.jpg)
 | Zobacz multimedia związane z tematem:Pelike |
Pelike (gr. πελίκη,lm πελίκαι pelikai) – waza będąca swoistą odmianąamfory, która weszła w użycie pod koniec VI w. p.n.e. i jako forma przetrwała do końca istnieniagreckiej ceramiki malowanej. Zasadniczo służyła do przechowywania płynów[1], lecz nierzadko również jakourna pogrzebowa.
Pelike wyróżnia się stosunkowo szeroką podstawą i workowatym korpusem o podwyższonym, zaokrąglonym brzuścu, z reguły przechodzącym łagodnie w skróconą, szeroką szyję z płaskim i dość szerokim wylewem; opatrzona jest dwoma pionowymi, niewysokimiimadłami. Zazwyczaj nie ma pokrywy (z wyjątkiem naczyń używanych jako urny). Zikonografii czytelnie wynika, że z naczynia tego korzystano nasympozjonach.
Nie jest to oryginalna i poprawna nazwa tej wazy (greckie słowo oznacza faktycznie czarkę lub pucharek). W inskrypcjach bywa ona określana jakostamnos (co jednak w nauce przeniesiono na inny kształt starogreckiego naczynia). Nazwę zapożyczono od autorów starożytnych, u których odnosi się ona do różnych typów naczyń (np.kyliksu,lekanis), została jednak przyjęta przez wczesnych badaczy starożytności i jest konsekwentnie używana dotychczas.
Pelike pojawia się wAtenach w ostatniej ćwierci VI wieku p.n.e., w początkach stosowaniatechniki czerwonofigurowej w ceramice przez tzw. grupę pionierów i prawdopodobnie jest ich tworem. Stanowi formę typową dla tego okresu zdobnictwa, choć istnieją też pelikai dekorowaneczarnofigurowo. Mimo podobieństwa do amfory typu C, w odróżnieniu od niej charakteryzuje się szeroką, stabilną stopką. W późniejszym czasie (zwłaszcza w IV w. p.n.e.) pierwotna jej forma ulega przekształceniu, m.in. poprzez wysmuklenie korpusu i wydłużenie imadeł wraz z rozszerzeniem wylewu; niektóre wazy cechuje wyraźnie wyodrębniona szyja. W IV stuleciu p.n.e. jest naczyniem typowym dlastylu kerczeńskiego[2] i należy do form z upodobaniem stosowanych w ceramice południowoitalskiej (apulskiej ikampańskiej); w wersji o pomniejszonej typowa jest dla ceramiki w stylu Gnathia.
Dane wykopaliskowe wyraźnie świadczą, iż pelike stanowiły część inwentarza grobowego. Wiadomo, że od ok. 450 r. p.n.e. były wykorzystywane jako urny na prochy zmarłego – w tej funkcji nie zdobiono ich jednak, a jedynie pokrywano czarnympokostem i zaopatrywano w pokrywę.
| Naczynia na wino | |
|---|---|
| Naczynia na wodę | |
| Naczynia do mieszania | |
| Do gotowania | |
| Zastawa stołowa | |
| Na wonności, substancje oleiste; weselne | |
| Ceramika rytualna | |
| Przechowywanie i inne | |
| Inne | |
| Techniki | |
| Malarstwo wazowe |
