Pentatlenek diazotu
|
strukturaN
2O
5 w formie kowalencyjnej |
| Nazewnictwo |
|---|
| | Nomenklatura systematyczna (IUPAC) | | konst. | pentatlenek diazotu[1], tlenek(2−) azotu(5+), tlenek azotu(5+), tlenek azotu(V) |
|---|
| podst. | dla formy kowalencyjnej: dinitrooksydan[1] |
|---|
| addyt. | dla formy kowalencyjnej: μ-oksydo-bis(dioksydoazot)(N—N); dla formy jonowej: trioksydoazotan(1−) dioksydoazotu(1+)[1] |
|---|
| Inne nazwy i oznaczenia | | Stocka | tlenek azotu(V) |
|---|
| inne | dawniej: pięciotlenek azotu |
|---|
|
| Ogólne informacje |
| Wzór sumaryczny | N2O5 |
|---|
| Masa molowa | 108,01 g/mol |
|---|
| Wygląd | bezbarwne kryształy[2] |
|---|
| Identyfikacja |
| Numer CAS | 10102-03-1 |
|---|
| PubChem | 66242 |
|---|
| SMILES |
|---|
[N+](=O)([O-])O[N+](=O)[O-] |
|
| InChI |
|---|
InChI=1S/N2O5/c3-1(4)7-2(5)6 | | InChIKey | ZWWCURLKEXEFQT-UHFFFAOYSA-N |
|
|
|
|
| Podobne związki |
| Podobne związki | N
2O,NO,N
2O
3,NO
2,N
2O
4,NO
3 |
|---|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
Pentatlenek diazotu (nazwa Stocka: tlenek azotu(V)),N
2O
5 –nieorganiczny związek chemiczny z grupytlenków azotu, w którym każdy atomazotu występuje na formalnymstopniu utlenienia V.
W zależności od warunków, pentatlenek diazotu może występować w dwóch formach,kowalencyjnej ijonowej:
- N
2O
5⇌ [NO
2]+
[NO
3]−
W stanie gazowym i w rozpuszczalnikachniepolarnych (np. wCCl
4)N
2O
5 ma prawdopodobnie budowę kowalencyjną z mostkiem tlenowym łączącym atomy azotu (N−O−N). Badaniarentgenograficzne dowiodły, że w stanie stałym ma on strukturę jonową –[NO
2]+
[NO
3]−
– jest więcsolą,azotanemnitroniowym. Szybkie schłodzenie gazowegoN
2O
5 pozwala na uzyskaniemetastabilnej kowalencyjnej formy związku w stanie stałym, która w temperaturze powyżej −70 °C przechodziegzotermicznie w formę jonową[5].
W warunkach laboratoryjnych otrzymuje się go przez ostrożne odwodnienie kwasu azotowegopentatlenkiem difosforu[3]:
- 2HNO
3 + P
2O
5 → 2HPO
3 + N
2O
5
Inne metody syntezy to utlenianie dwutlenku azotu lub innych niższych tlenków azotuozonem oraz reakcjeazotanu srebra zchlorem lubtrichlorkiem fosforylu (POCl) na gorąco, np.
- 2AgNO
3 + Cl
2 → AgCl + 2NO
2Cl + O
2 - AgNO
3 + NO
2Cl → AgCl + N
2O
5
Pentatlenek diazotu w temperaturze pokojowej występuje w formie białych kryształków. Jest związkiem nietrwałym rozkładającym się spontanicznie w temperaturze pokojowej dodwutlenku azotu itlenu. Z mocnymikwasami daje solenitroniowe ikwas azotowy, np.
- HClO
4 + N
2O
5 → NO
2ClO
4 + HNO
3
Związek ten reaguje gwałtownie z wodą, jestbezwodnikiem kwasu azotowego. Ze względu na jego nietrwałość nie znajduje on w formie czystej praktycznych zastosowań.
- ↑abcNeil G.N.G. Connelly Neil G.N.G. i inni,Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book),International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, s. 318,ISBN 978-0-85404-438-2 (ang.).
- ↑abcdeCRC Handbook of Chemistry and Physics,William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s.4-76,ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑abAdamA. Bielański AdamA.,Podstawy chemii nieorganicznej, t. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1994, s. 662,ISBN 83-01-06542-7 .
- ↑George L.G.L. Lewis George L.G.L.,Charles P.Ch.P. Smyth Charles P.Ch.P.,The Dipole Moments and Structures of Certain Nitro Compounds and Amines, „Journal of the American Chemical Society”, 61 (11), 1939, s. 3067–3070,DOI: 10.1021/ja01266a027 (ang.).
- ↑A.F.A.F. Holleman A.F.A.F.,E.E. Wiberg E.E.,Inorganic Chemistry, San Diego: Academic Press, 2001,ISBN 0-12-352651-5 . Brak numerów stron w książce
- LinusL. Pauling LinusL.,PeterP. Pauling PeterP.,Chemia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 229,ISBN 83-01-12267-6 .
- Philip JohnP.J. Durrant Philip JohnP.J.,BrylB. Durrant BrylB.,Zarys współczesnej chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965 . Brak numerów stron w książce
