Pirotechnika – działchemii itechniki zajmujący się konstrukcją urządzeń z wykorzystaniem materiałów, które po wzbudzeniu, samodzielnie lub w połączeniu z innymi, poprzez proces reakcjispalania, wywołują efektyoptyczne,cieplne,akustyczne, zapalające lubdymne. Dzieje się to dzięki niedetonacyjnych samowystarczalnych reakcjach egzotermicznych. Jedną z ważnych cech substancji pirotechnicznych jest to, że nie polegają na tlenie ze źródeł zewnętrznych.
Środki i urządzenia najczęściej wykorzystywane są przy produkcjifajerwerków, ale też pirotechnicznych środków bezpieczeństwa, wzywania pomocy czy w samochodowychnapinaczach pasów,poduszkach powietrznych igaśnicach.
Pirotechnika jest wykorzystywana zarówno w celach cywilnych, jak i wojskowych.
Historycznie:
Współcześnie:
W składzie materiałów pirotechnicznych musi znajdować się przynajmniej jedenutleniacz (utleniacz i akceptor elektronów) oraz również paliwo (donor elektronów ireduktor). Dodatkowo, w składzie materiałów pirotechnicznych często znajdują się inne elementy, takie jak dodatkowe utleniacze i paliwa, substancje wspomagające w procesie reakcji, flegmatyzatory, modyfikatory szybkości spalania, oraz składniki nadające określone efekty.
| Składnik: | Przykłady substancji: | Zawartość substancji w masie (%) |
|---|---|---|
| Paliwo | Magnez,tytan,cyrkon,cynk,bor,aluminium,antymon,węgiel drzewny,krzem,fosfor,siarka, polimery węglowodorowe, węglowodany | 5-60 |
| Utleniacz | Azotany, chlorany, nadchlorany, dinitramidy, nadtlenki, siarczany,chlor i związki fluoru | 40-75 |
| Środki barwiące | Związki sodu, metali ziem alkalicznych (Ca, Sr, Ba), Mo, Cu, Sm, Yb, Eu, Tm | 0-15 |
| Źródło halogenowe | PVC, chlorowana parafina,heksachloroetan | 0-15 |
| Modyfikator szybkości spalania | CuO, Fe2O3,sadza,grafit | 0-5 |
| Wzmacniacz powierzchni spalania | Grafit ekspandowany, związki pęczniejące | 0-5 |
| Źródło aerozolu | Czerwony fosfor,chlorek amonu, chloroacetofenon (CN) | 0-65 |
| Spoiwo | Guma arabska,poliakrylany,polioctan winylu | 0-15 |
| Przewodnictwo cieplna | Włókna węglowe, proszek miedzi, nanodiamenty | 0-5 |
| Wspomaganie tarcia oraz środek flegmatyzujący | Proszek szklany,węglik krzemu, siarczek antymonu Stearynian cynku,PTFE,azotek boru | 0-5 |
Materiały pirotechniczne nie potrzebują tlenu atmosferycznego dospalania, ale otoczenie, takie jak atmosfera na dużych i małych wysokościach, woda morska, próżnia w otwartej przestrzeni, zawsze wpływa na proces spalania. Ten wpływ ma istotne znaczenie dla szybkości, stopnia uwalniania energii oraz jakości i zakresu pożądanego efektu.Bilans tlenowy w kompozycjach pirotechnicznych może znacząco się różnić i można go podzielić na negatywny, neutralny lub pozytywny[2].
| Bilans Tlenowy | Przykłady |
|---|---|
| Negatywny | Dymy maskujące oparte na czerwonym fosforze, kolorowe dymy |
| Neutralny | Generatory gazu, paliwa rakietowe, ładunki donośne, kompozycje gwizdające,czarny proch, zasłony dymne maskujące węglowodorowe,termit |
| Pozytywny | Generatory tlenu, stroboskopy |
Pirotechnika musi spełniać określone kryteria, aby można było je wytwarzać, testować i stosować:
 | Zobacz hasłopirotechnika w Wikisłowniku |
| działy czyste | |
|---|---|
| chemia fizyczna | |
| inne działy interdyscyplinarne | |
| inne |
