Pilzno (cz.Plzeňⓘ,niem.Pilsen) – miasto w zachodnichCzechach, stolicakraju pilzneńskiego. Położone jest w kotlinie, gdzie zbiega się wiele potoków, tworząc rzekęBerounkę. Znane jest przede wszystkim z piwaPilsner Urquell i zakładówŠkoda Transportation. Na początku 2024 roku, z liczbą mieszkańców wynoszącą ponad 185 tys., Pilzno zajmowało czwarte miejsce pod względem liczby ludności w Czechach[1].
Powierzchnia miasta wynosi 137,66 km². Powiat Pilzno-miasto jestpowiatem grodzkim oraz siedzibą powiatówPilzno Północ iPilzno Południe. Od 1 stycznia 2003 powiaty nie są już jednostkąpodziału administracyjnego Czech. Podział na powiaty zachowały jednak sądy, policja i niektóre inne urzędy państwowe. Został również zachowany dla celów statystycznych.
Najstarsze ślady osiedli ludzkich na tym terenie datuje się na 5000 lat p.n.e., ale początki dzisiejszego miasta to 1295, kiedy toWacław II założył osadę, która dzięki dogodnemu położeniu szybko rozwinęła się w ośrodek handlowy.
W XIX wieku nastąpił gwałtowny rozwój Pilzna – stało się silnym ośrodkiem przemysłu żelaznego, a główną postacią tego okresu byłEmil Škoda, właściciel huty żelaza. Po 1890 huta została przekształcona w zakład zbrojeniowy, a w później samochodowy.
Już Wacław II nadał 260 mieszczanom przywilej warzenia piwa; na początku wieku XVII było w mieście 26 browarów. Jakość produkcji nie zawsze była wysoka, więc w XIX rada miejska przymusiła browarników do połączenia się i w 1842 założono browarPilsner Urquell – dzisiejszą wizytówkę Pilzna, które wówczas należało doCesarstwa Austrii.
W okresie II wojny światowej Pilzno stało się częściąProtektoratu Czech i Moraw (granica zIII Rzeszą biegła za rogatkami miasta) oraz siedzibą władz administracyjnych (Oberlandratsbezirk Pilsen). W 1945 miasto wyzwoliły wojska amerykańskie, co komunistyczne państwoczechosłowackie starało się ukryć przez cały czas swego istnienia.
1 czerwca 1953 w zakładach Škody (wówczas Zakładach im. Lenina) doszło do strajku pracowników przeciwko zapowiedzianej wymianie pieniędzy. W stłumionych przez komunistyczne władze protestach wzięło udział ok. 20 tys. ze 130 tys. mieszkańców miasta[3].
W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, środków transportu, spożywczy, elektrotechniczny, elektroniczny, poligraficzny, papierniczy, drzewny, odzieżowy, skórzany oraz materiałów budowlanych[7].