Start sondyPioneer 10Przekaz ludzkości -plakietka na pokładzie sond Pioneer 10 i 11Pioneer 10 podczas montażuSchemat konstrukcji sondy Pioneer 10Fotografia Jowisza wykonana przez sondę Pioneer 10. Widoczny cieńIo
Pioneer 10 – bezzałogowasonda kosmicznaNASA wyniesiona 3 marca 1972 roku zprzylądka Canaveral naFlorydzie, z zespołu startowego nr 36, przy użyciurakiety nośnejAtlas Centaur. Pierwszy próbnik badającyJowisza i pierwszy, który miał przebyćpas planetoid (wszedł w pas planetoid 15 lipca 1972). 3 grudnia 1973 roku przeleciała w odległości 130 354 km od Jowisza. Pioneer 10 przekazał na Ziemię 300 zdjęć planety, odkryłpasy radiacyjne i przekazał szczegóły na tematmagnetosfery Jowisza. Sondę wykorzystano także do dokładniejszego wyznaczenia masy Jowisza i jego czterechksiężyców galileuszowych. Pioneer 10 był pierwszą sondą, która przeleciała przez pas planetoid, dowodząc, że jest to bezpieczne. Wyniki badań magnetosfery Jowisza spowodowały przeprojektowanie sondVoyager 1 i2, tak by pasy radiacyjne planety nie uszkodziły aparatury obu sond. Pioneer 10 stał się też pierwszą sondą, która osiągnęła prędkość ucieczki zUkładu Słonecznego (tzw.trzecią prędkość kosmiczną).
Sondy Pioneer 10 i 11, których misje zostały zaakceptowane do realizacji w 1969 roku, były pierwszymi próbnikami, które miały przejść przez pas planetoid i zbadać otoczenie Jowisza. Zdobyte doświadczenia zostały wykorzystane przy budowie sondprogramu Voyager[1].Konstrukcja była stosunkowo lekka – sonda miała masę zaledwie 260 kg, wliczając w to 30 kg instrumentów naukowych i 27 kg paliwa. Energii elektrycznej dostarczały 4radioizotopowe generatory termoelektryczne typu SNAP-19 (RTG) (zawierającepluton-238) o całkowitej mocy przy starcie 155W. Łączność zapewniałaparaboliczna antena główna o średnicy 2,74 m oraz anteny pomocnicze.
Po 25 latach od startu, 31 marca 1997 roku misja została oficjalnie zakończona. Pioneer 10 znajdował się wtedy w odległości 10 mld km odSłońca. Po raz ostatni danetelemetryczne z sondy odebrano 27 kwietnia 2002 roku. Ostatnie bardzo słabe sygnały zdołano odebrać 23 stycznia 2003 roku.
W 2012 r. Pioneer 10 osiągnął odległość 105au od Słońca (blisko 16 mld km), znajdując się pozapasem Kuipera, oddalając się z prędkością 11,4 km/s (2,54 au/rok)[2]. W 2023 r. znajdował się ok. 133,5 au od Ziemi (blisko 20 mld km). Jego prędkość względem Słońca wynosiła 11,9 km/s, tj. ok. 2,51 au/rok.Obserwowana wielkość gwiazdowa Słońca, widzianego z pokładu sondy, wynosiła −16,1magnitudo. Światło słoneczne potrzebowało wtedy 18,6 godzin, by dotrzeć do sondy[3].
Pioneer 10 jest pierwszym obiektem ziemskim, który dotarł do zewnętrznych obszarówUkładu Słonecznego i kiedyś, jeśli nie wystąpią żadne niespodziewane czynniki w rodzaju kolizji z jakąś materią, opuści go zupełnie. Wciąż nie dotarł jeszcze doheliopauzy ani doobłoku Oorta. Po ponad 2 mln lat od startu sonda przeleci w pobliżugwiazdyAldebaran wgwiazdozbiorzeByka[4], odległej o 68lat świetlnych (przy założeniu, że gwiazda ta będzie miała zerową prędkość).
.jpg)