| 1939–1975 | |||||
| |||||
| Dewiza:Plvs Vltra Una, Grande y Libre (Wciąż Dalej Jedna, Wielka i Wolna) | |||||
| Hymn:Marcha Real (Marsz Królewski) | |||||
| Ustrój polityczny | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Konstytucja | |||||
| Stolica | |||||
| Data powstania | 1 kwietnia 1939 | ||||
| Data likwidacji | 29 listopada 1975 | ||||
| Caudillo | |||||
| Premier | |||||
| Powierzchnia | 504 030 km² | ||||
| Populacja (1975) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość | 70,6 os./km² | ||||
| Waluta | Peseta hiszpańska (ESP) | ||||
| Język urzędowy | |||||
| Religia dominująca | |||||
Położenie na mapie | |||||
| |||||
Państwo Hiszpańskie (hiszp. Estado Español) –autorytarne,frankistowskie, początkowototalitarne, przez część badaczy określane jakofaszystowskie[4] państwo, istniejące w latach1939–1975,dyktatura wojskowaFrancisco Franco.
Państwo powstało na skutek zwycięstwa frankistów whiszpańskiej wojnie domowej, toczonej w latach 1936–1939 pomiędzy nacjonalistami Franco, wspieranymi przezIII Rzeszę iKrólestwo WłochMussoliniego.Druga Republika Hiszpańska została obalona 1 kwietnia 1939, a Franco ogłosił sięszefem Państwa Hiszpańskiego. W 1947 Franco ogłosił wprowadzenie monarchii (Reino de España), siebie mianował regentem i zarezerwował prawo wyboru króla. W 1969Jan Karol I Burbon został wyznaczony oficjalnie następcą Franco, który zmarł 20 listopada 1975.
Wśród historyków i dziennikarzy trwa spór na temat oceny rządów Franco. Część historyków i socjologów uważa ustrój Hiszpanii za totalitarny[5], czy też zmierzający w taką stronę[6].
Media i rząd frankistowskiej Hiszpanii odrzucały takie twierdzenia, twierdząc że państwo powołujące się na idee katolickie nie może być totalitarne. Reżimowe pismo „La Voz de España” uważało za totalitarną III Rzeszę, a system nazistowski według frankistowskich dziennikarzy „osiągnął dla europejskiego narodu najdoskonalszą równowagę między tym, co narodowe, a tym co socjalne”, natomiast za kraje nietotalitarne uznał faszystowskie Włochy, które „uległy siłom kapitalizmu”, a nawet ideologicznego wrogafrankizmu,Związek Radziecki[7].
Osobny artykuł:Hiszpańska wojna domowa.Hiszpania była w czasie II wojny światowej niezaangażowana w bezpośrednią wojnę, Franco sprzyjał jednakHitlerowi, który wsparł go w czasie wojny domowej. Hiszpanie pomagali także niemieckim służbom w poszukiwaniu członków ruchu oporu na terenie hiszpańskim. Do spotkania Franco z Hitlerem doszło wHendaye w okupowanejFrancji 23 października 1940. Wielkie roszczenia Franco, obejmujące zaopatrzenie, wyposażenie armii, przyznanieGibraltaru i francuskich posiadłości w północnej Afryce spowodowały, że Niemcy zrezygnowali z prób wciągnięcia Hiszpanii do wojny. W 1943 roku Franco ogłosił całkowitą neutralność Hiszpanii i zrezygnował z jakiejkolwiek współpracy z przegrywającym wówczas wojnę Hitlerem.
Po zakończeniu wojny rząd Franco był izolowany na arenie międzynarodowej, nie tylko przezblok wschodni, ale także przez kraje demokratyczne, gdyż był postrzegany jako pozostałośćfaszyzmu. Na Hiszpanię nałożone zostało w 1946 roku antyfrankistowskieembargo, obejmujące zamknięcie granicy z Francją. Embargo zostało przez władze wykorzystane do propagandowego przedstawienia go jakomasońskiego spisku przeciwko katolickiej Hiszpanii.Paradoksalnie embargo i późniejsza akcja propagandowa skonsolidowały społeczeństwo wokół władz i umocniło dyktaturę[potrzebny przypis]. Gospodarka hiszpańska znajdowała się w złym stanie, aż do roku 1952 stosowany był system kartkowy. Jednocześnie rozwijano doktrynęautarkii, dążąc do samowystarczalności.
Narastające napięcie i rywalizacjaUSA w stosunkach zeZSRR wymusiła na Amerykanach poszukiwanie nowych sojuszników w Europie, w tym nawiązanie współpracy z Franco, jako ideologicznym przeciwnikiemstalinizmu. Ostatecznie izolacja Hiszpanii na arenie międzynarodowej została przełamana w 1953 roku, gdy USA i Hiszpania podpisałypakt madrycki. W 1955 r. poziom zamożności społeczeństwa osiągnął stan sprzed wybuchu wojny domowej. W tym samym roku Hiszpanię przyjęto doOrganizacji Narodów Zjednoczonych, a w trzy lata później doBanku Światowego.
Osobny artykuł:Hiszpański cud gospodarczy.Desarrollo to nazwa nadana hiszpańskiemu boomowi gospodarczemu lat 1959–1973. Był on efektem włączenia się do rządu technokratów, którzy przygotowali reformy pobudzające inwestycje, rekomendowane przezMiędzynarodowy Fundusz Walutowy.SymbolemDesarrollo byłSEAT 600 (licencyjna wersjaFiata 600), reklamowany jako pierwszy hiszpański samochód dla szerokiej rzeszy ludzi pracujących[potrzebny przypis]. W 1969 roku wprowadzono blokadę granicy z Gibraltarem, która utrzymała się do śmierci Franco.
Franco zmarł 20 listopada 1975. Jego następcą zostałJuan Carlos z dynastii Burbonów, który dwa dni po śmierci Franco, 22 listopada 1975, objął tron jako Jan Karol I. Po wstąpieniu na tron opowiedział się za demontażem systemu zbudowanego przez Franco i przyjęciem przez Hiszpanię ustroju demokratycznego.
.svg)
