Piotr I deklaruje niepodległość Brazylii – fragment obrazu François-René Moreaux z 1844
Piotr I (por.Pedro I) (ur.12 października1798 wQueluz, zm.24 września1834 tamże) – cesarzBrazylii w latach 1822–1831, także krótko król Portugalii jakoPiotr IV, zwany Królem-Żołnierzem (port.Pedro IV o Rei-Soldado) od 10 marca do 28 maja 1826. W Brazylii zwany potocznieDom Pedro. Najstarszy syn królaJana VI z portugalskiej dynastiiBragança i jego żonyCharlotty Joachimy, córki królaHiszpaniiKarola IV. Należał domasonerii, był wielkim mistrzem Wielkiego Wschodu Brazylii[1].
Urodził się w pałacu Queluz w pobliżuLizbony. Jego ojciec był jeszcze regentem swej matkiMarii I. Nachrzcie nadano mu imię: Pedro de Alcântara Francisco António João Carlos Xavier de Paula Miguel Rafael Joaquim José Gonzaga Pascoal Cipriano Serafim de Bragança e Bourbon.
W 1807 w obliczu wojen napoleońskich rodzina królewska opuściła Portugalię i przeniosła się do Brazylii, aby pozostać tam przez okres 13 lat. W tym czasieRio de Janeiro stało sięde facto stolicą imperium portugalskiego. Podniosło to znacznie status Brazylii, która została wyniesiona do rangirównoległego królestwa.
W Rio 5 listopada 1817 Piotr poślubił swą pierwszą żonęMarię Leopoldynę,austriacką arcyksiężniczkę. Król Jan nadał mu tradycyjny tytuł księcia Brazylii.
Na początku lat 20. dwór wreszcie powrócił do europejskiej metropolii. Większość przywilejów nadanych Brazylii została cofnięta, co wywołało niezadowolenie w kręgach nacjonalistycznych. Jakoregent w kolonii pozostał Piotr, który popierał brazylijski ruch nacjonalistyczny. W 1820 poparł nawet bunt wPorto wywołany przez portugalskich konstytucjonalistów. Naciskany do powrotu przez dwór w Portugalii odmówił. Został wówczas zdegradowany ze stanowiska regenta do zwykłego przedstawiciela dworu.
Wieści te dotarły do niego 7 września 1822, gdy wrócił doSão Paulo z wyjazdu doSantos. Wówczas na brzegu rzekiIpiranga z wyciągniętym mieczem w dłoni dom Pedro zakrzyknął: „Niepodległość albo śmierć” – co zostało zapamiętane w dziejach Brazylii jako tzw.grito de Ipiranga. 12 października Piotr został ogłoszony cesarzem nowo proklamowanegoCesarstwa Brazylii i następnie koronowany 1 grudnia.
Piotr przybrał tytuł cesarza, zarówno aby podkreślić różnorodność brazylijskich stanów, jak i wzorując się na Napoleonie, który połączył ideę imperium – w przeciwieństwie do królestwa – z rewolucją francuską i modernizacją. Niemniej cesarz musiał lawirować między względnie kosmopolityczną socjetą Rio a konserwatywnym i patriarchalnym interiorem. Wkrótce okazało się, że zapomniał o swych liberalnych ideałach uchwalając 24 lutego 1824konstytucję, która dawała mu znaczną władzę. Było to jednak koniecznością, aby utrzymać spójność i kontrolę nad krajem, zwłaszcza wciąż feudalną Północą.
Wiele prowincji, szczególnie na północy, skłaniało się ku utrzymaniu związków z metropolią. Narastały także dążenia republikańskie. W 1825 w czasie wojny zArgentyną, doszło dosecesji prowincji cisplatańskiej, która dała początek dzisiejszemuUrugwajowi. Dom Pedro miał także wiele romansów, za co płacił spadkiem popularności.
Po śmierci swego ojca, 10 marca 1826 Piotr postanowił przyjąć tytuł króla Portugalii jako Piotr IV, ignorując tym samym ograniczenia, które sam wprowadził w konstytucji. Jeszcze 26 kwietnia obwieścił liberalną konstytucję dla Portugalii, jednak 28 maja został zmuszony doabdykacji z tronu metropolii na rzecz swej córkiMarii II. Jako że miała ona dopiero 7 lat, cesarz wyznaczył na jej opiekuna swego brataMiguela, który obiecał także się z nią ożenić. Niezdecydowanie Piotra pomiędzy oboma krajami pogłębiało niezadowolenie w Brazylii.
W obliczu politycznego kryzysu, który nastąpił po odwołaniu przez niego rządu, 7 kwietnia 1831 Piotr ustąpił z tronu brazylijskiego na rzecz swego pięcioletniego synaPiotra młodszego. Następnie powrócił do Portugalii, aby walczyć ze swym bratem Miguelem próbującym utrzymać tron zagarnięty 23 czerwca 1828, po odsunięciu Marii od władzy. Była to tzw.wojna dwóch braci (port.a guerra dos dois irmãos). W maju 1834 udało mu się obalić uzurpatora i zwrócić tron córce.
Zmarł w Queluz, miejscu swego urodzenia, w wieku 36 lat z powodugruźlicy. W 1972 jego szczątki przewieziono do Brazylii i pogrzebano wIpiranga.
.svg)
.svg)
.svg)