Jego historyczność potwierdza się na podstawie spójnych informacji zawartych w najwcześniejszych częściach tekstu Ewangelii i znaleziskach archeologicznych. W Nowym Testamencie Piotr pojawia się wielokrotnie i wyraźnie we wszystkich czterech ewangeliach, a także w Dziejach Apostolskich. Zwłaszcza Ewangelia Marka była tradycyjnie uważana za ukazującą wpływ Piotra i wspomnień naocznych świadków. Jest on również wymieniony, pod imieniem Piotr lub Kefas, wPierwszym Liście Pawła do Koryntian i Liście do Galatów. Nowy Testament zawiera również dwa ogólne listy,1. List Piotra i2. List Piotra, które są mu tradycyjnie przypisywane.
Według tradycji katolickiej zostałukrzyżowany wRzymie za panowania cesarzaNerona. Tradycyjnie jest uznawany za pierwszego biskupa Rzymu, a także przez wschodnią tradycję chrześcijańską jako pierwszypatriarcha Antiochii. Wszystkie starożytne kościoły chrześcijańskie czczą Piotra jako głównego świętego. Zgodnie z nauczaniem katolickim Jezus obiecał Piotrowi szczególne miejsce w Kościele[4].
Według nich na wezwanieJezusa Piotr wraz ze swym bratem Andrzejem oraz synamiZebedeusza Janem i Jakubem porzucił zawód rybaka i został uczniem Jezusa i towarzyszem Jego działalności publicznej (zob.Mt 4, 18–22;Mk 1, 16–20;Łk 5, 1–11).
Piotr był jednym z najbardziej zaufanych uczniów Chrystusa. Wraz z Janem i Jakubem towarzyszył Chrystusowi na górzeTabor podczas tzw.Przemienienia (Mt 17, 1–8; Mk 9, 1–7; Łk 9, 28–36). Był świadkiem wskrzeszenia córkiJaira (Mt 9, 23–26; Mk 5, 35–43; Łk 8, 49–56), oraz krwawej modlitwy wGetsemani (Mt 26, 37–44; Mk 14, 33–40; Łk 22, 41–46). W katalogach apostołów wymieniany jest zawsze na pierwszym miejscu (Mt 10, 2; Mk 3, 16; Łk 6, 14;Dz 1, 13).
Był pierwszym apostołem, który uznał Jezusa zaMesjasza (Mt 16, 16; Mk 8, 29; Łk 9, 20;J 6, 69).
Jezus przepowiedział Piotrowi, że po swoim pojmaniu ten wyprze się Go trzykrotnie, co według Ewangelii potwierdziło się. Podczas pojmania Jezusa usiłował go bronić, atakującmieczem jednego z napastników i obcinając mu ucho.
PoZesłaniu Ducha Świętego (najprawdopodobniej w roku 33[5][6][7]) Piotr przebywał i działał wraz z pozostałymi apostołami w Jerozolimie.
Dzieje Apostolskie relacjonują jego działalność w Jerozolimie (Dz 2, 14–41 oraz rozdziały 3–5), Samarii (Dz 8, 14–24), Liddzie i Jafie (Joppie) (Dz 9, 32–43) oraz wCezarei Palestyńskiej – tamochrzcił pierwszych pogan: rzymskiego setnikaKorneliusza wraz z jego rodziną i domownikami (Dz 10, 1–48) – był to moment, kiedy pierwsi ludzie „z pogan” (nie-Żydzi) zostali chrześcijanami.
W 44 r. za swą działalność został aresztowany na rozkazHeroda Agryppy, który wcześniej kazał stracićJakuba Większego Apostoła. Według Dziejów Apostolskich z więzienia wypuścił go anioł (Dz 12, 1–17). Po ucieczce z więzienia Piotr wyjechał z Jerozolimy, jednak Dzieje Apostolskie nie podają, dokąd się udał.
Losy Piotra po ucieczce z więzienia są trudne do odtworzenia w szczegółach. W Dziejach Apostolskich wspomniany jest jeszcze tylko jego udział w tzw.„Soborze jerozolimskim” ok. 49 r., gdzie sprzeciwił się narzucaniu poganom obyczajów żydowskich (Dz 15, 7–11) z wyjątkiem„powstrzymywania się od ofiar składanych bożkom, od krwi, od tego, co uduszone, i od nierządu” (Dz 15, 29). Wskazuje to, że po śmierci Heroda Agryppy prawdopodobnie powrócił do Jerozolimy. W Nowym Testamencie w sposób wyraźny odnotowano jeszcze tylko jego pobyt w Antiochii około roku 50, gdzie doszło do konfliktu między nim aPawłem z Tarsu (Ga 2, 11–14). Według tradycji w Antiochii Piotr miał wyświęcićEwodiusza na pierwszego biskupa tego miasta[8].
Pobyt Piotra w Koryncie, na który pośrednio wskazuje1 Kor 1, 13, w sposób wyraźny potwierdza świadectwo żyjącego około r. 170 biskupa korynckiego Dionizego[9].
Według tradycji bazującej na 1 P 1,1 Piotr nauczał także wśród Żydów w północnych prowincjach Azji Mniejszej[10].
Tradycyjne przekazy są zgodne, że Piotr ostatecznie przybył do Rzymu i tam poniósłśmierć męczeńską.
Pobyt Piotra w Rzymie, negowany przez część badaczy, potwierdzać mogą słowa Piotra z 1 Listu: „Pozdrawia was ta, która jest w Babilonie”, 1 P 5,13 zaBT[11].Babilon w Apokalipsie jest symbolicznym określeniem Rzymu[12], choć, jako symbol niewoli i rozproszenia, może oznaczać także każde inne miejsce, w którym żyli chrześcijanie[13]. Inne wczesne świadectwa pobytu Piotra w Rzymie to dzieła Ireneusza, Tertuliana, Euzebiusza, Hegezypa, Cypriana, Dionizego, Gajusza, Klemensa Aleksandryjskiego, Orygenesa, Familiana, Ignacego z Antiochii, Klemensa Rzymskiego, a także niektóre apokryfy (np. gnostycka „Apokalipsa Piotra”).
Istnieje także legenda mówiąca, że gdy wRzymie rozpoczęły się prześladowaniachrześcijan (za czasówNerona), Piotr postanowił uciec z miasta. Wówczas ukazał mu sięJezus. Piotr spytał Go, dokąd idzie (łac.Quo vadis, Domine?)[14]. Jezus miał mu odpowiedzieć „idę do miasta, aby mnie powtórnie ukrzyżowano”. Wówczas Piotr zawrócił, a w miejscu tego spotkania postawionokościół. Tę legendę zawarłHenryk Sienkiewicz w powieściQuo vadis.
Tradycja głosi, że Piotr zginął wRzymie naWzgórzu Watykańskim[3]. Zginął męczeńsko na krzyżu głową w dół (na własną prośbę), ponieważ mówił, iż nie jest godzien umrzeć jak Chrystus[3]. Senator Marcellus, wierny uczeń Piotra, zdjął go z krzyża i pochował we własnym grobowcu. Później na tym miejscu postawiono kościół. Dziś, według tradycji, w tym miejscu stoibazylika św. Piotra[3].
Tradycyjnie męczeństwo Piotra apostoła datowane jest na dzień 29 czerwca 67[15]. Biorąc jednak pod uwagę, że prześladowania chrześcijan popożarze Rzymu trwały prawdopodobnie nie dłużej niż kilka miesięcy, większość współczesnych badaczy przyjmuje, że Piotr zginął jesienią 64[16][17][18]. Według hipotezy Margherity Guarducci jego egzekucja odbyła się w dniu 13 października 64[19][20].
1 List Klemensa 5,1–7 mówi o „zawiści i sporze” jako przyczynie męczeństwa Piotra i Pawła[21].
Piotr miał żonę, wraz z nim też mieszkała jego teściowa.Andrzej Apostoł był jego bratem. W 1P 5,13 wspomina o „synu”, Marku, chodzi jednak prawdopodobnie oJana Marka, późniejszego ewangelistę[22]. Tradycja uznaje, że żoną Piotra byłaśw. Perpetua, a ich małżeństwo miało trwać ponad 50 lat. Ich córką miała byćśw. Petronela, na którą wskazuje m.in. Martyrologium Rzymskie.
Ewangelie ukazują Piotra jako tego, który najwięcej rozmawia zPanem. Tłumaczy to również fakt, że listyapostołów wymieniają go na pierwszym miejscu: Mt 10,2; Mk 3,16; Łk 6,14; Dz 1,13[23].
Niektóre teksty Nowego Testamentu interpretowane są, jako sugerujące wiodącą rolę Piotra wśród apostołów. W opinii teologii Kościoła rzymskokatolickiego rozpoznawane są one jako dowód naPrymat Świętego Piotra. Według Kościoła rzymskokatolickiego, z woli samegoJezusa Chrystusa, przy powołaniu otrzymał imię oznaczające skałę, na którejChrystus-Mesjasz chciał zbudować swójKościół. Jezus zatroszczył się owiarę Piotra, aby ten „utwierdzał swych braci”. W imieniu wspólnoty Kościoła otrzymał władzę kluczy: „tobie dam kluczekrólestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie” (Mt 16,16–19). Wypowiadał się w kwestiach, które dotyczą wszystkich. Był tym, któremu powierzono opiekowanie się trzodą Chrystusa i przejęcie wiodącej roli w pierwotnym kościele opisanym wDziejach Apostolskich (por. Dz 2,14)[24].
Pomiędzy uczonymi panuje powszechna zgoda co do wybitnej roli, jaką historyczny Piotr pełnił wśród uczniów Jezusa, stając się „najbardziej prominentnym i wpływowym członkiem kolegiumDwunastu podczas posługi Jezusa i we wczesnym Kościele”[25][26]. Można zdecydowanie dostrzec, że jego rola miała znaczenie jednoczące w różnych sytuacjach spornych[27]. Według zamiaru samego Jezusa, wyrażonego w opowiadaniu oOstatniej Wieczerzy wEwangelii Łukasza, Piotr miał utwierdzać wiarę swych braci. Miało się to dokonać nie ludzkimi siłami, bo były one słabe, co potwierdziło zaparcie się, ale mocą, którą wyprosił dla niego sam Mistrz:
Szymonie, Szymonie, oto szatan domagał się, żeby was przesiać jak pszenicę; ale Ja prosiłem za tobą, żeby nie ustała twoja wiara. Ty ze swej strony utwierdzaj twoich braci. On zaś rzekł: Panie, z Tobą gotów jestem iść nawet do więzienia i na śmierć. Lecz Jezus odrzekł: Powiadam ci, Piotrze, nim zapieje dziś kogut, ty trzy razy wyprzesz się tego, że Mnie znasz (Łk 22,31–34BT)
Słabość Piotra zaczęła się ujawniać już w czasie modlitwy Jezusa wOgrodzie oliwnym: „Szymonie śpisz? Jednej godziny nie mogłeś czuwać ze mną?” (Mk 14,37)[28].
Interpretacja roli Piotra w różnych Kościołach chrześcijańskich jest różnorodna.
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP (Saint Mary of the Immaculate Conception)Rushville,Indiana,Stany Zjednoczone – witraż z kluczami Królestwa Niebieskiego
Dwa listy wchodzące w składNowego Testamentu są tradycyjnie uznawane za napisane przez Piotra:1. List Piotra oraz2. List Piotra. Autentyczność 1. Listu Piotra we wczesnym Kościele nigdy nie była kwestionowana, natomiast co do 2. Listu Piotra aż do IV wieku wielu autorów (m.in.Euzebiusz z Cezarei) wyrażało wątpliwości, czy faktycznie pochodzi on od Piotra Apostoła. Dyskusja ma swą kontynuację we współczesnej biblistyce. Niewątpliwymiapokryfami są tzw.Ewangelia Piotra orazApokalipsa Piotra.
Według relacji biblijnej Piotr zmieniał podczas swojego życia zdanie dotyczące literalnego pojmowania części przepisów Prawa Mojżeszowego. Początkowo Piotr unikał pogan i uważał, że nie mają oni udziału wEwangelii. Pogląd ten uległ częściowej zmianie dopiero po wizji, jaką otrzymał od Boga i po wizycie w domu Korneliusza w Cezarei, kilka lat po śmierci i zmartwychwstaniuJezusa (Dzieje Apostolskie 10). Kilkanaście lat później apostoł Piotr wraz z innymi członkamiKościoła jerozolimskiego przebywał wśród chrześcijan nawróconych spomiędzy pogan wAntiochii, bez okazywania jakiejkolwiek dyskryminacji. Dowiedziawszy się jednak o przybyciu wysłannikówJakuba (przywódcy Kościoła w Jerozolimie), zaczął się zachowywać tak, jakoby zachowywał ceremonialną czystość i nie jadał z poganami, a w jego ślad poszli inni, nawetBarnaba. Zobaczywszy to,Paweł z Tarsu sprzeciwił się mu wprost, nazywając jego zachowanie nagannym i obłudnym, wygłaszając, że człowiek nie jest usprawiedliwiany z uczynkówPrawa, a tylko przez wiarę w Jezusa (List do Galatów Ga 2,11–16[29]).
WedługEwangelii Mateusza Piotr po ujrzeniu chodzącego po wodzie Jezusa zaczął iść do niego także poruszając się po tafli wody (Mt 14:22–32) (Marek iJan także wspominają o Jezusie, ale nie wspominają czyniącego to samo Piotra).
WedługEwangelii św. Jana Piotr z początku odmówił obmywania swoich stóp przezJezusa podczasOstatniej Wieczerzy. Jezus wtedy rzekł:Jeśli ja Cię nie wymyję, to żadna z części Twego ciała nie będzie ze mną. Na to Piotr odpowiedział:Panie nie myj tylko mych stóp, ale także dłonie i głowę.
Uzasadnienie prymatu papieskiego w Kościele rzymskokatolickim
Jezus przekazuje Piotrowi klucze królestwa niebieskiego, fragment fresku zKaplicy Sykstyńskiej pędzlaPietra PeruginaPrzekazanie kluczy św. Piotrowi – fresk w kościele św. Krzyża w Rumi
Złożone Piotrowi przez Chrystusa obietnice:
Otóż i Ja tobie powiadam: Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą. I tobie dam klucze królestwa niebieskiego, cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie (Mt 16,18–19)
legły u podstaw tezy o prymacie Piotra jako seniora Ludu WybranegoNowego Przymierza, prawodawcy, a także nauczyciela (Dz 15,7) i pasterza Kościoła: (J 21, 15–17).
Według 21. rozdziałuEwangelii według św. JanaJezus trzykrotnie zwrócił się do Piotra słowami „Paś baranki Moje”. Jest to podawane jako uzasadnienie tezy, że Jezus przekazał Piotrowi opiekę nadKościołem.
Niektóre tradycje chrześcijańskie kwestionują prymat Piotra. Często przywoływanym argumentem są różne interpretacje biblijnych fragmentów[30].
Kluczowym tekstem dla tego punktu widzenia jest fragment z Ewangelii wg św. Mateusza 16,18: „A ja ci mówię: ty jesteś Piotr (Kamień), a na tej skale zbuduję moje zgromadzenie i bramy Hadesu nie przemogą go” (tłumaczenie dosłowne)[31]. W dosłownym tłumaczeniu użyte są greckie słowa „Petros” (Piotr) i „petra” (skała) mają nieco różne konotacje – „Petros” odnosi się raczej do kamienia lub odłamka skały, podczas gdy „petra” oznacza masową skałę lub skałę macierzystą[32]. Według tej interpretacji „Piotr” i „skała”, na której Jezus zbuduje swój Kościół, są dwoma różnymi rzeczami, sugerując, że kościół został zbudowany nie na Piotrze, ale na czymś innym[33].
Co więcej, przy interpretacji tekstów Biblijnych (hermeneutyka biblijna) używa się argumentu, że jeden fragment Słowa Bożego należy tłumaczyć innymi fragmentami (nie ma sprzeczności w Słowie Bożym)[34].
Nowy Testament kilkakrotnie nazywa Jezusa „skałą” lub „kamieniem węgielnym”. Na przykład 1 Koryntian 10:4 mówi, że „skałą był Chrystus”, a 1 Piotra 2:4-8 opisuje Jezusa jako „kamień żywy” i „kamień węgłowy”[35]. Te i inne fragmenty mogą sugerować, że to Jezus Chrystus, jest prawdziwą „skałą” lub fundamentem Kościoła[36].
Alternatywne rozumienie tego fragmentu wskazuje, że skałą jest objawienie o tym, że Jezus jestMesjaszem[37], o czym czytamy dwa wersety wcześniej w Mt 16:16-17: „Na to Szymon Piotr odpowiedział: Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego. Odpowiadając, Jezus rzekł do niego: Szczęśliwy jesteś, Szymonie, synu Jony, bo to nie ciało i krew objawiło ci to, lecz Ojciec mój, który jest w niebie.”[35]
El Greco – Święci Piotr i PawełSymbole Apostoła Piotra, od góry, od lewej: dziurka od kluczy Bramy Niebieskiej, odwrócony krzyż, na którym Piotr został umęczony, okowy, ryba, kotwica, Łódź Piotrowa (czyli Kościół Święty), klucze Królestwa Niebieskiego i kogut piejący w czasie Męki Jezusa Chrystusa – witraż w kościele pw. św. Piotra,Babraham,Cambridgeshire,Wielka Brytania
Wikonografii św. Piotr Apostoł przedstawiany jest jako łysiejący, siwy, brodaty starzec, w dłoni trzyma dwaklucze (srebrny i złoty) symbolizujące kluczeKrólestwa Bożego oraz w towarzystwieŚwiętego Pawła.
↑Ap 14,8 w przekładach Biblii.;Ap 16,9 w przekładach Biblii.;Ap 18,2 w przekładach Biblii.;Ap 18,10 w przekładach Biblii.;Ap 18,21 w przekładach Biblii.
↑Manfred Uglorz: Introdukcja do Nowego Testamentu. Cz. I. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1994, s. 92.ISBN 83-901296-5-5.
↑Choć, jak stwierdzaRoman Brandstaetter w „Kręgu Biblijnym”, ewentualne objawienie Piotra byłoby raczej w języku aramejskim.
↑Jürgen Roloff: Wprowadzenie do Nowego Testamentu. Warszawa: Verbinum, 2008, s. 116.ISBN 978-83-7192-376-0.
↑William J. Dalton: Pierwszy List św. Piotra. W: Katolicki komentarz biblijny. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy (red. wyd. oryg.), Waldemar Chrostowski (red. wyd. pol.). Warszawa: 2001, s. 1512.ISBN 83-7146-080-5.
↑R.R.SchnackenburgR.R.,Nestle-Aland, Novum Testamenturn Graece et Latine, ed. Kurt Aland et Barbara Aland, Stuttgart (Deutsche Bibelgesellschaft) 1984, 44* und 779 Seiten, Kunstleder 34,– DM., „Biblische Zeitschrift”, 29 (1),1985, s. 132,DOI: 10.30965/25890468-02901024,ISSN0006-2014 [dostęp 2023-06-09].
↑PaulP.MaasPaulP.,A Greek-English Lexicon, compiled by H. G. Liddell and Robert Scott. A New Edition revised and augmented throughout by Henry Stuart Jones with the assistance of Roderick McKenzie and with the cooperation of many scholars. Part V: θησσυροποιέω – κώψ. Part VI: λ – οΙ. Oxford: Clarendon Press, 1930, 1932. Each part 10''s.'' 6''d.'', „The Journal of Hellenic Studies”, 52 (1), 1932, s. 150–152,DOI: 10.2307/627226,ISSN0075-4269,JSTOR: 627226 [dostęp 2023-06-09].
↑B.D.B.D.ChiltonB.D.B.D.,Book Reviews: Frank E. Gaebelein (ed.), The Expositor’s Bible Commentary, Volume 9: John by M.C. Tenney, and Acts by R.C. Longenecker. Zondervan, 1981. Pp. 573. $19.95, „Journal for the Study of the New Testament”, 7 (20),1984, s. 125–125,DOI: 10.1177/0142064x8400702018,ISSN0142-064X [dostęp 2023-06-14].
↑Frank R.F.R.VandevelderFrank R.F.R.,Book Review: How to Read the Bible for All Its Worth: A Guide to Understanding the Bible, „Interpretation: A Journal of Bible and Theology”, 37 (3),1983, s. 312–314,DOI: 10.1177/002096438303700318,ISSN0020-9643 [dostęp 2023-06-09].
↑abWaldemarW.ChrostowskiWaldemarW.,Ks. Rajmund PIETKIEWICZ, Biblia Polonorum. Historia Biblii w języku polskim, t. V: Biblia Tysiąclecia (1965-2015), Wydawnictwo Pallottinum, Poznań 2015, s. 492., „Collectanea Theologica”, 87 (1),2017, s. 265–272,DOI: 10.21697/ct.2017.87.1.09,ISSN0137-6985 [dostęp 2023-06-14].
↑J.K.J.K.ElliottJ.K.J.K.,GORDON D. FEE, The First Epistle to the Corinthians (Grand Rapids: Eerdmans, 1987) (= New International Commentary on the New Testament), xxiv + 880 pp, „Novum Testamentum”, 31 (2), 1989, s. 185–186,DOI: 10.1163/156853689x00081,ISSN0048-1009 [dostęp 2023-06-14].
↑Robert P.R.P.GordonRobert P.R.P.,Leviticus: An Introduction and Commentary By R. K. Harrison Tyndale Old Testament Commentaries (Leicester: Inter-Varsity Press, 1980. 253pp. £4.50 (hardback); £3.95 (paperback)), „Evangelical Quarterly: An International Review of Bible and Theology”, 54 (3),1982, s. 190–191,DOI: 10.1163/27725472-05403017,ISSN0014-3367 [dostęp 2023-06-14].
.png)
_-_stained_glass%2c_Keys_of_Peter.jpg)
.jpg)
