Pierwiastki ósmego okresu – hipotetycznepierwiastki chemiczne znajdujące się w ósmymokresie (rzędzie)układu okresowego pierwiastków. Rozszerzenie układu okresowego o ósmy okres zostało zaproponowane przezGlenna T. Seaborga w roku 1969[1].
Ósmy okres może zawierać 50 pierwiastków oliczbach atomowych z zakresu 119-168, spośród których obecnie żaden nie został zsyntetyzowany. Nie wiadomo, czy wszystkie te pierwiastki mogą istnieć.
Do tej pory zostały podjęte próby syntezy kilku najlżejszych pierwiastków ósmego okresu:ununennu (Z=119)[2],unbinilu (120)[3],unbibi (122)[4],unbiheksu (126)[5] orazunbiseptu (127)[6]. Żadna z nich dotąd nie została zakończona powodzeniem. Z pomocą akceleratora GANIL weFrancji uzyskanojądra złożone unbinilu iunbikwadu (Z=124), które uległyrozszczepieniu z mierzalnym czasem życia[7]. Ponadto pojawiły się doniesienia o odkryciu unbibi w naturze[8], wyników tych jednak nie potwierdzają późniejsze, bardziej precyzyjne badania[9].
Przewiduje się, że żaden pierwiastek ósmego okresu nie ma stabilnychizotopów, jednak hipoteza tzw.wyspy stabilności wskazuje, że pierwiastki superciężkie o liczbach atomowych bliskich 120 lub 126 mogą miećizotopy o podwyższonej trwałości. Nie są znane granice trwałości ciężkich jąder atomowych i nie wiadomo, gdzie znajduje się koniec układu okresowego. Modele przewidują różne wartości liczby atomowej, która wyznacza koniec układu okresowego, wskazywane były m.in. wartości Z = 155 i 172. Obserwowane trudności w syntezie jąderpierwiastków superciężkich wskazują, że koniec może wyznaczać pierwiastek o Z = 128 (unbioctium)[6].
Jeżeli okaże się, że pierwiastki ósmego okresu mają izotopy dostatecznie trwałe, aby można było zbadać ichwłaściwości chemiczne, to mogą one okazać się zupełnie niezgodne zprawem okresowości, ze względu na bliskość energiiorbitali 5g, 6f i 7d. W konsekwencji pierwiastki mająceelektrony walencyjne na tych podpowłokach mogą mieć bardzo zbliżone właściwości chemiczne, ich rzeczywistakonfiguracja elektronowa jest trudna do przewidzenia, a właściwe położenie w układzie okresowym jest niepewne.
Ponadto dla liczby atomowej Z = 137 zarówno nierelatywistycznymodel atomu Bohra, jak też relatywistycznerównanie Diraca[10] napotykają na trudności, związane odpowiednio z ograniczeniem prędkości elektronów przezprędkość światła w próżni i energiąstanu podstawowego atomu. Bardziej precyzyjne rachunki, uwzględniające skończone rozmiary jąder, wskazują jednak, że model relatywistyczny załamuje się dopiero przy Z = 173.
| Grupy |
|
|---|---|
| Okresy | |
| Bloki |