 | |||
| Pełne imię i nazwisko | Petko Stojczew Karawełow | ||
|---|---|---|---|
| Data urodzenia | |||
| Data śmierci | |||
| Premier Bułgarii (czterokrotnie) | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| |||
| |||
Petko Stojczew Karawełow,bułg. Петко Стойчев Каравелов (ur.5 kwietnia1843 wKopriwszticy, zm.6 lutego1903 wSofii) –bułgarskiprawnik ipolityk, jeden z liderówPartii Liberalnej (1879–ok.1887), następnie założyciel i pierwszy przewodniczącyPartii Demokratycznej (1896–1903), uczestnik założycielskiego zebrania parlamentuKsięstwa Bułgarii (1879), deputowany doZwyczajnego Zgromadzenia Narodowego 1. (1879), 2. (1880), 4. (1884–1886), 8. (1894–1896), 9. (1896–1898), 10. (1899–1900) i 11. kadencji (1901) orazWielkiego Zgromadzenia Narodowego 1. kadencji (1879),burmistrzPłowdiwu (1883–1884), minister finansów (1880–1881, 1884-1886 i 1901–1902) orazpremier Księstwa Bułgarii (1880–1881, 1884–1886, 1901–1902).
Urodził się w rodziniekupca i poborcy podatkowego Stojcza Karawełowa i Nedelii Doganskiej. Jego starszy brat,Luben Karawełow, zostałpisarzem i działaczem politycznym. Petko podstawową edukację odebrał w rodzinnejKopriwszticy, następnie kształcił się w szkole greckiej wEnezie, po czym w1859 wyjechał z Ljubenem doRosji, gdzie dwa lata później rozpoczął naukę naMoskiewskim Wydziale Historyczno-Filologicznym. Po kilkukrotnym przerywaniu studiów, ostatecznie w1869 ukończyłprawo. Wkrótce po wybuchuX wojny rosyjsko-tureckiej w1877 wstąpił do sztabu armii rosyjskiej i wraz z nim przybył do Bułgarii. Następnie objął stanowiska wicegubernatoraWidina i okręgowego zarządcy wTyrnowie. W1879 został deputowanym na założycielskie zebranie przyszłegoparlamentu kraju, zwanegoZgromadzeniem Narodowym. Jako poseł zaangażował się w pracę nad napisaniemkonstytucji nowo powstałegoKsięstwa Bułgarii. Wkrótce stanął na czele radykalnej frakcjiPartii Liberalnej, z ramienia której w1880 zostałpremierem kraju. Pozamachu stanu zorganizowanym27 kwietnia1881 przez księciaAleksandra I i ustanowieniu przezeń wojskowej dyktatury, wyemigrował doRumelii Wschodniej, gdzie w1883 objął posadęburmistrzaPłowdiwu.
Wkrótce po normalizacji sytuacji politycznej w Księstwie Bułgarii, której przejawem było przywrócenie Konstytucji Tyrnowskiej, w1884 przybył doSofii i na nowo objął stanowisko lidera Partii Liberalnej. W tym samym roku został również członkiem rzeczywistymBułgarskiego Towarzystwa Literackiego (obecnie Bułgarska Akademia Nauk). Po zwycięskich dla liberałów wyborach parlamentarnych, po raz drugi w swej karierze stanął na czele rządu i Ministerstwa Finansów. Jako premier odegrał znaczącą rolę w przekonaniu opinii międzynarodowej do uznaniaaneksji Rumelii Wschodniej, dokonanej w1885.
Po odsunięciu od władzy przez oficerów orientacji prorosyjskiej księcia Aleksandra, w sierpniu1886 sformował tymczasowy gabinet rządowy, a potem przez krótki czas piastował funkcję członka trzyosobowejRady Regentów księstwa. Będąc przekonanym rusofilem zdecydowanie zaprotestował przeciwko odrzucanej przez Moskwę kandydaturzeFerdynanda I Koburga na stanowisko nowego monarchy. Po jego wyborze poparł bunt wojskowych, za co w1887 trafił na krótko do aresztu. Po odzyskaniu wolności zaangażował się w działalność opozycyjną wobec reżimu premieraStefana Stambołowa.
W1891 został oskarżony o współudział w morderstwie ministra w rządzie Stambołowa,Christa Bełczewa. Otrzymał karę pięciu lat więzienia, ale w1894 objęto goamnestią.
W1896 założyłPartię Demokratyczną, na czele której stał do chwili swojej śmierci. Po zwycięskich dla demokratów wyborach parlamentarnych w1901 po raz czwarty został premierem Księstwa Bułgarii, tworząc koalicyjny gabinet. Jako szef rządu i poseł zdecydowanie opowiadał się przeciwkosocjalistom imarksistom, kilkukrotnie wchodząc w ostre spory parlamentarne z liderem tych ostatnich,Dimityrem Błagojewem. Jego silna niechęć do lewicy przejawiła się także w połowie 1901, kiedy to stojąc na czele Resortu Oświaty Narodowej zwolnił z pracy 420 nauczycieli, z których znaczna część miała poglądy socjalistyczne.
Zmarł w1903. Jego grób znajduje się obok cerkwiŚwiętych Siedmioczislenników[1] w Sofii. Przez niektórych uważany za jednego z najuczciwszych polityków w historii Bułgarii[2].
Petko Karawełow zajmował następujące stanowiska w rządach Księstwa Bułgarii (w porządku chronologicznym)[3]:
Petko Karawełow był żonaty zEkateriną Welikową Penczewą (1860-1947), z którą miał trzy córki: Radkę, Wiolę i Lorę. Tę ostatnią poślubiłPejo Jaworow, poeta bułgarski.
| Księstwo Bułgarii (1878–1908) |
|
|---|---|
| Carstwo Bułgarii (1908–1946) |
|
| Ludowa Republika Bułgarii (1946–1990) | |
| Republika Bułgarii (od 1990) |
|
|
