12-cylindrowygaźnikowy w układzie V chłodzony cieczą Maybach HL210 P45 o mocy 478 kW (650 KM) lubMaybach HL230 P45 o mocy 515 kW (700 KM) przy 3000 obr./min[1]
PoI wojnie światowej w Niemczech tworzono projekty ciężkich czołgów już od połowy lat 20., lecz dopiero w 1937 roku zaczęto prace nad przyszłym ‘Tygrysem’. Do konkursu na nowy czołg ciężki Niemiec początkowo zaangażowały się firmyMAN,Daimler-Benz orazHenschel, jednakże w 1939 roku dołączyło do nichPorsche. Ostatecznie w konkursie pozostały Henschel i Porsche.
Podczas II wojny światowej okazało się konieczne wybudowanie pojazdu zdolnego niszczyć nowe radzieckie czołgi, po tym jak zauważono, że pancerz niemieckichPzKpfw III orazPzKpfw IV jest z łatwością przebijany przezT-34, które bez problemu je niszczyły. Wtedy odkryto również, żedziało przeciwlotniczeFlak 36 kal.88 mm wykazuje się niezwykłą skutecznością w niszczeniu T-34. Niemcy postanowili więc stworzyć czołg ciężki wyposażony w tę właśnie armatę i w taki sposób narodził się pomysł na czołg PzKpfw VI Tiger. Czołg typu ‘Tygrys’ przyjął swój pierwotny kształt w kwietniu 1942 roku, kiedy powołano komisję, aby oceniła konkursowe prototypy. Na terenie jednostki wojskowej wKętrzynie zaprezentowano i przetestowano modele firm Porsche i Henschel. Testy wykazały spore różnice w osiągach i manewrowości pojazdów na niekorzyść Porsche. W maju powtórzono próby na poligonie w mieście Berka. Okazało się, że czołg Henschla, opracowany pod kierownictwemErwina Adersa(inne języki)[2], nadal wykazywał przewagę nad zbyt awaryjnym prototypem Porsche. Zwycięski projekt (Henschel) otrzymał oznaczenieSdKfz 181 Panzerkampfwagen VI ‘Tiger’ Ausf. H1 (później, po wprowadzeniu czołgówTiger II, zmieniono oznaczenie na Ausf. E).
Produkcja seryjna czołgów Tygrys odbywała się w zakładach Henschel (Werk III), wKassel-Mittelfeld iWegmann (montaż wież do kadłubów). W toku produkcji czołgów PzKpfw VI wprowadzono liczne zmiany i modyfikacje. Z tego względu można wyodrębnić czołgi wczesnych serii produkcyjnych, czołgi po modyfikacji oraz pojazdy późnych serii produkcyjnych.
Pierwsza grupa modyfikacji dotyczyła zmian w konstrukcji wieży. Pierwsze czołgi miały mały właz ewakuacyjny umieszczony z prawej strony wieży, wyposażony w otwór służący do prowadzenia ognia z broni ręcznej (pistoletu lubpistoletu maszynowego). Po modyfikacji powiększono właz i zlikwidowano otwór strzelniczy. Inna zmiana polegała na zamontowaniu do kadłuba czołgu kilku wyrzutnimin przeciwpiechotnychtypu S. Po wystrzeleniu na wysokość kilkudziesięciu centymetrów ponad kadłub, mina rozrywała się, rażąc wokół stalowymi kulkami i odłamkami. W czołgach wczesnych serii produkcyjnych montowano na wieży dwa zestawy po trzy wyrzutnieświec dymnych NbK 39kalibru 90 mm. Z tych wyrzutni mogły być też wystrzeliwane miny typu S.
W czołgach późniejszych serii produkcyjnych montowanoNahverteidigungswaffe(inne języki) – były to małe miny przeciwpiechotne wystrzeliwane z wnętrza czołgu. Czołgi używane w Afryce Północnej, w501 sPzAbt miały inaczej montowane reflektory i zmodyfikowane przednie błotniki. Czołgi późnych serii produkcyjnych miały tylko jeden reflektor zamocowany pośrodku płyty czołowej pancerza. Inną modyfikacją było zamocowanie dodatkowego opancerzenia w okolicach celownika optycznego typu Carl Zeiss TZF 9b. W czołgach produkowanych w 1944 roku stosowano celownik TZF 9c wyposażony w pojedynczyobiektyw (dotychczas stosowany celownik TZF 9b miał podwójny obiektyw). Czołgi produkowane w 1942 roku i do połowy 1943 roku miały wieżyczkę obserwacyjną dowódcy typu basztowego, wyposażoną w szczeliny obserwacyjne. Późniejsze czołgi otrzymały nowy typ wieżyczki (stosowany m.in. w czołgachPzKpfw V Panther i Tiger II) wyposażony wperyskopy. Wieżyczka miała uchwyt do mocowania karabinu maszynowegoMG 34 kalibru 7,92 mm, przystosowanego do obrony przeciwlotniczej. Pierwsze 495 tygrysów było wyposażonych w urządzenia (tzw. kominy powietrzne) pozwalające na pokonywanie po dnie przeszkód wodnych o głębokości do 4 metrów. Kolejne czołgi nie miały tego typu urządzeń. Zdolne były jedynie do przekraczania w bród przeszkód wodnych o głębokości do 1,6 metra.
Czołg dowodzenia opracowany w 1943 roku na bazie podstawowej wersji Tygrysa. Miały zmniejszony (z 92 do 66 naboi) zapasamunicji kaliber 88 mm. Wygospodarowane miejsce wykorzystano do zamontowania dodatkowego wyposażenia radiowego. Demontowano także sprzężony z działem karabin maszynowy MG 34. Panzerbefehlswagen (PzBefWg „Tiger” Ausf. E) miał dwie anteny prętowe mocowane na stropie wieży i kadłubie. Przebudowano w ten sposób 84 tygrysy. Stosowano dwa typy wyposażenia radiowego. Czołgi SdKfz 267 były wyposażone w radiostacje krótkofalowe Fu 5 i Fu 8 o mocy 80 W i zasięgu 80 km (klucz) lub 15 km (fonia).Radiostacja Fu 8 była standardowym wyposażeniem jednostek wojsk lądowych na szczeblu dywizji i korpusu. Czołgi SdKfz 268 miały radiostacje krótkofalowe Fu 5 i Fu 7. Radiostacja Fu 5 służyła do nawiązywania łączności w obrębie kompanii, zaś Fu 7 pozwalała na kontakt z batalionem. Ponadto czołgi SdKfz 267 i 268 były wyposażone w system łączności wewnętrznej Bordsprechanlange B.
Jedną z najważniejszych modyfikacji czołgów ciężkich typu Tygrys było zastosowanie w 800 ostatnich czołgach stalowych kół nośnych zamiast kół z bandażem gumowym. W celu poprawienia niezawodności demontowano zewnętrzny rząd kół nośnych, pozostawiając tylko dwa pełne rzędy kół. Koła wykonane całkowicie ze stali były bardziej wytrzymałe niż te wyposażone w gumowe obrzeża.
Wozy używane w trudnych warunkach terenowych (Afryka, niektóre odcinki frontu wschodniego) miały filtry powietrza typu Feifel. Czołgi typu PzKpfw VI (SdKfz 181) Tiger Ausf E miały dwa rodzajegąsienic. Gąsienice służące do transportu o szerokości 520 mm i gąsienice bojowe o szerokości 725 mm. Stosowanie dwóch typów gąsienic było spowodowane następującymi czynnikami: pierwszy to chęć zabezpieczenia gąsienic bojowych przed uszkodzeniami w czasie transportu, drugi to konieczność ograniczenia szerokości czołgu z powodu przekroczeniaskrajni kolejowej obowiązującej wDeutsche Reichsbahn. Zwyczajnym widokiem były gąsienice bojowe ułożone przed czołgiem na platformie kolejowej.
Do napędu czołgu Tygrys stosowano dwa typy silników: w pierwszych 250 czołgach dwunastocylindrowe, benzynowe silniki gaźnikowe chłodzone cieczą typuMaybach HL 210 P3O o mocy 478 kW (650 KM) i pojemności skokowej 21353 cm³. W pozostałych czołgach używano silnikówMaybach HL230 P45 o mocy 515 kW (700 KM) i pojemności skokowej 23095 cm³. Silniki Maybach zbudowane były w układzie V, o kącie rozwarcia bloków cylindrów 60°. Czołgi poszczególnych serii różniły się także kształtem osłon tłumików umieszczonych na tylnej płycie kadłuba. Ostatnie czołgi seryjne miały też zmodyfikowany hamulec wylotowy armaty.
Czołgi budowane od połowy 1943 roku miały peryskop umieszczony na wierzchu wieży przed włazem stanowiskaładowniczego. Także część tygrysów miała na wieży zaczepy do montowania zapasowych ogniw gąsienicy (5 ogniw po lewej stronie wieży i 3 ogniwa po prawej). W czołgach wczesnych serii produkcyjnych dodatkowe ogniwa montowano z przodu czołgu. Zmianie ulegał także sposób montowania peryskopu kierowcy. Liny holownicze mocowane były do lewego pancerza bocznego.Od połowy 1943 roku kadłub (boki, przód, tył, a niekiedy także spód) oraz wieżę pokrywałzimmerit, aby uodpornić pojazd przedminami magnetycznymi. W 1942 roku zakładyRheinmetall-Borsig opracowały projekt nowej wieży dla czołgu PzKpfw VI, wieża Ausf. H2 (wieża Ausf. H1 to standardowa wieża z armatąKwK 36 L/56) miała armatę7,5 cm KwK 42 L/70. Zbudowano jedynie makietę i nie uruchomiono seryjnej produkcji tygrysów z działami 75 mm. Planowano także przezbrojenie czołgów Ausf. E w armatę8,8 cm KwK 43 L/71 kalibru 88 mm, lecz nie doszło do tego.
Czołgi Tygrys miały numery fabryczne od 250001 do 251350. Pierwsze trzy prototypy V1, V2 i V3 służyły jedynie do testów. Czołg 250017 (V1) został użyty do prób porównawczych z czołgiem VK4501 (P) (P oznacza projekt Porsche). Pozbawionego wieży 250018 (V2) użyto do prób elektrycznej skrzyni biegów typuZF produkcji fabryki Zahnradfabrik weFriedrichshafen. 250019 (V3) w 1943 roku wykonywał próby trakcyjne, m.in. pokonywanie przeszkód wodnych po dnie. Kadłuby 250003 i 250006 służyły wKummersdorfie do prób wytrzymałości pancerza. Obecnie wBovington Tank Museum znajduje się czołg 250122. Tygrysy produkowano do sierpnia 1944, kiedy zostały zastąpione przez Tygrysa II.
W październiku 1943 roku powstał prototypdziała pancernegoSturmtiger uzbrojonego w specjalny moździerz rakietowy38 cm Sturmmörser RW61 L/5.4. Założeniem konstruktorów było wspieranie piechoty w walkach w mieście. Zbudowano zaledwie 18 pojazdów tego typu, wszystkie z nich powstały z uszkodzonych PzKpfw VI Tiger.
Pewną liczbę tygrysów przebudowano nawozy zabezpieczenia technicznegoBergepanzer Tiger (Bergetiger) poprzez usunięcie działa i zamontowanie w jego miejsce dźwigu, którego mechanizm był napędzany przez silnik czołgu.
Trzy czołgi Tiger wyprodukowane przez zakłady Porsche zostały wykorzystane do budowy taranów tzw. Ramm-Tiger.
Ponadto tworzono różne rodzaje tygrysów wyposażonych wmiotacz ognia (początkowo wbudowany zamiast działa, potem wmontowany zamiast sprzężonego z armatą lub kadłubowego karabinu maszynowego)[potrzebny przypis]. Projekt jednak zatrzymał się jedynie na kilku egzemplarzach testowych. Poza tym około 84 tygrysy zostały przebudowane na specjalne wersje dla dowódców (Panzerbefehlswagen „Tiger” I Ausf. A, SdKfz 267 oraz 268) poprzez m.in. wymontowanie sprzężonego karabinu maszynowego, zmniejszenie zapasu nabojów do działa, w ich miejsce montowano dodatkowe radiostacje (FuG 5 i FuG 8 na wersji SdKfz 267 oraz FuG 5 i FuG 7 na SdKfz 268) oraz montowano dwie anteny na kadłubie.
W zasadzie jedynym użytkownikiem tego czołgu byłaarmia niemiecka. Ponadto kilka pojazdów trafiło do armii węgierskiej. Wiadomo, że trzy tygrysy dostarczono 22 lipca 1944 roku transportem kolejowym. Kilka innych zostało przyjętych do503. batalionu lub509. batalionu. Czołgi zdobyte przez oddziały amerykańskie i brytyjskie służyły jedynie do celów zapoznawczych i do testówbroni przeciwpancernej, natomiast czołgi zdobyte przezArmię Czerwoną zostały użyte w boju przeciwko dawnym właścicielom. Duże zainteresowanie tym czołgiem okazywałaJaponia. Po wrażeniu, jakie wywarł on naambasadorze tego kraju, postanowiono zakupić egzemplarz wzorcowy i dokumentację. Czołg nr 250455 planowano pod koniec 1943 roku przetransportować drogą morską i przekazać firmie Showa Tsusho Kaisha wTokio[3].
Kiedy powstała koncepcja czołgu ciężkiego, zamierzano tworzyćbataliony liczące po 45 tygrysów. Jednak na naradzie uHitlera 26 maja 1941 roku zdecydowano o tworzeniu wdywizjach pancernych oddziałów liczących po 20 tygrysów; pozostałe miały wspierać ich działania. W efekcie zaczęto tworzyć pierwsze pięć samodzielnych batalionów (501.–505. schwere Heeres Panzer Abteilung) i cztery pierwszekompanie dla pułków pancernych („Großdeutschland”, 1. 2., 3. pułkSS). Każdakompania miała po 9 tygrysów i 10PzKpfw III. W marcu 1943 roku liczbę tygrysów zwiększono do 14. Mimo że na froncie nigdy nie było ich wystarczająco dużo, wśródaliantów, szczególnie tych na Wschodzie, panowała swoista „tygrysofobia”. Niemal w każdym niemieckim czołgu widziano tygrysa. Kiedy Niemcy szykowali się do swojej ostatniej wielkiejletniej ofensywy, 1 lipca 1943 roku na całymfroncie wschodnim dysponowali 147 tymi czołgami, z czego 123 były gotowe do akcji. Najwyższy stan liczebny osiągnięto 1 maja 1944 roku, kiedy na froncie wschodnim znajdowało się 301 tygrysów (242 sprawne), weFrancji – 98, a weWłoszech – 76. W tym miesiącu tylko na Wschodzie stracono ich 108, tyle samo w następnym[4].
Przy wysyłaniu nowego czołgu do akcji popełniono poważny błąd, nie czekano bowiem na przezbrojenie kilku jednostek, ale kierowano na front pojedyncze egzemplarze, tracąc efekt zaskoczenia i ujawniając fakt posiadania tak potężnego czołgu. W sierpniu 1942 roku z 1.kompanii formowanego502. batalionu czołgów ciężkich wydzielono cztery pojazdy i transportem kolejowym razem z czterema czołgamiPzKpfw III Ausf. N przewieziono je w rejon stacjiMga podLeningradem. Na miejsce przybyły 29 sierpnia i natychmiast ruszyły do walki. Dwa z nich zostały unieruchomione w wyniku awarii. Po naprawach kolejna akcja miała miejsce 21 września i wtedy utracono jednego tygrysa. Ponieważ nie udało się go ewakuować z pola walki, został wysadzony 25 września. Pozostałe trzy, które ugrzęzły w błocie, ewakuowano. Drugi transport z – pięcioma tygrysami i dziewięciomaPzKpfw III – przybył 25 września. Pierwsze dziewięć czołgów jednostki, o numerach od 250002 do 250010, nie było dostosowanych do działań w błocie i stopniowo je tracono. W styczniu 1943 roku utracono aż 11 pojazdów, z tego jeden nieznacznie uszkodzony wpadł w ręce Sowietów i nowy czołg przestał być tajemnicą. W pierwszych miesiącach podLeningrad przybyły kolejne maszyny i w bardziej dogodnym terenie zadały duże straty przeciwnikowi. Utracono przy tym trzy tygrysy w lutym i pięć w marcu. Przez następne trzy miesiące zaangażowanie nowych czołgów na froncie wschodnim było niewielkie i nie poniesiono poważnych strat[5].
Kolejnym miejscem, gdzie pojawił się nowy czołg, były pustynne piaskiAfryki Północnej. Aby ratować oddziałyOsi wLibii iTunezji, które znalazły się w tragicznym położeniu, postanowiono wysłać tam właśnie formowaną 1.kompanię501. batalionu czołgów ciężkich, który początkowo miał otrzymać czołgi firmyPorsche. W tym celu wybrano 20 maszyn z pojazdów o numerach od 250011 do 250033 (2 we wrześniu, 8 w październiku i 10 w listopadzie) i przystosowano je do służby w tropikach. ZWłoch dostarczono je drogą morską do portu wBizercie, gdzie pierwsze trzy dotarły 23 grudnia 1942 roku, a ostatnie 24 stycznia 1943 roku. Czołgi te miały być niespodzianką dlaaliantów, ale prasa niemiecka pokazała je na ulicachTunisu w reportażu z 11 grudnia. Wcześniej zdążyły zaprezentować się w boju, ponieważ od 1 do 3 grudnia brały udział w walkach z oddziałami brytyjskimi i amerykańskimi podTebourbą i miały znaczący wpływ na zniszczenie 134 alianckich czołgów. W styczniu 1943 roku pierwszy tygrys wpadł w ręce Brytyjczyków. W lutym do akcji weszły czołgi 2. kompanii, a w marcu – 1. kompanii504. batalionu. Podczas lutowychwalk na przełęczy Kasserine tygrysy zadały poważne straty aliantom, w tym takżeshermanom. Jednego z nich udało się zniszczyć z odległości 2700 m. PodBadżą Brytyjczykom udało się wciągnąć w zasadzkę 1. kompanię501. batalionu i zniszczyć siedem tygrysów. Łącznie kompania straciła ich 15 i praktycznie przestała istnieć. Czołgi504. batalionu walczyły do końcakampanii, powstrzymując marsz aliantów na Tunis[5].
W dywizji „Großdeutschland” tygrysy stanowiły wyposażenie 13. kompanii, która 5 lipca, czyli pierwszego dnia bitwy, atakowała w kierunku miejscowości Czerkaskoje. Po trzech godzinach front został przełamany i doszło do starcia z radziecką214. Brygadą Pancerną gen.Siemiona Kriwoszeina. Zniszczono wówczas 10T-34, a w całej bitwiekompania straciła aż siedem tygrysów[5].
W dywizji „Leibstandarte Adolf Hitler” tygrysy stanowiły uzbrojenie 13. kompanii. Pierwszego dnia bitwy, nacierając podOlchowatką, weszła ona na 12 km w głąb linii radzieckich. Następnego dnia czołgKW-1 zdołał zniszczyć jednego tygrysa. 8 lipca czołgi kompanii przedostały się na tyły6 Gwardyjskiej Armii i całkowicie zniszczyły 29 Brygadę Artylerii Przeciwpancernej, nie tracąc ani jednego pojazdu. Wbitwie pod Prochorowką 12 lipca kompania walczyła z 18. i 29. Korpusem Pancernym5 Gwardyjskiej Armii Pancernej i straciła 4 czołgi[6].
W dywizji „Das Reich” tygrysy znajdowały się w 8. kompanii, która nacierała naObojań. Pierwszego dnia przełamała ona obronę i po południu zgłosiła zniszczenie 23 czołgów. Następnego dnia – w boju z radzieckimpociągiem pancernym – straciła trzy tygrysy. W walkach podProchorowką kompania zgłosiła zniszczenie 120 czołgów radzieckich[7].
503. batalion brał udział w walkach pod Michajłowką, Starym Gorodkiem i Jastrebowem. Do 12 lipca 3. kompania straciła cztery tygrysy, z tego dwa w walce, a dwa w wyniku pożarów. Do 10 września batalion zgłosił zniszczenie 501 czołgów przy stracie 10 własnych[7].
505. batalion, a właściwie jego 1. i 2. kompania, wspierał natarcie6 Dywizji Piechoty. Tego dnia na widok tygrysów załogiT-34 w panice porzuciły swoje sprawne czołgi i uciekły. Następnego dnia zgłoszono zniszczenie 42 maszyn radzieckich. Obie kompanie wzięły udział w walkach pod Olchawatką. 8 lipca do działań włączyła się też 3. kompania. Następnego dnia batalion wycofano z frontu. Ogółem w bitwie stracono 19 tygrysów, czyli niewiele w stosunku do strat wyrządzonych przez nie Sowietom. Przez cały okres użytkowania tygrysów nafroncie wschodnim stracono ich 749[7].
Czołg niemiecki PzKpfw VI Ausf. H1 „Tiger” na przedmieściachRzymu. Widoczne załoga czołgu i motocykl przewożony na pancerzu, luty 1944
NaSycylii stacjonowała licząca 17 tygrysów 2. kompania z504. batalionu, której nie zdążono wysłać doTunezji. Następnego dnia po lądowaniu aliantów, czyli 11 lipca, próbowała ona przeprowadzić kontratak, który załamał się w ogniuartylerii okrętowej. Na kierunku natarcia kompanii znalazła się amerykańska1 Dywizja Piechoty. Trudne warunki terenowe powodowały częste awarie i mimo zniszczenia wielu czołgów przeciwnika z tego powodu stan liczbowy szybko malał. W ciągu trzech dni awarie wyeliminowały 10 czołgów, które załogi musiały zniszczyć. Do końcowego etapu walk oPalermo dotrwały trzy tygrysy, z których tylko jeden został ewakuowany na kontynent. 504. batalion walczył później na terenie Włoch; 22 czerwca 1944 roku w walce z amerykańskimishermanami jeden tygrys zniszczył ich aż 12, a 11 pozostałych porzuciły załogi[7].
Uszkodzony PzKpfw VI Tiger, któremu udało się wcześniej zniszczyć amerykański czołgM26 Pershing, zdjęcie wykonano 26 lutego 1945 roku
Poalianckim desancie Niemcy potrzebowali kilku dni na przerzucenie ciężkich czołgów w rejon walk. 12 czerwca 1944 roku jako pierwszy pojawił się tam101. batalion czołgów ciężkich Waffen-SS. W rejonie miejscowościVillers-Bocage doszło do brawurowej akcji w wykonaniu asa broni pancernejMichaela Wittmanna. Dotarł on tam z sześcioma czołgami 2. kompanii, ponieważ resztę pojazdów unieruchomiły uszkodzenia zadane przez alianckielotnictwo. Wittmann najpierw zaatakował sam, a potem wezwał na pomoc dwa inne tygrysy. W efekcie zniszczono kilkanaście brytyjskich czołgów i kilkanaście innych pojazdów. Czołg asa został uszkodzony i załoga musiała go zniszczyć. 8 sierpnia, wkrótce po tym jak rozpoczęła się alianckaoperacja „Totalize”, dowódca12 Dywizji Pancernej SS „Hitlerjugend” gen.Kurt Meyer, rozkazał przeprowadzić kontratak w celu odbicia taktycznie ważnego wzgórza w rejonie miejscowościSaint-Aignan-de-Cramesnil, które zostało zdobyte przez kanadyjsko-brytyjskie wojska kilka godzin wcześniej. Pozycje alianckie zostały zaatakowane przez czołg Wittmanna i trzy inne tygrysy. W rejonie Cramesnil formacja niemieckich czołgów została zaskoczona przez siły brytyjsko-kanadyjskie, co skutkowało zniszczeniem trzech towarzyszących asowi tygrysów przezshermany z brytyjskiej jednostkiNorthamptonshire Yeomanry(inne języki). Wkrótce potem czołg Wittmanna też został zniszczony z ruin zamku w Gaumensil, położonych na zachód od Cramesnil, przez shermana z kanadyjskiej jednostkiSherbrooke Fusiliers Regiment. 101. batalion, którym w momencie śmierci dowodził Wittman, do końca lipca został pozbawiony 15 tygrysów, a z 21 pojazdów, które wyruszyły do akcji 7 sierpnia, wszystkie stracono do końca miesiąca[7].
Następnie w Normandii pojawił się 102. batalion czołgów ciężkichWaffen-SS, który znalazł się na froncie 7 lipca. Trzy dni później brał udział wwalkach pod Caen o wzgórze 112, gdzie zniszczył 15 alianckich czołgów, tracąc dwa własne. 20 lipca z 42 tygrysów batalionu tylko 17 nadawało się do walk, ale w końcu miesiąca ich liczbę zwiększono do 30. Wbitwie pod Falaise wzięło udział 21 czołgów batalionu, które między 10 a 20 sierpnia zgłosiły zniszczenie 227 czołgów alianckich. Do 7 września wszystkie tygrysy batalionu uległy zniszczeniu[7].
Ostatni w Normandii pojawił się503. batalion czołgów ciężkich wyposażony w 33 tygrysy I i 12 tygrysów II. Do walki włączyły się 11 lipca podCaen, gdzie skutecznie powstrzymywały brytyjskie czołgi. Do końca sierpnia batalion utracił wszystkie tygrysy I[7].
Jak wywnioskował Tom Jentz z raportów dotyczących niemieckich wozów przywracanych do sprawności po ukończeniu remontów od maja 1944 r. do marca 1945 r., gotowość bojowa czołgów Tiger na froncie była taka sama jak czołgu PzKpfw. IV. Czasem gotowość bojowa była wyższa niż czołgów Panther, przy czym przeciętnie gotowość bojowa czołgów Tiger na froncie zachodnim wynosiła 70 procent (w porównaniu do 68 procent w przypadku PzKpfw. IV i 62 procent w przypadku czołgu Panther), a na froncie wschodnim 65 procent (w porównaniu z 71 procent w przypadku PzKpfw. IV i 65 procent w przypadku czołgu Panther)[8].
Meldunek z doświadczeń 13 kompanii (Tiger-kompanie) PzRgt „Grossdeutschland” z 7–19 marca 1943:
,,Z wyjątkiem znanych chorób wieku dziecięcego, Pz.Kpfw. VI udowodniło, że jest dobre. Już teraz można stwierdzić, że jego niezawodność przewyższa Pz.Kpfw.III i IV. Kiedy rutynowa pielęgnacja i konserwacja zostaną wykonane (co oznacza jeden dzień konserwacji na trzy dni działania), nawet w obecnym stanie Tygrys może osiągnąć wyjątkowy sukces.”[9]
Meldunek sPzAbt 501 z 3 maja 1943 roku:
,,Najbardziej godnym odnotowania wnioskiem z niedawnych walk jest to, że Tiger zachowuje swoją wartość bojową nawet po przejechaniu 400 kilometrów. (...) To dowodzi, że Tiger może z łatwością dotrzymać kroku lżejszym czołgom. Nikt się tego nie spodziewał.”[10]
Meldunek sPzAbt 501 z maja 1943 roku:
,,Jeśli chodzi o przegrzewanie się silników, to silnik HL 210 nie sprawiał ostatnio żadnych problemów. Wszystkie występujące awarie wynikały z niskiej jakości szkolenia kierowców. W kilku przypadkach awarie silnika należy przypisać braku zdalnego termometra silnika. Pięć silników przejechało ponad 3000 km bez istotnych usterek. Optymalne wykorzystanie zalet czołgu Tiger jest wykluczone bez dobrego kierowcy, odpowiednio przeszkolonego technicznie, który zachowuje zimną krew w skrajnie trudnych sytuacjach”[11]
Meldunek 13 kompanii (Tiger-kompanie) PzRgt ,,Grossdeutschland z 18 marca
,,Po pięciu lub sześciu dniach pierwszy Tygrys zawiódł… Największe zniszczenia dotyczyło podwozia. Skrzynia biegów [Maybach] Olvar z preselektorem i silniki okazały się bardzo niezawodne… Ze względu na swoją złożoność rozważamy przydział drugiej kompanii Tygrysów jako pilny.”[12]
Porucznik Otto Carius –„Za sprawność pojazdu odpowiadał kierowca. Musiał być pierwszorzędnym fachowcem, który tak naprawdę pracował głową, nie „siedzeniem”. Jeśli był sumienny, Tygrys nigdy go nie zawiódł”[13]
Po wojnie zachowało się niewiele egzemplarzy, najbardziej znanym jest Tiger 131[14] należący doMuzeum Bovington[15]. Tygrys został zdobyty podczas wojny w Tunezji. Pocisk wystrzelony przez brytyjski czołgChurchill zablokował wieżę pojazdu, przez co załoga była zmuszona go opuścić. Tygrys został wysłany do Anglii, gdzie został naprawiony. Oryginalny silnik wymieniono na model z Tygrysa II (oryginał znajduje się na wystawie[16]).
↑DavidD.FletcherDavidD.,DavidD.WilleyDavidD.,Czołg PzKpfw. VI Tiger I Historia – budowa – eksploatacja, Alma-Press, 2021, s. 139–140,ISBN 978-83-7020-809-7.1 stycznia
↑Thomas L.T.L.JentzThomas L.T.L.,Panzertruppen 2: The Complete Guide to the Creation & Combat Employment of Germany’s Tank Force 1943-1945, Schiffer Military History, 6 stycznia 1997, s. 39,ISBN 978-0764300806(ang.).
↑ThomasT.AndersonThomasT.,Tygrys. Legendarny czołg, Wydawnictwo RM, 16 października 2017, s. 68,ISBN 978-83-7773-703-3(pol.).
↑ThomasT.AndersonThomasT.,Tygrys. Legendarny czołg, Wydawnictwo RM, 16 października 2017, s. 64,ISBN 978-83-7773-703-3(pol.).
↑ThomasT.AndersonThomasT.,The History of the Panzerwaffe: Volume 2: 1942–45, Osprey Publishing, 23 maja 2017, s. 149,ISBN 978-1472814487(ang.).
↑OttoO.CariusOttoO.,Tygrysy w błocie, Maszoperia Literacka, 1 kwietnia 2010, s. 30,ISBN 978-83-62129-40-9(pol.).
↑ChrisCh.ChantChrisCh.,Działania sił pancernych, [w:]AndrzejA.Zasieczny (red.),Czołgi i pojazdy opancerzone Ilustrowana encyklopedia, 2016. Brak numerów stron w książce
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)