Fasada pałacu od strony wschodniej (2014) | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Miejscowość | |||
| Typ budynku | |||
| Architekt | Martin Frantz | ||
| Kondygnacje | 3 | ||
| Pierwszy właściciel | von Brauchitsch | ||
| Kolejni właściciele | Georg Karl von Haugwitz | ||
| Obecny właściciel | Dariusz Miłek | ||
Położenie na mapie gminy wiejskiej Lubin | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||
Położenie na mapie powiatu lubińskiego | |||
| |||
Pałac w Chróstniku (niem.Schloss Brauchitschdorf) – zabytkowy[1]pałac wChróstniku.
Pałac został zbudowany w miejscu istniejącego tam w XIV wiekuzamku. Wybudowali go ówcześni właściciele – ród von Brauchitsch. Zamek został przebudowany nabarokowy pałac w latach 1723–1728 z polecenia pułkownika wojsk króla Polski Georga Karla von Haugwitza według projektu architektaMartina Frantza[2].
W 1909 do pałacu dobudowanooficynę i kuchnię – jeszcze dziś są dostrzegalne pozostałości dawnejfosy otaczającej pierwotnie zamek. W części północno-wschodniej pałacu fosa ta jest jeszcze dziś wypełniona wodą, z kolei w części południowo-zachodniej jej miejsce określa zagłębienie terenu.
Po wojnie do niezniszczonego obiektu wkroczyli Rosjanie i w pałacu urządzili szpital wojskowy. Na początku l. 50. podniszczony i ograbiony pałac przekazano Polakom i powstał w nim Centralny Ośrodek Szkolenia Kombajnistów Ministerstwa Rolnictwa[3]. W l. 60. była tam Szkoła Rolnicza, a w l. 70. przeznaczono pałac nainternat. Spłonął on we wrześniu 1976 r. Od tego czasu sukcesywnie rozkradano jego ocalałe z pożaru resztki. Później ruiny pałacu w Chróstniku zostały kupione od jego dotychczasowego posiadacza – Skarbu Państwa. Aktualny właściciel, którym jestDariusz Miłek, rozpoczął w 2009 remont obiektu. Inwestycja szacowana jest na kilkanaście milionów złotych. Pałac pokryto sprowadzanymi z Niemiec łupkowymi dachówkami, a w parku posadzono 40-letniego tulipanowca z Belgii. Właściciel kupił również sąsiednie budynki szkoły rolniczej działającej w latach 1954–2011 za prawie 4,4 mln zł. Zostały one wyburzone. Kupione zostały także sąsiednie prywatne budynki mieszkalne[4].
Pałac w Chróstniku był budowlą wolnostojącą o założeniubarokowym. Bogata architektura pałacu opierała się na kompozycjach symetrycznych z dużą liczbą różnorakich detali oraz bogatym wystrojem kamieniarskim. Układ wnętrz w pałacu był w zasadzie korytarzowy z rozrzędem zholu położonego w centralnej części budynku. Na osi układu pałacu znajdowała się reprezentacyjne sale o ośmiu przęsłach krytychsklepieniem żaglastym ikrzyżowym. Z sali balowej wychodziło się do ogrodu poprzez niezwykle rozbudowane tarasy i reprezentacyjne piaskowe schody. Wnętrze pałacu posiadało bardzo bogaty wystrój architektoniczny i dekoracjesztukaterskie. Sala reprezentacyjne na pierwszym piętrze zdobiłyfreski na suficie. W jadalni, w stropie znajdowały się platformy z malowidłem. Podjazd do pałacu przerzucono nad fosę, ujęty był malowanąbalustradą i kamiennymi balkonowymi lateriami na słupach.
Fasada frontowa pałacu składała się z trzykondygnacyjnej partii centralnej, z kondygnacyjnych skrzydeł bocznych oraz z wysuniętych bocznych skrzydeł trójkondygnacyjnejryzalitów zwieńczonych kamienną balustradą tarasów. Partię centralnej fasady podkreślono bardzo ozdobnym szczytem architektonicznym.
Głównyportal wejść w wykonaniu koszowym, obramowany był ukośnie podstawionymipilastrami, te zamiast głowni miały konsole podtrzymujące centralny taras pierwszego piętra. Wielkie boczne okno parteru zamykały łęki. Pełne wejście do pałacu ujęte było profilowanym portalem o łęku eliptycznym. Portal zwieńczony bogatymkartuszem wypełnia pole odcinkowegotympanonu w poziomie okapu. Boczne prostokątne okna udekorowana fantazyjnie wygiętymi obdeszyńcami.
Trzecia kondygnacja partii centralnej, posiadała centralny środkowy otwór okienny w formie elipsy. Środkowa oś partii centralnej wyraźnie odróżniała się od innych części pałacu. Posiadała odmienne otwory, detale architektoniczne, skrzydła boczne były o wiele skromniejsze.
Fasada parkowa pałacu także była symetryczna z głównego dwukondygnacyjnego korpusu wysunięta była tutaj trzykondygnacyjna część środkowa. Ta zwieńczona była na szczycie podobnie jak fasada główna. Formy architektoniczne i dekoracyjne rzeźb fasady ogrodowej fasad bocznych powtarzały na ogół motyw fasady głównej. Zamiast tarasu na pierwszym piętrze znajdował się balkon zwieńczający bogaty portal. Symetrię tarasu podkreślały balustrady oraz rzeźby tarasów i schodów prowadzących do parku[2].
Mansardowy, ceramicznydach pałacu zdobiły podczaszowe nadbudówki na osiach fasad, oryginalne w kształcie kominy zwieńczone były gzymsami.