Pilaster – element architektoniczny w formie płaskiegofilara, nieznacznie występującego przed lico ściany. Pełni on funkcje zarówno konstrukcyjną, jak i dekoracyjną (rozczłonkowuje ścianę). Może stanowić część obramienia otworów okiennych, drzwiowych lub bramnych. Wstarożytności pilastry występowały dużo rzadziej niżpółkolumny i używane były głównie warchitekturze rzymskiej.
Podobnie jakkolumna składa się zgłowicy (najczęściej w którymś z klasycznychporządków), gładkiego lubkanelowanegotrzonu oraz czasami zbazy icokołu.
Stosowano również pilastry zwielokrotnione, ułożone w tzw. wiązkę – tworzyły ją nałożone na siebie, coraz węższe pilastry.
Najwyższa kondygnacja
Koloseum w Rzymie, pilastry o kapitelach korynckich
Pilastry w architekturze karolińskiej – hala w
LorschFasada kościoła
Il Gesù w Rzymie, 1568–1584, Giacomo della Porta
Pałacyk
Petit Trianon w Wersalu, wykorzystanie pilastrów w klasycyzmie
Kapitel pilastra – fasada kościoła klasztornego w
Zwettl
