Ten artykuł dotyczy rzeki, lewego dopływu Wisły. Zobacz też:inne znaczenia tej nazwy. Pilica na wysokościTomaszowa Mazowieckiego | |||||||||||||||||||||||||
| Kontynent | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||
| Rzeka | |||||||||||||||||||||||||
| Długość | 319 km | ||||||||||||||||||||||||
| Powierzchniazlewni | 8341 km² | ||||||||||||||||||||||||
| Średniprzepływ | 48,6 m³/s w pobliżu ujścia | ||||||||||||||||||||||||
| Źródło | |||||||||||||||||||||||||
| Miejsce | w okolicy miastaPilica | ||||||||||||||||||||||||
| Wysokość | 350 m n.p.m. | ||||||||||||||||||||||||
| Współrzędne | |||||||||||||||||||||||||
| Ujście | |||||||||||||||||||||||||
| Recypient | Wisła | ||||||||||||||||||||||||
| Miejsce | w okolicy wsi Mniszew (powiat kozienicki) | ||||||||||||||||||||||||
| Wysokość | 96 m n.p.m. | ||||||||||||||||||||||||
| Współrzędne | |||||||||||||||||||||||||
| Mapa | |||||||||||||||||||||||||
 Mapa zlewni Pilicy | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Pilica –rzeka w południowej i centralnejPolsce, najdłuższy lewy dopływWisły. Długość rzeki wynosi 319 km[1], a powierzchnia dorzecza 8341 km². Płynie przezWyżynę Krakowsko-Częstochowską,Niziny Środkowopolskie orazNizinę Środkowomazowiecką i wpada doWisły w okolicach wsiOstrówek, w regionie geograficznym zwanymDoliną Środkowej Wisły.
W 1974, przez wybudowanie zapory i spiętrzenie wód, w okolicySulejowa utworzonoZalew Sulejowski, długości ok. 17 km, maksymalnej szerokości 2 km i powierzchni 2700 ha.
Obszardorzecza Pilicy określany jest nazwą Nadpilicze. W 1997 powstałoStowarzyszenie Przyjaciół Pilicy i Nadpilicza.
W kolejności od źródeł do ujścia.
Nadpiliczne Parki Krajobrazowe:
Budy Michałowskie,Dobra,Dobra-Kolonia,Sławniów,Wierbka,Kleszczowa,Wola Libertowska,Łany Małe,Żarnowiec,Łany Wielkie,Brzeziny,Małoszyce,Jasieniec,Dąbrowica,Grodzisko,Rudka,Maluszyn,Krzętów,Będzyn,Taras,Faliszew,Łęg Ręczyński,Skotniki,Ostrów,Smardzewice,Spała, Teofilów, Zakościele, Kozłowiec, Żądłowice,Rzeczyca,Mysiakowiec,Gapinin,Domaniewice,Łęgonice,Pobiedna,Wola Pobiedzińska,Gostomia,Tomczyce,Ulaski Stamirowskie,Przybyszew,Michałów Górny,Pilica,Ostrołęka,Przylot,Sudzinek,Pacew,Wola Przedborska,Przyłęk,Bobrowniki,Góry,Grotowice,Ponikła,Kozłowiec,Brzeg,Brzeźce.
Długość: 228 km
Trasa:Zarzecze –Przedbórz –Faliszew –Skotniki –Sulejów –Zalew Sulejowski –Tomaszów Mazowiecki –Spała –Inowłódz –Żądłowice –Grotowice –Domaniewice –Nowe Miasto nad Pilicą –Białobrzegi –Warka – ujście Pilicy.
Stopień trudności według klasyfikacji międzynarodowej: CL I (przejazd łatwy), miejscami CL II (przejazd trudniejszy – wąskie koryto, znaczny spadek, kamieniste dno).
Długość: 122 km
Wzdłuż środkowego odcinka Pilicy przebiega
pieszySzlak Rekreacyjny Rzeki Pilicy.
Trasa:Piotrków Trybunalski –Barkowice –Bronisławów –Swolszewice – Borki – zapora na Pilicy –Smardzewice –Tresta –Zarzęcin –Sulejów –Taraska –Szarbsko –Dąbrówka –Diabla Góra –Wacławów –Skotniki –Faliszew –Taras –Przedbórz –Biały Brzeg – okolice wsiRączki –Krzętów
Przez wieki Pilica stanowiła granicę międzyhistorycznymi krainami:Małopolską,Wielkopolską iMazowszem. Podział ten utrzymał się częściowo w czasach zaborów, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę został zatarty. Tereny nadpiliczne przez większość okresów dziejów Polski pozostawały na uboczu głównych nurtów życia kulturalnego, jednak niektóre z okolicznych miejscowości były lokalnymi ośrodkami kultury (zamki, klasztory, pałace) i słyną z wydarzeń historycznych lub cyklicznych wydarzeń kulturalnych (np. Pilica,Żarnowiec,Koniecpol,Przedbórz,Bąkowa Góra,Majkowice,Skotniki,Sulejów,Tomaszów Mazowiecki,Spała,Inowłódz,Nowe Miasto nad Pilicą,Przybyszew,Warka, a na pobliskich terenach na wschód od Pilicy znajdują się ośrodki górnicze, hutnicze i metalurgiczne dawnegoStaropolskiego Okręgu Przemysłowego (m.in.Maleniec,Skórnice iPląskowice)[3].
W latach 1965–1994 w Tomaszowie Mazowieckim istniały duże zakłady odzieżowe nazwane – od położenia w największym mieście nad Pilicą – Zakładami Przemysłu Odzieżowego „Pilica”.
Przy innym dużym zakładzie produkcyjnym w Tomaszowie –Wistomie, przez czterdzieści lat działał zespół kultury ludowej „Piliczanie”, który w okresie PRL występował z wieloma koncertami w Polsce i za granicą[4].
W Tomaszowie Mazowieckim od początku XXI wieku działa „Skansen Rzeki Pilicy”, gromadzący pamiątki związane z Pilicą; do największych atrakcji należą budynekmłyna wodnego, jak również wyłowiony z Pilicy i odrestaurowany do stanu używalności niemiecki pojazd pancerny[5].
Na wyposażeniu Wojska Polskiego od drugiej dekady XXI wieku znajduje się przeciwlotniczy zestaw bardzo krótkiego zasięguPilica[6].
