 nr rej. A-138 z 30.12.1986 | |||
 Tablica informacyjna parku Konstytucji 3 Maja utworzonego pomiędzy ulicami: 11 Listopada, Podleśną, Ojca Pio iZwierzyniecką w Białymstoku | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||
| Dzielnica | |||
| Powierzchnia | 16,2 ha | ||
Położenie na mapie Białegostoku  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||
 53°07′14,57″N 23°09′49,27″E/53,120714 23,163686 | |||
| |||
.jpg)
Park Konstytucji 3 Maja – modernistycznypark wBiałymstoku utworzony na przełomie lat 20. i 30.XX wieku według projektu J.B. Rybołowicza. Po II wojnie światowej park nosił nazwę „Park Zwierzyniec”. Nowa nazwa parkuKonstytucji 3 Maja została nadana w 2009 r.[1] Obszar parku wynosi 16,2ha.
Na południowychperyferiach Białegostoku rozciągał się duży obszarLasu Zwierzynieckiego, który był miejscem łowów roduBranickich; miał ok. 14wiorst obwodu i powierzchnię ponad 34 ha. Tereny leśne w roku 1920 zostały nazwane Parkiem Miejskim 3 Maja. Obecny park Zwierzyniec graniczy na północy zterenami pałacowo-parkowymi przezrondo placu Katyńskiego i Aleję Zakochanychparku Planty.
W wyniku rozebraniazajezdnitramwajowej przyulicy Świętojańskiej w roku 1935 stworzono tym samym perspektywę z jednej strony na park Zwierzyniec, z drugiej na budujący się Dom Ludowy im. marszałka J. Piłsudskiego (1934–1938), aktualnieTeatr Dramatyczny. W ten sposób uzyskano efekt połączenia Parku Miejskiego 3 Maja poprzez park Planty zParku Miejskiego im. księcia J. Poniatowskiego[2].
Środkową część parku Zwierzynieckiego zajmuje szeroka aleja spacerowa, stanowiąca główną oś widokową, przechodzącą przez dwaronda i zakończona trzecim, mniejszym. Na pierwszym rondzie usytuowanopomnik upamiętniającyżołnierzy 42 pułku piechoty, odsłonięty 30 listopada 1930 r. w setną rocznicę wybuchupowstania listopadowego. Alegorycznarzeźba przedstawia rzymską boginię wojny –Bellonę, podtrzymującą rannegożołnierza.
Pomnik Konstytucji 3 Maja znajduje się w parku pomiędzy Akcentem ZOO aul. Zwierzyniecką na niewielkimwzgórzu uroczyście zasadzono trzydęby, okalając je okręgiem 11 drzewlipowych.Kompozycję zaakcentowano pięciomaalejkami, kierującymi się ku trzem dębom, które otoczono okrągłą alejką.
Wschodnie obrzeża parku graniczą z tzw.trasą Kopernikowską łączącą ulicę Zwierzyniecką zul. Cz. Miłosza. Odcinek nowo powstałej ulicy nosi nazwęŚwiętego ojca Pio.
Białystok jest jednym z niewielu miast, w którym można przebyć drogę ześródmieścia do granic miasta, przebywając cały czas na terenach zielonych[3].
Park wpisany jest dorejestru zabytków pod numerem A-138 z dnia 30.12.1986[4].
Na terenie Zwierzyńca znajduje się szereg pomników i budowli.
.jpg)
Osobny artykuł:Pomnik żołnierzy 42 PP w Białymstoku.Pomnik upamiętniający fakt odzyskania przez Polskę niepodległości oraz upamiętniający żołnierzy42 pułku piechoty, który od roku 1922 miał swoją stałą siedzibę w mieście nad rzekąBiałą. Wcześniej pułk brał udział w zaciętych walkach podMławą, a także gromił radzieckie wojska nad rzekąWkrą. W ten sposób oddano hołd poległymoficerom i żołnierzom wwojnie polsko-bolszewickiej w roku 1920, jak i wwojnie polsko-ukraińskiej w roku 1919.
Autor pomnika,rzeźbiarz ilegionista Jakub Juszczyk, nazwał swoje dziełoJeszcze Polska nie zginęła. Pomnik został zniszczony wiosną 1940 r. z rozkazuNKWD przez żołnierzyArmii Czerwonej. Obecnie,zrekonstruowany przez rzeźbiarzy Krzysztofa Gąsowskiego i Krzysztofa Jakubowskiego, ponownie stanął na pierwotnym miejscu, odsłonięty uroczyście 3 maja 1997 r.[5]
Cmentarz wojskowy znajduje się w parku przy ulicy 11 Listopada i jest miejscempochówku między innymi[6]:
Na cmentarzu jest także pomnik –ołtarz, zaprojektowany przez Jarosława Giryna, który został odsłonięty w roku 1932; symbolicznamogiła ofiarKatynia; płyta Grobu Nieznanego Żołnierza z roku 1920, która poII wojnie została przeniesiona zRynku Kościuszki.
.jpg)
Osobny artykuł:Opera i Filharmonia Podlaska.Działająca od roku 1953 Państwowa Orkiestra Symfoniczna uzyskała w roku 1974 statusFilharmonii Białostockiej. Dwa lata później przeniosła się do nowej siedziby z profesjonalną salą koncertową przy ul. Podleśnej 2 na terenie parku. W związku z planowanym utworzeniem narodowej instytucji kultury pod nazwą Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w latach 2006–2012 zbudowano nowy gmachu instytucji wparku Centralnym[7].
Osobny artykuł:Pomnik Konstytucji 3 Maja w Białymstoku.Realizacja pomysłu zielonego pomnika przyrody nastąpiła w roku 1921, w 130 rocznicę ogłoszeniaKonstytucji 3 Maja. Wówczas to w ten sposób uczono fakt odzyskania przez Polskęniepodległości, a także symbol wolności Polski – Konstytucję 3 Maja, które ustanowione zostało świętem 5 maja 1791 r., natomiast już w roku 1795 nastąpiłIII rozbiór Polski.
W kwietniu 2007 r. dzięki pomocy władz Miasta Białegostoku przywrócono pomnik mieszkańcom miasta. Uporządkowano miejsce, wykonano alejkę otaczającą dęby, dosadzono trzy brakujące lipy oraz ustawiono tablicę pamiątkową. Honorowypatronat objąłRyszard Kaczorowski, byłyprezydentRzeczypospolitej Polskiej. Koordynatorem przedsięwzięcia zostałprezydent miasta BiałegostokuTadeusz Truskolaski[8].
.jpg)
Osobny artykuł:Akcent ZOO w Białymstoku.Na terenie parku znajduje się zoo m.in. zniedźwiedziem,dzikami,żubrami,koniami i wieloma innymi zwierzętami[9].
Głównymi gatunkami tworzącymidrzewostan Parku Zwierzynieckiego są:grab pospolity,dąb szypułkowy,sosna zwyczajna ibrzoza brodawkowata. Występują również:jesion wyniosły,wiąz pospolity,topola osika,modrzew polski.Na tym obszarze parku wyróżnia się trzy typy siedliskowelasu:las świeży,las mieszany świeży ilas wilgotny.
Na terenie parku dominuje siedlisko lasu świeżego, gdzie występują głównie drzewostany; dębu, wiązu, jesionu, brzozy z panującym grabem. Przeważają drzewa w dobrej kondycji zdrowotnej w wieku 35–50 lat. Starsze graby (70–80 letnie) są często hubiaste.Runo leśne tworzą następujące gatunki:marzanka wonna,zawilec gajowy,zawilec żółty,gajowiec żółty,podagrycznik pospolity,fiołek leśny,jaskier rozłogowy ikuklik pospolity.
Siedlisko lasu mieszanego świeżego zajmuje znacznie mniejszą powierzchnię i jest położone w części południowej kompleksu leśnego. Gatunkiem panującym w drzewostanie jest sosna zwyczajna w wieku 35–50 lat. Obserwuje się zanik pędu głównego oraz zniekształcenie jejkoron. Oprócz sosny zwyczajnej drzewostan reprezentowany jest przez dąb szypułkowy i grab zwyczajny. Runo natomiast tworzą:dąbrówka rozłogowa,szczawik zajęczy,gwiazdnica gajowa oraz sporadycznie występującaczernica.
Kolejnym typem siedliskowym jestlas wilgotny. Porasta goolsza czarna z udziałem brzozy, pojedynczo występują jesion, wiąz i dąb. Runo stanowią:niecierpek pospolity,pokrzywa zwyczajna,kuklik pospolity,wiązówka błotna,jaskier rozłogowy.Na obszarze całego Parku Zwierzynieckiego wyraźnie widoczne jest ustępowanie gatunków iglastych – znaczne ilości sosny i świerków mają suche wierzchołki. Zupełnie nie obserwuje się naturalnego odnawiania sosny.
Rezerwat przyrody Las Zwierzyniecki został powołanymrozporządzeniem przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w roku1996. Na terenierezerwatu następuje naturalne odnawianie lasu co charakteryzuje się, że pojawiają się młode drzewa nazywanepodrostem. Pod drzewostanem występuje niższa warstwa zwanapodszytem, którą tworząkrzewy:kalina koralowa,porzeczka czarna, dereń świdwa oraz trzmielina zwyczajna. Ze względu na dużą cienistość wnętrza lasu, warstwa krzewów nie osiąga dużego zwarcia. W składzie drzewostanu przeważa grab z domieszką dębu. Miejscami można spotkać jesion iklon, rzadziej lipę, osikę, wierzbę iwę, brzozę,świerk pospolity. W miejscach bardziej wilgotnych rośnie wiąz pospolity, którego obecność zasługuje na szczególna uwagę – jest to rzadki składnik naturalnych wilgotnychgrądów.
.svg)