 13 grudnia 2023 | nadal |
| Rok | Liczba członków |
|---|---|
| 2006 | ok. 30 000[240] |
| 2007 | ok. 28 000[241] |
| 2008 | ok. 30 000[242] |
| 2009 | ok. 35 000[242] |
| marzec 2010 | ok. 46 000[243] |
| 2011 | ok. 50 000[241] |
| grudzień 2012 | ok. 40 300[244] |
| lipiec 2013 | 42 636[245] |
| 2014 | ok. 40 000[242] |
| 2017 | ok. 40 000[246] |
| 26 kwietnia 2018 | ok. 33 500[247] |
| styczeń 2020 | ok. 32 000[248] |
| styczeń 2021 | 33 090[249] |
| 9 grudnia 2022 | 23 727[250] |
| maj/czerwiec 2023 | 24 497[251] |
| Wybory | Sejm | Senat | Rząd | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Głosy | Mandaty | Mandaty | ||||||
| Liczba | % | +/− | Liczba | +/− | Liczba | +/− | ||
| 2001[24] | 1 651 099 | 12,68 (2.) | – | 65/460 | – | – | – | Opozycja |
| 2005[41] | 2 849 259 | 24,14 (2.) |  11,46 | 133/460 | 68 | 34/100 | – | Opozycja |
| 2007[53] | 6 701 010 | 41,51 (1.) | 17,37 | 209/460 | 76 | 60/100 | 26 | Koalicja |
| 2011[78][79] | 5 629 773 | 39,18 (1.) |  2,33 | 207/460 | 2 | 63/100 | 3 | Koalicja |
| 2015[93][94] | 3 661 474 | 24,09 (2.) | 15,09 | 138/460 | 69 | 34/100 | 29 | Opozycja |
| 2019[252] | koalicja zNowoczesną,iPL iZielonymi | 111/460 | 27 | 40/100 | 6 | Opozycja | ||
| 2023[252] | 126/460 | 15 | 36/100 | 4 | Koalicja | |||
| Wybory | Kandydat | Zdjęcie | I tura | II tura | Wynik | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Głosów | % | Głosów | % | ||||
| 2005[41] | Donald Tusk | | 5 429 666 | 36,33 (1.) | 7 022 319 | 45,96 (2.) | Przegrana zLechem Kaczyńskim |
| 2010[68] | Bronisław Komorowski | _(15836909753)_(cropped).jpg) | 6 981 319 | 41,54 (1.) | 8 933 887 | 53,01 (1.) | Wygrana zJarosławem Kaczyńskim |
| 2015[90] | Bronisław Komorowski* | 5 031 060 | 33,77 (2.) | 8 112 311 | 48,45 (2.) | Przegrana zAndrzejem Dudą | |
| 2020[134] | Małgorzata Kidawa-Błońska | .jpg) | – | Głosowanie nie odbyło się | |||
| 2020[134] | Rafał Trzaskowski |  | 5 917 340 | 30,46 (2.) | 10 018 263 | 48,97 (2.) | Przegrana zAndrzejem Dudą |
| 2025[154] | 6 147 797 | 31,36 (1.) | 10 237 286 | 49,11 (2.) | Przegrana zKarolem Nawrockim | ||
| Wybory | Sejmiki | Rady powiatów | Rady gmin | Prezydenci, burmistrzowie, wójtowie | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Głosy | Mandaty | Głosy | Mandaty | Mandaty | Mandaty | |||||||
| % | +/− | Liczba | +/− | % | +/− | Liczba | +/− | Liczba | +/− | Liczba | +/− | |
| 2002 | koalicja zPiS | 48/561 | – | ? | – | 48 | – | 160 | – | ? | – | |
| 2006 | 27,18 | – | 186/561 | 138 | 19,76 | ? | 779 | 731 | 1784 | 1624 | 46 | ? |
| 2010 | 30,89 | 3,71 | 222/561 | 36 | 20,91 | 1,15 | 1315 | 536 | 2719 | 935 | ? | ? |
| 2014 | 26,29 | 4,60 | 179/555 | 43 | 12,32 | 8,59 | 758 | 557 | 1264 | 1455 | 54 | ? |
| 2018 | koalicja zNowoczesną | 154/555 | 25 | koalicja zNowoczesną | ||||||||
| 2024 | koalicja zNowoczesną,iPL iZielonymi | 175/555 | 21 | koalicja zNowoczesną,iPL iZielonymi | ||||||||
| Wybory | Głosy | Mandaty | |||
|---|---|---|---|---|---|
| Liczba | % | +/− | Liczba | +/− | |
| 2004 | 1 467 775 | 24,10 (1.) | – | 15/54 | – |
| 2009 | 3 271 852 | 44,43 (1.) | 20,33 | 25/50 | 10 |
| 2014 | 2 271 215 | 32,13 (1.) | 12,30 | 19/51 | 6 |
| 2019 | koalicja zPSL,SLD,Nowoczesną iZielonymi | 14/52 | 5 | ||
| 2024 | koalicja zNowoczesną,iPL iZielonymi | 19/53 | 5 | ||
| Informacje w projektach siostrzanych |
 Multimedia wWikimedia Commons |
 Cytaty wWikicytatach |
 Wiadomości wWikinews |
 Definicje słownikowe wWikisłowniku |
|
|
| Sejm RP |
|
|---|---|
| Senat RP | |
| Parlament Europejski |
