To jest wersja przejrzana tej strony
.jpg) | |||
| Prawdziwe imię i nazwisko | Paul Joseph Schrader | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 22 lipca 1946 | ||
| Zawód | reżyser, scenarzysta, krytyk filmowy | ||
| Współmałżonek | 1)Jeannine Oppewall | ||
| Lata aktywności | od 1974 | ||
| |||
Paul Joseph Schrader[1] (ur.22 lipca1946 wGrand Rapids) – amerykański scenarzysta, reżyser i krytyk filmowy[2].
Urodził się wGrand Rapids[3] wMichigan w rodziniekalwinistów[4] jako syn Joan (z domu Fisher) i Charlesa Allana Schradera, dyrektora wykonawczego[5]. Jego matka była pochodzeniaholenderskiego, córką imigrantów zFryzji, a ojciec miał korzenieniemieckie iangielskie[4]. Jego brat Leonard Schrader (ur. 30 listopada 1943, zm. 2 listopada 2006) był scenarzystą i reżyserem[6]. Rodzina była holenderskimikalwinistami. Jego ojciec nawrócił się na religię swojej matki. Paul opisał siebie jako „wiejskiego chłopca protestanckiego z Holandii”[4]. Wychowany w ściśle religijnym domu rodzinnym, w 1968 ukończył studia na wydzialeteologii w Calvin College[7]. Uczęszczał naUniwersytet Columbia[8].
W wieku siedemnastu lat po raz pierwszy obejrzał film pt.Latający profesor. Zafascynowany kinem i zachęcony przez krytyczkę Pauline Kael, przeprowadził się doLos Angeles i w 1970 ukończył studia na wydziale filmowym naUCLA[9].
Na przełomie lat 60. i 70. pisał recenzje filmowe. Pracował jako dziennikarz filmowy dla „Los Angeles Free Press”[10], ale został zwolniony w 1969 po tym, jak napisał krytyczną recenzję dramatuSwobodny jeździec[8]. Redagował potem magazyn „Cinema”. W 1972 napisał bardzo wpływowy esej krytycznyTranscendental Style in Film: Ozu, Bresson, Dreyer, gdzie badał podobieństwa między twórczościąRoberta Bressona,Yasujirō Ozu aCarla Theodora Dreyera.
W 1974, po okresie intensywnego nadużywania alkoholu i poważnej depresji, swój pierwszy scenariusz do japońskiego dreszczowcaYakuza, napisany wspólnie ze swoim bratem Leonardem iRobertem Towne sprzedał za 325 tys. dolarów. Film wyreżyserowałSydney Pollack, a główną rolę zagrałRobert Mitchum. W następnym roku Schrader napisałTaksówkarza, ponurą opowieść o miejskiej alienacji. Film ten rozpoczął udaną współpracę zMartinem Scorsese. Był potem autorem scenariusza do kilku jego filmów, w tym kontrowersyjnegoOstatniego kuszenia Chrystusa (1988). Współpracował także z innymi reżyserami, m.in.Brianem De Palmą (Obsesja) iPeterem Weirem (Wybrzeże moskitów).
W 1978 zadebiutował jako reżyser dramatu społeczno-kryminalnegoNiebieskie kołnierzyki. Jego ulubionymi reżyserami sąYasujirō Ozu,Carl Theodor Dreyer iRobert Bresson[2].
Bohaterami sygnowanych przez niego utworów często są ludzie przegrani, niedający sobie rady w otaczającym ich świecie, a ulubioną scenerią Schradera jestNowy Jork, zwłaszcza nocą.
Przewodniczył jury konkursu głównego na57. MFF w Berlinie (2007) oraz jury sekcji „Horyzonty” na70. MFF w Wenecji (2013).
Schrader napisał dwie sztuki sceniczne,Berlinale iCleopatra Club. SpektaklCleopatra Club miał swoją premierę w Powerhouse Theatre w Poughkeepsie wNowym Jorku w 1995, a jego debiut w języku obcym miał miejsce wWiedniu w 2011.
W 2022 r. otrzymałHonorowego Złotego Lwa za całokształt twórczości podczas79. MFF w Wenecji[11].
W latach 1969–1976 był żonaty ze scenografkąJeannine Oppewall. 6 sierpnia 1983 poślubił aktorkęMary Beth Hurt. Mają dwoje dzieci: córkę Molly Johannę (ur. 1984) i syna Sama (ur. 1988).
| Rok | Film | Reżyser | Scenarzysta |
|---|---|---|---|
| 1974 | Yakuza |  | |
| 1976 | Taksówkarz | | |
| 1976 | Obsesja | | |
| 1977 | Kulisty piorun (Rolling Thunder) | | |
| 1978 | Niebieskie kołnierzyki (Blue Collar) | | |
| 1979 | Dawni kochankowie (Old Boyfriends) | | |
| 1979 | Dwa światy (Hardcore) | | |
| 1980 | Amerykański żigolak (American Gigolo) | | |
| 1980 | Wściekły Byk (Raging Bull) | | |
| 1982 | Ludzie-koty (Cat People) | | |
| 1985 | Mishima: Życie w czterech rozdziałach (Mishima: A Life in Four Chapters) | | |
| 1986 | Wybrzeże moskitów (The Mosquito Coast) | | |
| 1987 | Światło dnia (Light of Day) | | |
| 1988 | Patty Hearst | | |
| 1988 | Ostatnie kuszenie Chrystusa | | |
| 1990 | Pociecha od obcych (The Comfort of Strangers) | | |
| 1992 | Margines życia (Light Sleeper 1992) | | |
| 1994 | Diabelskie polowanie (Witch Hunt, TV) | | |
| 1996 | Ludzie miasta (City Hall) | | |
| 1997 | Dotyk (Touch) | | |
| 1997 | Prywatne piekło (Affliction) | | |
| 1999 | Na zawsze moja (Forever Mine) | | |
| 1999 | Ciemna strona miasta (Bringing Out the Dead) | | |
| 2002 | Auto Focus | | |
| 2005 | Dominion: Prequel to the Exorcist | | |
| 2007 | Facet do towarzystwa (The Walker) | | |
| 2008 | Zmartwychwstanie Adama (Adam Resurrected) | | |
| 2013 | The Canyons | | |
| 2014 | Zanim nadejdzie noc (The Dying of the Light) | | |
| 2016 | Geniusze zbrodni (Dog Eat Dog) | | |
| 2017 | Pierwszy reformowany (First Reformed) | | |
| 2021 | Hazardzista (The Card Counter) | | |
