Pia fidelis (PF, dosł.lojalna i wierna[a]) – tytuł przyznawanyhonoris causa niektórym jednostkom wojskowym starożytnego Rzymu. Nadawany był zarówno całymlegionom[2], jak i pojedynczymkohortom, a także jednostkomauxilii, złożonym w większości zperegrini, czyli mieszkańców Cesarstwa Rzymskiego nie posiadających obywatelstwa[3].
Tytuł tradycyjnie dodawany był do nazwy jednostki, w formie pełnej lub skróconej[4]. Często dodawano także przydomek wzorowany nacognomen cesarza, za panowania którego nagroda została przyznana. Przykładowokohortacohors I Brittonum, która odznaczyła się w walce podczaswojen dackich za panowania cesarzaTrajana (Marcus Ulpius Traianus) była później wielokrotnie wzmiankowana jakocohors I Brittonum Ulpiatorquata pia fideliscivium Romanorum[4].
W przypadku wielokrotnego nadania tego samego odznaczenia, często fakt ten był odnotowywany w jej nazwie. Przykładem mogą być wzmiankowane wepigrafice łacińskiejLegio IAdiutrixPia Fidelis Bis („Legion I Pomocny, dwakroć lojalny i wierny”) czyLegio XGeminaPia Fidelis Domitiana („lojalny i wiernyDomicjanowi”).
Inne tytuły przyznawane jednostkom wojskowym (tak całym legionom, jak pojedynczym alom i kohortom) tocivium Romanorum (obywateli rzymskich),felix (szczęśliwy),victrix (zwycięski),fortis (silny),vindex (obrońca),invicta (niezwyciężona),firma (silna) ivelox (śmigły)[5]. Żołnierzeauxilii mogli także otrzymać w nagrodę za wierną służbę prawa obywatelskie, czego potwierdzeniem był tzw.dyplom wojskowy[3].